| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya |
೬. ಸಮ್ಮಸಸುತ್ತಂ
6. Sammasasuttaṃ
೬೬. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಕುರೂಸು ವಿಹರತಿ ಕಮ್ಮಾಸಧಮ್ಮಂ ನಾಮ ಕುರೂನಂ ನಿಗಮೋ। ತತ್ರ ಖೋ ಭಗವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಭಿಕ್ಖವೋ’’ತಿ। ‘‘ಭದನ್ತೇ’’ತಿ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಮ್ಮಸಥ ನೋ ತುಮ್ಹೇ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನ್ತರಂ ಸಮ್ಮಸ’’ನ್ತಿ 1। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಹಂ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಮ್ಮಸಾಮಿ ಅನ್ತರಂ ಸಮ್ಮಸ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಸಮ್ಮಸಸಿ ಅನ್ತರಂ ಸಮ್ಮಸ’’ನ್ತಿ? ಅಥ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಬ್ಯಾಕಾಸಿ। ಯಥಾ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಬ್ಯಾಕಾಸಿ ನ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವತೋ ಚಿತ್ತಂ ಆರಾಧೇಸಿ।
66. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kurūsu viharati kammāsadhammaṃ nāma kurūnaṃ nigamo. Tatra kho bhagavā bhikkhū āmantesi – ‘‘bhikkhavo’’ti. ‘‘Bhadante’’ti te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca – ‘‘sammasatha no tumhe, bhikkhave, antaraṃ sammasa’’nti 2. Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘ahaṃ kho, bhante, sammasāmi antaraṃ sammasa’’nti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tvaṃ, bhikkhu, sammasasi antaraṃ sammasa’’nti? Atha kho so bhikkhu byākāsi. Yathā so bhikkhu byākāsi na so bhikkhu bhagavato cittaṃ ārādhesi.
ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಆಯಸ್ಮಾ ಆನನ್ದೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಏತಸ್ಸ, ಭಗವಾ, ಕಾಲೋ; ಏತಸ್ಸ, ಸುಗತ, ಕಾಲೋ; ಯಂ ಭಗವಾ ಅನ್ತರಂ ಸಮ್ಮಸಂ ಭಾಸೇಯ್ಯ। ಭಗವತೋ ಸುತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಧಾರೇಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ತೇನಹಾನನ್ದ, ಸುಣಾಥ, ಸಾಧುಕಂ ಮನಸಿ ಕರೋಥ; ಭಾಸಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ತೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಭಗವತೋ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸುಂ। ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ –
Evaṃ vutte, āyasmā ānando bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘etassa, bhagavā, kālo; etassa, sugata, kālo; yaṃ bhagavā antaraṃ sammasaṃ bhāseyya. Bhagavato sutvā bhikkhū dhāressantī’’ti. ‘‘Tenahānanda, suṇātha, sādhukaṃ manasi karotha; bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho te bhikkhū bhagavato paccassosuṃ. Bhagavā etadavoca –
‘‘ಇಧ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಮ್ಮಸಮಾನೋ ಸಮ್ಮಸತಿ ಅನ್ತರಂ ಸಮ್ಮಸಂ 3 – ‘ಯಂ ಖೋ ಇದಂ ಅನೇಕವಿಧಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರಕಂ ದುಕ್ಖಂ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಜರಾಮರಣಂ। ಇದಂ ಖೋ ದುಕ್ಖಂ ಕಿಂನಿದಾನಂ ಕಿಂಸಮುದಯಂ ಕಿಂಜಾತಿಕಂ ಕಿಂಪಭವಂ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಜರಾಮರಣಂ ಹೋತಿ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಜರಾಮರಣಂ ನ ಹೋತೀ’ತಿ? ಸೋ ಸಮ್ಮಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಇದಂ ಅನೇಕವಿಧಂ ನಾನಪ್ಪಕಾರಕಂ ದುಕ್ಖಂ ಲೋಕೇ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಜರಾಮರಣಂ। ಇದಂ ಖೋ ದುಕ್ಖಂ ಉಪಧಿನಿದಾನಂ ಉಪಧಿಸಮುದಯಂ ಉಪಧಿಜಾತಿಕಂ ಉಪಧಿಪಭವಂ, ಉಪಧಿಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಜರಾಮರಣಂ ಹೋತಿ, ಉಪಧಿಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಜರಾಮರಣಂ ನ ಹೋತೀ’ತಿ। ಸೋ ಜರಾಮರಣಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ ಜರಾಮರಣಸಮುದಯಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ ಜರಾಮರಣನಿರೋಧಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ ಯಾ ಚ ಜರಾಮರಣನಿರೋಧಸಾರುಪ್ಪಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ ತಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ। ತಥಾಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಹೋತಿ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರೀ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಜರಾಮರಣನಿರೋಧಾಯ।
‘‘Idha , bhikkhave, bhikkhu sammasamāno sammasati antaraṃ sammasaṃ 4 – ‘yaṃ kho idaṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ dukkhaṃ loke uppajjati jarāmaraṇaṃ. Idaṃ kho dukkhaṃ kiṃnidānaṃ kiṃsamudayaṃ kiṃjātikaṃ kiṃpabhavaṃ, kismiṃ sati jarāmaraṇaṃ hoti, kismiṃ asati jarāmaraṇaṃ na hotī’ti? So sammasamāno evaṃ jānāti – ‘yaṃ kho idaṃ anekavidhaṃ nānappakārakaṃ dukkhaṃ loke uppajjati jarāmaraṇaṃ. Idaṃ kho dukkhaṃ upadhinidānaṃ upadhisamudayaṃ upadhijātikaṃ upadhipabhavaṃ, upadhismiṃ sati jarāmaraṇaṃ hoti, upadhismiṃ asati jarāmaraṇaṃ na hotī’ti. So jarāmaraṇañca pajānāti jarāmaraṇasamudayañca pajānāti jarāmaraṇanirodhañca pajānāti yā ca jarāmaraṇanirodhasāruppagāminī paṭipadā tañca pajānāti. Tathāpaṭipanno ca hoti anudhammacārī. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammā dukkhakkhayāya paṭipanno jarāmaraṇanirodhāya.
‘‘ಅಥಾಪರಂ ಸಮ್ಮಸಮಾನೋ ಸಮ್ಮಸತಿ ಅನ್ತರಂ ಸಮ್ಮಸಂ – ‘ಉಪಧಿ ಪನಾಯಂ ಕಿಂನಿದಾನೋ ಕಿಂಸಮುದಯೋ ಕಿಂಜಾತಿಕೋ ಕಿಂಪಭವೋ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ಉಪಧಿ ಹೋತಿ, ಕಿಸ್ಮಿಂ ಅಸತಿ ಉಪಧಿ ನ ಹೋತೀ’ತಿ? ಸೋ ಸಮ್ಮಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಉಪಧಿ ತಣ್ಹಾನಿದಾನೋ ತಣ್ಹಾಸಮುದಯೋ ತಣ್ಹಾಜಾತಿಕೋ ತಣ್ಹಾಪಭವೋ, ತಣ್ಹಾಯ ಸತಿ ಉಪಧಿ ಹೋತಿ, ತಣ್ಹಾಯ ಅಸತಿ ಉಪಧಿ ನ ಹೋತೀ’ತಿ। ಸೋ ಉಪಧಿಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ ಉಪಧಿಸಮುದಯಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ ಉಪಧಿನಿರೋಧಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ ಯಾ ಚ ಉಪಧಿನಿರೋಧಸಾರುಪ್ಪಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ ತಞ್ಚ ಪಜಾನಾತಿ। ತಥಾ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಚ ಹೋತಿ ಅನುಧಮ್ಮಚಾರೀ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಭಿಕ್ಖು ಸಬ್ಬಸೋ ಸಮ್ಮಾ ದುಕ್ಖಕ್ಖಯಾಯ ಪಟಿಪನ್ನೋ ಉಪಧಿನಿರೋಧಾಯ।
‘‘Athāparaṃ sammasamāno sammasati antaraṃ sammasaṃ – ‘upadhi panāyaṃ kiṃnidāno kiṃsamudayo kiṃjātiko kiṃpabhavo, kismiṃ sati upadhi hoti, kismiṃ asati upadhi na hotī’ti? So sammasamāno evaṃ jānāti – ‘upadhi taṇhānidāno taṇhāsamudayo taṇhājātiko taṇhāpabhavo, taṇhāya sati upadhi hoti, taṇhāya asati upadhi na hotī’ti. So upadhiñca pajānāti upadhisamudayañca pajānāti upadhinirodhañca pajānāti yā ca upadhinirodhasāruppagāminī paṭipadā tañca pajānāti. Tathā paṭipanno ca hoti anudhammacārī. Ayaṃ vuccati, bhikkhave, bhikkhu sabbaso sammā dukkhakkhayāya paṭipanno upadhinirodhāya.
‘‘ಅಥಾಪರಂ ಸಮ್ಮಸಮಾನೋ ಸಮ್ಮಸತಿ ಅನ್ತರಂ ಸಮ್ಮಸಂ – ‘ತಣ್ಹಾ ಪನಾಯಂ ಕತ್ಥ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಕತ್ಥ ನಿವಿಸಮಾನಾ ನಿವಿಸತೀ’ತಿ? ಸೋ ಸಮ್ಮಸಮಾನೋ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ಯಂ ಖೋ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ಏತ್ಥೇಸಾ ತಣ್ಹಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಏತ್ಥ ನಿವಿಸಮಾನಾ ನಿವಿಸತಿ । ಕಿಞ್ಚ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ? ಚಕ್ಖುಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ, ಸಾತರೂಪಂ। ಏತ್ಥೇಸಾ ತಣ್ಹಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಏತ್ಥ ನಿವಿಸಮಾನಾ ನಿವಿಸತಿ। ಸೋತಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ…ಪೇ॰… ಘಾನಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ… ಜಿವ್ಹಾ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ… ಕಾಯೋ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ… ಮನೋ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ಏತ್ಥೇಸಾ ತಣ್ಹಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜಮಾನಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಏತ್ಥ ನಿವಿಸಮಾನಾ ನಿವಿಸತಿ।
‘‘Athāparaṃ sammasamāno sammasati antaraṃ sammasaṃ – ‘taṇhā panāyaṃ kattha uppajjamānā uppajjati, kattha nivisamānā nivisatī’ti? So sammasamāno evaṃ jānāti – yaṃ kho loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati . Kiñca loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ? Cakkhuṃ loke piyarūpaṃ, sātarūpaṃ. Etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Sotaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ…pe… ghānaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ… jivhā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ… kāyo loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ… mano loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati ettha nivisamānā nivisati.
‘‘ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಯಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ತಂ ನಿಚ್ಚತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ ಸುಖತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ ಅತ್ತತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ ಆರೋಗ್ಯತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ ಖೇಮತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ। ತೇ ತಣ್ಹಂ ವಡ್ಢೇಸುಂ। ಯೇ ತಣ್ಹಂ ವಡ್ಢೇಸುಂ ತೇ ಉಪಧಿಂ ವಡ್ಢೇಸುಂ। ಯೇ ಉಪಧಿಂ ವಡ್ಢೇಸುಂ ತೇ ದುಕ್ಖಂ ವಡ್ಢೇಸುಂ। ಯೇ ದುಕ್ಖಂ ವಡ್ಢೇಸುಂ ತೇ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ದುಕ್ಖಸ್ಮಾತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Ye hi keci, bhikkhave, atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ niccato addakkhuṃ sukhato addakkhuṃ attato addakkhuṃ ārogyato addakkhuṃ khemato addakkhuṃ. Te taṇhaṃ vaḍḍhesuṃ. Ye taṇhaṃ vaḍḍhesuṃ te upadhiṃ vaḍḍhesuṃ. Ye upadhiṃ vaḍḍhesuṃ te dukkhaṃ vaḍḍhesuṃ. Ye dukkhaṃ vaḍḍhesuṃ te na parimucciṃsu jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimucciṃsu dukkhasmāti vadāmi.
‘‘ಯೇಪಿ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಯಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ತಂ ನಿಚ್ಚತೋ ದಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ 5 ಸುಖತೋ ದಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅತ್ತತೋ ದಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ಆರೋಗ್ಯತೋ ದಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ಖೇಮತೋ ದಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ। ತೇ ತಣ್ಹಂ ವಡ್ಢಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಯೇ ತಣ್ಹಂ ವಡ್ಢಿಸ್ಸನ್ತಿ ತೇ ಉಪಧಿಂ ವಡ್ಢಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಯೇ ಉಪಧಿಂ ವಡ್ಢಿಸ್ಸನ್ತಿ ತೇ ದುಕ್ಖಂ ವಡ್ಢಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಯೇ ದುಕ್ಖಂ ವಡ್ಢಿಸ್ಸನ್ತಿ ತೇ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸನ್ತಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ನ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸನ್ತಿ ದುಕ್ಖಸ್ಮಾತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ niccato dakkhissanti 6 sukhato dakkhissanti attato dakkhissanti ārogyato dakkhissanti khemato dakkhissanti. Te taṇhaṃ vaḍḍhissanti. Ye taṇhaṃ vaḍḍhissanti te upadhiṃ vaḍḍhissanti. Ye upadhiṃ vaḍḍhissanti te dukkhaṃ vaḍḍhissanti. Ye dukkhaṃ vaḍḍhissanti te na parimuccissanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccissanti dukkhasmāti vadāmi.
‘‘ಯೇಪಿ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಯಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ತಂ ನಿಚ್ಚತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಸುಖತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಅತ್ತತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಆರೋಗ್ಯತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಖೇಮತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ। ತೇ ತಣ್ಹಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ । ಯೇ ತಣ್ಹಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ ತೇ ಉಪಧಿಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ। ಯೇ ಉಪಧಿಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ ತೇ ದುಕ್ಖಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ। ಯೇ ದುಕ್ಖಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ ತೇ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ನ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ದುಕ್ಖಸ್ಮಾತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ niccato passanti sukhato passanti attato passanti ārogyato passanti khemato passanti. Te taṇhaṃ vaḍḍhenti . Ye taṇhaṃ vaḍḍhenti te upadhiṃ vaḍḍhenti. Ye upadhiṃ vaḍḍhenti te dukkhaṃ vaḍḍhenti. Ye dukkhaṃ vaḍḍhenti te na parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccanti dukkhasmāti vadāmi.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ , ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಪಾನೀಯಕಂಸೋ ವಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನೋ ರಸಸಮ್ಪನ್ನೋ। ಸೋ ಚ ಖೋ ವಿಸೇನ ಸಂಸಟ್ಠೋ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಘಮ್ಮಾಭಿತತ್ತೋ ಘಮ್ಮಪರೇತೋ ಕಿಲನ್ತೋ ತಸಿತೋ ಪಿಪಾಸಿತೋ। ತಮೇನಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅಯಂ ತೇ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಆಪಾನೀಯಕಂಸೋ ವಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನೋ ರಸಸಮ್ಪನ್ನೋ; ಸೋ ಚ ಖೋ ವಿಸೇನ ಸಂಸಟ್ಠೋ। ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಸಿ ಪಿವ। ಪಿವತೋ ಹಿ ಖೋ ತಂ ಛಾದೇಸ್ಸತಿ ವಣ್ಣೇನಪಿ ಗನ್ಧೇನಪಿ ರಸೇನಪಿ, ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ತತೋನಿದಾನಂ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛಸಿ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ। ಸೋ ತಂ ಆಪಾನೀಯಕಂಸಂ ಸಹಸಾ ಅಪ್ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ಪಿವೇಯ್ಯ, ನಪ್ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಸೋ ತತೋನಿದಾನಂ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಯಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ…ಪೇ॰… ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ…ಪೇ॰… ಏತರಹಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಯಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ತಂ ನಿಚ್ಚತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಸುಖತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಅತ್ತತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಆರೋಗ್ಯತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಖೇಮತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ತಣ್ಹಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ। ಯೇ ತಣ್ಹಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ ತೇ ಉಪಧಿಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ। ಯೇ ಉಪಧಿಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ ತೇ ದುಕ್ಖಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ। ಯೇ ದುಕ್ಖಂ ವಡ್ಢೇನ್ತಿ ತೇ ನ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ನ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ದುಕ್ಖಸ್ಮಾತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Seyyathāpi , bhikkhave, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno. So ca kho visena saṃsaṭṭho. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ayaṃ te, ambho purisa, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno; so ca kho visena saṃsaṭṭho. Sace ākaṅkhasi piva. Pivato hi kho taṃ chādessati vaṇṇenapi gandhenapi rasenapi, pivitvā ca pana tatonidānaṃ maraṇaṃ vā nigacchasi maraṇamattaṃ vā dukkha’nti. So taṃ āpānīyakaṃsaṃ sahasā appaṭisaṅkhā piveyya, nappaṭinissajjeyya. So tatonidānaṃ maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. Evameva kho, bhikkhave, ye hi keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ…pe… anāgatamaddhānaṃ…pe… etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ niccato passanti sukhato passanti attato passanti ārogyato passanti khemato passanti, te taṇhaṃ vaḍḍhenti. Ye taṇhaṃ vaḍḍhenti te upadhiṃ vaḍḍhenti. Ye upadhiṃ vaḍḍhenti te dukkhaṃ vaḍḍhenti. Ye dukkhaṃ vaḍḍhenti te na parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, na parimuccanti dukkhasmāti vadāmi.
‘‘ಯೇ ಚ ಖೋ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಯಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ತಂ ಅನಿಚ್ಚತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ ದುಕ್ಖತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ ಅನತ್ತತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ ರೋಗತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ ಭಯತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ, ತೇ ತಣ್ಹಂ ಪಜಹಿಂಸು। ಯೇ ತಣ್ಹಂ ಪಜಹಿಂಸು ತೇ ಉಪಧಿಂ ಪಜಹಿಂಸು। ಯೇ ಉಪಧಿಂ ಪಜಹಿಂಸು ತೇ ದುಕ್ಖಂ ಪಜಹಿಂಸು। ಯೇ ದುಕ್ಖಂ ಪಜಹಿಂಸು ತೇ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ದುಕ್ಖಸ್ಮಾತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Ye ca kho keci, bhikkhave, atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato addakkhuṃ dukkhato addakkhuṃ anattato addakkhuṃ rogato addakkhuṃ bhayato addakkhuṃ, te taṇhaṃ pajahiṃsu. Ye taṇhaṃ pajahiṃsu te upadhiṃ pajahiṃsu. Ye upadhiṃ pajahiṃsu te dukkhaṃ pajahiṃsu. Ye dukkhaṃ pajahiṃsu te parimucciṃsu jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimucciṃsu dukkhasmāti vadāmi.
‘‘ಯೇಪಿ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಯಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ತಂ ಅನಿಚ್ಚತೋ ದಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ದುಕ್ಖತೋ ದಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ಅನತ್ತತೋ ದಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ರೋಗತೋ ದಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ ಭಯತೋ ದಕ್ಖಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ತಣ್ಹಂ ಪಜಹಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಯೇ ತಣ್ಹಂ ಪಜಹಿಸ್ಸನ್ತಿ…ಪೇ॰… ಪರಿಮುಚ್ಚಿಸ್ಸನ್ತಿ ದುಕ್ಖಸ್ಮಾತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato dakkhissanti dukkhato dakkhissanti anattato dakkhissanti rogato dakkhissanti bhayato dakkhissanti, te taṇhaṃ pajahissanti. Ye taṇhaṃ pajahissanti…pe… parimuccissanti dukkhasmāti vadāmi.
‘‘ಯೇಪಿ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಏತರಹಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಯಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ತಂ ಅನಿಚ್ಚತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ದುಕ್ಖತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಅನತ್ತತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ರೋಗತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಭಯತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ತಣ್ಹಂ ಪಜಹನ್ತಿ। ಯೇ ತಣ್ಹಂ ಪಜಹನ್ತಿ ತೇ ಉಪಧಿಂ ಪಜಹನ್ತಿ। ಯೇ ಉಪಧಿಂ ಪಜಹನ್ತಿ ತೇ ದುಕ್ಖಂ ಪಜಹನ್ತಿ। ಯೇ ದುಕ್ಖಂ ಪಜಹನ್ತಿ ತೇ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ದುಕ್ಖಸ್ಮಾತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato passanti dukkhato passanti anattato passanti rogato passanti bhayato passanti, te taṇhaṃ pajahanti. Ye taṇhaṃ pajahanti te upadhiṃ pajahanti. Ye upadhiṃ pajahanti te dukkhaṃ pajahanti. Ye dukkhaṃ pajahanti te parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimuccanti dukkhasmāti vadāmi.
‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಆಪಾನೀಯಕಂಸೋ ವಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನೋ ರಸಸಮ್ಪನ್ನೋ। ಸೋ ಚ ಖೋ ವಿಸೇನ ಸಂಸಟ್ಠೋ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಘಮ್ಮಾಭಿತತ್ತೋ ಘಮ್ಮಪರೇತೋ ಕಿಲನ್ತೋ ತಸಿತೋ ಪಿಪಾಸಿತೋ। ತಮೇನಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯುಂ – ‘ಅಯಂ ತೇ, ಅಮ್ಭೋ ಪುರಿಸ, ಆಪಾನೀಯಕಂಸೋ ವಣ್ಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಗನ್ಧಸಮ್ಪನ್ನೋ ರಸಸಮ್ಪನ್ನೋ ಸೋ ಚ ಖೋ ವಿಸೇನ ಸಂಸಟ್ಠೋ। ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಸಿ ಪಿವ। ಪಿವತೋ ಹಿ ಖೋ ತಂ ಛಾದೇಸ್ಸತಿ ವಣ್ಣೇನಪಿ ಗನ್ಧೇನಪಿ ರಸೇನಪಿ; ಪಿವಿತ್ವಾ ಚ ಪನ ತತೋನಿದಾನಂ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛಸಿ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಏವಮಸ್ಸ – ‘ಸಕ್ಕಾ ಖೋ ಮೇ ಅಯಂ ಸುರಾಪಿಪಾಸಿತಾ 7 ಪಾನೀಯೇನ ವಾ ವಿನೇತುಂ ದಧಿಮಣ್ಡಕೇನ ವಾ ವಿನೇತುಂ ಭಟ್ಠಲೋಣಿಕಾಯ 8 ವಾ ವಿನೇತುಂ ಲೋಣಸೋವೀರಕೇನ ವಾ ವಿನೇತುಂ, ನ ತ್ವೇವಾಹಂ ತಂ ಪಿವೇಯ್ಯಂ, ಯಂ ಮಮ ಅಸ್ಸ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯಾ’ತಿ। ಸೋ ತಂ ಆಪಾನೀಯಕಂಸಂ ಪಟಿಸಙ್ಖಾ ನ ಪಿವೇಯ್ಯ, ಪಟಿನಿಸ್ಸಜ್ಜೇಯ್ಯ । ಸೋ ತತೋನಿದಾನಂ ನ ಮರಣಂ ವಾ ನಿಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಮರಣಮತ್ತಂ ವಾ ದುಕ್ಖಂ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಯಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ತಂ ಅನಿಚ್ಚತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ ದುಕ್ಖತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ ಅನತ್ತತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ ರೋಗತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ ಭಯತೋ ಅದ್ದಕ್ಖುಂ, ತೇ ತಣ್ಹಂ ಪಜಹಿಂಸು। ಯೇ ತಣ್ಹಂ ಪಜಹಿಂಸು ತೇ ಉಪಧಿಂ ಪಜಹಿಂಸು। ಯೇ ಉಪಧಿಂ ಪಜಹಿಂಸು ತೇ ದುಕ್ಖಂ ಪಜಹಿಂಸು। ಯೇ ದುಕ್ಖಂ ಪಜಹಿಂಸು ತೇ ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ಪರಿಮುಚ್ಚಿಂಸು ದುಕ್ಖಸ್ಮಾತಿ ವದಾಮಿ।
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno. So ca kho visena saṃsaṭṭho. Atha puriso āgaccheyya ghammābhitatto ghammapareto kilanto tasito pipāsito. Tamenaṃ evaṃ vadeyyuṃ – ‘ayaṃ te, ambho purisa, āpānīyakaṃso vaṇṇasampanno gandhasampanno rasasampanno so ca kho visena saṃsaṭṭho. Sace ākaṅkhasi piva. Pivato hi kho taṃ chādessati vaṇṇenapi gandhenapi rasenapi; pivitvā ca pana tatonidānaṃ maraṇaṃ vā nigacchasi maraṇamattaṃ vā dukkha’nti. Atha kho, bhikkhave, tassa purisassa evamassa – ‘sakkā kho me ayaṃ surāpipāsitā 9 pānīyena vā vinetuṃ dadhimaṇḍakena vā vinetuṃ bhaṭṭhaloṇikāya 10 vā vinetuṃ loṇasovīrakena vā vinetuṃ, na tvevāhaṃ taṃ piveyyaṃ, yaṃ mama assa dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’ti. So taṃ āpānīyakaṃsaṃ paṭisaṅkhā na piveyya, paṭinissajjeyya . So tatonidānaṃ na maraṇaṃ vā nigaccheyya maraṇamattaṃ vā dukkhaṃ. Evameva kho, bhikkhave, ye hi keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato addakkhuṃ dukkhato addakkhuṃ anattato addakkhuṃ rogato addakkhuṃ bhayato addakkhuṃ, te taṇhaṃ pajahiṃsu. Ye taṇhaṃ pajahiṃsu te upadhiṃ pajahiṃsu. Ye upadhiṃ pajahiṃsu te dukkhaṃ pajahiṃsu. Ye dukkhaṃ pajahiṃsu te parimucciṃsu jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimucciṃsu dukkhasmāti vadāmi.
‘‘ಯೇಪಿ ಹಿ ಕೇಚಿ, ಭಿಕ್ಖವೇ, ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ…ಪೇ॰… ಏತರಹಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಯಂ ಲೋಕೇ ಪಿಯರೂಪಂ ಸಾತರೂಪಂ ತಂ ಅನಿಚ್ಚತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ದುಕ್ಖತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಅನತ್ತತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ರೋಗತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಭಯತೋ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ತೇ ತಣ್ಹಂ ಪಜಹನ್ತಿ। ಯೇ ತಣ್ಹಂ ಪಜಹನ್ತಿ ತೇ ಉಪಧಿಂ ಪಜಹನ್ತಿ। ಯೇ ಉಪಧಿಂ ಪಜಹನ್ತಿ ತೇ ದುಕ್ಖಂ ಪಜಹನ್ತಿ। ಯೇ ದುಕ್ಖಂ ಪಜಹನ್ತಿ ತೇ ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ಜಾತಿಯಾ ಜರಾಯ ಮರಣೇನ ಸೋಕೇಹಿ ಪರಿದೇವೇಹಿ ದುಕ್ಖೇಹಿ ದೋಮನಸ್ಸೇಹಿ ಉಪಾಯಾಸೇಹಿ, ಪರಿಮುಚ್ಚನ್ತಿ ದುಕ್ಖಸ್ಮಾತಿ ವದಾಮೀ’’ತಿ। ಛಟ್ಠಂ।
‘‘Yepi hi keci, bhikkhave, anāgatamaddhānaṃ…pe… etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ taṃ aniccato passanti dukkhato passanti anattato passanti rogato passanti bhayato passanti, te taṇhaṃ pajahanti. Ye taṇhaṃ pajahanti te upadhiṃ pajahanti. Ye upadhiṃ pajahanti te dukkhaṃ pajahanti. Ye dukkhaṃ pajahanti te parimuccanti jātiyā jarāya maraṇena sokehi paridevehi dukkhehi domanassehi upāyāsehi, parimuccanti dukkhasmāti vadāmī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ಸಮ್ಮಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Sammasasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ೬. ಸಮ್ಮಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Sammasasuttavaṇṇanā
