| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៦. សម្មសសុត្តវណ្ណនា
6. Sammasasuttavaṇṇanā
៦៦. ឆដ្ឋេ អស្សាតិ ភគវតោ។ សណ្ហសុខុមធម្មបរិទីបនតោ សុខុមា។ តីហិ លក្ខណេហិ អង្កិយត្តា តិលក្ខណាហតា, អនិច្ចាទិលក្ខណបរិទីបិនីតិ អត្ថោ។ អរិយធម្មាធិគមស្ស ឧបនិស្សយភូតេន ហេតុនា សហេតុកា។ តិហេតុកបដិសន្ធិបញ្ញាយ បាដិហារិយបញ្ញាយ ច អត្ថិតាយ បញ្ញវន្តោ ន កេវលំ អជ្ឈត្តិកអង្គសម្បត្តិយេវ, ពាហិរង្គសម្បត្តិបិ នេសមត្ថីតិ ទស្សេតុំ ‘‘សិនិទ្ធានី’’តិអាទិ វុត្តំ។ អព្ភន្តរន្តិ អជ្ឈត្តំ។ បច្ចយសម្មសនន្តិ បច្ចយុប្បន្នានំ បច្ចយវីមំសំ។
66. Chaṭṭhe assāti bhagavato. Saṇhasukhumadhammaparidīpanato sukhumā. Tīhi lakkhaṇehi aṅkiyattā tilakkhaṇāhatā, aniccādilakkhaṇaparidīpinīti attho. Ariyadhammādhigamassa upanissayabhūtena hetunā sahetukā. Tihetukapaṭisandhipaññāya pāṭihāriyapaññāya ca atthitāya paññavanto na kevalaṃ ajjhattikaaṅgasampattiyeva, bāhiraṅgasampattipi nesamatthīti dassetuṃ ‘‘siniddhānī’’tiādi vuttaṃ. Abbhantaranti ajjhattaṃ. Paccayasammasananti paccayuppannānaṃ paccayavīmaṃsaṃ.
អារម្ភានុរូបា អនុសន្ធិ យថានុសន្ធិ។ ន គតាតិ ន សម្បត្តា។ អសម្ភិន្នបទន្តិ អវោមិស្សកបទំ, អញ្ញត្ថ ឯវំ អនាគតំ វាក្យន្តិ អត្ថោ។ តេនាហ ‘‘អញ្ញត្ថ ហិ ឯវំ វុត្តំ នាម នត្ថី’’តិ។ ឯវន្តិ ‘‘តេនហានន្ទា’’តិ ឯកវចនំ, ‘‘សុណាថ មនសិ ករោថា’’តិ ពហុវចនំ កត្វា វុត្តំ នាម នត្ថីតិ អត្ថោ។ កេចិ បន ‘‘តេនហានន្ទា’’តិ ឥធាបិ ពហុវចនមេវ កត្វា បឋន្តិ ‘‘សាធុ អនុរុទ្ធា’’តិអាទីសុ វិយ។ ឧបធីតិ អធិប្បេតំ ឧបធីយតិ ឯត្ថ ទុក្ខន្តិ។ ឧប្បជ្ជតិ ឧប្បាទក្ខណំ ឧទយំ បដិលភតិ ‘‘បាកដភាវោ ឋិតិកោ, អត្តលាភោ ឧទយោ’’តិ។ និវិសតិ និវេសំ ឱកាសំ បដិលភតិ។ ឯកវារមេវ ហិ ឧប្បន្នមត្តស្ស ធម្មស្ស ទុព្ពលត្តេន ឱកាសេ វិយ បតិដ្ឋហនំ នត្ថិ, បុនប្បុនំ អារម្មណេ បវត្តមានំ និវិដ្ឋំ បតិដ្ឋិតំ នាម ហោតិ។ តេនាហ ‘‘និវិសតីតិ បុនប្បុនំ បវត្តិវសេន បតិដ្ឋហតី’’តិ។
Ārambhānurūpā anusandhi yathānusandhi. Na gatāti na sampattā. Asambhinnapadanti avomissakapadaṃ, aññattha evaṃ anāgataṃ vākyanti attho. Tenāha ‘‘aññattha hi evaṃ vuttaṃ nāma natthī’’ti. Evanti ‘‘tenahānandā’’ti ekavacanaṃ, ‘‘suṇātha manasi karothā’’ti bahuvacanaṃ katvā vuttaṃ nāma natthīti attho. Keci pana ‘‘tenahānandā’’ti idhāpi bahuvacanameva katvā paṭhanti ‘‘sādhu anuruddhā’’tiādīsu viya. Upadhīti adhippetaṃ upadhīyati ettha dukkhanti. Uppajjati uppādakkhaṇaṃ udayaṃ paṭilabhati ‘‘pākaṭabhāvo ṭhitiko, attalābho udayo’’ti. Nivisati nivesaṃ okāsaṃ paṭilabhati. Ekavārameva hi uppannamattassa dhammassa dubbalattena okāse viya patiṭṭhahanaṃ natthi, punappunaṃ ārammaṇe pavattamānaṃ niviṭṭhaṃ patiṭṭhitaṃ nāma hoti. Tenāha ‘‘nivisatīti punappunaṃ pavattivasena patiṭṭhahatī’’ti.
បិយសភាវន្តិ បិយាយិតព្ពជាតិកំ។ មធុរសភាវន្តិ ឥដ្ឋជាតិកំ។ អភិនិវិដ្ឋាតិ តណ្ហាភិនិវេសេន ឱតិណ្ណា។ សម្បត្តិយន្តិ ភវសម្បត្តិយំ។ និមិត្តគ្គហណានុសារេនាតិ បដិពិម្ពគ្គហណានុសារេន។ កណ្ណស្ស ឆិទ្ទបទេសំ រជតនាឡិកំ វិយ, កណ្ណពទ្ធំ បន បាមង្គសុត្តំ វិយ។ តុង្គា ឧច្ចា ទីឃា នាសិកា តុង្គនាសា។ ឯវំ លទ្ធវោហារំ អត្តនោ ឃានំ។ ‘‘លទ្ធវោហារា’’តិ វា បាឋោ។ តស្មិំ សតិ តុង្គា នាសា យេសំ តេ តុង្គនាសា។ ឯវំ លទ្ធវោហារា សត្តា អត្តនោ ឃានន្តិ យោជនា វណ្ណសណ្ឋានតោ រត្តកម្ពលបដលំ វិយ។ សម្ផស្សតោ មុទុសិនិទ្ធំ កិច្ចតោ សិនិទ្ធមធុររសទំ។ សាលលដ្ឋិន្តិ សាលក្ខន្ធំ។
Piyasabhāvanti piyāyitabbajātikaṃ. Madhurasabhāvanti iṭṭhajātikaṃ. Abhiniviṭṭhāti taṇhābhinivesena otiṇṇā. Sampattiyanti bhavasampattiyaṃ. Nimittaggahaṇānusārenāti paṭibimbaggahaṇānusārena. Kaṇṇassa chiddapadesaṃ rajatanāḷikaṃ viya, kaṇṇabaddhaṃ pana pāmaṅgasuttaṃ viya. Tuṅgā uccā dīghā nāsikā tuṅganāsā. Evaṃ laddhavohāraṃ attano ghānaṃ. ‘‘Laddhavohārā’’ti vā pāṭho. Tasmiṃ sati tuṅgā nāsā yesaṃ te tuṅganāsā. Evaṃ laddhavohārā sattā attano ghānanti yojanā vaṇṇasaṇṭhānato rattakambalapaṭalaṃ viya. Samphassato mudusiniddhaṃ kiccato siniddhamadhurarasadaṃ. Sālalaṭṭhinti sālakkhandhaṃ.
អទ្ទសំសូតិ បស្សិំសុ។ ឯវំ វុត្តន្តិ ‘‘កំសេ’’តិ ឯវំ វុត្តំ អធិដ្ឋានវោហារេន។
Addasaṃsūti passiṃsu. Evaṃ vuttanti ‘‘kaṃse’’ti evaṃ vuttaṃ adhiṭṭhānavohārena.
សម្បត្តិន្តិ វណ្ណាទិគុណំ។ អាទីនវន្តិ មរណគ្គតតោ។
Sampattinti vaṇṇādiguṇaṃ. Ādīnavanti maraṇaggatato.
សត្តុបានីយេនាតិ សត្តុំ បក្ខិបិត្វា អាលោលិតបានីយេន។ ចត្តារិ បានានិ វិយ ចត្តារោ មគ្គា តណ្ហាបិបាសាវូបសមនតោ។
Sattupānīyenāti sattuṃ pakkhipitvā ālolitapānīyena. Cattāri pānāni viya cattāro maggā taṇhāpipāsāvūpasamanato.
សម្មសសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Sammasasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៦. សម្មសសុត្តំ • 6. Sammasasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៦. សម្មសសុត្តវណ្ណនា • 6. Sammasasuttavaṇṇanā
