| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೬. ಸಮ್ಮಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
6. Sammasasuttavaṇṇanā
೬೬. ಛಟ್ಠೇ ಅಸ್ಸಾತಿ ಭಗವತೋ। ಸಣ್ಹಸುಖುಮಧಮ್ಮಪರಿದೀಪನತೋ ಸುಖುಮಾ। ತೀಹಿ ಲಕ್ಖಣೇಹಿ ಅಙ್ಕಿಯತ್ತಾ ತಿಲಕ್ಖಣಾಹತಾ, ಅನಿಚ್ಚಾದಿಲಕ್ಖಣಪರಿದೀಪಿನೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅರಿಯಧಮ್ಮಾಧಿಗಮಸ್ಸ ಉಪನಿಸ್ಸಯಭೂತೇನ ಹೇತುನಾ ಸಹೇತುಕಾ। ತಿಹೇತುಕಪಟಿಸನ್ಧಿಪಞ್ಞಾಯ ಪಾಟಿಹಾರಿಯಪಞ್ಞಾಯ ಚ ಅತ್ಥಿತಾಯ ಪಞ್ಞವನ್ತೋ ನ ಕೇವಲಂ ಅಜ್ಝತ್ತಿಕಅಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯೇವ, ಬಾಹಿರಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಪಿ ನೇಸಮತ್ಥೀತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಸಿನಿದ್ಧಾನೀ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಅಬ್ಭನ್ತರನ್ತಿ ಅಜ್ಝತ್ತಂ। ಪಚ್ಚಯಸಮ್ಮಸನನ್ತಿ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಚ್ಚಯವೀಮಂಸಂ।
66. Chaṭṭhe assāti bhagavato. Saṇhasukhumadhammaparidīpanato sukhumā. Tīhi lakkhaṇehi aṅkiyattā tilakkhaṇāhatā, aniccādilakkhaṇaparidīpinīti attho. Ariyadhammādhigamassa upanissayabhūtena hetunā sahetukā. Tihetukapaṭisandhipaññāya pāṭihāriyapaññāya ca atthitāya paññavanto na kevalaṃ ajjhattikaaṅgasampattiyeva, bāhiraṅgasampattipi nesamatthīti dassetuṃ ‘‘siniddhānī’’tiādi vuttaṃ. Abbhantaranti ajjhattaṃ. Paccayasammasananti paccayuppannānaṃ paccayavīmaṃsaṃ.
ಆರಮ್ಭಾನುರೂಪಾ ಅನುಸನ್ಧಿ ಯಥಾನುಸನ್ಧಿ। ನ ಗತಾತಿ ನ ಸಮ್ಪತ್ತಾ। ಅಸಮ್ಭಿನ್ನಪದನ್ತಿ ಅವೋಮಿಸ್ಸಕಪದಂ, ಅಞ್ಞತ್ಥ ಏವಂ ಅನಾಗತಂ ವಾಕ್ಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಅಞ್ಞತ್ಥ ಹಿ ಏವಂ ವುತ್ತಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀ’’ತಿ। ಏವನ್ತಿ ‘‘ತೇನಹಾನನ್ದಾ’’ತಿ ಏಕವಚನಂ, ‘‘ಸುಣಾಥ ಮನಸಿ ಕರೋಥಾ’’ತಿ ಬಹುವಚನಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ ನಾಮ ನತ್ಥೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕೇಚಿ ಪನ ‘‘ತೇನಹಾನನ್ದಾ’’ತಿ ಇಧಾಪಿ ಬಹುವಚನಮೇವ ಕತ್ವಾ ಪಠನ್ತಿ ‘‘ಸಾಧು ಅನುರುದ್ಧಾ’’ತಿಆದೀಸು ವಿಯ। ಉಪಧೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪೇತಂ ಉಪಧೀಯತಿ ಏತ್ಥ ದುಕ್ಖನ್ತಿ। ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ ಉಪ್ಪಾದಕ್ಖಣಂ ಉದಯಂ ಪಟಿಲಭತಿ ‘‘ಪಾಕಟಭಾವೋ ಠಿತಿಕೋ, ಅತ್ತಲಾಭೋ ಉದಯೋ’’ತಿ। ನಿವಿಸತಿ ನಿವೇಸಂ ಓಕಾಸಂ ಪಟಿಲಭತಿ। ಏಕವಾರಮೇವ ಹಿ ಉಪ್ಪನ್ನಮತ್ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ದುಬ್ಬಲತ್ತೇನ ಓಕಾಸೇ ವಿಯ ಪತಿಟ್ಠಹನಂ ನತ್ಥಿ, ಪುನಪ್ಪುನಂ ಆರಮ್ಮಣೇ ಪವತ್ತಮಾನಂ ನಿವಿಟ್ಠಂ ಪತಿಟ್ಠಿತಂ ನಾಮ ಹೋತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ನಿವಿಸತೀತಿ ಪುನಪ್ಪುನಂ ಪವತ್ತಿವಸೇನ ಪತಿಟ್ಠಹತೀ’’ತಿ।
Ārambhānurūpā anusandhi yathānusandhi. Na gatāti na sampattā. Asambhinnapadanti avomissakapadaṃ, aññattha evaṃ anāgataṃ vākyanti attho. Tenāha ‘‘aññattha hi evaṃ vuttaṃ nāma natthī’’ti. Evanti ‘‘tenahānandā’’ti ekavacanaṃ, ‘‘suṇātha manasi karothā’’ti bahuvacanaṃ katvā vuttaṃ nāma natthīti attho. Keci pana ‘‘tenahānandā’’ti idhāpi bahuvacanameva katvā paṭhanti ‘‘sādhu anuruddhā’’tiādīsu viya. Upadhīti adhippetaṃ upadhīyati ettha dukkhanti. Uppajjati uppādakkhaṇaṃ udayaṃ paṭilabhati ‘‘pākaṭabhāvo ṭhitiko, attalābho udayo’’ti. Nivisati nivesaṃ okāsaṃ paṭilabhati. Ekavārameva hi uppannamattassa dhammassa dubbalattena okāse viya patiṭṭhahanaṃ natthi, punappunaṃ ārammaṇe pavattamānaṃ niviṭṭhaṃ patiṭṭhitaṃ nāma hoti. Tenāha ‘‘nivisatīti punappunaṃ pavattivasena patiṭṭhahatī’’ti.
ಪಿಯಸಭಾವನ್ತಿ ಪಿಯಾಯಿತಬ್ಬಜಾತಿಕಂ। ಮಧುರಸಭಾವನ್ತಿ ಇಟ್ಠಜಾತಿಕಂ। ಅಭಿನಿವಿಟ್ಠಾತಿ ತಣ್ಹಾಭಿನಿವೇಸೇನ ಓತಿಣ್ಣಾ। ಸಮ್ಪತ್ತಿಯನ್ತಿ ಭವಸಮ್ಪತ್ತಿಯಂ। ನಿಮಿತ್ತಗ್ಗಹಣಾನುಸಾರೇನಾತಿ ಪಟಿಬಿಮ್ಬಗ್ಗಹಣಾನುಸಾರೇನ। ಕಣ್ಣಸ್ಸ ಛಿದ್ದಪದೇಸಂ ರಜತನಾಳಿಕಂ ವಿಯ, ಕಣ್ಣಬದ್ಧಂ ಪನ ಪಾಮಙ್ಗಸುತ್ತಂ ವಿಯ। ತುಙ್ಗಾ ಉಚ್ಚಾ ದೀಘಾ ನಾಸಿಕಾ ತುಙ್ಗನಾಸಾ। ಏವಂ ಲದ್ಧವೋಹಾರಂ ಅತ್ತನೋ ಘಾನಂ। ‘‘ಲದ್ಧವೋಹಾರಾ’’ತಿ ವಾ ಪಾಠೋ। ತಸ್ಮಿಂ ಸತಿ ತುಙ್ಗಾ ನಾಸಾ ಯೇಸಂ ತೇ ತುಙ್ಗನಾಸಾ। ಏವಂ ಲದ್ಧವೋಹಾರಾ ಸತ್ತಾ ಅತ್ತನೋ ಘಾನನ್ತಿ ಯೋಜನಾ ವಣ್ಣಸಣ್ಠಾನತೋ ರತ್ತಕಮ್ಬಲಪಟಲಂ ವಿಯ। ಸಮ್ಫಸ್ಸತೋ ಮುದುಸಿನಿದ್ಧಂ ಕಿಚ್ಚತೋ ಸಿನಿದ್ಧಮಧುರರಸದಂ। ಸಾಲಲಟ್ಠಿನ್ತಿ ಸಾಲಕ್ಖನ್ಧಂ।
Piyasabhāvanti piyāyitabbajātikaṃ. Madhurasabhāvanti iṭṭhajātikaṃ. Abhiniviṭṭhāti taṇhābhinivesena otiṇṇā. Sampattiyanti bhavasampattiyaṃ. Nimittaggahaṇānusārenāti paṭibimbaggahaṇānusārena. Kaṇṇassa chiddapadesaṃ rajatanāḷikaṃ viya, kaṇṇabaddhaṃ pana pāmaṅgasuttaṃ viya. Tuṅgā uccā dīghā nāsikā tuṅganāsā. Evaṃ laddhavohāraṃ attano ghānaṃ. ‘‘Laddhavohārā’’ti vā pāṭho. Tasmiṃ sati tuṅgā nāsā yesaṃ te tuṅganāsā. Evaṃ laddhavohārā sattā attano ghānanti yojanā vaṇṇasaṇṭhānato rattakambalapaṭalaṃ viya. Samphassato mudusiniddhaṃ kiccato siniddhamadhurarasadaṃ. Sālalaṭṭhinti sālakkhandhaṃ.
ಅದ್ದಸಂಸೂತಿ ಪಸ್ಸಿಂಸು। ಏವಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ‘‘ಕಂಸೇ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಂ ಅಧಿಟ್ಠಾನವೋಹಾರೇನ।
Addasaṃsūti passiṃsu. Evaṃ vuttanti ‘‘kaṃse’’ti evaṃ vuttaṃ adhiṭṭhānavohārena.
ಸಮ್ಪತ್ತಿನ್ತಿ ವಣ್ಣಾದಿಗುಣಂ। ಆದೀನವನ್ತಿ ಮರಣಗ್ಗತತೋ।
Sampattinti vaṇṇādiguṇaṃ. Ādīnavanti maraṇaggatato.
ಸತ್ತುಪಾನೀಯೇನಾತಿ ಸತ್ತುಂ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಆಲೋಲಿತಪಾನೀಯೇನ। ಚತ್ತಾರಿ ಪಾನಾನಿ ವಿಯ ಚತ್ತಾರೋ ಮಗ್ಗಾ ತಣ್ಹಾಪಿಪಾಸಾವೂಪಸಮನತೋ।
Sattupānīyenāti sattuṃ pakkhipitvā ālolitapānīyena. Cattāri pānāni viya cattāro maggā taṇhāpipāsāvūpasamanato.
ಸಮ್ಮಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Sammasasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೬. ಸಮ್ಮಸಸುತ್ತಂ • 6. Sammasasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ಸಮ್ಮಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Sammasasuttavaṇṇanā
