| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / อปทาน-อฎฺฐกถา • Apadāna-aṭṭhakathā |
๕. สมฺมุขาถวิกเตฺถรอปทานวณฺณนา
5. Sammukhāthavikattheraapadānavaṇṇanā
ชายมาเน วิปสฺสิมฺหีติอาทิกํ อายสฺมโต สมฺมุขาถวิกเตฺถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุเทฺธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฎฺฎูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินโนฺต วิปสฺสิสฺส ภควโต กาเล พฺราหฺมณกุเล นิพฺพโตฺต สตฺตวสฺสิกกาเลเยว สกสิเปฺป นิปฺผตฺติํ ปโตฺต ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา วสโนฺต วิปสฺสิมฺหิ โพธิสเตฺต อุปฺปเนฺน สพฺพพุทฺธานํ ลกฺขณานิ เวทตฺตเย ทิสฺสมานานิ ตานิ ราชปฺปมุขสฺส ชนกายสฺส วิปสฺสีโพธิสตฺตสฺส ลกฺขณญฺจ พุทฺธภาวญฺจ พฺยากริตฺวา ชนานํ มานสํ นิพฺพาเปสิ, อเนกานิ จ ถุติวจนานิ นิเวเทสิฯ โส เตน กุสลกเมฺมน ฉ กามาวจรสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา มนุเสฺสสุ จ จกฺกวตฺติสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพโตฺต วิญฺญุตํ ปโตฺต สทฺธาชาโต ปพฺพชิตฺวา นจิรเสฺสว อรหา อโหสิฯ กตกุสลนาเมน สมฺมุขาถวิกเตฺถโรติ ปากโฎฯ
Jāyamāne vipassimhītiādikaṃ āyasmato sammukhāthavikattherassa apadānaṃ. Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave vivaṭṭūpanissayāni puññāni upacinanto vipassissa bhagavato kāle brāhmaṇakule nibbatto sattavassikakāleyeva sakasippe nipphattiṃ patto gharāvāsaṃ saṇṭhapetvā vasanto vipassimhi bodhisatte uppanne sabbabuddhānaṃ lakkhaṇāni vedattaye dissamānāni tāni rājappamukhassa janakāyassa vipassībodhisattassa lakkhaṇañca buddhabhāvañca byākaritvā janānaṃ mānasaṃ nibbāpesi, anekāni ca thutivacanāni nivedesi. So tena kusalakammena cha kāmāvacarasampattiyo anubhavitvā manussesu ca cakkavattisampattiyo anubhavitvā imasmiṃ buddhuppāde kulagehe nibbatto viññutaṃ patto saddhājāto pabbajitvā nacirasseva arahā ahosi. Katakusalanāmena sammukhāthavikattheroti pākaṭo.
๔๑. โส อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสโนฺต ชายมาเน วิปสฺสิมฺหีติอาทิมาหฯ วิปสฺสิมฺหิ สมฺมาสมฺพุเทฺธ ชายมาเน อุปฺปชฺชมาเน มาตุกุจฺฉิโต นิกฺขเนฺต อหํ ปาตุภูตํ นิมิตฺตํ การณํ พุทฺธภาวสฺส เหตุํ พฺยากริํ กเถสิํ, อเนกานิ อจฺฉริยานิ ปากฎานิ อกาสินฺติ อโตฺถฯ เสสํ วุตฺตนยานุสาเรน สุวิเญฺญยฺยเมวาติฯ
41. So attano pubbakammaṃ saritvā somanassajāto pubbacaritāpadānaṃ pakāsento jāyamāne vipassimhītiādimāha. Vipassimhi sammāsambuddhe jāyamāne uppajjamāne mātukucchito nikkhante ahaṃ pātubhūtaṃ nimittaṃ kāraṇaṃ buddhabhāvassa hetuṃ byākariṃ kathesiṃ, anekāni acchariyāni pākaṭāni akāsinti attho. Sesaṃ vuttanayānusārena suviññeyyamevāti.
สมฺมุขาถวิกเตฺถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ
Sammukhāthavikattheraapadānavaṇṇanā samattā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / ขุทฺทกนิกาย • Khuddakanikāya / อปทานปาฬิ • Apadānapāḷi / ๕. สมฺมุขาถวิกเตฺถรอปทานํ • 5. Sammukhāthavikattheraapadānaṃ
