| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi |
๔. สมถกฺขนฺธกํ
4. Samathakkhandhakaṃ
๑. สมฺมุขาวินยกถา
1. Sammukhāvinayakathā
๑๘๖-๗. สมถกฺขนฺธเก เอวมโตฺถ เวทิตโพฺพติ โยชนาฯ ฉ มาติกาปทานีติ วากฺยมฺปิ สมาโสปิ ยุโตฺตเยวฯ ตตฺถ สมาโส ปน อสมาหารทิคุเยวฯ ‘‘นิกฺขิปิตฺวา’’ติ ปทํ ‘‘วุโตฺต’’ติ ปเท ปุพฺพกาลกิริยาวิเสสนํ, ตุลฺยโตฺถ วาฯ วิตฺถาโรติ วิภโงฺคฯ ตตฺถาติ วิภเงฺคฯ สญฺญาเปตีติ เอตฺถ สญฺญํ กตฺวา ชานาเปตีติ อตฺถํ ปฎิกฺขิปโนฺต อาห ‘‘ปริโตเสตฺวา ชานาเปตี’’ติฯ อิมินา สํปุโพฺพ ญาธาตุ ปริโตสนตฺถํ อโนฺตกตฺวา อวโพธนโตฺถ โหตีติ ทเสฺสติฯ การณปติรูปกานีติ การณสฺส ปฎิภาคานิฯ นิชฺฌาเปตีติ เอตฺถ เฌธาตุ โอโลกนโตฺถติ อาห ‘‘โอโลเกตี’’ติฯ ยถาติ เยนากาเรน, กริยมาเนติ สมฺพโนฺธฯ โสติ ธมฺมวาทีฯ ปรโตปิ เอเสว นโยฯ ‘‘ปุนปฺปุน’’นฺติ อิมินา อนุเปกฺขตีติ เอตฺถ อนุสโทฺท น อุปจฺฉินฺนโตฺถติ ทเสฺสติฯ เปกฺขติ อนุเปกฺขตีติ เอตฺถ อิกฺขธาตุ ‘‘ทเสฺสติ อนุทเสฺสตี’’ติ เอตฺถ ทิสธาตุยา สทิสโตฺถติ อาห ‘‘ทเสฺสติ…เป.… ปริยายวจนานี’’ติฯ เตสเญฺญวาติ ‘‘เปกฺขติ อนุเปกฺขตี’’ติ ปทานเญฺญวฯ ปริยายวจนานีติ เววจนสทฺทา อเตฺถ ปริพฺยตฺติํ อยนฺติ คจฺฉนฺติ อิเมหีติ ปริยายานิ, ตานิเยว วจนานิ ปริยายวจนานิฯ โสติ อธมฺมวาทีฯ โมเหตฺวาติ ธมฺมวาทีปุคฺคลาทิํ โมหาเปตฺวาฯ
186-7. Samathakkhandhake evamattho veditabboti yojanā. Cha mātikāpadānīti vākyampi samāsopi yuttoyeva. Tattha samāso pana asamāhāradiguyeva. ‘‘Nikkhipitvā’’ti padaṃ ‘‘vutto’’ti pade pubbakālakiriyāvisesanaṃ, tulyattho vā. Vitthāroti vibhaṅgo. Tatthāti vibhaṅge. Saññāpetīti ettha saññaṃ katvā jānāpetīti atthaṃ paṭikkhipanto āha ‘‘paritosetvā jānāpetī’’ti. Iminā saṃpubbo ñādhātu paritosanatthaṃ antokatvā avabodhanattho hotīti dasseti. Kāraṇapatirūpakānīti kāraṇassa paṭibhāgāni. Nijjhāpetīti ettha jhedhātu olokanatthoti āha ‘‘oloketī’’ti. Yathāti yenākārena, kariyamāneti sambandho. Soti dhammavādī. Paratopi eseva nayo. ‘‘Punappuna’’nti iminā anupekkhatīti ettha anusaddo na upacchinnatthoti dasseti. Pekkhati anupekkhatīti ettha ikkhadhātu ‘‘dasseti anudassetī’’ti ettha disadhātuyā sadisatthoti āha ‘‘dasseti…pe… pariyāyavacanānī’’ti. Tesaññevāti ‘‘pekkhati anupekkhatī’’ti padānaññeva. Pariyāyavacanānīti vevacanasaddā atthe paribyattiṃ ayanti gacchanti imehīti pariyāyāni, tāniyeva vacanāni pariyāyavacanāni. Soti adhammavādī. Mohetvāti dhammavādīpuggalādiṃ mohāpetvā.
๑๘๘. ธมฺมวาที ปุคฺคโล ทเสฺสตีติ สมฺพโนฺธฯ อโมเหตฺวาติ อธมฺมวาทีปุคฺคลาทิํ อโมหาเปตฺวา, อวิปรีตํ ชานาเปตฺวาติ อโตฺถฯ
188. Dhammavādī puggalo dassetīti sambandho. Amohetvāti adhammavādīpuggalādiṃ amohāpetvā, aviparītaṃ jānāpetvāti attho.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / จูฬวคฺคปาฬิ • Cūḷavaggapāḷi
๑. สมฺมุขาวินโย • 1. Sammukhāvinayo
กณฺหปกฺขนวกํ • Kaṇhapakkhanavakaṃ
สุกฺกปกฺขนวกํ • Sukkapakkhanavakaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / จูฬวคฺค-อฎฺฐกถา • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / สมฺมุขาวินยกถา • Sammukhāvinayakathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / สมฺมุขาวินยกถาวณฺณนา • Sammukhāvinayakathāvaṇṇanā
