Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / చూళవగ్గపాళి • Cūḷavaggapāḷi |
౯. అధికరణవూపసమనసమథో
9. Adhikaraṇavūpasamanasamatho
సమ్ముఖావినయో
Sammukhāvinayo
౨౨౮. 1 ‘‘వివాదాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతి? వివాదాధికరణం ద్వీహి సమథేహి సమ్మతి – సమ్ముఖావినయేన చ, యేభుయ్యసికాయ చ. సియా వివాదాధికరణం ఏకం సమథం అనాగమ్మ యేభుయ్యసికం, ఏకేన సమథేన సమేయ్య – సమ్ముఖావినయేనాతి? సియాతిస్స వచనీయం. యథా కథం వియ? ఇధ పన, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ వివదన్తి – ధమ్మోతి వా అధమ్మోతి వా, వినయోతి వా అవినయోతి వా, భాసితం లపితం తథాగతేనాతి వా అభాసితం అలపితం తథాగతేనాతి వా, ఆచిణ్ణం తథాగతేనాతి వా అనాచిణ్ణం తథాగతేనాతి వా, పఞ్ఞత్తం తథాగతేనాతి వా అపఞ్ఞత్తం తథాగతేనాతి వా, ఆపత్తీతి వా అనాపత్తీతి వా, లహుకా ఆపత్తీతి వా గరుకా ఆపత్తీతి వా, సావసేసా ఆపత్తీతి వా అనవసేసా ఆపత్తీతి వా, దుట్ఠుల్లా ఆపత్తీతి వా అదుట్ఠుల్లా ఆపత్తీతి వా.
228.2 ‘‘Vivādādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammati? Vivādādhikaraṇaṃ dvīhi samathehi sammati – sammukhāvinayena ca, yebhuyyasikāya ca. Siyā vivādādhikaraṇaṃ ekaṃ samathaṃ anāgamma yebhuyyasikaṃ, ekena samathena sameyya – sammukhāvinayenāti? Siyātissa vacanīyaṃ. Yathā kathaṃ viya? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā, vinayoti vā avinayoti vā, bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti vā abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti vā, āciṇṇaṃ tathāgatenāti vā anāciṇṇaṃ tathāgatenāti vā, paññattaṃ tathāgatenāti vā apaññattaṃ tathāgatenāti vā, āpattīti vā anāpattīti vā, lahukā āpattīti vā garukā āpattīti vā, sāvasesā āpattīti vā anavasesā āpattīti vā, duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā.
‘‘తే చే, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ సక్కోన్తి తం అధికరణం వూపసమేతుం, ఇదం వుచ్చతి, భిక్ఖవే, అధికరణం వూపసన్తం. కేన వూపసన్తం? సమ్ముఖావినయేన. కిఞ్చ తత్థ సమ్ముఖావినయస్మిం? సఙ్ఘసమ్ముఖతా, ధమ్మసమ్ముఖతా, వినయసమ్ముఖతా, పుగ్గలసమ్ముఖతా. కా చ తత్థ సఙ్ఘసమ్ముఖతా? యావతికా భిక్ఖూ కమ్మప్పత్తా తే ఆగతా హోన్తి, ఛన్దారహానం ఛన్దో ఆహటో హోతి, సమ్ముఖీభూతా న పటిక్కోసన్తి – అయం తత్థ సఙ్ఘసమ్ముఖతా. కా చ తత్థ ధమ్మసమ్ముఖతా, వినయసమ్ముఖతా ? యేన ధమ్మేన యేన వినయేన యేన సత్థుసాసనేన తం అధికరణం వూపసమ్మతి – అయం తత్థ ధమ్మసమ్ముఖతా, వినయసమ్ముఖతా. కా చ తత్థ పుగ్గలసమ్ముఖతా? యో చ వివదతి, యేన చ వివదతి, ఉభో అత్థపచ్చత్థికా సమ్ముఖీభూతా హోన్తి – అయం తత్థ పుగ్గలసమ్ముఖతా. ఏవం వూపసన్తం చే, భిక్ఖవే, అధికరణం కారకో ఉక్కోటేతి, ఉక్కోటనకం పాచిత్తియం; ఛన్దదాయకో ఖీయతి, ఖీయనకం పాచిత్తియం.
‘‘Te ce, bhikkhave, bhikkhū sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ, idaṃ vuccati, bhikkhave, adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ. Kena vūpasantaṃ? Sammukhāvinayena. Kiñca tattha sammukhāvinayasmiṃ? Saṅghasammukhatā, dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatā. Kā ca tattha saṅghasammukhatā? Yāvatikā bhikkhū kammappattā te āgatā honti, chandārahānaṃ chando āhaṭo hoti, sammukhībhūtā na paṭikkosanti – ayaṃ tattha saṅghasammukhatā. Kā ca tattha dhammasammukhatā, vinayasammukhatā ? Yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taṃ adhikaraṇaṃ vūpasammati – ayaṃ tattha dhammasammukhatā, vinayasammukhatā. Kā ca tattha puggalasammukhatā? Yo ca vivadati, yena ca vivadati, ubho atthapaccatthikā sammukhībhūtā honti – ayaṃ tattha puggalasammukhatā. Evaṃ vūpasantaṃ ce, bhikkhave, adhikaraṇaṃ kārako ukkoṭeti, ukkoṭanakaṃ pācittiyaṃ; chandadāyako khīyati, khīyanakaṃ pācittiyaṃ.
౨౨౯. ‘‘తే చే, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ న సక్కోన్తి తం అధికరణం తస్మిం ఆవాసే వూపసమేతుం, తేహి, భిక్ఖవే, భిక్ఖూహి, యస్మిం ఆవాసే సమ్బహులా 3 భిక్ఖూ, సో ఆవాసో గన్తబ్బో. తే చే, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ తం ఆవాసం గచ్ఛన్తా అన్తరామగ్గే సక్కోన్తి తం అధికరణం వూపసమేతుం, ఇదం వుచ్చతి, భిక్ఖవే, అధికరణం వూపసన్తం. కేన వూపసన్తం? సమ్ముఖావినయేన . కిఞ్చ తత్థ సమ్ముఖావినయస్మిం? సఙ్ఘసమ్ముఖతా, ధమ్మసమ్ముఖతా, వినయసమ్ముఖతా, పుగ్గలసమ్ముఖతా. కా చ తత్థ సఙ్ఘసమ్ముఖతా? యావతికా భిక్ఖూ కమ్మప్పత్తా తే ఆగతా హోన్తి, ఛన్దారహానం ఛన్దో ఆహటో హోతి, సమ్ముఖీభూతా న పటిక్కోసన్తి – అయం తత్థ సఙ్ఘసమ్ముఖతా. కా చ తత్థ ధమ్మసమ్ముఖతా, వినయసమ్ముఖతా? యేన ధమ్మేన యేన వినయేన యేన సత్థుసాసనేన తం అధికరణం వూపసమ్మతి – అయం తత్థ ధమ్మసమ్ముఖతా, వినయసమ్ముఖతా. కా చ తత్థ పుగ్గలసమ్ముఖతా? యో చ వివదతి, యేన చ వివదతి, ఉభో అత్థపచ్చత్థికా సమ్ముఖీభూతా హోన్తి – అయం తత్థ పుగ్గలసమ్ముఖతా. ఏవం వూపసన్తం చే, భిక్ఖవే, అధికరణం కారకో ఉక్కోటేతి, ఉక్కోటనకం పాచిత్తియం; ఛన్దదాయకో ఖీయతి, ఖీయనకం పాచిత్తియం.
229. ‘‘Te ce, bhikkhave, bhikkhū na sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ tasmiṃ āvāse vūpasametuṃ, tehi, bhikkhave, bhikkhūhi, yasmiṃ āvāse sambahulā 4 bhikkhū, so āvāso gantabbo. Te ce, bhikkhave, bhikkhū taṃ āvāsaṃ gacchantā antarāmagge sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ, idaṃ vuccati, bhikkhave, adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ. Kena vūpasantaṃ? Sammukhāvinayena . Kiñca tattha sammukhāvinayasmiṃ? Saṅghasammukhatā, dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatā. Kā ca tattha saṅghasammukhatā? Yāvatikā bhikkhū kammappattā te āgatā honti, chandārahānaṃ chando āhaṭo hoti, sammukhībhūtā na paṭikkosanti – ayaṃ tattha saṅghasammukhatā. Kā ca tattha dhammasammukhatā, vinayasammukhatā? Yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taṃ adhikaraṇaṃ vūpasammati – ayaṃ tattha dhammasammukhatā, vinayasammukhatā. Kā ca tattha puggalasammukhatā? Yo ca vivadati, yena ca vivadati, ubho atthapaccatthikā sammukhībhūtā honti – ayaṃ tattha puggalasammukhatā. Evaṃ vūpasantaṃ ce, bhikkhave, adhikaraṇaṃ kārako ukkoṭeti, ukkoṭanakaṃ pācittiyaṃ; chandadāyako khīyati, khīyanakaṃ pācittiyaṃ.
౨౩౦. ‘‘తే చే, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ తం ఆవాసం ఆగచ్ఛన్తా అన్తరామగ్గే న సక్కోన్తి తం అధికరణం వూపసమేతుం, తేహి, భిక్ఖవే, భిక్ఖూహి, తం ఆవాసం గన్త్వా ఆవాసికా భిక్ఖూ ఏవమస్సు వచనీయా – ‘ఇదం ఖో, ఆవుసో, అధికరణం ఏవం జాతం, ఏవం సముప్పన్నం; సాధాయస్మన్తా ఇమం అధికరణం వూపసమేన్తు ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేన, యథయిదం అధికరణం సువూపసన్తం అస్సా’తి.
230. ‘‘Te ce, bhikkhave, bhikkhū taṃ āvāsaṃ āgacchantā antarāmagge na sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ, tehi, bhikkhave, bhikkhūhi, taṃ āvāsaṃ gantvā āvāsikā bhikkhū evamassu vacanīyā – ‘idaṃ kho, āvuso, adhikaraṇaṃ evaṃ jātaṃ, evaṃ samuppannaṃ; sādhāyasmantā imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasamentu dhammena vinayena satthusāsanena, yathayidaṃ adhikaraṇaṃ suvūpasantaṃ assā’ti.
‘‘సచే , భిక్ఖవే, ఆవాసికా భిక్ఖూ వుడ్ఢతరా హోన్తి, ఆగన్తుకా భిక్ఖూ నవకతరా, తేహి, భిక్ఖవే, ఆవాసికేహి భిక్ఖూహి ఆగన్తుకా భిక్ఖూ ఏవమస్సు వచనీయా – ‘ఇఙ్ఘ తుమ్హే, ఆయస్మన్తో, ముహుత్తం ఏకమన్తం హోథ, యావ మయం మన్తేమా’తి. సచే పన, భిక్ఖవే, ఆవాసికా భిక్ఖూ నవకతరా హోన్తి, ఆగన్తుకా భిక్ఖూ వుడ్ఢతరా, తేహి, భిక్ఖవే, ఆవాసికేహి భిక్ఖూహి ఆగన్తుకా భిక్ఖూ ఏవమస్సు వచనీయా – ‘తేన హి తుమ్హే, ఆయస్మన్తో, ముహుత్తం ఇధేవ తావ హోథ, యావ మయం మన్తేమా’తి.
‘‘Sace , bhikkhave, āvāsikā bhikkhū vuḍḍhatarā honti, āgantukā bhikkhū navakatarā, tehi, bhikkhave, āvāsikehi bhikkhūhi āgantukā bhikkhū evamassu vacanīyā – ‘iṅgha tumhe, āyasmanto, muhuttaṃ ekamantaṃ hotha, yāva mayaṃ mantemā’ti. Sace pana, bhikkhave, āvāsikā bhikkhū navakatarā honti, āgantukā bhikkhū vuḍḍhatarā, tehi, bhikkhave, āvāsikehi bhikkhūhi āgantukā bhikkhū evamassu vacanīyā – ‘tena hi tumhe, āyasmanto, muhuttaṃ idheva tāva hotha, yāva mayaṃ mantemā’ti.
‘‘సచే పన, భిక్ఖవే, ఆవాసికానం భిక్ఖూనం మన్తయమానానం ఏవం హోతి – ‘న మయం సక్కోమ ఇమం అధికరణం వూపసమేతుం ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేనా’తి, న తం అధికరణం ఆవాసికేహి భిక్ఖూహి సమ్పటిచ్ఛితబ్బం. సచే పన, భిక్ఖవే, ఆవాసికానం భిక్ఖూనం మన్తయమానానం ఏవం హోతి – ‘సక్కోమ మయం ఇమం అధికరణం వూపసమేతుం ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేనా’తి, తేహి, భిక్ఖవే, ఆవాసికేహి భిక్ఖూహి ఆగన్తుకా భిక్ఖూ ఏవమస్సు వచనీయా – ‘సచే తుమ్హే, ఆయస్మన్తో, అమ్హాకం ఇమం అధికరణం యథాజాతం యథాసముప్పన్నం ఆరోచేస్సథ, యథా చ మయం ఇమం అధికరణం వూపసమేస్సామ ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేన తథా సువూపసన్తం భవిస్సతి. ఏవం మయం ఇమం అధికరణం సమ్పటిచ్ఛిస్సామ. నో చే తుమ్హే, ఆయస్మన్తో, అమ్హాకం ఇమం అధికరణం యథాజాతం యథాసముప్పన్నం ఆరోచేస్సథ, యథా చ మయం ఇమం అధికరణం వూపసమేస్సామ ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేన తథా న సువూపసన్తం భవిస్సతి, న మయం ఇమం అధికరణం సమ్పటిచ్ఛిస్సామా’తి. ఏవం సుపరిగ్గహితం ఖో, భిక్ఖవే, కత్వా ఆవాసికేహి భిక్ఖూహి తం అధికరణం సమ్పటిచ్ఛితబ్బం.
‘‘Sace pana, bhikkhave, āvāsikānaṃ bhikkhūnaṃ mantayamānānaṃ evaṃ hoti – ‘na mayaṃ sakkoma imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ dhammena vinayena satthusāsanenā’ti, na taṃ adhikaraṇaṃ āvāsikehi bhikkhūhi sampaṭicchitabbaṃ. Sace pana, bhikkhave, āvāsikānaṃ bhikkhūnaṃ mantayamānānaṃ evaṃ hoti – ‘sakkoma mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ dhammena vinayena satthusāsanenā’ti, tehi, bhikkhave, āvāsikehi bhikkhūhi āgantukā bhikkhū evamassu vacanīyā – ‘sace tumhe, āyasmanto, amhākaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ yathājātaṃ yathāsamuppannaṃ ārocessatha, yathā ca mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasamessāma dhammena vinayena satthusāsanena tathā suvūpasantaṃ bhavissati. Evaṃ mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ sampaṭicchissāma. No ce tumhe, āyasmanto, amhākaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ yathājātaṃ yathāsamuppannaṃ ārocessatha, yathā ca mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasamessāma dhammena vinayena satthusāsanena tathā na suvūpasantaṃ bhavissati, na mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ sampaṭicchissāmā’ti. Evaṃ supariggahitaṃ kho, bhikkhave, katvā āvāsikehi bhikkhūhi taṃ adhikaraṇaṃ sampaṭicchitabbaṃ.
‘‘తేహి, భిక్ఖవే, ఆగన్తుకేహి భిక్ఖూహి ఆవాసికా భిక్ఖూ ఏవమస్సు వచనీయా – ‘యథాజాతం యథాసముప్పన్నం మయం ఇమం అధికరణం ఆయస్మన్తానం ఆరోచేస్సామ. సచే ఆయస్మన్తా సక్కోన్తి ఏత్తకేన వా ఏత్తకేన వా అన్తరేన ఇమం అధికరణం వూపసమేతుం ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేన తథా సువూపసన్తం భవిస్సతి. ఏవం మయం ఇమం అధికరణం ఆయస్మన్తానం నియ్యాదేస్సామ. నో చే ఆయస్మన్తా సక్కోన్తి ఏత్తకేన వా ఏత్తకేన వా అన్తరేన ఇమం అధికరణం వూపసమేతుం ధమ్మేన వినయేన సత్థుసాసనేన తథా న సువూపసన్తం భవిస్సతి, న మయం ఇమం అధికరణం ఆయస్మన్తానం నియ్యాదేస్సామ . మయమేవ ఇమస్స అధికరణస్స సామినో భవిస్సామా’తి. ఏవం సుపరిగ్గహితం ఖో, భిక్ఖవే, కత్వా ఆగన్తుకేహి భిక్ఖూహి తం అధికరణం ఆవాసికానం భిక్ఖూనం నియ్యాదేతబ్బం.
‘‘Tehi, bhikkhave, āgantukehi bhikkhūhi āvāsikā bhikkhū evamassu vacanīyā – ‘yathājātaṃ yathāsamuppannaṃ mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ āyasmantānaṃ ārocessāma. Sace āyasmantā sakkonti ettakena vā ettakena vā antarena imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ dhammena vinayena satthusāsanena tathā suvūpasantaṃ bhavissati. Evaṃ mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ āyasmantānaṃ niyyādessāma. No ce āyasmantā sakkonti ettakena vā ettakena vā antarena imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ dhammena vinayena satthusāsanena tathā na suvūpasantaṃ bhavissati, na mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ āyasmantānaṃ niyyādessāma . Mayameva imassa adhikaraṇassa sāmino bhavissāmā’ti. Evaṃ supariggahitaṃ kho, bhikkhave, katvā āgantukehi bhikkhūhi taṃ adhikaraṇaṃ āvāsikānaṃ bhikkhūnaṃ niyyādetabbaṃ.
‘‘తే చే, భిక్ఖవే, భిక్ఖూ సక్కోన్తి తం అధికరణం వూపసమేతుం, ఇదం వుచ్చతి, భిక్ఖవే, అధికరణం వూపసన్తం. కేన వూపసన్తం? సమ్ముఖావినయేన. కిఞ్చ తత్థ సమ్ముఖావినయస్మిం? సఙ్ఘసమ్ముఖతా, ధమ్మసమ్ముఖతా, వినయసమ్ముఖతా, పుగ్గలసమ్ముఖతా…పే॰… ఏవం వూపసన్తం చే, భిక్ఖవే, అధికరణం కారకో ఉక్కోటేతి, ఉక్కోటనకం పాచిత్తియం; ఛన్దదాయకో ఖీయతి, ఖీయనకం పాచిత్తియం.
‘‘Te ce, bhikkhave, bhikkhū sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ, idaṃ vuccati, bhikkhave, adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ. Kena vūpasantaṃ? Sammukhāvinayena. Kiñca tattha sammukhāvinayasmiṃ? Saṅghasammukhatā, dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatā…pe… evaṃ vūpasantaṃ ce, bhikkhave, adhikaraṇaṃ kārako ukkoṭeti, ukkoṭanakaṃ pācittiyaṃ; chandadāyako khīyati, khīyanakaṃ pācittiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / చూళవగ్గ-అట్ఠకథా • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / అధికరణవూపసమనసమథకథా • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / అధికరణవూపసమనసమథకథావణ్ణనా • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / అధికరణకథావణ్ణనా • Adhikaraṇakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / అధికరణవూపసమనసమథకథాదివణ్ణనా • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathādivaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౯. అధికరణవూపసమనసమథకథా • 9. Adhikaraṇavūpasamanasamathakathā