| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ចូឡវគ្គបាឡិ • Cūḷavaggapāḷi |
៩. អធិករណវូបសមនសមថោ
9. Adhikaraṇavūpasamanasamatho
សម្មុខាវិនយោ
Sammukhāvinayo
២២៨. 1 ‘‘វិវាទាធិករណំ កតិហិ សមថេហិ សម្មតិ? វិវាទាធិករណំ ទ្វីហិ សមថេហិ សម្មតិ – សម្មុខាវិនយេន ច, យេភុយ្យសិកាយ ច។ សិយា វិវាទាធិករណំ ឯកំ សមថំ អនាគម្ម យេភុយ្យសិកំ, ឯកេន សមថេន សមេយ្យ – សម្មុខាវិនយេនាតិ? សិយាតិស្ស វចនីយំ។ យថា កថំ វិយ? ឥធ បន, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ វិវទន្តិ – ធម្មោតិ វា អធម្មោតិ វា, វិនយោតិ វា អវិនយោតិ វា, ភាសិតំ លបិតំ តថាគតេនាតិ វា អភាសិតំ អលបិតំ តថាគតេនាតិ វា, អាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ វា អនាចិណ្ណំ តថាគតេនាតិ វា, បញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ វា អបញ្ញត្តំ តថាគតេនាតិ វា, អាបត្តីតិ វា អនាបត្តីតិ វា, លហុកា អាបត្តីតិ វា គរុកា អាបត្តីតិ វា, សាវសេសា អាបត្តីតិ វា អនវសេសា អាបត្តីតិ វា, ទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា អទុដ្ឋុល្លា អាបត្តីតិ វា។
228.2 ‘‘Vivādādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammati? Vivādādhikaraṇaṃ dvīhi samathehi sammati – sammukhāvinayena ca, yebhuyyasikāya ca. Siyā vivādādhikaraṇaṃ ekaṃ samathaṃ anāgamma yebhuyyasikaṃ, ekena samathena sameyya – sammukhāvinayenāti? Siyātissa vacanīyaṃ. Yathā kathaṃ viya? Idha pana, bhikkhave, bhikkhū vivadanti – dhammoti vā adhammoti vā, vinayoti vā avinayoti vā, bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatenāti vā abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatenāti vā, āciṇṇaṃ tathāgatenāti vā anāciṇṇaṃ tathāgatenāti vā, paññattaṃ tathāgatenāti vā apaññattaṃ tathāgatenāti vā, āpattīti vā anāpattīti vā, lahukā āpattīti vā garukā āpattīti vā, sāvasesā āpattīti vā anavasesā āpattīti vā, duṭṭhullā āpattīti vā aduṭṭhullā āpattīti vā.
‘‘តេ ចេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ សក្កោន្តិ តំ អធិករណំ វូបសមេតុំ, ឥទំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, អធិករណំ វូបសន្តំ។ កេន វូបសន្តំ? សម្មុខាវិនយេន។ កិញ្ច តត្ថ សម្មុខាវិនយស្មិំ? សង្ឃសម្មុខតា, ធម្មសម្មុខតា, វិនយសម្មុខតា, បុគ្គលសម្មុខតា។ កា ច តត្ថ សង្ឃសម្មុខតា? យាវតិកា ភិក្ខូ កម្មប្បត្តា តេ អាគតា ហោន្តិ, ឆន្ទារហានំ ឆន្ទោ អាហដោ ហោតិ, សម្មុខីភូតា ន បដិក្កោសន្តិ – អយំ តត្ថ សង្ឃសម្មុខតា។ កា ច តត្ថ ធម្មសម្មុខតា, វិនយសម្មុខតា ? យេន ធម្មេន យេន វិនយេន យេន សត្ថុសាសនេន តំ អធិករណំ វូបសម្មតិ – អយំ តត្ថ ធម្មសម្មុខតា, វិនយសម្មុខតា។ កា ច តត្ថ បុគ្គលសម្មុខតា? យោ ច វិវទតិ, យេន ច វិវទតិ, ឧភោ អត្ថបច្ចត្ថិកា សម្មុខីភូតា ហោន្តិ – អយំ តត្ថ បុគ្គលសម្មុខតា។ ឯវំ វូបសន្តំ ចេ, ភិក្ខវេ, អធិករណំ ការកោ ឧក្កោដេតិ, ឧក្កោដនកំ បាចិត្តិយំ; ឆន្ទទាយកោ ខីយតិ, ខីយនកំ បាចិត្តិយំ។
‘‘Te ce, bhikkhave, bhikkhū sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ, idaṃ vuccati, bhikkhave, adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ. Kena vūpasantaṃ? Sammukhāvinayena. Kiñca tattha sammukhāvinayasmiṃ? Saṅghasammukhatā, dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatā. Kā ca tattha saṅghasammukhatā? Yāvatikā bhikkhū kammappattā te āgatā honti, chandārahānaṃ chando āhaṭo hoti, sammukhībhūtā na paṭikkosanti – ayaṃ tattha saṅghasammukhatā. Kā ca tattha dhammasammukhatā, vinayasammukhatā ? Yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taṃ adhikaraṇaṃ vūpasammati – ayaṃ tattha dhammasammukhatā, vinayasammukhatā. Kā ca tattha puggalasammukhatā? Yo ca vivadati, yena ca vivadati, ubho atthapaccatthikā sammukhībhūtā honti – ayaṃ tattha puggalasammukhatā. Evaṃ vūpasantaṃ ce, bhikkhave, adhikaraṇaṃ kārako ukkoṭeti, ukkoṭanakaṃ pācittiyaṃ; chandadāyako khīyati, khīyanakaṃ pācittiyaṃ.
២២៩. ‘‘តេ ចេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ ន សក្កោន្តិ តំ អធិករណំ តស្មិំ អាវាសេ វូបសមេតុំ, តេហិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ, យស្មិំ អាវាសេ សម្ពហុលា 3 ភិក្ខូ, សោ អាវាសោ គន្តព្ពោ។ តេ ចេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ តំ អាវាសំ គច្ឆន្តា អន្តរាមគ្គេ សក្កោន្តិ តំ អធិករណំ វូបសមេតុំ, ឥទំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, អធិករណំ វូបសន្តំ។ កេន វូបសន្តំ? សម្មុខាវិនយេន ។ កិញ្ច តត្ថ សម្មុខាវិនយស្មិំ? សង្ឃសម្មុខតា, ធម្មសម្មុខតា, វិនយសម្មុខតា, បុគ្គលសម្មុខតា។ កា ច តត្ថ សង្ឃសម្មុខតា? យាវតិកា ភិក្ខូ កម្មប្បត្តា តេ អាគតា ហោន្តិ, ឆន្ទារហានំ ឆន្ទោ អាហដោ ហោតិ, សម្មុខីភូតា ន បដិក្កោសន្តិ – អយំ តត្ថ សង្ឃសម្មុខតា។ កា ច តត្ថ ធម្មសម្មុខតា, វិនយសម្មុខតា? យេន ធម្មេន យេន វិនយេន យេន សត្ថុសាសនេន តំ អធិករណំ វូបសម្មតិ – អយំ តត្ថ ធម្មសម្មុខតា, វិនយសម្មុខតា។ កា ច តត្ថ បុគ្គលសម្មុខតា? យោ ច វិវទតិ, យេន ច វិវទតិ, ឧភោ អត្ថបច្ចត្ថិកា សម្មុខីភូតា ហោន្តិ – អយំ តត្ថ បុគ្គលសម្មុខតា។ ឯវំ វូបសន្តំ ចេ, ភិក្ខវេ, អធិករណំ ការកោ ឧក្កោដេតិ, ឧក្កោដនកំ បាចិត្តិយំ; ឆន្ទទាយកោ ខីយតិ, ខីយនកំ បាចិត្តិយំ។
229. ‘‘Te ce, bhikkhave, bhikkhū na sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ tasmiṃ āvāse vūpasametuṃ, tehi, bhikkhave, bhikkhūhi, yasmiṃ āvāse sambahulā 4 bhikkhū, so āvāso gantabbo. Te ce, bhikkhave, bhikkhū taṃ āvāsaṃ gacchantā antarāmagge sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ, idaṃ vuccati, bhikkhave, adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ. Kena vūpasantaṃ? Sammukhāvinayena . Kiñca tattha sammukhāvinayasmiṃ? Saṅghasammukhatā, dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatā. Kā ca tattha saṅghasammukhatā? Yāvatikā bhikkhū kammappattā te āgatā honti, chandārahānaṃ chando āhaṭo hoti, sammukhībhūtā na paṭikkosanti – ayaṃ tattha saṅghasammukhatā. Kā ca tattha dhammasammukhatā, vinayasammukhatā? Yena dhammena yena vinayena yena satthusāsanena taṃ adhikaraṇaṃ vūpasammati – ayaṃ tattha dhammasammukhatā, vinayasammukhatā. Kā ca tattha puggalasammukhatā? Yo ca vivadati, yena ca vivadati, ubho atthapaccatthikā sammukhībhūtā honti – ayaṃ tattha puggalasammukhatā. Evaṃ vūpasantaṃ ce, bhikkhave, adhikaraṇaṃ kārako ukkoṭeti, ukkoṭanakaṃ pācittiyaṃ; chandadāyako khīyati, khīyanakaṃ pācittiyaṃ.
២៣០. ‘‘តេ ចេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ តំ អាវាសំ អាគច្ឆន្តា អន្តរាមគ្គេ ន សក្កោន្តិ តំ អធិករណំ វូបសមេតុំ, តេហិ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូហិ, តំ អាវាសំ គន្ត្វា អាវាសិកា ភិក្ខូ ឯវមស្សុ វចនីយា – ‘ឥទំ ខោ, អាវុសោ, អធិករណំ ឯវំ ជាតំ, ឯវំ សមុប្បន្នំ; សាធាយស្មន្តា ឥមំ អធិករណំ វូបសមេន្តុ ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេន, យថយិទំ អធិករណំ សុវូបសន្តំ អស្សា’តិ។
230. ‘‘Te ce, bhikkhave, bhikkhū taṃ āvāsaṃ āgacchantā antarāmagge na sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ, tehi, bhikkhave, bhikkhūhi, taṃ āvāsaṃ gantvā āvāsikā bhikkhū evamassu vacanīyā – ‘idaṃ kho, āvuso, adhikaraṇaṃ evaṃ jātaṃ, evaṃ samuppannaṃ; sādhāyasmantā imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasamentu dhammena vinayena satthusāsanena, yathayidaṃ adhikaraṇaṃ suvūpasantaṃ assā’ti.
‘‘សចេ , ភិក្ខវេ, អាវាសិកា ភិក្ខូ វុឌ្ឍតរា ហោន្តិ, អាគន្តុកា ភិក្ខូ នវកតរា, តេហិ, ភិក្ខវេ, អាវាសិកេហិ ភិក្ខូហិ អាគន្តុកា ភិក្ខូ ឯវមស្សុ វចនីយា – ‘ឥង្ឃ តុម្ហេ, អាយស្មន្តោ, មុហុត្តំ ឯកមន្តំ ហោថ, យាវ មយំ មន្តេមា’តិ។ សចេ បន, ភិក្ខវេ, អាវាសិកា ភិក្ខូ នវកតរា ហោន្តិ, អាគន្តុកា ភិក្ខូ វុឌ្ឍតរា, តេហិ, ភិក្ខវេ, អាវាសិកេហិ ភិក្ខូហិ អាគន្តុកា ភិក្ខូ ឯវមស្សុ វចនីយា – ‘តេន ហិ តុម្ហេ, អាយស្មន្តោ, មុហុត្តំ ឥធេវ តាវ ហោថ, យាវ មយំ មន្តេមា’តិ។
‘‘Sace , bhikkhave, āvāsikā bhikkhū vuḍḍhatarā honti, āgantukā bhikkhū navakatarā, tehi, bhikkhave, āvāsikehi bhikkhūhi āgantukā bhikkhū evamassu vacanīyā – ‘iṅgha tumhe, āyasmanto, muhuttaṃ ekamantaṃ hotha, yāva mayaṃ mantemā’ti. Sace pana, bhikkhave, āvāsikā bhikkhū navakatarā honti, āgantukā bhikkhū vuḍḍhatarā, tehi, bhikkhave, āvāsikehi bhikkhūhi āgantukā bhikkhū evamassu vacanīyā – ‘tena hi tumhe, āyasmanto, muhuttaṃ idheva tāva hotha, yāva mayaṃ mantemā’ti.
‘‘សចេ បន, ភិក្ខវេ, អាវាសិកានំ ភិក្ខូនំ មន្តយមានានំ ឯវំ ហោតិ – ‘ន មយំ សក្កោម ឥមំ អធិករណំ វូបសមេតុំ ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេនា’តិ, ន តំ អធិករណំ អាវាសិកេហិ ភិក្ខូហិ សម្បដិច្ឆិតព្ពំ។ សចេ បន, ភិក្ខវេ, អាវាសិកានំ ភិក្ខូនំ មន្តយមានានំ ឯវំ ហោតិ – ‘សក្កោម មយំ ឥមំ អធិករណំ វូបសមេតុំ ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេនា’តិ, តេហិ, ភិក្ខវេ, អាវាសិកេហិ ភិក្ខូហិ អាគន្តុកា ភិក្ខូ ឯវមស្សុ វចនីយា – ‘សចេ តុម្ហេ, អាយស្មន្តោ, អម្ហាកំ ឥមំ អធិករណំ យថាជាតំ យថាសមុប្បន្នំ អារោចេស្សថ, យថា ច មយំ ឥមំ អធិករណំ វូបសមេស្សាម ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេន តថា សុវូបសន្តំ ភវិស្សតិ។ ឯវំ មយំ ឥមំ អធិករណំ សម្បដិច្ឆិស្សាម។ នោ ចេ តុម្ហេ, អាយស្មន្តោ, អម្ហាកំ ឥមំ អធិករណំ យថាជាតំ យថាសមុប្បន្នំ អារោចេស្សថ, យថា ច មយំ ឥមំ អធិករណំ វូបសមេស្សាម ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេន តថា ន សុវូបសន្តំ ភវិស្សតិ, ន មយំ ឥមំ អធិករណំ សម្បដិច្ឆិស្សាមា’តិ។ ឯវំ សុបរិគ្គហិតំ ខោ, ភិក្ខវេ, កត្វា អាវាសិកេហិ ភិក្ខូហិ តំ អធិករណំ សម្បដិច្ឆិតព្ពំ។
‘‘Sace pana, bhikkhave, āvāsikānaṃ bhikkhūnaṃ mantayamānānaṃ evaṃ hoti – ‘na mayaṃ sakkoma imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ dhammena vinayena satthusāsanenā’ti, na taṃ adhikaraṇaṃ āvāsikehi bhikkhūhi sampaṭicchitabbaṃ. Sace pana, bhikkhave, āvāsikānaṃ bhikkhūnaṃ mantayamānānaṃ evaṃ hoti – ‘sakkoma mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ dhammena vinayena satthusāsanenā’ti, tehi, bhikkhave, āvāsikehi bhikkhūhi āgantukā bhikkhū evamassu vacanīyā – ‘sace tumhe, āyasmanto, amhākaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ yathājātaṃ yathāsamuppannaṃ ārocessatha, yathā ca mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasamessāma dhammena vinayena satthusāsanena tathā suvūpasantaṃ bhavissati. Evaṃ mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ sampaṭicchissāma. No ce tumhe, āyasmanto, amhākaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ yathājātaṃ yathāsamuppannaṃ ārocessatha, yathā ca mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasamessāma dhammena vinayena satthusāsanena tathā na suvūpasantaṃ bhavissati, na mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ sampaṭicchissāmā’ti. Evaṃ supariggahitaṃ kho, bhikkhave, katvā āvāsikehi bhikkhūhi taṃ adhikaraṇaṃ sampaṭicchitabbaṃ.
‘‘តេហិ, ភិក្ខវេ, អាគន្តុកេហិ ភិក្ខូហិ អាវាសិកា ភិក្ខូ ឯវមស្សុ វចនីយា – ‘យថាជាតំ យថាសមុប្បន្នំ មយំ ឥមំ អធិករណំ អាយស្មន្តានំ អារោចេស្សាម។ សចេ អាយស្មន្តា សក្កោន្តិ ឯត្តកេន វា ឯត្តកេន វា អន្តរេន ឥមំ អធិករណំ វូបសមេតុំ ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេន តថា សុវូបសន្តំ ភវិស្សតិ។ ឯវំ មយំ ឥមំ អធិករណំ អាយស្មន្តានំ និយ្យាទេស្សាម។ នោ ចេ អាយស្មន្តា សក្កោន្តិ ឯត្តកេន វា ឯត្តកេន វា អន្តរេន ឥមំ អធិករណំ វូបសមេតុំ ធម្មេន វិនយេន សត្ថុសាសនេន តថា ន សុវូបសន្តំ ភវិស្សតិ, ន មយំ ឥមំ អធិករណំ អាយស្មន្តានំ និយ្យាទេស្សាម ។ មយមេវ ឥមស្ស អធិករណស្ស សាមិនោ ភវិស្សាមា’តិ។ ឯវំ សុបរិគ្គហិតំ ខោ, ភិក្ខវេ, កត្វា អាគន្តុកេហិ ភិក្ខូហិ តំ អធិករណំ អាវាសិកានំ ភិក្ខូនំ និយ្យាទេតព្ពំ។
‘‘Tehi, bhikkhave, āgantukehi bhikkhūhi āvāsikā bhikkhū evamassu vacanīyā – ‘yathājātaṃ yathāsamuppannaṃ mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ āyasmantānaṃ ārocessāma. Sace āyasmantā sakkonti ettakena vā ettakena vā antarena imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ dhammena vinayena satthusāsanena tathā suvūpasantaṃ bhavissati. Evaṃ mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ āyasmantānaṃ niyyādessāma. No ce āyasmantā sakkonti ettakena vā ettakena vā antarena imaṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ dhammena vinayena satthusāsanena tathā na suvūpasantaṃ bhavissati, na mayaṃ imaṃ adhikaraṇaṃ āyasmantānaṃ niyyādessāma . Mayameva imassa adhikaraṇassa sāmino bhavissāmā’ti. Evaṃ supariggahitaṃ kho, bhikkhave, katvā āgantukehi bhikkhūhi taṃ adhikaraṇaṃ āvāsikānaṃ bhikkhūnaṃ niyyādetabbaṃ.
‘‘តេ ចេ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខូ សក្កោន្តិ តំ អធិករណំ វូបសមេតុំ, ឥទំ វុច្ចតិ, ភិក្ខវេ, អធិករណំ វូបសន្តំ។ កេន វូបសន្តំ? សម្មុខាវិនយេន។ កិញ្ច តត្ថ សម្មុខាវិនយស្មិំ? សង្ឃសម្មុខតា, ធម្មសម្មុខតា, វិនយសម្មុខតា, បុគ្គលសម្មុខតា…បេ.… ឯវំ វូបសន្តំ ចេ, ភិក្ខវេ, អធិករណំ ការកោ ឧក្កោដេតិ, ឧក្កោដនកំ បាចិត្តិយំ; ឆន្ទទាយកោ ខីយតិ, ខីយនកំ បាចិត្តិយំ។
‘‘Te ce, bhikkhave, bhikkhū sakkonti taṃ adhikaraṇaṃ vūpasametuṃ, idaṃ vuccati, bhikkhave, adhikaraṇaṃ vūpasantaṃ. Kena vūpasantaṃ? Sammukhāvinayena. Kiñca tattha sammukhāvinayasmiṃ? Saṅghasammukhatā, dhammasammukhatā, vinayasammukhatā, puggalasammukhatā…pe… evaṃ vūpasantaṃ ce, bhikkhave, adhikaraṇaṃ kārako ukkoṭeti, ukkoṭanakaṃ pācittiyaṃ; chandadāyako khīyati, khīyanakaṃ pācittiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ចូឡវគ្គ-អដ្ឋកថា • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / អធិករណវូបសមនសមថកថា • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / អធិករណវូបសមនសមថកថាវណ្ណនា • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / អធិករណកថាវណ្ណនា • Adhikaraṇakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / អធិករណវូបសមនសមថកថាទិវណ្ណនា • Adhikaraṇavūpasamanasamathakathādivaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / ៩. អធិករណវូបសមនសមថកថា • 9. Adhikaraṇavūpasamanasamathakathā
