Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / इतिवुत्तकपाळि • Itivuttakapāḷi

    १२. सम्पन्‍नसीलसुत्तं

    12. Sampannasīlasuttaṃ

    १११. वुत्तञ्हेतं भगवता, वुत्तमरहताति मे सुतं –

    111. Vuttañhetaṃ bhagavatā, vuttamarahatāti me sutaṃ –

    ‘‘सम्पन्‍नसीला, भिक्खवे, विहरथ 1 सम्पन्‍नपातिमोक्खा; पातिमोक्खसंवरसंवुता विहरथ आचारगोचरसम्पन्‍ना अणुमत्तेसु वज्‍जेसु भयदस्साविनो; समादाय सिक्खथ सिक्खापदेसु।

    ‘‘Sampannasīlā, bhikkhave, viharatha 2 sampannapātimokkhā; pātimokkhasaṃvarasaṃvutā viharatha ācāragocarasampannā aṇumattesu vajjesu bhayadassāvino; samādāya sikkhatha sikkhāpadesu.

    ‘‘सम्पन्‍नसीलानं वो, भिक्खवे, विहरतं 3 सम्पन्‍नपातिमोक्खानं पातिमोक्खसंवरसंवुतानं विहरतं आचारगोचरसम्पन्‍नानं अणुमत्तेसु वज्‍जेसु भयदस्सावीनं समादाय सिक्खतं सिक्खापदेसु किमस्स उत्तरि करणीयं 4?

    ‘‘Sampannasīlānaṃ vo, bhikkhave, viharataṃ 5 sampannapātimokkhānaṃ pātimokkhasaṃvarasaṃvutānaṃ viharataṃ ācāragocarasampannānaṃ aṇumattesu vajjesu bhayadassāvīnaṃ samādāya sikkhataṃ sikkhāpadesu kimassa uttari karaṇīyaṃ 6?

    ‘‘चरतो चेपि, भिक्खवे, भिक्खुनो 7 भिज्झा विगता 8 होति, ब्यापादो विगतो होति 9, थिनमिद्धं विगतं होति, उद्धच्‍चकुक्‍कुच्‍चं विगतं होति, विचिकिच्छा 10 पहीना होति, आरद्धं होति वीरियं असल्‍लीनं, उपट्ठिता सति असम्मुट्ठा 11, पस्सद्धो कायो असारद्धो, समाहितं चित्तं एकग्गं । चरम्पि, भिक्खवे, भिक्खु एवंभूतो आतापी ओत्तापी सततं समितं आरद्धवीरियो पहितत्तोति वुच्‍चति।

    ‘‘Carato cepi, bhikkhave, bhikkhuno 12 bhijjhā vigatā 13 hoti, byāpādo vigato hoti 14, thinamiddhaṃ vigataṃ hoti, uddhaccakukkuccaṃ vigataṃ hoti, vicikicchā 15 pahīnā hoti, āraddhaṃ hoti vīriyaṃ asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā 16, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaṃ cittaṃ ekaggaṃ . Carampi, bhikkhave, bhikkhu evaṃbhūto ātāpī ottāpī satataṃ samitaṃ āraddhavīriyo pahitattoti vuccati.

    ‘‘ठितस्स चेपि, भिक्खवे, भिक्खुनो अभिज्झा विगता होति ब्यापादो…पे॰… थिनमिद्धं… उद्धच्‍चकुक्‍कुच्‍चं… विचिकिच्छा पहीना होति, आरद्धं होति वीरियं असल्‍लीनं , उपट्ठिता सति असम्मुट्ठा, पस्सद्धो कायो असारद्धो, समाहितं चित्तं एकग्गं। ठितोपि, भिक्खवे, भिक्खु एवंभूतो आतापी ओत्तापी सततं समितं आरद्धवीरियो पहितत्तोति वुच्‍चति।

    ‘‘Ṭhitassa cepi, bhikkhave, bhikkhuno abhijjhā vigatā hoti byāpādo…pe… thinamiddhaṃ… uddhaccakukkuccaṃ… vicikicchā pahīnā hoti, āraddhaṃ hoti vīriyaṃ asallīnaṃ , upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaṃ cittaṃ ekaggaṃ. Ṭhitopi, bhikkhave, bhikkhu evaṃbhūto ātāpī ottāpī satataṃ samitaṃ āraddhavīriyo pahitattoti vuccati.

    ‘‘निसिन्‍नस्स चेपि, भिक्खवे, भिक्खुनो अभिज्झा विगता होति, ब्यापादो…पे॰… थिनमिद्धं… उद्धच्‍चकुक्‍कुच्‍चं… विचिकिच्छा पहीना होति, आरद्धं होति वीरियं असल्‍लीनं, उपट्ठिता सति असम्मुट्ठा, पस्सद्धो कायो असारद्धो, समाहितं चित्तं एकग्गं। निसिन्‍नोपि, भिक्खवे, भिक्खु एवंभूतो आतापी ओत्तापी सततं समितं आरद्धवीरियो पहितत्तोति वुच्‍चति।

    ‘‘Nisinnassa cepi, bhikkhave, bhikkhuno abhijjhā vigatā hoti, byāpādo…pe… thinamiddhaṃ… uddhaccakukkuccaṃ… vicikicchā pahīnā hoti, āraddhaṃ hoti vīriyaṃ asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaṃ cittaṃ ekaggaṃ. Nisinnopi, bhikkhave, bhikkhu evaṃbhūto ātāpī ottāpī satataṃ samitaṃ āraddhavīriyo pahitattoti vuccati.

    ‘‘सयानस्स चेपि , भिक्खवे, भिक्खुनो जागरस्स अभिज्झा विगता होति ब्यापादो…पे॰… थिनमिद्धं… उद्धच्‍चकुक्‍कुच्‍चं… विचिकिच्छा पहीना होति, आरद्धं होति वीरियं असल्‍लीनं, उपट्ठिता सति असम्मुट्ठा, पस्सद्धो कायो असारद्धो, समाहितं चित्तं एकग्गं। सयानोपि, भिक्खवे, भिक्खु जागरो एवंभूतो आतापी ओत्तापी सततं समितं आरद्धवीरियो पहितत्तोति वुच्‍चती’’ति। एतमत्थं भगवा अवोच। तत्थेतं इति वुच्‍चति –

    ‘‘Sayānassa cepi , bhikkhave, bhikkhuno jāgarassa abhijjhā vigatā hoti byāpādo…pe… thinamiddhaṃ… uddhaccakukkuccaṃ… vicikicchā pahīnā hoti, āraddhaṃ hoti vīriyaṃ asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, passaddho kāyo asāraddho, samāhitaṃ cittaṃ ekaggaṃ. Sayānopi, bhikkhave, bhikkhu jāgaro evaṃbhūto ātāpī ottāpī satataṃ samitaṃ āraddhavīriyo pahitattoti vuccatī’’ti. Etamatthaṃ bhagavā avoca. Tatthetaṃ iti vuccati –

    ‘‘यतं चरे यतं तिट्ठे, यतं अच्छे यतं सये।

    ‘‘Yataṃ care yataṃ tiṭṭhe, yataṃ acche yataṃ saye;

    यतं समिञ्‍जये 17 भिक्खु, यतमेनं पसारये॥

    Yataṃ samiñjaye 18 bhikkhu, yatamenaṃ pasāraye.

    ‘‘उद्धं तिरियं अपाचीनं, यावता जगतो गति।

    ‘‘Uddhaṃ tiriyaṃ apācīnaṃ, yāvatā jagato gati;

    समवेक्खिता च धम्मानं, खन्धानं उदयब्बयं॥

    Samavekkhitā ca dhammānaṃ, khandhānaṃ udayabbayaṃ.

    ‘‘एवं विहारिमातापिं, सन्तवुत्तिमनुद्धतं।

    ‘‘Evaṃ vihārimātāpiṃ, santavuttimanuddhataṃ;

    चेतोसमथसामीचिं, सिक्खमानं सदा सतं।

    Cetosamathasāmīciṃ, sikkhamānaṃ sadā sataṃ;

    सततं पहितत्तोति, आहु भिक्खुं तथाविध’’न्ति॥

    Satataṃ pahitattoti, āhu bhikkhuṃ tathāvidha’’nti.

    अयम्पि अत्थो वुत्तो भगवता, इति मे सुतन्ति। द्वादसमं।

    Ayampi attho vutto bhagavatā, iti me sutanti. Dvādasamaṃ.




    Next: १३. लोकसुत्तं • 13. Lokasuttaṃ




    Footnotes:
    1. होथ (स्या॰)
    2. hotha (syā.)
    3. भवतं (स्या॰)
    4. किमस्स भिक्खवे उत्तरि करणीयं (सब्बत्थ)
    5. bhavataṃ (syā.)
    6. kimassa bhikkhave uttari karaṇīyaṃ (sabbattha)
    7. अभिज्झा ब्यापादो विगतो (अ॰ नि॰ ४.१२) अट्ठकथाय समेति
    8. अभिज्झा ब्यापादो विगतो (अ॰ नि॰ ४.१२) अटकथाय समेति
    9. थिनमिद्धं उद्धच्‍चकुक्‍कुच्‍चं विचिकिच्छा (अ॰ नि॰ ४.१२)
    10. थिनमिद्धं उद्धच्‍चकुक्‍कुच्‍चं विचिकिच्‍चा (अ॰ नि॰ ४.१२)
    11. अप्पमुट्ठा (स्या॰)
    12. abhijjhā byāpādo vigato (a. ni. 4.12) aṭṭhakathāya sameti
    13. abhijjhā byāpādo vigato (a. ni. 4.12) aṭakathāya sameti
    14. thinamiddhaṃ uddhaccakukkuccaṃ vicikicchā (a. ni. 4.12)
    15. thinamiddhaṃ uddhaccakukkuccaṃ vicikiccā (a. ni. 4.12)
    16. appamuṭṭhā (syā.)
    17. समिञ्‍जये (सी॰ स्या॰)
    18. samiñjaye (sī. syā.)



    Related texts:



    अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / इतिवुत्तक-अट्ठकथा • Itivuttaka-aṭṭhakathā / १२. सम्पन्‍नसीलसुत्तवण्णना • 12. Sampannasīlasuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact