Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / മിലിന്ദപഞ്ഹപാളി • Milindapañhapāḷi |
൧൦. സമ്പസാദനലക്ഖണസദ്ധാപഞ്ഹോ
10. Sampasādanalakkhaṇasaddhāpañho
൧൦. രാജാ ആഹ ‘‘ഭന്തേ നാഗസേന, കിംലക്ഖണാ സദ്ധാ’’തി? ‘‘സമ്പസാദനലക്ഖണാ ച, മഹാരാജ, സദ്ധാ, സമ്പക്ഖന്ദനലക്ഖണാ ചാ’’തി. ‘‘കഥം, ഭന്തേ, സമ്പസാദനലക്ഖണാ സദ്ധാ’’തി? ‘‘സദ്ധാ ഖോ, മഹാരാജ, ഉപ്പജ്ജമാനാ നീവരണേ വിക്ഖമ്ഭേതി, വിനീവരണം ചിത്തം ഹോതി അച്ഛം വിപ്പസന്നം അനാവിലം. ഏവം ഖോ, മഹാരാജ, സമ്പസാദനലക്ഖണാ സദ്ധാ’’തി.
10. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, kiṃlakkhaṇā saddhā’’ti? ‘‘Sampasādanalakkhaṇā ca, mahārāja, saddhā, sampakkhandanalakkhaṇā cā’’ti. ‘‘Kathaṃ, bhante, sampasādanalakkhaṇā saddhā’’ti? ‘‘Saddhā kho, mahārāja, uppajjamānā nīvaraṇe vikkhambheti, vinīvaraṇaṃ cittaṃ hoti acchaṃ vippasannaṃ anāvilaṃ. Evaṃ kho, mahārāja, sampasādanalakkhaṇā saddhā’’ti.
‘‘ഓപമ്മം കരോഹീ’’തി. ‘‘യഥാ, മഹാരാജ, രാജാ ചക്കവത്തീ ചതുരങ്ഗിനിയാ സേനായ സദ്ധിം അദ്ധാനമഗ്ഗപ്പടിപന്നോ പരിത്തം ഉദകം തരേയ്യ, തം ഉദകം ഹത്ഥീഹി ച അസ്സേഹി ച രഥേഹി ച പത്തീഹി ച ഖുഭിതം ഭവേയ്യ ആവിലം ലുളിതം കലലീഭൂതം. ഉത്തിണ്ണോ ച രാജാ ചക്കവത്തീ മനുസ്സേ ആണാപേയ്യ ‘പാനീയം, ഭണേ, ആഹരഥ, പിവിസ്സാമീ’തി, രഞ്ഞോ ച ഉദകപ്പസാദകോ മണി ഭവേയ്യ. ‘ഏവം ദേവാ’തി ഖോ തേ മനുസ്സാ രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ പടിസ്സുത്വാ തം ഉദകപ്പസാദകം മണിം ഉദകേ പക്ഖിപേയ്യും, തസ്മിം ഉദകേ പക്ഖിത്തമത്തേ സങ്ഖസേവാലപണകം വിഗച്ഛേയ്യ, കദ്ദമോ ച സന്നിസീദേയ്യ, അച്ഛം ഭവേയ്യ ഉദകം വിപ്പസന്നം അനാവിലം. തതോ രഞ്ഞോ ചക്കവത്തിസ്സ പാനീയം ഉപനാമേയ്യും ‘പിവതു, ദേവ, പാനീയ’ന്തി.
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, rājā cakkavattī caturaṅginiyā senāya saddhiṃ addhānamaggappaṭipanno parittaṃ udakaṃ tareyya, taṃ udakaṃ hatthīhi ca assehi ca rathehi ca pattīhi ca khubhitaṃ bhaveyya āvilaṃ luḷitaṃ kalalībhūtaṃ. Uttiṇṇo ca rājā cakkavattī manusse āṇāpeyya ‘pānīyaṃ, bhaṇe, āharatha, pivissāmī’ti, rañño ca udakappasādako maṇi bhaveyya. ‘Evaṃ devā’ti kho te manussā rañño cakkavattissa paṭissutvā taṃ udakappasādakaṃ maṇiṃ udake pakkhipeyyuṃ, tasmiṃ udake pakkhittamatte saṅkhasevālapaṇakaṃ vigaccheyya, kaddamo ca sannisīdeyya, acchaṃ bhaveyya udakaṃ vippasannaṃ anāvilaṃ. Tato rañño cakkavattissa pānīyaṃ upanāmeyyuṃ ‘pivatu, deva, pānīya’nti.
‘‘യഥാ, മഹാരാജ, ഉദകം, ഏവം ചിത്തം ദട്ഠബ്ബം, യഥാ തേ മനുസ്സാ, ഏവം യോഗാവചരോ ദട്ഠബ്ബോ, യഥാ സങ്ഖസേവാലപണകം കദ്ദമോ ച, ഏവം കിലേസാ ദട്ഠബ്ബാ. യഥാ ഉദകപ്പസാദകോ മണി, ഏവം സദ്ധാ ദട്ഠബ്ബാ, യഥാ ഉദകപ്പസാദകേ മണിമ്ഹി ഉദകേ പക്ഖിത്തമത്തേ സങ്ഖസേവാലപണകം വിഗച്ഛേയ്യ, കദ്ദമോ ച സന്നിസീദേയ്യ, അച്ഛം ഭവേയ്യ ഉദകം വിപ്പസന്നം അനാവിലം, ഏവമേവ ഖോ, മഹാരാജ, സദ്ധാ ഉപ്പജ്ജമാനാ നീവരണേ വിക്ഖമ്ഭേതി, വിനീവരണം ചിത്തം ഹോതി അച്ഛം വിപ്പസന്നം അനാവിലം, ഏവം ഖോ, മഹാരാജ, സമ്പസാദനലക്ഖണാ സദ്ധാ’’തി.
‘‘Yathā, mahārāja, udakaṃ, evaṃ cittaṃ daṭṭhabbaṃ, yathā te manussā, evaṃ yogāvacaro daṭṭhabbo, yathā saṅkhasevālapaṇakaṃ kaddamo ca, evaṃ kilesā daṭṭhabbā. Yathā udakappasādako maṇi, evaṃ saddhā daṭṭhabbā, yathā udakappasādake maṇimhi udake pakkhittamatte saṅkhasevālapaṇakaṃ vigaccheyya, kaddamo ca sannisīdeyya, acchaṃ bhaveyya udakaṃ vippasannaṃ anāvilaṃ, evameva kho, mahārāja, saddhā uppajjamānā nīvaraṇe vikkhambheti, vinīvaraṇaṃ cittaṃ hoti acchaṃ vippasannaṃ anāvilaṃ, evaṃ kho, mahārāja, sampasādanalakkhaṇā saddhā’’ti.
‘‘കല്ലോസി, ഭന്തേ നാഗസേനാ’’തി.
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
സമ്പസാദനലക്ഖണസദ്ധാപഞ്ഹോ ദസമോ.
Sampasādanalakkhaṇasaddhāpañho dasamo.