Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဒီဃနိကာယ • Dīghanikāya |
၅. သမ္ပသာဒနီယသုတ္တံ
5. Sampasādanīyasuttaṃ
သာရိပုတ္တသီဟနာဒော
Sāriputtasīhanādo
၁၄၁. ဧဝံ မေ သုတံ – ဧကံ သမယံ ဘဂဝာ နာဠန္ဒာယံ ဝိဟရတိ ပာဝာရိကမ္ဗဝနေ။ အထ ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိ; ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဘဂဝန္တံ အဘိဝာဒေတ္ဝာ ဧကမန္တံ နိသီဒိ။ ဧကမန္တံ နိသိန္နော ခော အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘ဧဝံပသန္နော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ, န စာဟု န စ ဘဝိသ္သတိ န စေတရဟိ ဝိဇ္ဇတိ အညော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဘဂဝတာ ဘိယ္ယောဘိညတရော ယဒိဒံ သမ္ဗောဓိယ’’န္တိ။
141. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā nāḷandāyaṃ viharati pāvārikambavane. Atha kho āyasmā sāriputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘evaṃpasanno ahaṃ, bhante, bhagavati, na cāhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro yadidaṃ sambodhiya’’nti.
၁၄၂. ‘‘ဥဠာရာ ခော တေ အယံ, သာရိပုတ္တ, အာသဘီ ဝာစာ ဘာသိတာ, ဧကံသော ဂဟိတော, သီဟနာဒော နဒိတော – ‘ဧဝံပသန္နော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ; န စာဟု န စ ဘဝိသ္သတိ န စေတရဟိ ဝိဇ္ဇတိ အညော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဘဂဝတာ ဘိယ္ယောဘိညတရော ယဒိဒံ သမ္ဗောဓိယ’န္တိ။ ကိံ တေ 1, သာရိပုတ္တ, ယေ တေ အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓာနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓာ, သဗ္ဗေ တေ ဘဂဝန္တော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတာ – ‘ဧဝံသီလာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ , ဧဝံပညာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံဝိဟာရီ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပိ, ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော အဟေသုံ ဣတိပီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
142. ‘‘Uḷārā kho te ayaṃ, sāriputta, āsabhī vācā bhāsitā, ekaṃso gahito, sīhanādo nadito – ‘evaṃpasanno ahaṃ, bhante, bhagavati; na cāhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro yadidaṃ sambodhiya’nti. Kiṃ te 2, sāriputta, ye te ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, sabbe te bhagavanto cetasā ceto paricca viditā – ‘evaṃsīlā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃdhammā te bhagavanto ahesuṃ itipi , evaṃpaññā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃvihārī te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ကိံ ပန တေ 3, သာရိပုတ္တ, ယေ တေ ဘဝိသ္သန္တိ အနာဂတမဒ္ဓာနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓာ , သဗ္ဗေ တေ ဘဂဝန္တော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတာ, `ဧဝံသီလာ တေ ဘဂဝန္တော ဘဝိသ္သန္တိ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မာ။ပေ.။ ဧဝံပညာ။ ဧဝံဝိဟာရီ။ ဧဝံဝိမုတ္တာ တေ ဘဂဝန္တော ဘဝိသ္သန္တိ ဣတိပီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘Kiṃ pana te 4, sāriputta, ye te bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā , sabbe te bhagavanto cetasā ceto paricca viditā, `evaṃsīlā te bhagavanto bhavissanti itipi, evaṃdhammā…pe… evaṃpaññā… evaṃvihārī… evaṃvimuttā te bhagavanto bhavissanti itipī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ကိံ ပန တေ 5, သာရိပုတ္တ, အဟံ ဧတရဟိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ဝိဒိတော – ‘ဧဝံသီလော ဘဂဝာ ဣတိပိ, ဧဝံဓမ္မော။ပေ.။ ဧဝံပညော ။ ဧဝံဝိဟာရီ။ ဧဝံဝိမုတ္တော ဘဂဝာ ဣတိပီ’’’တိ? ‘‘နော ဟေတံ, ဘန္တေ’’။
‘‘Kiṃ pana te 6, sāriputta, ahaṃ etarahi arahaṃ sammāsambuddho cetasā ceto paricca vidito – ‘evaṃsīlo bhagavā itipi, evaṃdhammo…pe… evaṃpañño … evaṃvihārī… evaṃvimutto bhagavā itipī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ဧတ္ထ စ ဟိ တေ, သာရိပုတ္တ, အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု အရဟန္တေသု သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေသု စေတောပရိယဉာဏံ နတ္ထိ။ အထ ကိံ စရဟိ တေ အယံ, သာရိပုတ္တ, ဥဠာရာ အာသဘီ ဝာစာ ဘာသိတာ, ဧကံသော ဂဟိတော, သီဟနာဒော နဒိတော – ‘ဧဝံပသန္နော အဟံ, ဘန္တေ, ဘဂဝတိ, န စာဟု န စ ဘဝိသ္သတိ န စေတရဟိ ဝိဇ္ဇတိ အညော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဘဂဝတာ ဘိယ္ယောဘိညတရော ယဒိဒံ သမ္ဗောဓိယ’’’န္တိ?
‘‘Ettha ca hi te, sāriputta, atītānāgatapaccuppannesu arahantesu sammāsambuddhesu cetopariyañāṇaṃ natthi. Atha kiṃ carahi te ayaṃ, sāriputta, uḷārā āsabhī vācā bhāsitā, ekaṃso gahito, sīhanādo nadito – ‘evaṃpasanno ahaṃ, bhante, bhagavati, na cāhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro yadidaṃ sambodhiya’’’nti?
၁၄၃. ‘‘န ခော မေ 7, ဘန္တေ, အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နေသု အရဟန္တေသု သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓေသု စေတောပရိယဉာဏံ အတ္ထိ။ အပိ စ, မေ 8 ဓမ္မန္ဝယော ဝိဒိတော။ သေယ္ယထာပိ, ဘန္တေ , ရညော ပစ္စန္တိမံ နဂရံ ဒဠ္ဟုဒ္ဓာပံ 9 ဒဠ္ဟပာကာရတောရဏံ ဧကဒ္ဝာရံ။ တတ္ရသ္သ ဒောဝာရိကော ပဏ္ဍိတော ဗ္ယတ္တော မေဓာဝီ အညာတာနံ နိဝာရေတာ, ဉာတာနံ ပဝေသေတာ။ သော တသ္သ နဂရသ္သ သမန္တာ အနုပရိယာယပထံ အနုက္ကမမာနော န ပသ္သေယ္ယ ပာကာရသန္ဓိံ ဝာ ပာကာရဝိဝရံ ဝာ အန္တမသော ဗိဠာရနိက္ခမနမတ္တမ္ပိ။ တသ္သ ဧဝမသ္သ – ‘ယေ ခော ကေစိ ဩဠာရိကာ ပာဏာ ဣမံ နဂရံ ပဝိသန္တိ ဝာ နိက္ခမန္တိ ဝာ, သဗ္ဗေ တေ ဣမိနာဝ ဒ္ဝာရေန ပဝိသန္တိ ဝာ နိက္ခမန္တိ ဝာ’တိ။ ဧဝမေဝ ခော မေ, ဘန္တေ, ဓမ္မန္ဝယော ဝိဒိတော။ ယေ တေ, ဘန္တေ, အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓာနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓာ, သဗ္ဗေ တေ ဘဂဝန္တော ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု သုပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တာ, သတ္တ သမ္ဗောဇ္ဈင္ဂေ ယထာဘူတံ ဘာဝေတ္ဝာ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိံသု။ ယေပိ တေ, ဘန္တေ, ဘဝိသ္သန္တိ အနာဂတမဒ္ဓာနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓာ, သဗ္ဗေ တေ ဘဂဝန္တော ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု သုပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တာ, သတ္တ သမ္ဗောဇ္ဈင္ဂေ ယထာဘူတံ ဘာဝေတ္ဝာ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဇ္ဈိသ္သန္တိ။ ဘဂဝာပိ, ဘန္တေ, ဧတရဟိ အရဟံ သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ပဉ္စ နီဝရဏေ ပဟာယ စေတသော ဥပက္ကိလေသေ ပညာယ ဒုဗ္ဗလီကရဏေ စတူသု သတိပဋ္ဌာနေသု သုပ္ပတိဋ္ဌိတစိတ္တော သတ္တ သမ္ဗောဇ္ဈင္ဂေ ယထာဘူတံ ဘာဝေတ္ဝာ အနုတ္တရံ သမ္မာသမ္ဗောဓိံ အဘိသမ္ဗုဒ္ဓော။
143. ‘‘Na kho me 10, bhante, atītānāgatapaccuppannesu arahantesu sammāsambuddhesu cetopariyañāṇaṃ atthi. Api ca, me 11 dhammanvayo vidito. Seyyathāpi, bhante , rañño paccantimaṃ nagaraṃ daḷhuddhāpaṃ 12 daḷhapākāratoraṇaṃ ekadvāraṃ. Tatrassa dovāriko paṇḍito byatto medhāvī aññātānaṃ nivāretā, ñātānaṃ pavesetā. So tassa nagarassa samantā anupariyāyapathaṃ anukkamamāno na passeyya pākārasandhiṃ vā pākāravivaraṃ vā antamaso biḷāranikkhamanamattampi. Tassa evamassa – ‘ye kho keci oḷārikā pāṇā imaṃ nagaraṃ pavisanti vā nikkhamanti vā, sabbe te imināva dvārena pavisanti vā nikkhamanti vā’ti. Evameva kho me, bhante, dhammanvayo vidito. Ye te, bhante, ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, sabbe te bhagavanto pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu suppatiṭṭhitacittā, satta sambojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhiṃsu. Yepi te, bhante, bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, sabbe te bhagavanto pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu suppatiṭṭhitacittā, satta sambojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhissanti. Bhagavāpi, bhante, etarahi arahaṃ sammāsambuddho pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu suppatiṭṭhitacitto satta sambojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho.
၁၄၄. ‘‘ဣဓာဟံ, ဘန္တေ, ယေန ဘဂဝာ တေနုပသင္ကမိံ ဓမ္မသ္သဝနာယ။ တသ္သ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဥတ္တရုတ္တရံ ပဏီတပဏီတံ ကဏ္ဟသုက္ကသပ္ပဋိဘာဂံ။ ယထာ ယထာ မေ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေသိ ဥတ္တရုတ္တရံ ပဏီတပဏီတံ ကဏ္ဟသုက္ကသပ္ပဋိဘာဂံ, တထာ တထာဟံ တသ္မိံ ဓမ္မေ အဘိညာ ဣဓေကစ္စံ ဓမ္မံ ဓမ္မေသု နိဋ္ဌမဂမံ; သတ္ထရိ ပသီဒိံ – ‘သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ, သ္ဝာက္ခာတော ဘဂဝတာ ဓမ္မော, သုပ္ပဋိပန္နော သာဝကသင္ဃော’တိ။
144. ‘‘Idhāhaṃ, bhante, yena bhagavā tenupasaṅkamiṃ dhammassavanāya. Tassa me, bhante, bhagavā dhammaṃ deseti uttaruttaraṃ paṇītapaṇītaṃ kaṇhasukkasappaṭibhāgaṃ. Yathā yathā me, bhante, bhagavā dhammaṃ desesi uttaruttaraṃ paṇītapaṇītaṃ kaṇhasukkasappaṭibhāgaṃ, tathā tathāhaṃ tasmiṃ dhamme abhiññā idhekaccaṃ dhammaṃ dhammesu niṭṭhamagamaṃ; satthari pasīdiṃ – ‘sammāsambuddho bhagavā, svākkhāto bhagavatā dhammo, suppaṭipanno sāvakasaṅgho’ti.
ကုသလဓမ္မဒေသနာ
Kusaladhammadesanā
၁၄၅. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ တတ္ရိမေ ကုသလာ ဓမ္မာ သေယ္ယထိဒံ, စတ္တာရော သတိပဋ္ဌာနာ, စတ္တာရော သမ္မပ္ပဓာနာ, စတ္တာရော ဣဒ္ဓိပာဒာ, ပဉ္စိန္ဒ္ရိယာနိ, ပဉ္စ ဗလာနိ, သတ္တ ဗောဇ္ဈင္ဂာ, အရိယော အဋ္ဌင္ဂိကော မဂ္ဂော။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရတိ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ကုသလေသု ဓမ္မေသု။ တံ ဘဂဝာ အသေသမဘိဇာနာတိ, တံ ဘဂဝတော အသေသမဘိဇာနတော ဥတ္တရိ အဘိညေယ္ယံ နတ္ထိ, ယဒဘိဇာနံ အညော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဘဂဝတာ ဘိယ္ယောဘိညတရော အသ္သ, ယဒိဒံ ကုသလေသု ဓမ္မေသု။
145. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti kusalesu dhammesu. Tatrime kusalā dhammā seyyathidaṃ, cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Idha, bhante, bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Etadānuttariyaṃ, bhante, kusalesu dhammesu. Taṃ bhagavā asesamabhijānāti, taṃ bhagavato asesamabhijānato uttari abhiññeyyaṃ natthi, yadabhijānaṃ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro assa, yadidaṃ kusalesu dhammesu.
အာယတနပဏ္ဏတ္တိဒေသနာ
Āyatanapaṇṇattidesanā
၁၄၆. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာယတနပဏ္ဏတ္တီသု။ ဆယိမာနိ, ဘန္တေ, အဇ္ဈတ္တိကဗာဟိရာနိ အာယတနာနိ။ စက္ခုဉ္စေဝ ရူပာ 13 စ, သောတဉ္စေဝ သဒ္ဒာ စ, ဃာနဉ္စေဝ ဂန္ဓာ စ, ဇိဝ္ဟာ စေဝ ရသာ စ, ကာယော စေဝ ဖောဋ္ဌဗ္ဗာ စ, မနော စေဝ ဓမ္မာ စ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, အာယတနပဏ္ဏတ္တီသု။ တံ ဘဂဝာ အသေသမဘိဇာနာတိ, တံ ဘဂဝတော အသေသမဘိဇာနတော ဥတ္တရိ အဘိညေယ္ယံ နတ္ထိ, ယဒဘိဇာနံ အညော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဘဂဝတာ ဘိယ္ယောဘိညတရော အသ္သ ယဒိဒံ အာယတနပဏ္ဏတ္တီသု။
146. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti āyatanapaṇṇattīsu. Chayimāni, bhante, ajjhattikabāhirāni āyatanāni. Cakkhuñceva rūpā 14 ca, sotañceva saddā ca, ghānañceva gandhā ca, jivhā ceva rasā ca, kāyo ceva phoṭṭhabbā ca, mano ceva dhammā ca. Etadānuttariyaṃ, bhante, āyatanapaṇṇattīsu. Taṃ bhagavā asesamabhijānāti, taṃ bhagavato asesamabhijānato uttari abhiññeyyaṃ natthi, yadabhijānaṃ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro assa yadidaṃ āyatanapaṇṇattīsu.
ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိဒေသနာ
Gabbhāvakkantidesanā
၁၄၇. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တီသု။ စတသ္သော ဣမာ, ဘန္တေ, ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိယော။ ဣဓ , ဘန္တေ, ဧကစ္စော အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ; အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဌာတိ; အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိမ္ဟာ နိက္ခမတိ။ အယံ ပဌမာ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိ။
147. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti gabbhāvakkantīsu. Catasso imā, bhante, gabbhāvakkantiyo. Idha , bhante, ekacco asampajāno mātukucchiṃ okkamati; asampajāno mātukucchismiṃ ṭhāti; asampajāno mātukucchimhā nikkhamati. Ayaṃ paṭhamā gabbhāvakkanti.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ; အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဌာတိ; အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိမ္ဟာ နိက္ခမတိ။ အယံ ဒုတိယာ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco sampajāno mātukucchiṃ okkamati; asampajāno mātukucchismiṃ ṭhāti; asampajāno mātukucchimhā nikkhamati. Ayaṃ dutiyā gabbhāvakkanti.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ; သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဌာတိ; အသမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိမ္ဟာ နိက္ခမတိ။ အယံ တတိယာ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco sampajāno mātukucchiṃ okkamati; sampajāno mātukucchismiṃ ṭhāti; asampajāno mātukucchimhā nikkhamati. Ayaṃ tatiyā gabbhāvakkanti.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိံ ဩက္ကမတိ; သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိသ္မိံ ဌာတိ; သမ္ပဇာနော မာတုကုစ္ဆိမ္ဟာ နိက္ခမတိ။ အယံ စတုတ္ထာ ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တိ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ဂဗ္ဘာဝက္ကန္တီသု။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco sampajāno mātukucchiṃ okkamati; sampajāno mātukucchismiṃ ṭhāti; sampajāno mātukucchimhā nikkhamati. Ayaṃ catutthā gabbhāvakkanti. Etadānuttariyaṃ, bhante, gabbhāvakkantīsu.
အာဒေသနဝိဓာဒေသနာ
Ādesanavidhādesanā
၁၄၈. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အာဒေသနဝိဓာသု။ စတသ္သော ဣမာ, ဘန္တေ, အာဒေသနဝိဓာ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော နိမိတ္တေန အာဒိသတိ – ‘ဧဝမ္ပိ တေ မနော, ဣတ္ထမ္ပိ တေ မနော, ဣတိပိ တေ စိတ္တ’န္တိ။ သော ဗဟုံ စေပိ အာဒိသတိ, တထေဝ တံ ဟောတိ, နော အညထာ။ အယံ ပဌမာ အာဒေသနဝိဓာ။
148. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti ādesanavidhāsu. Catasso imā, bhante, ādesanavidhā. Idha, bhante, ekacco nimittena ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’nti. So bahuṃ cepi ādisati, tatheva taṃ hoti, no aññathā. Ayaṃ paṭhamā ādesanavidhā.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော န ဟေဝ ခော နိမိတ္တေန အာဒိသတိ။ အပိ စ ခော မနုသ္သာနံ ဝာ အမနုသ္သာနံ ဝာ ဒေဝတာနံ ဝာ သဒ္ဒံ သုတ္ဝာ အာဒိသတိ – ‘ဧဝမ္ပိ တေ မနော, ဣတ္ထမ္ပိ တေ မနော, ဣတိပိ တေ စိတ္တ’န္တိ။ သော ဗဟုံ စေပိ အာဒိသတိ, တထေဝ တံ ဟောတိ, နော အညထာ။ အယံ ဒုတိယာ အာဒေသနဝိဓာ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco na heva kho nimittena ādisati. Api ca kho manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’nti. So bahuṃ cepi ādisati, tatheva taṃ hoti, no aññathā. Ayaṃ dutiyā ādesanavidhā.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော န ဟေဝ ခော နိမိတ္တေန အာဒိသတိ, နာပိ မနုသ္သာနံ ဝာ အမနုသ္သာနံ ဝာ ဒေဝတာနံ ဝာ သဒ္ဒံ သုတ္ဝာ အာဒိသတိ။ အပိ စ ခော ဝိတက္ကယတော ဝိစာရယတော ဝိတက္ကဝိပ္ဖာရသဒ္ဒံ သုတ္ဝာ အာဒိသတိ – ‘ဧဝမ္ပိ တေ မနော, ဣတ္ထမ္ပိ တေ မနော, ဣတိပိ တေ စိတ္တ’န္တိ။ သော ဗဟုံ စေပိ အာဒိသတိ, တထေဝ တံ ဟောတိ, နော အညထာ။ အယံ တတိယာ အာဒေသနဝိဓာ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco na heva kho nimittena ādisati, nāpi manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati. Api ca kho vitakkayato vicārayato vitakkavipphārasaddaṃ sutvā ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’nti. So bahuṃ cepi ādisati, tatheva taṃ hoti, no aññathā. Ayaṃ tatiyā ādesanavidhā.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော န ဟေဝ ခော နိမိတ္တေန အာဒိသတိ, နာပိ မနုသ္သာနံ ဝာ အမနုသ္သာနံ ဝာ ဒေဝတာနံ ဝာ သဒ္ဒံ သုတ္ဝာ အာဒိသတိ, နာပိ ဝိတက္ကယတော ဝိစာရယတော ဝိတက္ကဝိပ္ဖာရသဒ္ဒံ သုတ္ဝာ အာဒိသတိ။ အပိ စ ခော အဝိတက္ကံ အဝိစာရံ သမာဓိံ သမာပန္နသ္သ 15 စေတသာ စေတော ပရိစ္စ ပဇာနာတိ – ‘ယထာ ဣမသ္သ ဘောတော မနောသင္ခာရာ ပဏိဟိတာ။ တထာ ဣမသ္သ စိတ္တသ္သ အနန္တရာ ဣမံ နာမ ဝိတက္ကံ ဝိတက္ကေသ္သတီ’တိ။ သော ဗဟုံ စေပိ အာဒိသတိ, တထေဝ တံ ဟောတိ, နော အညထာ။ အယံ စတုတ္ထာ အာဒေသနဝိဓာ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, အာဒေသနဝိဓာသု။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco na heva kho nimittena ādisati, nāpi manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati, nāpi vitakkayato vicārayato vitakkavipphārasaddaṃ sutvā ādisati. Api ca kho avitakkaṃ avicāraṃ samādhiṃ samāpannassa 16 cetasā ceto paricca pajānāti – ‘yathā imassa bhoto manosaṅkhārā paṇihitā. Tathā imassa cittassa anantarā imaṃ nāma vitakkaṃ vitakkessatī’ti. So bahuṃ cepi ādisati, tatheva taṃ hoti, no aññathā. Ayaṃ catutthā ādesanavidhā. Etadānuttariyaṃ, bhante, ādesanavidhāsu.
ဒသ္သနသမာပတ္တိဒေသနာ
Dassanasamāpattidesanā
၁၄၉. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဒသ္သနသမာပတ္တီသု။ စတသ္သော ဣမာ, ဘန္တေ, ဒသ္သနသမာပတ္တိယော။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ အာတပ္ပမန္ဝာယ ပဓာနမန္ဝာယ အနုယောဂမန္ဝာယ အပ္ပမာဒမန္ဝာယ သမ္မာမနသိကာရမန္ဝာယ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ ဣမမေဝ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပာဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရသ္သ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ လောမာ နခာ ဒန္တာ တစော မံသံ န္ဟာရု အဋ္ဌိ အဋ္ဌိမိဉ္ဇံ ဝက္ကံ ဟဒယံ ယကနံ ကိလောမကံ ပိဟကံ ပပ္ဖာသံ အန္တံ အန္တဂုဏံ ဥဒရိယံ ကရီသံ ပိတ္တံ သေမ္ဟံ ပုဗ္ဗော လောဟိတံ သေဒော မေဒော အသ္သု ဝသာ ခေဠော သိင္ဃာနိကာ လသိကာ မုတ္တ’န္တိ။ အယံ ပဌမာ ဒသ္သနသမာပတ္တိ။
149. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti dassanasamāpattīsu. Catasso imā, bhante, dassanasamāpattiyo. Idha, bhante, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghānikā lasikā mutta’nti. Ayaṃ paṭhamā dassanasamāpatti.
‘‘ပုန စပရံ , ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ အာတပ္ပမန္ဝာယ။ပေ.။ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ ဣမမေဝ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပာဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရသ္သ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ လောမာ။ပေ.။ လသိကာ မုတ္တ’န္တိ။ အတိက္ကမ္မ စ ပုရိသသ္သ ဆဝိမံသလောဟိတံ အဋ္ဌိံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ အယံ ဒုတိယာ ဒသ္သနသမာပတ္တိ။
‘‘Puna caparaṃ , bhante, idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā…pe… lasikā mutta’nti. Atikkamma ca purisassa chavimaṃsalohitaṃ aṭṭhiṃ paccavekkhati. Ayaṃ dutiyā dassanasamāpatti.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ အာတပ္ပမန္ဝာယ။ပေ.။ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ ဣမမေဝ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပာဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရသ္သ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ လောမာ။ပေ.။ လသိကာ မုတ္တ’န္တိ။ အတိက္ကမ္မ စ ပုရိသသ္သ ဆဝိမံသလောဟိတံ အဋ္ဌိံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ ပုရိသသ္သ စ ဝိညာဏသောတံ ပဇာနာတိ, ဥဘယတော အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ဣဓ လောကေ ပတိဋ္ဌိတဉ္စ ပရလောကေ ပတိဋ္ဌိတဉ္စ။ အယံ တတိယာ ဒသ္သနသမာပတ္တိ။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā…pe… lasikā mutta’nti. Atikkamma ca purisassa chavimaṃsalohitaṃ aṭṭhiṃ paccavekkhati. Purisassa ca viññāṇasotaṃ pajānāti, ubhayato abbocchinnaṃ idha loke patiṭṭhitañca paraloke patiṭṭhitañca. Ayaṃ tatiyā dassanasamāpatti.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ အာတပ္ပမန္ဝာယ။ပေ.။ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ ဣမမေဝ ကာယံ ဥဒ္ဓံ ပာဒတလာ အဓော ကေသမတ္ထကာ တစပရိယန္တံ ပူရံ နာနပ္ပကာရသ္သ အသုစိနော ပစ္စဝေက္ခတိ – ‘အတ္ထိ ဣမသ္မိံ ကာယေ ကေသာ လောမာ။ပေ.။ လသိကာ မုတ္တ’န္တိ။ အတိက္ကမ္မ စ ပုရိသသ္သ ဆဝိမံသလောဟိတံ အဋ္ဌိံ ပစ္စဝေက္ခတိ။ ပုရိသသ္သ စ ဝိညာဏသောတံ ပဇာနာတိ, ဥဘယတော အဗ္ဗောစ္ဆိန္နံ ဣဓ လောကေ အပ္ပတိဋ္ဌိတဉ္စ ပရလောကေ အပ္ပတိဋ္ဌိတဉ္စ။ အယံ စတုတ္ထာ ဒသ္သနသမာပတ္တိ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ဒသ္သနသမာပတ္တီသု။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā…pe… lasikā mutta’nti. Atikkamma ca purisassa chavimaṃsalohitaṃ aṭṭhiṃ paccavekkhati. Purisassa ca viññāṇasotaṃ pajānāti, ubhayato abbocchinnaṃ idha loke appatiṭṭhitañca paraloke appatiṭṭhitañca. Ayaṃ catutthā dassanasamāpatti. Etadānuttariyaṃ, bhante, dassanasamāpattīsu.
ပုဂ္ဂလပဏ္ဏတ္တိဒေသနာ
Puggalapaṇṇattidesanā
၁၅၀. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ပုဂ္ဂလပဏ္ဏတ္တီသု။ သတ္တိမေ, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလာ။ ဥဘတောဘာဂဝိမုတ္တော ပညာဝိမုတ္တော ကာယသက္ခီ ဒိဋ္ဌိပ္ပတ္တော သဒ္ဓာဝိမုတ္တော ဓမ္မာနုသာရီ သဒ္ဓာနုသာရီ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ပုဂ္ဂလပဏ္ဏတ္တီသု။
150. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti puggalapaṇṇattīsu. Sattime, bhante, puggalā. Ubhatobhāgavimutto paññāvimutto kāyasakkhī diṭṭhippatto saddhāvimutto dhammānusārī saddhānusārī. Etadānuttariyaṃ, bhante, puggalapaṇṇattīsu.
ပဓာနဒေသနာ
Padhānadesanā
၁၅၁. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ပဓာနေသု။ သတ္တိမေ, ဘန္တေ သမ္ဗောဇ္ဈင္ဂာ သတိသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော ဓမ္မဝိစယသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော ဝီရိယသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော ပီတိသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော ပသ္သဒ္ဓိသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော သမာဓိသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော ဥပေက္ခာသမ္ဗောဇ္ဈင္ဂော။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ပဓာနေသု။
151. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti padhānesu. Sattime, bhante sambojjhaṅgā satisambojjhaṅgo dhammavicayasambojjhaṅgo vīriyasambojjhaṅgo pītisambojjhaṅgo passaddhisambojjhaṅgo samādhisambojjhaṅgo upekkhāsambojjhaṅgo. Etadānuttariyaṃ, bhante, padhānesu.
ပဋိပဒာဒေသနာ
Paṭipadādesanā
၁၅၂. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ပဋိပဒာသု။ စတသ္သော ဣမာ, ဘန္တေ, ပဋိပဒာ ဒုက္ခာ ပဋိပဒာ ဒန္ဓာဘိညာ, ဒုက္ခာ ပဋိပဒာ ခိပ္ပာဘိညာ, သုခာ ပဋိပဒာ ဒန္ဓာဘိညာ, သုခာ ပဋိပဒာ ခိပ္ပာဘိညာတိ။ တတ္ရ, ဘန္တေ, ယာယံ ပဋိပဒာ ဒုက္ခာ ဒန္ဓာဘိညာ, အယံ, ဘန္တေ, ပဋိပဒာ ဥဘယေနေဝ ဟီနာ အက္ခာယတိ ဒုက္ခတ္တာ စ ဒန္ဓတ္တာ စ။ တတ္ရ, ဘန္တေ, ယာယံ ပဋိပဒာ ဒုက္ခာ ခိပ္ပာဘိညာ, အယံ ပန, ဘန္တေ, ပဋိပဒာ ဒုက္ခတ္တာ ဟီနာ အက္ခာယတိ ။ တတ္ရ, ဘန္တေ, ယာယံ ပဋိပဒာ သုခာ ဒန္ဓာဘိညာ, အယံ ပန, ဘန္တေ, ပဋိပဒာ ဒန္ဓတ္တာ ဟီနာ အက္ခာယတိ။ တတ္ရ, ဘန္တေ, ယာယံ ပဋိပဒာ သုခာ ခိပ္ပာဘိညာ, အယံ ပန, ဘန္တေ, ပဋိပဒာ ဥဘယေနေဝ ပဏီတာ အက္ခာယတိ သုခတ္တာ စ ခိပ္ပတ္တာ စ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ပဋိပဒာသု။
152. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti paṭipadāsu. Catasso imā, bhante, paṭipadā dukkhā paṭipadā dandhābhiññā, dukkhā paṭipadā khippābhiññā, sukhā paṭipadā dandhābhiññā, sukhā paṭipadā khippābhiññāti. Tatra, bhante, yāyaṃ paṭipadā dukkhā dandhābhiññā, ayaṃ, bhante, paṭipadā ubhayeneva hīnā akkhāyati dukkhattā ca dandhattā ca. Tatra, bhante, yāyaṃ paṭipadā dukkhā khippābhiññā, ayaṃ pana, bhante, paṭipadā dukkhattā hīnā akkhāyati . Tatra, bhante, yāyaṃ paṭipadā sukhā dandhābhiññā, ayaṃ pana, bhante, paṭipadā dandhattā hīnā akkhāyati. Tatra, bhante, yāyaṃ paṭipadā sukhā khippābhiññā, ayaṃ pana, bhante, paṭipadā ubhayeneva paṇītā akkhāyati sukhattā ca khippattā ca. Etadānuttariyaṃ, bhante, paṭipadāsu.
ဘသ္သသမာစာရာဒိဒေသနာ
Bhassasamācārādidesanā
၁၅၃. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဘသ္သသမာစာရေ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော န စေဝ မုသာဝာဒုပသဉ္ဟိတံ ဝာစံ ဘာသတိ န စ ဝေဘူတိယံ န စ ပေသုဏိယံ န စ သာရမ္ဘဇံ ဇယာပေက္ခော; မန္တာ မန္တာ စ ဝာစံ ဘာသတိ နိဓာနဝတိံ ကာလေန။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ဘသ္သသမာစာရေ။
153. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti bhassasamācāre. Idha, bhante, ekacco na ceva musāvādupasañhitaṃ vācaṃ bhāsati na ca vebhūtiyaṃ na ca pesuṇiyaṃ na ca sārambhajaṃ jayāpekkho; mantā mantā ca vācaṃ bhāsati nidhānavatiṃ kālena. Etadānuttariyaṃ, bhante, bhassasamācāre.
‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ပုရိသသီလသမာစာရေ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော သစ္စော စသ္သ သဒ္ဓော စ, န စ ကုဟကော, န စ လပကော, န စ နေမိတ္တိကော, န စ နိပ္ပေသိကော, န စ လာဘေန လာဘံ နိဇိဂီသနကော 17, ဣန္ဒ္ရိယေသု ဂုတ္တဒ္ဝာရော, ဘောဇနေ မတ္တညူ, သမကာရီ, ဇာဂရိယာနုယောဂမနုယုတ္တော, အတန္ဒိတော, အာရဒ္ဓဝီရိယော, ဈာယီ, သတိမာ, ကလ္ယာဏပဋိဘာနော, ဂတိမာ, ဓိတိမာ, မတိမာ, န စ ကာမေသု ဂိဒ္ဓော, သတော စ နိပကော စ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ပုရိသသီလသမာစာရေ။
‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti purisasīlasamācāre. Idha, bhante, ekacco sacco cassa saddho ca, na ca kuhako, na ca lapako, na ca nemittiko, na ca nippesiko, na ca lābhena lābhaṃ nijigīsanako 18, indriyesu guttadvāro, bhojane mattaññū, samakārī, jāgariyānuyogamanuyutto, atandito, āraddhavīriyo, jhāyī, satimā, kalyāṇapaṭibhāno, gatimā, dhitimā, matimā, na ca kāmesu giddho, sato ca nipako ca. Etadānuttariyaṃ, bhante, purisasīlasamācāre.
အနုသာသနဝိဓာဒေသနာ
Anusāsanavidhādesanā
၁၅၄. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ အနုသာသနဝိဓာသု။ စတသ္သော ဣမာ ဘန္တေ အနုသာသနဝိဓာ – ဇာနာတိ , ဘန္တေ, ဘဂဝာ အပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ ‘အယံ ပုဂ္ဂလော ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဘဝိသ္သတိ အဝိနိပာတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’တိ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒောသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒာဂာမီ ဘဝိသ္သတိ, သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တ္ဝာ ဒုက္ခသ္သန္တံ ကရိသ္သတီ’တိ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပာတိကော ဘဝိသ္သတိ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ’တိ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော ယထာနုသိဋ္ဌံ တထာ ပဋိပဇ္ဇမာနော အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိသ္သတီ’တိ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, အနုသာသနဝိဓာသု။
154. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti anusāsanavidhāsu. Catasso imā bhante anusāsanavidhā – jānāti , bhante, bhagavā aparaṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā ‘ayaṃ puggalo yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno bhavissati avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī bhavissati, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissatī’ti. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko bhavissati tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā’ti. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatī’ti. Etadānuttariyaṃ, bhante, anusāsanavidhāsu.
ပရပုဂ္ဂလဝိမုတ္တိဉာဏဒေသနာ
Parapuggalavimuttiñāṇadesanā
၁၅၅. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ပရပုဂ္ဂလဝိမုတ္တိဉာဏေ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ သောတာပန္နော ဘဝိသ္သတိ အဝိနိပာတဓမ္မော နိယတော သမ္ဗောဓိပရာယဏော’တိ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော တိဏ္ဏံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ရာဂဒောသမောဟာနံ တနုတ္တာ သကဒာဂာမီ ဘဝိသ္သတိ, သကိဒေဝ ဣမံ လောကံ အာဂန္တ္ဝာ ဒုက္ခသ္သန္တံ ကရိသ္သတီ’တိ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော ပဉ္စန္နံ ဩရမ္ဘာဂိယာနံ သံယောဇနာနံ ပရိက္ခယာ ဩပပာတိကော ဘဝိသ္သတိ တတ္ထ ပရိနိဗ္ဗာယီ အနာဝတ္တိဓမ္မော တသ္မာ လောကာ’တိ။ ဇာနာတိ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ပရံ ပုဂ္ဂလံ ပစ္စတ္တံ ယောနိသောမနသိကာရာ – ‘အယံ ပုဂ္ဂလော အာသဝာနံ ခယာ အနာသဝံ စေတောဝိမုတ္တိံ ပညာဝိမုတ္တိံ ဒိဋ္ဌေဝ ဓမ္မေ သယံ အဘိညာ သစ္ဆိကတ္ဝာ ဥပသမ္ပဇ္ဇ ဝိဟရိသ္သတီ’တိ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ပရပုဂ္ဂလဝိမုတ္တိဉာဏေ။
155. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti parapuggalavimuttiñāṇe. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno bhavissati avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī bhavissati, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissatī’ti. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko bhavissati tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā’ti. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatī’ti. Etadānuttariyaṃ, bhante, parapuggalavimuttiñāṇe.
သသ္သတဝာဒဒေသနာ
Sassatavādadesanā
၁၅၆. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ သသ္သတဝာဒေသု။ တယောမေ, ဘန္တေ, သသ္သတဝာဒာ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ အာတပ္ပမန္ဝာယ။ပေ.။ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ သေယ္ယထိဒံ, ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော တိသ္သောပိ ဇာတိယော စတသ္သောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟသ္သမ္ပိ ဇာတိသတသဟသ္သမ္ပိ အနေကာနိပိ ဇာတိသတာနိ အနေကာနိပိ ဇာတိသဟသ္သာနိ အနေကာနိပိ ဇာတိသတသဟသ္သာနိ, ‘အမုတ္ရာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတ္ရ ဥဒပာဒိံ; တတ္ရာပာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘အတီတံပာဟံ အဒ္ဓာနံ ဇာနာမိ – သံဝဋ္ဋိ ဝာ လောကော ဝိဝဋ္ဋိ ဝာတိ။ အနာဂတံပာဟံ အဒ္ဓာနံ ဇာနာမိ – သံဝဋ္ဋိသ္သတိ ဝာ လောကော ဝိဝဋ္ဋိသ္သတိ ဝာတိ။ သသ္သတော အတ္တာ စ လောကော စ ဝဉ္ဈော ကူဋဋ္ဌော ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတော။ တေ စ သတ္တာ သန္ဓာဝန္တိ သံသရန္တိ စဝန္တိ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အတ္ထိတ္ဝေဝ သသ္သတိသမ’န္တိ။ အယံ ပဌမော သသ္သတဝာဒော။
156. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti sassatavādesu. Tayome, bhante, sassatavādā. Idha, bhante, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ, ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekānipi jātisatāni anekānipi jātisahassāni anekānipi jātisatasahassāni, ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So evamāha – ‘atītaṃpāhaṃ addhānaṃ jānāmi – saṃvaṭṭi vā loko vivaṭṭi vāti. Anāgataṃpāhaṃ addhānaṃ jānāmi – saṃvaṭṭissati vā loko vivaṭṭissati vāti. Sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito. Te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisama’nti. Ayaṃ paṭhamo sassatavādo.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ အာတပ္ပမန္ဝာယ။ပေ.။ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ သေယ္ယထိဒံ, ဧကမ္ပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋံ ဒ္ဝေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ တီဏိပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ စတ္တာရိပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ ပဉ္စပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ ဒသပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ, ‘အမုတ္ရာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတ္ရ ဥဒပာဒိံ; တတ္ရာပာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘အတီတံပာဟံ အဒ္ဓာနံ ဇာနာမိ သံဝဋ္ဋိ ဝာ လောကော ဝိဝဋ္ဋိ ဝာတိ ။ အနာဂတံပာဟံ အဒ္ဓာနံ ဇာနာမိ သံဝဋ္ဋိသ္သတိ ဝာ လောကော ဝိဝဋ္ဋိသ္သတိ ဝာတိ။ သသ္သတော အတ္တာ စ လောကော စ ဝဉ္ဈော ကူဋဋ္ဌော ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတော။ တေ စ သတ္တာ သန္ဓာဝန္တိ သံသရန္တိ စဝန္တိ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အတ္ထိတ္ဝေဝ သသ္သတိသမ’န္တိ။ အယံ ဒုတိယော သသ္သတဝာဒော။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ, ekampi saṃvaṭṭavivaṭṭaṃ dvepi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tīṇipi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattāripi saṃvaṭṭavivaṭṭāni pañcapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni dasapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni, ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So evamāha – ‘atītaṃpāhaṃ addhānaṃ jānāmi saṃvaṭṭi vā loko vivaṭṭi vāti . Anāgataṃpāhaṃ addhānaṃ jānāmi saṃvaṭṭissati vā loko vivaṭṭissati vāti. Sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito. Te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisama’nti. Ayaṃ dutiyo sassatavādo.
‘‘ပုန စပရံ, ဘန္တေ, ဣဓေကစ္စော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ အာတပ္ပမန္ဝာယ။ပေ.။ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ သေယ္ယထိဒံ, ဒသပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ ဝီသမ္ပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ တိံသမ္ပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ စတ္တာလီသမ္ပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋာနိ, ‘အမုတ္ရာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတ္ရ ဥဒပာဒိံ; တတ္ရာပာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘အတီတံပာဟံ အဒ္ဓာနံ ဇာနာမိ သံဝဋ္ဋိပိ လောကော ဝိဝဋ္ဋိပီတိ; အနာဂတံပာဟံ အဒ္ဓာနံ ဇာနာမိ သံဝဋ္ဋိသ္သတိပိ လောကော ဝိဝဋ္ဋိသ္သတိပီတိ။ သသ္သတော အတ္တာ စ လောကော စ ဝဉ္ဈော ကူဋဋ္ဌော ဧသိကဋ္ဌာယိဋ္ဌိတော။ တေ စ သတ္တာ သန္ဓာဝန္တိ သံသရန္တိ စဝန္တိ ဥပပဇ္ဇန္တိ, အတ္ထိတ္ဝေဝ သသ္သတိသမ’န္တိ။ အယံ တတိယော သသ္သတဝာဒော, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, သသ္သတဝာဒေသု။
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ, dasapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni vīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tiṃsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattālīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni, ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So evamāha – ‘atītaṃpāhaṃ addhānaṃ jānāmi saṃvaṭṭipi loko vivaṭṭipīti; anāgataṃpāhaṃ addhānaṃ jānāmi saṃvaṭṭissatipi loko vivaṭṭissatipīti. Sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito. Te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisama’nti. Ayaṃ tatiyo sassatavādo, etadānuttariyaṃ, bhante, sassatavādesu.
ပုဗ္ဗေနိဝာသာနုသ္သတိဉာဏဒေသနာ
Pubbenivāsānussatiñāṇadesanā
၁၅၇. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ပုဗ္ဗေနိဝာသာနုသ္သတိဉာဏေ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ အာတပ္ပမန္ဝာယ။ပေ.။ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ သေယ္ယထိဒံ, ဧကမ္ပိ ဇာတိံ ဒ္ဝေပိ ဇာတိယော တိသ္သောပိ ဇာတိယော စတသ္သောပိ ဇာတိယော ပဉ္စပိ ဇာတိယော ဒသပိ ဇာတိယော ဝီသမ္ပိ ဇာတိယော တိံသမ္ပိ ဇာတိယော စတ္တာလီသမ္ပိ ဇာတိယော ပညာသမ္ပိ ဇာတိယော ဇာတိသတမ္ပိ ဇာတိသဟသ္သမ္ပိ ဇာတိသတသဟသ္သမ္ပိ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ ဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ အနေကေပိ သံဝဋ္ဋဝိဝဋ္ဋကပ္ပေ, ‘အမုတ္ရာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော အမုတ္ရ ဥဒပာဒိံ; တတ္ရာပာသိံ ဧဝံနာမော ဧဝံဂောတ္တော ဧဝံဝဏ္ဏော ဧဝမာဟာရော ဧဝံသုခဒုက္ခပ္ပဋိသံဝေဒီ ဧဝမာယုပရိယန္တော, သော တတော စုတော ဣဓူပပန္နော’တိ။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ သန္တိ, ဘန္တေ, ဒေဝာ 19, ယေသံ န သက္ကာ ဂဏနာယ ဝာ သင္ခာနေန ဝာ အာယု သင္ခာတုံ။ အပိ စ, ယသ္မိံ ယသ္မိံ အတ္တဘာဝေ အဘိနိဝုဋ္ဌပုဗ္ဗော 20 ဟောတိ ယဒိ ဝာ ရူပီသု ယဒိ ဝာ အရူပီသု ယဒိ ဝာ သညီသု ယဒိ ဝာ အသညီသု ယဒိ ဝာ နေဝသညီနာသညီသု။ ဣတိ သာကာရံ သဥဒ္ဒေသံ အနေကဝိဟိတံ ပုဗ္ဗေနိဝာသံ အနုသ္သရတိ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ပုဗ္ဗေနိဝာသာနုသ္သတိဉာဏေ။
157. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti pubbenivāsānussatiñāṇe. Idha, bhante, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ, ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe, ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Santi, bhante, devā 21, yesaṃ na sakkā gaṇanāya vā saṅkhānena vā āyu saṅkhātuṃ. Api ca, yasmiṃ yasmiṃ attabhāve abhinivuṭṭhapubbo 22 hoti yadi vā rūpīsu yadi vā arūpīsu yadi vā saññīsu yadi vā asaññīsu yadi vā nevasaññīnāsaññīsu. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Etadānuttariyaṃ, bhante, pubbenivāsānussatiñāṇe.
စုတူပပာတဉာဏဒေသနာ
Cutūpapātañāṇadesanā
၁၅၈. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ သတ္တာနံ စုတူပပာတဉာဏေ။ ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ အာတပ္ပမန္ဝာယ။ပေ.။ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ – ‘ဣမေ ဝတ ဘောန္တော သတ္တာ ကာယဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ မနောဒုစ္စရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ ဥပဝာဒကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကာ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ။ တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ အပာယံ ဒုဂ္ဂတိံ ဝိနိပာတံ နိရယံ ဥပပန္နာ။ ဣမေ ဝာ ပန ဘောန္တော သတ္တာ ကာယသုစရိတေန သမန္နာဂတာ ဝစီသုစရိတေန သမန္နာဂတာ မနောသုစရိတေန သမန္နာဂတာ အရိယာနံ အနုပဝာဒကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကာ သမ္မာဒိဋ္ဌိကမ္မသမာဒာနာ။ တေ ကာယသ္သ ဘေဒာ ပရံ မရဏာ သုဂတိံ သဂ္ဂံ လောကံ ဥပပန္နာ’တိ။ ဣတိ ဒိဗ္ဗေန စက္ခုနာ ဝိသုဒ္ဓေန အတိက္ကန္တမာနုသကေန သတ္တေ ပသ္သတိ စဝမာနေ ဥပပဇ္ဇမာနေ ဟီနေ ပဏီတေ သုဝဏ္ဏေ ဒုဗ္ဗဏ္ဏေ သုဂတေ ဒုဂ္ဂတေ ယထာကမ္မူပဂေ သတ္တေ ပဇာနာတိ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, သတ္တာနံ စုတူပပာတဉာဏေ။
158. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti sattānaṃ cutūpapātañāṇe. Idha, bhante, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Etadānuttariyaṃ, bhante, sattānaṃ cutūpapātañāṇe.
ဣဒ္ဓိဝိဓဒေသနာ
Iddhividhadesanā
၁၅၉. ‘‘အပရံ ပန, ဘန္တေ, ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ယထာ ဘဂဝာ ဓမ္မံ ဒေသေတိ ဣဒ္ဓိဝိဓာသု။ ဒ္ဝေမာ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိဝိဓာယော – အတ္ထိ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိ သာသဝာ သဥပဓိကာ, ‘နော အရိယာ’တိ ဝုစ္စတိ။ အတ္ထိ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိ အနာသဝာ အနုပဓိကာ ‘အရိယာ’တိ ဝုစ္စတိ။ ‘‘ကတမာ စ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိ သာသဝာ သဥပဓိကာ, ‘နော အရိယာ’တိ ဝုစ္စတိ? ဣဓ, ဘန္တေ, ဧကစ္စော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ အာတပ္ပမန္ဝာယ။ပေ.။ တထာရူပံ စေတောသမာဓိံ ဖုသတိ, ယထာသမာဟိတေ စိတ္တေ အနေကဝိဟိတံ ဣဒ္ဓိဝိဓံ ပစ္စနုဘောတိ။ ဧကောပိ ဟုတ္ဝာ ဗဟုဓာ ဟောတိ, ဗဟုဓာပိ ဟုတ္ဝာ ဧကော ဟောတိ; အာဝိဘာဝံ တိရောဘာဝံ တိရောကုဋ္ဋံ တိရောပာကာရံ တိရောပဗ္ဗတံ အသဇ္ဇမာနော ဂစ္ဆတိ သေယ္ယထာပိ အာကာသေ။ ပထဝိယာပိ ဥမ္မုဇ္ဇနိမုဇ္ဇံ ကရောတိ, သေယ္ယထာပိ ဥဒကေ။ ဥဒကေပိ အဘိဇ္ဇမာနေ ဂစ္ဆတိ, သေယ္ယထာပိ ပထဝိယံ။ အာကာသေပိ ပလ္လင္ကေန ကမတိ, သေယ္ယထာပိ ပက္ခီ သကုဏော။ ဣမေပိ စန္ဒိမသူရိယေ ဧဝံမဟိဒ္ဓိကေ ဧဝံမဟာနုဘာဝေ ပာဏိနာ ပရာမသတိ ပရိမဇ္ဇတိ။ ယာဝ ဗ္ရဟ္မလောကာပိ ကာယေန ဝသံ ဝတ္တေတိ။ အယံ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိ သာသဝာ သဥပဓိကာ, ‘နော အရိယာ’တိ ဝုစ္စတိ။
159. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti iddhividhāsu. Dvemā, bhante, iddhividhāyo – atthi, bhante, iddhi sāsavā saupadhikā, ‘no ariyā’ti vuccati. Atthi, bhante, iddhi anāsavā anupadhikā ‘ariyā’ti vuccati. ‘‘Katamā ca, bhante, iddhi sāsavā saupadhikā, ‘no ariyā’ti vuccati? Idha, bhante, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti. Ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse. Pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti, seyyathāpi udake. Udakepi abhijjamāne gacchati, seyyathāpi pathaviyaṃ. Ākāsepi pallaṅkena kamati, seyyathāpi pakkhī sakuṇo. Imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parāmasati parimajjati. Yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti. Ayaṃ, bhante, iddhi sāsavā saupadhikā, ‘no ariyā’ti vuccati.
‘‘ကတမာ ပန, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိ အနာသဝာ အနုပဓိကာ, ‘အရိယာ’တိ ဝုစ္စတိ? ဣဓ, ဘန္တေ, ဘိက္ခု သစေ အာကင္ခတိ – ‘ပဋိကူလေ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယ္ယ’န္တိ, အပ္ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင္ခတိ – ‘အပ္ပဋိကူလေ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယ္ယ’န္တိ, ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင္ခတိ – ‘ပဋိကူလေ စ အပ္ပဋိကူလေ စ အပ္ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယ္ယ’န္တိ, အပ္ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင္ခတိ – ‘ပဋိကူလေ စ အပ္ပဋိကူလေ စ ပဋိကူလသညီ ဝိဟရေယ္ယ’န္တိ, ပဋိကူလသညီ တတ္ထ ဝိဟရတိ။ သစေ အာကင္ခတိ – ‘ပဋိကူလဉ္စ အပ္ပဋိကူလဉ္စ တဒုဘယံ အဘိနိဝဇ္ဇေတ္ဝာ ဥပေက္ခကော ဝိဟရေယ္ယံ သတော သမ္ပဇာနော’တိ, ဥပေက္ခကော တတ္ထ ဝိဟရတိ သတော သမ္ပဇာနော။ အယံ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိ အနာသဝာ အနုပဓိကာ ‘အရိယာ’တိ ဝုစ္စတိ။ ဧတဒာနုတ္တရိယံ, ဘန္တေ, ဣဒ္ဓိဝိဓာသု ။ တံ ဘဂဝာ အသေသမဘိဇာနာတိ, တံ ဘဂဝတော အသေသမဘိဇာနတော ဥတ္တရိ အဘိညေယ္ယံ နတ္ထိ, ယဒဘိဇာနံ အညော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဘဂဝတာ ဘိယ္ယောဘိညတရော အသ္သ ယဒိဒံ ဣဒ္ဓိဝိဓာသု။
‘‘Katamā pana, bhante, iddhi anāsavā anupadhikā, ‘ariyā’ti vuccati? Idha, bhante, bhikkhu sace ākaṅkhati – ‘paṭikūle appaṭikūlasaññī vihareyya’nti, appaṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘appaṭikūle paṭikūlasaññī vihareyya’nti, paṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘paṭikūle ca appaṭikūle ca appaṭikūlasaññī vihareyya’nti, appaṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘paṭikūle ca appaṭikūle ca paṭikūlasaññī vihareyya’nti, paṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘paṭikūlañca appaṭikūlañca tadubhayaṃ abhinivajjetvā upekkhako vihareyyaṃ sato sampajāno’ti, upekkhako tattha viharati sato sampajāno. Ayaṃ, bhante, iddhi anāsavā anupadhikā ‘ariyā’ti vuccati. Etadānuttariyaṃ, bhante, iddhividhāsu . Taṃ bhagavā asesamabhijānāti, taṃ bhagavato asesamabhijānato uttari abhiññeyyaṃ natthi, yadabhijānaṃ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro assa yadidaṃ iddhividhāsu.
အညထာသတ္ထုဂုဏဒသ္သနံ
Aññathāsatthuguṇadassanaṃ
၁၆၀. ‘‘ယံ တံ, ဘန္တေ, သဒ္ဓေန ကုလပုတ္တေန ပတ္တဗ္ဗံ အာရဒ္ဓဝီရိယေန ထာမဝတာ ပုရိသထာမေန ပုရိသဝီရိယေန ပုရိသပရက္ကမေန ပုရိသဓောရယ္ဟေန, အနုပ္ပတ္တံ တံ ဘဂဝတာ။ န စ, ဘန္တေ, ဘဂဝာ ကာမေသု ကာမသုခလ္လိကာနုယောဂမနုယုတ္တော ဟီနံ ဂမ္မံ ပောထုဇ္ဇနိကံ အနရိယံ အနတ္ထသံဟိတံ, န စ အတ္တကိလမထာနုယောဂမနုယုတ္တော ဒုက္ခံ အနရိယံ အနတ္ထသံဟိတံ။ စတုန္နဉ္စ ဘဂဝာ ဈာနာနံ အာဘိစေတသိကာနံ ဒိဋ္ဌဓမ္မသုခဝိဟာရာနံ နိကာမလာဘီ အကိစ္ဆလာဘီ အကသိရလာဘီ။
160. ‘‘Yaṃ taṃ, bhante, saddhena kulaputtena pattabbaṃ āraddhavīriyena thāmavatā purisathāmena purisavīriyena purisaparakkamena purisadhorayhena, anuppattaṃ taṃ bhagavatā. Na ca, bhante, bhagavā kāmesu kāmasukhallikānuyogamanuyutto hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na ca attakilamathānuyogamanuyutto dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ. Catunnañca bhagavā jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī.
အနုယောဂဒာနပ္ပကာရော
Anuyogadānappakāro
၁၆၁. ‘‘သစေ မံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယ္ယ – ‘ကိံ နု ခော, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓာနံ အညေ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဘဂဝတာ ဘိယ္ယောဘိညတရာ သမ္ဗောဓိယ’န္တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ‘နော’တိ ဝဒေယ္ယံ။ ‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘဝိသ္သန္တိ အနာဂတမဒ္ဓာနံ အညေ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဘဂဝတာ ဘိယ္ယောဘိညတရာ သမ္ဗောဓိယ’န္တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ‘နော’တိ ဝဒေယ္ယံ ။ ‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, အတ္ထေတရဟိ အညော သမဏော ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏော ဝာ ဘဂဝတာ ဘိယ္ယောဘိညတရော သမ္ဗောဓိယ’န္တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ‘နော’တိ ဝဒေယ္ယံ။
161. ‘‘Sace maṃ, bhante, evaṃ puccheyya – ‘kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, ahesuṃ atītamaddhānaṃ aññe samaṇā vā brāhmaṇā vā bhagavatā bhiyyobhiññatarā sambodhiya’nti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bhante, ‘no’ti vadeyyaṃ. ‘Kiṃ panāvuso sāriputta, bhavissanti anāgatamaddhānaṃ aññe samaṇā vā brāhmaṇā vā bhagavatā bhiyyobhiññatarā sambodhiya’nti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bhante, ‘no’ti vadeyyaṃ . ‘Kiṃ panāvuso sāriputta, atthetarahi añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro sambodhiya’nti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bhante, ‘no’ti vadeyyaṃ.
‘‘သစေ ပန မံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယ္ယ – ‘ကိံ နု ခော, အာဝုသော သာရိပုတ္တ, အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓာနံ အညေ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဘဂဝတာ သမသမာ သမ္ဗောဓိယ’န္တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ‘ဧဝ’န္တိ ဝဒေယ္ယံ။ ‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, ဘဝိသ္သန္တိ အနာဂတမဒ္ဓာနံ အညေ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဘဂဝတာ သမသမာ သမ္ဗောဓိယ’န္တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ‘‘ဧဝ’’န္တိ ဝဒေယ္ယံ ။ ‘ကိံ ပနာဝုသော သာရိပုတ္တ, အတ္ထေတရဟိ အညေ သမဏာ ဝာ ဗ္ရာဟ္မဏာ ဝာ ဘဂဝတာ သမသမာ သမ္ဗောဓိယ’န္တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ ဘန္တေ ‘နော’တိ ဝဒေယ္ယံ။
‘‘Sace pana maṃ, bhante, evaṃ puccheyya – ‘kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, ahesuṃ atītamaddhānaṃ aññe samaṇā vā brāhmaṇā vā bhagavatā samasamā sambodhiya’nti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bhante, ‘eva’nti vadeyyaṃ. ‘Kiṃ panāvuso sāriputta, bhavissanti anāgatamaddhānaṃ aññe samaṇā vā brāhmaṇā vā bhagavatā samasamā sambodhiya’nti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bhante, ‘‘eva’’nti vadeyyaṃ . ‘Kiṃ panāvuso sāriputta, atthetarahi aññe samaṇā vā brāhmaṇā vā bhagavatā samasamā sambodhiya’nti, evaṃ puṭṭho ahaṃ bhante ‘no’ti vadeyyaṃ.
‘‘သစေ ပန မံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ပုစ္ဆေယ္ယ – ‘ကိံ ပနာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဧကစ္စံ အဗ္ဘနုဇာနာတိ , ဧကစ္စံ န အဗ္ဘနုဇာနာတီ’တိ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော အဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ဗ္ယာကရေယ္ယံ – ‘သမ္မုခာ မေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သုတံ, သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘‘အဟေသုံ အတီတမဒ္ဓာနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓာ မယာ သမသမာ သမ္ဗောဓိယ’’န္တိ။ သမ္မုခာ မေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သုတံ, သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘‘ဘဝိသ္သန္တိ အနာဂတမဒ္ဓာနံ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓာ မယာ သမသမာ သမ္ဗောဓိယ’’န္တိ။ သမ္မုခာ မေတံ, အာဝုသော, ဘဂဝတော သုတံ သမ္မုခာ ပဋိဂ္ဂဟိတံ – ‘‘အဋ္ဌာနမေတံ အနဝကာသော ယံ ဧကိသ္သာ လောကဓာတုယာ ဒ္ဝေ အရဟန္တော သမ္မာသမ္ဗုဒ္ဓာ အပုဗ္ဗံ အစရိမံ ဥပ္ပဇ္ဇေယ္ယုံ, နေတံ ဌာနံ ဝိဇ္ဇတီ’’’တိ။
‘‘Sace pana maṃ, bhante, evaṃ puccheyya – ‘kiṃ panāyasmā sāriputto ekaccaṃ abbhanujānāti , ekaccaṃ na abbhanujānātī’ti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bhante, evaṃ byākareyyaṃ – ‘sammukhā metaṃ, āvuso, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘‘ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā mayā samasamā sambodhiya’’nti. Sammukhā metaṃ, āvuso, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘‘bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā mayā samasamā sambodhiya’’nti. Sammukhā metaṃ, āvuso, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘‘aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve arahanto sammāsambuddhā apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’’ti.
‘‘ကစ္စာဟံ, ဘန္တေ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗ္ယာကရမာနော ဝုတ္တဝာဒီ စေဝ ဘဂဝတော ဟောမိ, န စ ဘဂဝန္တံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခာမိ, ဓမ္မသ္သ စာနုဓမ္မံ ဗ္ယာကရောမိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝာဒာနုဝာဒော 23 ဂာရယ္ဟံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ? ‘‘တဂ္ဃ တ္ဝံ, သာရိပုတ္တ, ဧဝံ ပုဋ္ဌော ဧဝံ ဗ္ယာကရမာနော ဝုတ္တဝာဒီ စေဝ မေ ဟောသိ, န စ မံ အဘူတေန အဗ္ဘာစိက္ခသိ, ဓမ္မသ္သ စာနုဓမ္မံ ဗ္ယာကရောသိ, န စ ကောစိ သဟဓမ္မိကော ဝာဒာနုဝာဒော ဂာရယ္ဟံ ဌာနံ အာဂစ္ဆတီ’’တိ။
‘‘Kaccāhaṃ, bhante, evaṃ puṭṭho evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva bhagavato homi, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhāmi, dhammassa cānudhammaṃ byākaromi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo 24 gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’’ti? ‘‘Taggha tvaṃ, sāriputta, evaṃ puṭṭho evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva me hosi, na ca maṃ abhūtena abbhācikkhasi, dhammassa cānudhammaṃ byākarosi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’’ti.
အစ္ဆရိယအဗ္ဘုတံ
Acchariyaabbhutaṃ
၁၆၂. ဧဝံ ဝုတ္တေ, အာယသ္မာ ဥဒာယီ ဘဂဝန္တံ ဧတဒဝောစ – ‘‘အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ, တထာဂတသ္သ အပ္ပိစ္ဆတာ သန္တုဋ္ဌိတာ သလ္လေခတာ။ ယတ္ရ ဟိ နာမ တထာဂတော ဧဝံမဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝော, အထ စ ပန နေဝတ္တာနံ ပာတုကရိသ္သတိ! ဧကမေကဉ္စေပိ ဣတော, ဘန္တေ, ဓမ္မံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အတ္တနိ သမနုပသ္သေယ္ယုံ, တေ တာဝတကေနေဝ ပဋာကံ ပရိဟရေယ္ယုံ။ အစ္ဆရိယံ, ဘန္တေ, အဗ္ဘုတံ, ဘန္တေ, တထာဂတသ္သ အပ္ပိစ္ဆတာ သန္တုဋ္ဌိတာ သလ္လေခတာ။ ယတ္ရ ဟိ နာမ တထာဂတော ဧဝံ မဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝော။ အထ စ ပန နေဝတ္တာနံ ပာတုကရိသ္သတီ’’တိ!
162. Evaṃ vutte, āyasmā udāyī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, tathāgatassa appicchatā santuṭṭhitā sallekhatā. Yatra hi nāma tathāgato evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo, atha ca pana nevattānaṃ pātukarissati! Ekamekañcepi ito, bhante, dhammaṃ aññatitthiyā paribbājakā attani samanupasseyyuṃ, te tāvatakeneva paṭākaṃ parihareyyuṃ. Acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, tathāgatassa appicchatā santuṭṭhitā sallekhatā. Yatra hi nāma tathāgato evaṃ mahiddhiko evaṃmahānubhāvo. Atha ca pana nevattānaṃ pātukarissatī’’ti!
‘‘ပသ္သ ခော တ္ဝံ, ဥဒာယိ, ‘တထာဂတသ္သ အပ္ပိစ္ဆတာ သန္တုဋ္ဌိတာ သလ္လေခတာ။ ယတ္ရ ဟိ နာမ တထာဂတော ဧဝံမဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝော, အထ စ ပန နေဝတ္တာနံ ပာတုကရိသ္သတိ’! ဧကမေကဉ္စေပိ ဣတော, ဥဒာယိ, ဓမ္မံ အညတိတ္ထိယာ ပရိဗ္ဗာဇကာ အတ္တနိ သမနုပသ္သေယ္ယုံ, တေ တာဝတကေနေဝ ပဋာကံ ပရိဟရေယ္ယုံ။ ပသ္သ ခော တ္ဝံ, ဥဒာယိ, ‘တထာဂတသ္သ အပ္ပိစ္ဆတာ သန္တုဋ္ဌိတာ သလ္လေခတာ။ ယတ္ရ ဟိ နာမ တထာဂတော ဧဝံမဟိဒ္ဓိကော ဧဝံမဟာနုဘာဝော, အထ စ ပန နေဝတ္တာနံ ပာတုကရိသ္သတီ’’’တိ!
‘‘Passa kho tvaṃ, udāyi, ‘tathāgatassa appicchatā santuṭṭhitā sallekhatā. Yatra hi nāma tathāgato evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo, atha ca pana nevattānaṃ pātukarissati’! Ekamekañcepi ito, udāyi, dhammaṃ aññatitthiyā paribbājakā attani samanupasseyyuṃ, te tāvatakeneva paṭākaṃ parihareyyuṃ. Passa kho tvaṃ, udāyi, ‘tathāgatassa appicchatā santuṭṭhitā sallekhatā. Yatra hi nāma tathāgato evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo, atha ca pana nevattānaṃ pātukarissatī’’’ti!
၁၆၃. အထ ခော ဘဂဝာ အာယသ္မန္တံ သာရိပုတ္တံ အာမန္တေသိ – ‘‘တသ္မာ တိဟ တ္ဝံ, သာရိပုတ္တ, ဣမံ ဓမ္မပရိယာယံ အဘိက္ခဏံ ဘာသေယ္ယာသိ ဘိက္ခူနံ ဘိက္ခုနီနံ ဥပာသကာနံ ဥပာသိကာနံ။ ယေသမ္ပိ ဟိ, သာရိပုတ္တ, မောဃပုရိသာနံ ဘဝိသ္သတိ တထာဂတေ ကင္ခာ ဝာ ဝိမတိ ဝာ, တေသမိမံ ဓမ္မပရိယာယံ သုတ္ဝာ တထာဂတေ ကင္ခာ ဝာ ဝိမတိ ဝာ, သာ ပဟီယိသ္သတီ’’တိ။ ဣတိ ဟိဒံ အာယသ္မာ သာရိပုတ္တော ဘဂဝတော သမ္မုခာ သမ္ပသာဒံ ပဝေဒေသိ။ တသ္မာ ဣမသ္သ ဝေယ္ယာကရဏသ္သ သမ္ပသာဒနီယံ တ္ဝေဝ အဓိဝစနန္တိ။
163. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘tasmā tiha tvaṃ, sāriputta, imaṃ dhammapariyāyaṃ abhikkhaṇaṃ bhāseyyāsi bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ. Yesampi hi, sāriputta, moghapurisānaṃ bhavissati tathāgate kaṅkhā vā vimati vā, tesamimaṃ dhammapariyāyaṃ sutvā tathāgate kaṅkhā vā vimati vā, sā pahīyissatī’’ti. Iti hidaṃ āyasmā sāriputto bhagavato sammukhā sampasādaṃ pavedesi. Tasmā imassa veyyākaraṇassa sampasādanīyaṃ tveva adhivacananti.
သမ္ပသာဒနီယသုတ္တံ နိဋ္ဌိတံ ပဉ္စမံ။
Sampasādanīyasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ဒီဃ နိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ၅. သမ္ပသာဒနီယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Sampasādanīyasuttavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ဒီဃနိကာယ (ဋီကာ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ၅. သမ္ပသာဒနီယသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Sampasādanīyasuttavaṇṇanā