Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ദീഘനികായ • Dīghanikāya |
൫. സമ്പസാദനീയസുത്തം
5. Sampasādanīyasuttaṃ
സാരിപുത്തസീഹനാദോ
Sāriputtasīhanādo
൧൪൧. ഏവം മേ സുതം – ഏകം സമയം ഭഗവാ നാളന്ദായം വിഹരതി പാവാരികമ്ബവനേ. അഥ ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമി; ഉപസങ്കമിത്വാ ഭഗവന്തം അഭിവാദേത്വാ ഏകമന്തം നിസീദി. ഏകമന്തം നിസിന്നോ ഖോ ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘ഏവംപസന്നോ അഹം, ഭന്തേ, ഭഗവതി, ന ചാഹു ന ച ഭവിസ്സതി ന ചേതരഹി വിജ്ജതി അഞ്ഞോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ഭഗവതാ ഭിയ്യോഭിഞ്ഞതരോ യദിദം സമ്ബോധിയ’’ന്തി.
141. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā nāḷandāyaṃ viharati pāvārikambavane. Atha kho āyasmā sāriputto yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘evaṃpasanno ahaṃ, bhante, bhagavati, na cāhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro yadidaṃ sambodhiya’’nti.
൧൪൨. ‘‘ഉളാരാ ഖോ തേ അയം, സാരിപുത്ത, ആസഭീ വാചാ ഭാസിതാ, ഏകംസോ ഗഹിതോ, സീഹനാദോ നദിതോ – ‘ഏവംപസന്നോ അഹം, ഭന്തേ, ഭഗവതി; ന ചാഹു ന ച ഭവിസ്സതി ന ചേതരഹി വിജ്ജതി അഞ്ഞോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ഭഗവതാ ഭിയ്യോഭിഞ്ഞതരോ യദിദം സമ്ബോധിയ’ന്തി. കിം തേ 1, സാരിപുത്ത, യേ തേ അഹേസും അതീതമദ്ധാനം അരഹന്തോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധാ, സബ്ബേ തേ ഭഗവന്തോ ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച വിദിതാ – ‘ഏവംസീലാ തേ ഭഗവന്തോ അഹേസും ഇതിപി, ഏവംധമ്മാ തേ ഭഗവന്തോ അഹേസും ഇതിപി , ഏവംപഞ്ഞാ തേ ഭഗവന്തോ അഹേസും ഇതിപി, ഏവംവിഹാരീ തേ ഭഗവന്തോ അഹേസും ഇതിപി, ഏവംവിമുത്താ തേ ഭഗവന്തോ അഹേസും ഇതിപീ’’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’.
142. ‘‘Uḷārā kho te ayaṃ, sāriputta, āsabhī vācā bhāsitā, ekaṃso gahito, sīhanādo nadito – ‘evaṃpasanno ahaṃ, bhante, bhagavati; na cāhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro yadidaṃ sambodhiya’nti. Kiṃ te 2, sāriputta, ye te ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, sabbe te bhagavanto cetasā ceto paricca viditā – ‘evaṃsīlā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃdhammā te bhagavanto ahesuṃ itipi , evaṃpaññā te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃvihārī te bhagavanto ahesuṃ itipi, evaṃvimuttā te bhagavanto ahesuṃ itipī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘കിം പന തേ 3, സാരിപുത്ത, യേ തേ ഭവിസ്സന്തി അനാഗതമദ്ധാനം അരഹന്തോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധാ , സബ്ബേ തേ ഭഗവന്തോ ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച വിദിതാ, `ഏവംസീലാ തേ ഭഗവന്തോ ഭവിസ്സന്തി ഇതിപി, ഏവംധമ്മാ…പേ॰… ഏവംപഞ്ഞാ… ഏവംവിഹാരീ… ഏവംവിമുത്താ തേ ഭഗവന്തോ ഭവിസ്സന്തി ഇതിപീ’’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’.
‘‘Kiṃ pana te 4, sāriputta, ye te bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā , sabbe te bhagavanto cetasā ceto paricca viditā, `evaṃsīlā te bhagavanto bhavissanti itipi, evaṃdhammā…pe… evaṃpaññā… evaṃvihārī… evaṃvimuttā te bhagavanto bhavissanti itipī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘കിം പന തേ 5, സാരിപുത്ത, അഹം ഏതരഹി അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച വിദിതോ – ‘ഏവംസീലോ ഭഗവാ ഇതിപി, ഏവംധമ്മോ…പേ॰… ഏവംപഞ്ഞോ … ഏവംവിഹാരീ… ഏവംവിമുത്തോ ഭഗവാ ഇതിപീ’’’തി? ‘‘നോ ഹേതം, ഭന്തേ’’.
‘‘Kiṃ pana te 6, sāriputta, ahaṃ etarahi arahaṃ sammāsambuddho cetasā ceto paricca vidito – ‘evaṃsīlo bhagavā itipi, evaṃdhammo…pe… evaṃpañño … evaṃvihārī… evaṃvimutto bhagavā itipī’’’ti? ‘‘No hetaṃ, bhante’’.
‘‘ഏത്ഥ ച ഹി തേ, സാരിപുത്ത, അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നേസു അരഹന്തേസു സമ്മാസമ്ബുദ്ധേസു ചേതോപരിയഞാണം നത്ഥി. അഥ കിം ചരഹി തേ അയം, സാരിപുത്ത, ഉളാരാ ആസഭീ വാചാ ഭാസിതാ, ഏകംസോ ഗഹിതോ, സീഹനാദോ നദിതോ – ‘ഏവംപസന്നോ അഹം, ഭന്തേ, ഭഗവതി, ന ചാഹു ന ച ഭവിസ്സതി ന ചേതരഹി വിജ്ജതി അഞ്ഞോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ഭഗവതാ ഭിയ്യോഭിഞ്ഞതരോ യദിദം സമ്ബോധിയ’’’ന്തി?
‘‘Ettha ca hi te, sāriputta, atītānāgatapaccuppannesu arahantesu sammāsambuddhesu cetopariyañāṇaṃ natthi. Atha kiṃ carahi te ayaṃ, sāriputta, uḷārā āsabhī vācā bhāsitā, ekaṃso gahito, sīhanādo nadito – ‘evaṃpasanno ahaṃ, bhante, bhagavati, na cāhu na ca bhavissati na cetarahi vijjati añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro yadidaṃ sambodhiya’’’nti?
൧൪൩. ‘‘ന ഖോ മേ 7, ഭന്തേ, അതീതാനാഗതപച്ചുപ്പന്നേസു അരഹന്തേസു സമ്മാസമ്ബുദ്ധേസു ചേതോപരിയഞാണം അത്ഥി. അപി ച, മേ 8 ധമ്മന്വയോ വിദിതോ. സേയ്യഥാപി, ഭന്തേ , രഞ്ഞോ പച്ചന്തിമം നഗരം ദള്ഹുദ്ധാപം 9 ദള്ഹപാകാരതോരണം ഏകദ്വാരം. തത്രസ്സ ദോവാരികോ പണ്ഡിതോ ബ്യത്തോ മേധാവീ അഞ്ഞാതാനം നിവാരേതാ, ഞാതാനം പവേസേതാ. സോ തസ്സ നഗരസ്സ സമന്താ അനുപരിയായപഥം അനുക്കമമാനോ ന പസ്സേയ്യ പാകാരസന്ധിം വാ പാകാരവിവരം വാ അന്തമസോ ബിളാരനിക്ഖമനമത്തമ്പി. തസ്സ ഏവമസ്സ – ‘യേ ഖോ കേചി ഓളാരികാ പാണാ ഇമം നഗരം പവിസന്തി വാ നിക്ഖമന്തി വാ, സബ്ബേ തേ ഇമിനാവ ദ്വാരേന പവിസന്തി വാ നിക്ഖമന്തി വാ’തി. ഏവമേവ ഖോ മേ, ഭന്തേ, ധമ്മന്വയോ വിദിതോ. യേ തേ, ഭന്തേ, അഹേസും അതീതമദ്ധാനം അരഹന്തോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധാ, സബ്ബേ തേ ഭഗവന്തോ പഞ്ച നീവരണേ പഹായ ചേതസോ ഉപക്കിലേസേ പഞ്ഞായ ദുബ്ബലീകരണേ ചതൂസു സതിപട്ഠാനേസു സുപ്പതിട്ഠിതചിത്താ, സത്ത സമ്ബോജ്ഝങ്ഗേ യഥാഭൂതം ഭാവേത്വാ അനുത്തരം സമ്മാസമ്ബോധിം അഭിസമ്ബുജ്ഝിംസു. യേപി തേ, ഭന്തേ, ഭവിസ്സന്തി അനാഗതമദ്ധാനം അരഹന്തോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധാ, സബ്ബേ തേ ഭഗവന്തോ പഞ്ച നീവരണേ പഹായ ചേതസോ ഉപക്കിലേസേ പഞ്ഞായ ദുബ്ബലീകരണേ ചതൂസു സതിപട്ഠാനേസു സുപ്പതിട്ഠിതചിത്താ, സത്ത സമ്ബോജ്ഝങ്ഗേ യഥാഭൂതം ഭാവേത്വാ അനുത്തരം സമ്മാസമ്ബോധിം അഭിസമ്ബുജ്ഝിസ്സന്തി. ഭഗവാപി, ഭന്തേ, ഏതരഹി അരഹം സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ പഞ്ച നീവരണേ പഹായ ചേതസോ ഉപക്കിലേസേ പഞ്ഞായ ദുബ്ബലീകരണേ ചതൂസു സതിപട്ഠാനേസു സുപ്പതിട്ഠിതചിത്തോ സത്ത സമ്ബോജ്ഝങ്ഗേ യഥാഭൂതം ഭാവേത്വാ അനുത്തരം സമ്മാസമ്ബോധിം അഭിസമ്ബുദ്ധോ.
143. ‘‘Na kho me 10, bhante, atītānāgatapaccuppannesu arahantesu sammāsambuddhesu cetopariyañāṇaṃ atthi. Api ca, me 11 dhammanvayo vidito. Seyyathāpi, bhante , rañño paccantimaṃ nagaraṃ daḷhuddhāpaṃ 12 daḷhapākāratoraṇaṃ ekadvāraṃ. Tatrassa dovāriko paṇḍito byatto medhāvī aññātānaṃ nivāretā, ñātānaṃ pavesetā. So tassa nagarassa samantā anupariyāyapathaṃ anukkamamāno na passeyya pākārasandhiṃ vā pākāravivaraṃ vā antamaso biḷāranikkhamanamattampi. Tassa evamassa – ‘ye kho keci oḷārikā pāṇā imaṃ nagaraṃ pavisanti vā nikkhamanti vā, sabbe te imināva dvārena pavisanti vā nikkhamanti vā’ti. Evameva kho me, bhante, dhammanvayo vidito. Ye te, bhante, ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, sabbe te bhagavanto pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu suppatiṭṭhitacittā, satta sambojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhiṃsu. Yepi te, bhante, bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā, sabbe te bhagavanto pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu suppatiṭṭhitacittā, satta sambojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhissanti. Bhagavāpi, bhante, etarahi arahaṃ sammāsambuddho pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe catūsu satipaṭṭhānesu suppatiṭṭhitacitto satta sambojjhaṅge yathābhūtaṃ bhāvetvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambuddho.
൧൪൪. ‘‘ഇധാഹം, ഭന്തേ, യേന ഭഗവാ തേനുപസങ്കമിം ധമ്മസ്സവനായ. തസ്സ മേ, ഭന്തേ, ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി ഉത്തരുത്തരം പണീതപണീതം കണ്ഹസുക്കസപ്പടിഭാഗം. യഥാ യഥാ മേ, ഭന്തേ, ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേസി ഉത്തരുത്തരം പണീതപണീതം കണ്ഹസുക്കസപ്പടിഭാഗം, തഥാ തഥാഹം തസ്മിം ധമ്മേ അഭിഞ്ഞാ ഇധേകച്ചം ധമ്മം ധമ്മേസു നിട്ഠമഗമം; സത്ഥരി പസീദിം – ‘സമ്മാസമ്ബുദ്ധോ ഭഗവാ, സ്വാക്ഖാതോ ഭഗവതാ ധമ്മോ, സുപ്പടിപന്നോ സാവകസങ്ഘോ’തി.
144. ‘‘Idhāhaṃ, bhante, yena bhagavā tenupasaṅkamiṃ dhammassavanāya. Tassa me, bhante, bhagavā dhammaṃ deseti uttaruttaraṃ paṇītapaṇītaṃ kaṇhasukkasappaṭibhāgaṃ. Yathā yathā me, bhante, bhagavā dhammaṃ desesi uttaruttaraṃ paṇītapaṇītaṃ kaṇhasukkasappaṭibhāgaṃ, tathā tathāhaṃ tasmiṃ dhamme abhiññā idhekaccaṃ dhammaṃ dhammesu niṭṭhamagamaṃ; satthari pasīdiṃ – ‘sammāsambuddho bhagavā, svākkhāto bhagavatā dhammo, suppaṭipanno sāvakasaṅgho’ti.
കുസലധമ്മദേസനാ
Kusaladhammadesanā
൧൪൫. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി കുസലേസു ധമ്മേസു. തത്രിമേ കുസലാ ധമ്മാ സേയ്യഥിദം, ചത്താരോ സതിപട്ഠാനാ, ചത്താരോ സമ്മപ്പധാനാ, ചത്താരോ ഇദ്ധിപാദാ, പഞ്ചിന്ദ്രിയാനി, പഞ്ച ബലാനി, സത്ത ബോജ്ഝങ്ഗാ, അരിയോ അട്ഠങ്ഗികോ മഗ്ഗോ. ഇധ, ഭന്തേ, ഭിക്ഖു ആസവാനം ഖയാ അനാസവം ചേതോവിമുത്തിം പഞ്ഞാവിമുത്തിം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരതി. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, കുസലേസു ധമ്മേസു. തം ഭഗവാ അസേസമഭിജാനാതി, തം ഭഗവതോ അസേസമഭിജാനതോ ഉത്തരി അഭിഞ്ഞേയ്യം നത്ഥി, യദഭിജാനം അഞ്ഞോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ഭഗവതാ ഭിയ്യോഭിഞ്ഞതരോ അസ്സ, യദിദം കുസലേസു ധമ്മേസു.
145. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti kusalesu dhammesu. Tatrime kusalā dhammā seyyathidaṃ, cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Idha, bhante, bhikkhu āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharati. Etadānuttariyaṃ, bhante, kusalesu dhammesu. Taṃ bhagavā asesamabhijānāti, taṃ bhagavato asesamabhijānato uttari abhiññeyyaṃ natthi, yadabhijānaṃ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro assa, yadidaṃ kusalesu dhammesu.
ആയതനപണ്ണത്തിദേസനാ
Āyatanapaṇṇattidesanā
൧൪൬. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി ആയതനപണ്ണത്തീസു. ഛയിമാനി, ഭന്തേ, അജ്ഝത്തികബാഹിരാനി ആയതനാനി. ചക്ഖുഞ്ചേവ രൂപാ 13 ച, സോതഞ്ചേവ സദ്ദാ ച, ഘാനഞ്ചേവ ഗന്ധാ ച, ജിവ്ഹാ ചേവ രസാ ച, കായോ ചേവ ഫോട്ഠബ്ബാ ച, മനോ ചേവ ധമ്മാ ച. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, ആയതനപണ്ണത്തീസു. തം ഭഗവാ അസേസമഭിജാനാതി, തം ഭഗവതോ അസേസമഭിജാനതോ ഉത്തരി അഭിഞ്ഞേയ്യം നത്ഥി, യദഭിജാനം അഞ്ഞോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ഭഗവതാ ഭിയ്യോഭിഞ്ഞതരോ അസ്സ യദിദം ആയതനപണ്ണത്തീസു.
146. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti āyatanapaṇṇattīsu. Chayimāni, bhante, ajjhattikabāhirāni āyatanāni. Cakkhuñceva rūpā 14 ca, sotañceva saddā ca, ghānañceva gandhā ca, jivhā ceva rasā ca, kāyo ceva phoṭṭhabbā ca, mano ceva dhammā ca. Etadānuttariyaṃ, bhante, āyatanapaṇṇattīsu. Taṃ bhagavā asesamabhijānāti, taṃ bhagavato asesamabhijānato uttari abhiññeyyaṃ natthi, yadabhijānaṃ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro assa yadidaṃ āyatanapaṇṇattīsu.
ഗബ്ഭാവക്കന്തിദേസനാ
Gabbhāvakkantidesanā
൧൪൭. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി ഗബ്ഭാവക്കന്തീസു. ചതസ്സോ ഇമാ, ഭന്തേ, ഗബ്ഭാവക്കന്തിയോ. ഇധ , ഭന്തേ, ഏകച്ചോ അസമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിം ഓക്കമതി; അസമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിസ്മിം ഠാതി; അസമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിമ്ഹാ നിക്ഖമതി. അയം പഠമാ ഗബ്ഭാവക്കന്തി.
147. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti gabbhāvakkantīsu. Catasso imā, bhante, gabbhāvakkantiyo. Idha , bhante, ekacco asampajāno mātukucchiṃ okkamati; asampajāno mātukucchismiṃ ṭhāti; asampajāno mātukucchimhā nikkhamati. Ayaṃ paṭhamā gabbhāvakkanti.
‘‘പുന ചപരം, ഭന്തേ, ഇധേകച്ചോ സമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിം ഓക്കമതി; അസമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിസ്മിം ഠാതി; അസമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിമ്ഹാ നിക്ഖമതി. അയം ദുതിയാ ഗബ്ഭാവക്കന്തി.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco sampajāno mātukucchiṃ okkamati; asampajāno mātukucchismiṃ ṭhāti; asampajāno mātukucchimhā nikkhamati. Ayaṃ dutiyā gabbhāvakkanti.
‘‘പുന ചപരം, ഭന്തേ, ഇധേകച്ചോ സമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിം ഓക്കമതി; സമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിസ്മിം ഠാതി; അസമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിമ്ഹാ നിക്ഖമതി. അയം തതിയാ ഗബ്ഭാവക്കന്തി.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco sampajāno mātukucchiṃ okkamati; sampajāno mātukucchismiṃ ṭhāti; asampajāno mātukucchimhā nikkhamati. Ayaṃ tatiyā gabbhāvakkanti.
‘‘പുന ചപരം, ഭന്തേ, ഇധേകച്ചോ സമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിം ഓക്കമതി; സമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിസ്മിം ഠാതി; സമ്പജാനോ മാതുകുച്ഛിമ്ഹാ നിക്ഖമതി. അയം ചതുത്ഥാ ഗബ്ഭാവക്കന്തി. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, ഗബ്ഭാവക്കന്തീസു.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco sampajāno mātukucchiṃ okkamati; sampajāno mātukucchismiṃ ṭhāti; sampajāno mātukucchimhā nikkhamati. Ayaṃ catutthā gabbhāvakkanti. Etadānuttariyaṃ, bhante, gabbhāvakkantīsu.
ആദേസനവിധാദേസനാ
Ādesanavidhādesanā
൧൪൮. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി ആദേസനവിധാസു. ചതസ്സോ ഇമാ, ഭന്തേ, ആദേസനവിധാ. ഇധ, ഭന്തേ, ഏകച്ചോ നിമിത്തേന ആദിസതി – ‘ഏവമ്പി തേ മനോ, ഇത്ഥമ്പി തേ മനോ, ഇതിപി തേ ചിത്ത’ന്തി. സോ ബഹും ചേപി ആദിസതി, തഥേവ തം ഹോതി, നോ അഞ്ഞഥാ. അയം പഠമാ ആദേസനവിധാ.
148. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti ādesanavidhāsu. Catasso imā, bhante, ādesanavidhā. Idha, bhante, ekacco nimittena ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’nti. So bahuṃ cepi ādisati, tatheva taṃ hoti, no aññathā. Ayaṃ paṭhamā ādesanavidhā.
‘‘പുന ചപരം, ഭന്തേ, ഇധേകച്ചോ ന ഹേവ ഖോ നിമിത്തേന ആദിസതി. അപി ച ഖോ മനുസ്സാനം വാ അമനുസ്സാനം വാ ദേവതാനം വാ സദ്ദം സുത്വാ ആദിസതി – ‘ഏവമ്പി തേ മനോ, ഇത്ഥമ്പി തേ മനോ, ഇതിപി തേ ചിത്ത’ന്തി. സോ ബഹും ചേപി ആദിസതി, തഥേവ തം ഹോതി, നോ അഞ്ഞഥാ. അയം ദുതിയാ ആദേസനവിധാ.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco na heva kho nimittena ādisati. Api ca kho manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’nti. So bahuṃ cepi ādisati, tatheva taṃ hoti, no aññathā. Ayaṃ dutiyā ādesanavidhā.
‘‘പുന ചപരം, ഭന്തേ, ഇധേകച്ചോ ന ഹേവ ഖോ നിമിത്തേന ആദിസതി, നാപി മനുസ്സാനം വാ അമനുസ്സാനം വാ ദേവതാനം വാ സദ്ദം സുത്വാ ആദിസതി. അപി ച ഖോ വിതക്കയതോ വിചാരയതോ വിതക്കവിപ്ഫാരസദ്ദം സുത്വാ ആദിസതി – ‘ഏവമ്പി തേ മനോ, ഇത്ഥമ്പി തേ മനോ, ഇതിപി തേ ചിത്ത’ന്തി. സോ ബഹും ചേപി ആദിസതി, തഥേവ തം ഹോതി, നോ അഞ്ഞഥാ. അയം തതിയാ ആദേസനവിധാ.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco na heva kho nimittena ādisati, nāpi manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati. Api ca kho vitakkayato vicārayato vitakkavipphārasaddaṃ sutvā ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’nti. So bahuṃ cepi ādisati, tatheva taṃ hoti, no aññathā. Ayaṃ tatiyā ādesanavidhā.
‘‘പുന ചപരം, ഭന്തേ, ഇധേകച്ചോ ന ഹേവ ഖോ നിമിത്തേന ആദിസതി, നാപി മനുസ്സാനം വാ അമനുസ്സാനം വാ ദേവതാനം വാ സദ്ദം സുത്വാ ആദിസതി, നാപി വിതക്കയതോ വിചാരയതോ വിതക്കവിപ്ഫാരസദ്ദം സുത്വാ ആദിസതി. അപി ച ഖോ അവിതക്കം അവിചാരം സമാധിം സമാപന്നസ്സ 15 ചേതസാ ചേതോ പരിച്ച പജാനാതി – ‘യഥാ ഇമസ്സ ഭോതോ മനോസങ്ഖാരാ പണിഹിതാ. തഥാ ഇമസ്സ ചിത്തസ്സ അനന്തരാ ഇമം നാമ വിതക്കം വിതക്കേസ്സതീ’തി. സോ ബഹും ചേപി ആദിസതി, തഥേവ തം ഹോതി, നോ അഞ്ഞഥാ. അയം ചതുത്ഥാ ആദേസനവിധാ. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, ആദേസനവിധാസു.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco na heva kho nimittena ādisati, nāpi manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati, nāpi vitakkayato vicārayato vitakkavipphārasaddaṃ sutvā ādisati. Api ca kho avitakkaṃ avicāraṃ samādhiṃ samāpannassa 16 cetasā ceto paricca pajānāti – ‘yathā imassa bhoto manosaṅkhārā paṇihitā. Tathā imassa cittassa anantarā imaṃ nāma vitakkaṃ vitakkessatī’ti. So bahuṃ cepi ādisati, tatheva taṃ hoti, no aññathā. Ayaṃ catutthā ādesanavidhā. Etadānuttariyaṃ, bhante, ādesanavidhāsu.
ദസ്സനസമാപത്തിദേസനാ
Dassanasamāpattidesanā
൧൪൯. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി ദസ്സനസമാപത്തീസു. ചതസ്സോ ഇമാ, ഭന്തേ, ദസ്സനസമാപത്തിയോ. ഇധ, ഭന്തേ, ഏകച്ചോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ആതപ്പമന്വായ പധാനമന്വായ അനുയോഗമന്വായ അപ്പമാദമന്വായ സമ്മാമനസികാരമന്വായ തഥാരൂപം ചേതോസമാധിം ഫുസതി, യഥാസമാഹിതേ ചിത്തേ ഇമമേവ കായം ഉദ്ധം പാദതലാ അധോ കേസമത്ഥകാ തചപരിയന്തം പൂരം നാനപ്പകാരസ്സ അസുചിനോ പച്ചവേക്ഖതി – ‘അത്ഥി ഇമസ്മിം കായേ കേസാ ലോമാ നഖാ ദന്താ തചോ മംസം ന്ഹാരു അട്ഠി അട്ഠിമിഞ്ജം വക്കം ഹദയം യകനം കിലോമകം പിഹകം പപ്ഫാസം അന്തം അന്തഗുണം ഉദരിയം കരീസം പിത്തം സേമ്ഹം പുബ്ബോ ലോഹിതം സേദോ മേദോ അസ്സു വസാ ഖേളോ സിങ്ഘാനികാ ലസികാ മുത്ത’ന്തി. അയം പഠമാ ദസ്സനസമാപത്തി.
149. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti dassanasamāpattīsu. Catasso imā, bhante, dassanasamāpattiyo. Idha, bhante, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya padhānamanvāya anuyogamanvāya appamādamanvāya sammāmanasikāramanvāya tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghānikā lasikā mutta’nti. Ayaṃ paṭhamā dassanasamāpatti.
‘‘പുന ചപരം , ഭന്തേ, ഇധേകച്ചോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ആതപ്പമന്വായ…പേ॰… തഥാരൂപം ചേതോസമാധിം ഫുസതി, യഥാസമാഹിതേ ചിത്തേ ഇമമേവ കായം ഉദ്ധം പാദതലാ അധോ കേസമത്ഥകാ തചപരിയന്തം പൂരം നാനപ്പകാരസ്സ അസുചിനോ പച്ചവേക്ഖതി – ‘അത്ഥി ഇമസ്മിം കായേ കേസാ ലോമാ…പേ॰… ലസികാ മുത്ത’ന്തി. അതിക്കമ്മ ച പുരിസസ്സ ഛവിമംസലോഹിതം അട്ഠിം പച്ചവേക്ഖതി. അയം ദുതിയാ ദസ്സനസമാപത്തി.
‘‘Puna caparaṃ , bhante, idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā…pe… lasikā mutta’nti. Atikkamma ca purisassa chavimaṃsalohitaṃ aṭṭhiṃ paccavekkhati. Ayaṃ dutiyā dassanasamāpatti.
‘‘പുന ചപരം, ഭന്തേ, ഇധേകച്ചോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ആതപ്പമന്വായ…പേ॰… തഥാരൂപം ചേതോസമാധിം ഫുസതി, യഥാസമാഹിതേ ചിത്തേ ഇമമേവ കായം ഉദ്ധം പാദതലാ അധോ കേസമത്ഥകാ തചപരിയന്തം പൂരം നാനപ്പകാരസ്സ അസുചിനോ പച്ചവേക്ഖതി – ‘അത്ഥി ഇമസ്മിം കായേ കേസാ ലോമാ…പേ॰… ലസികാ മുത്ത’ന്തി. അതിക്കമ്മ ച പുരിസസ്സ ഛവിമംസലോഹിതം അട്ഠിം പച്ചവേക്ഖതി. പുരിസസ്സ ച വിഞ്ഞാണസോതം പജാനാതി, ഉഭയതോ അബ്ബോച്ഛിന്നം ഇധ ലോകേ പതിട്ഠിതഞ്ച പരലോകേ പതിട്ഠിതഞ്ച. അയം തതിയാ ദസ്സനസമാപത്തി.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā…pe… lasikā mutta’nti. Atikkamma ca purisassa chavimaṃsalohitaṃ aṭṭhiṃ paccavekkhati. Purisassa ca viññāṇasotaṃ pajānāti, ubhayato abbocchinnaṃ idha loke patiṭṭhitañca paraloke patiṭṭhitañca. Ayaṃ tatiyā dassanasamāpatti.
‘‘പുന ചപരം, ഭന്തേ, ഇധേകച്ചോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ആതപ്പമന്വായ…പേ॰… തഥാരൂപം ചേതോസമാധിം ഫുസതി, യഥാസമാഹിതേ ചിത്തേ ഇമമേവ കായം ഉദ്ധം പാദതലാ അധോ കേസമത്ഥകാ തചപരിയന്തം പൂരം നാനപ്പകാരസ്സ അസുചിനോ പച്ചവേക്ഖതി – ‘അത്ഥി ഇമസ്മിം കായേ കേസാ ലോമാ…പേ॰… ലസികാ മുത്ത’ന്തി. അതിക്കമ്മ ച പുരിസസ്സ ഛവിമംസലോഹിതം അട്ഠിം പച്ചവേക്ഖതി. പുരിസസ്സ ച വിഞ്ഞാണസോതം പജാനാതി, ഉഭയതോ അബ്ബോച്ഛിന്നം ഇധ ലോകേ അപ്പതിട്ഠിതഞ്ച പരലോകേ അപ്പതിട്ഠിതഞ്ച. അയം ചതുത്ഥാ ദസ്സനസമാപത്തി. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, ദസ്സനസമാപത്തീസു.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā…pe… lasikā mutta’nti. Atikkamma ca purisassa chavimaṃsalohitaṃ aṭṭhiṃ paccavekkhati. Purisassa ca viññāṇasotaṃ pajānāti, ubhayato abbocchinnaṃ idha loke appatiṭṭhitañca paraloke appatiṭṭhitañca. Ayaṃ catutthā dassanasamāpatti. Etadānuttariyaṃ, bhante, dassanasamāpattīsu.
പുഗ്ഗലപണ്ണത്തിദേസനാ
Puggalapaṇṇattidesanā
൧൫൦. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി പുഗ്ഗലപണ്ണത്തീസു. സത്തിമേ, ഭന്തേ, പുഗ്ഗലാ. ഉഭതോഭാഗവിമുത്തോ പഞ്ഞാവിമുത്തോ കായസക്ഖീ ദിട്ഠിപ്പത്തോ സദ്ധാവിമുത്തോ ധമ്മാനുസാരീ സദ്ധാനുസാരീ. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, പുഗ്ഗലപണ്ണത്തീസു.
150. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti puggalapaṇṇattīsu. Sattime, bhante, puggalā. Ubhatobhāgavimutto paññāvimutto kāyasakkhī diṭṭhippatto saddhāvimutto dhammānusārī saddhānusārī. Etadānuttariyaṃ, bhante, puggalapaṇṇattīsu.
പധാനദേസനാ
Padhānadesanā
൧൫൧. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി പധാനേസു. സത്തിമേ, ഭന്തേ സമ്ബോജ്ഝങ്ഗാ സതിസമ്ബോജ്ഝങ്ഗോ ധമ്മവിചയസമ്ബോജ്ഝങ്ഗോ വീരിയസമ്ബോജ്ഝങ്ഗോ പീതിസമ്ബോജ്ഝങ്ഗോ പസ്സദ്ധിസമ്ബോജ്ഝങ്ഗോ സമാധിസമ്ബോജ്ഝങ്ഗോ ഉപേക്ഖാസമ്ബോജ്ഝങ്ഗോ. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, പധാനേസു.
151. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti padhānesu. Sattime, bhante sambojjhaṅgā satisambojjhaṅgo dhammavicayasambojjhaṅgo vīriyasambojjhaṅgo pītisambojjhaṅgo passaddhisambojjhaṅgo samādhisambojjhaṅgo upekkhāsambojjhaṅgo. Etadānuttariyaṃ, bhante, padhānesu.
പടിപദാദേസനാ
Paṭipadādesanā
൧൫൨. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി പടിപദാസു. ചതസ്സോ ഇമാ, ഭന്തേ, പടിപദാ ദുക്ഖാ പടിപദാ ദന്ധാഭിഞ്ഞാ, ദുക്ഖാ പടിപദാ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞാ, സുഖാ പടിപദാ ദന്ധാഭിഞ്ഞാ, സുഖാ പടിപദാ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞാതി. തത്ര, ഭന്തേ, യായം പടിപദാ ദുക്ഖാ ദന്ധാഭിഞ്ഞാ, അയം, ഭന്തേ, പടിപദാ ഉഭയേനേവ ഹീനാ അക്ഖായതി ദുക്ഖത്താ ച ദന്ധത്താ ച. തത്ര, ഭന്തേ, യായം പടിപദാ ദുക്ഖാ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞാ, അയം പന, ഭന്തേ, പടിപദാ ദുക്ഖത്താ ഹീനാ അക്ഖായതി . തത്ര, ഭന്തേ, യായം പടിപദാ സുഖാ ദന്ധാഭിഞ്ഞാ, അയം പന, ഭന്തേ, പടിപദാ ദന്ധത്താ ഹീനാ അക്ഖായതി. തത്ര, ഭന്തേ, യായം പടിപദാ സുഖാ ഖിപ്പാഭിഞ്ഞാ, അയം പന, ഭന്തേ, പടിപദാ ഉഭയേനേവ പണീതാ അക്ഖായതി സുഖത്താ ച ഖിപ്പത്താ ച. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, പടിപദാസു.
152. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti paṭipadāsu. Catasso imā, bhante, paṭipadā dukkhā paṭipadā dandhābhiññā, dukkhā paṭipadā khippābhiññā, sukhā paṭipadā dandhābhiññā, sukhā paṭipadā khippābhiññāti. Tatra, bhante, yāyaṃ paṭipadā dukkhā dandhābhiññā, ayaṃ, bhante, paṭipadā ubhayeneva hīnā akkhāyati dukkhattā ca dandhattā ca. Tatra, bhante, yāyaṃ paṭipadā dukkhā khippābhiññā, ayaṃ pana, bhante, paṭipadā dukkhattā hīnā akkhāyati . Tatra, bhante, yāyaṃ paṭipadā sukhā dandhābhiññā, ayaṃ pana, bhante, paṭipadā dandhattā hīnā akkhāyati. Tatra, bhante, yāyaṃ paṭipadā sukhā khippābhiññā, ayaṃ pana, bhante, paṭipadā ubhayeneva paṇītā akkhāyati sukhattā ca khippattā ca. Etadānuttariyaṃ, bhante, paṭipadāsu.
ഭസ്സസമാചാരാദിദേസനാ
Bhassasamācārādidesanā
൧൫൩. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി ഭസ്സസമാചാരേ. ഇധ, ഭന്തേ, ഏകച്ചോ ന ചേവ മുസാവാദുപസഞ്ഹിതം വാചം ഭാസതി ന ച വേഭൂതിയം ന ച പേസുണിയം ന ച സാരമ്ഭജം ജയാപേക്ഖോ; മന്താ മന്താ ച വാചം ഭാസതി നിധാനവതിം കാലേന. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, ഭസ്സസമാചാരേ.
153. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti bhassasamācāre. Idha, bhante, ekacco na ceva musāvādupasañhitaṃ vācaṃ bhāsati na ca vebhūtiyaṃ na ca pesuṇiyaṃ na ca sārambhajaṃ jayāpekkho; mantā mantā ca vācaṃ bhāsati nidhānavatiṃ kālena. Etadānuttariyaṃ, bhante, bhassasamācāre.
‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി പുരിസസീലസമാചാരേ. ഇധ, ഭന്തേ, ഏകച്ചോ സച്ചോ ചസ്സ സദ്ധോ ച, ന ച കുഹകോ, ന ച ലപകോ, ന ച നേമിത്തികോ, ന ച നിപ്പേസികോ, ന ച ലാഭേന ലാഭം നിജിഗീസനകോ 17, ഇന്ദ്രിയേസു ഗുത്തദ്വാരോ, ഭോജനേ മത്തഞ്ഞൂ, സമകാരീ, ജാഗരിയാനുയോഗമനുയുത്തോ, അതന്ദിതോ, ആരദ്ധവീരിയോ, ഝായീ, സതിമാ, കല്യാണപടിഭാനോ, ഗതിമാ, ധിതിമാ, മതിമാ, ന ച കാമേസു ഗിദ്ധോ, സതോ ച നിപകോ ച. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, പുരിസസീലസമാചാരേ.
‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti purisasīlasamācāre. Idha, bhante, ekacco sacco cassa saddho ca, na ca kuhako, na ca lapako, na ca nemittiko, na ca nippesiko, na ca lābhena lābhaṃ nijigīsanako 18, indriyesu guttadvāro, bhojane mattaññū, samakārī, jāgariyānuyogamanuyutto, atandito, āraddhavīriyo, jhāyī, satimā, kalyāṇapaṭibhāno, gatimā, dhitimā, matimā, na ca kāmesu giddho, sato ca nipako ca. Etadānuttariyaṃ, bhante, purisasīlasamācāre.
അനുസാസനവിധാദേസനാ
Anusāsanavidhādesanā
൧൫൪. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി അനുസാസനവിധാസു. ചതസ്സോ ഇമാ ഭന്തേ അനുസാസനവിധാ – ജാനാതി , ഭന്തേ, ഭഗവാ അപരം പുഗ്ഗലം പച്ചത്തം യോനിസോമനസികാരാ ‘അയം പുഗ്ഗലോ യഥാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ തിണ്ണം സംയോജനാനം പരിക്ഖയാ സോതാപന്നോ ഭവിസ്സതി അവിനിപാതധമ്മോ നിയതോ സമ്ബോധിപരായണോ’തി. ജാനാതി, ഭന്തേ, ഭഗവാ പരം പുഗ്ഗലം പച്ചത്തം യോനിസോമനസികാരാ – ‘അയം പുഗ്ഗലോ യഥാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ തിണ്ണം സംയോജനാനം പരിക്ഖയാ രാഗദോസമോഹാനം തനുത്താ സകദാഗാമീ ഭവിസ്സതി, സകിദേവ ഇമം ലോകം ആഗന്ത്വാ ദുക്ഖസ്സന്തം കരിസ്സതീ’തി. ജാനാതി, ഭന്തേ, ഭഗവാ പരം പുഗ്ഗലം പച്ചത്തം യോനിസോമനസികാരാ – ‘അയം പുഗ്ഗലോ യഥാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ പഞ്ചന്നം ഓരമ്ഭാഗിയാനം സംയോജനാനം പരിക്ഖയാ ഓപപാതികോ ഭവിസ്സതി തത്ഥ പരിനിബ്ബായീ അനാവത്തിധമ്മോ തസ്മാ ലോകാ’തി. ജാനാതി, ഭന്തേ, ഭഗവാ പരം പുഗ്ഗലം പച്ചത്തം യോനിസോമനസികാരാ – ‘അയം പുഗ്ഗലോ യഥാനുസിട്ഠം തഥാ പടിപജ്ജമാനോ ആസവാനം ഖയാ അനാസവം ചേതോവിമുത്തിം പഞ്ഞാവിമുത്തിം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സതീ’തി. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, അനുസാസനവിധാസു.
154. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti anusāsanavidhāsu. Catasso imā bhante anusāsanavidhā – jānāti , bhante, bhagavā aparaṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā ‘ayaṃ puggalo yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno bhavissati avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī bhavissati, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissatī’ti. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko bhavissati tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā’ti. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo yathānusiṭṭhaṃ tathā paṭipajjamāno āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatī’ti. Etadānuttariyaṃ, bhante, anusāsanavidhāsu.
പരപുഗ്ഗലവിമുത്തിഞാണദേസനാ
Parapuggalavimuttiñāṇadesanā
൧൫൫. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി പരപുഗ്ഗലവിമുത്തിഞാണേ. ജാനാതി, ഭന്തേ, ഭഗവാ പരം പുഗ്ഗലം പച്ചത്തം യോനിസോമനസികാരാ – ‘അയം പുഗ്ഗലോ തിണ്ണം സംയോജനാനം പരിക്ഖയാ സോതാപന്നോ ഭവിസ്സതി അവിനിപാതധമ്മോ നിയതോ സമ്ബോധിപരായണോ’തി. ജാനാതി, ഭന്തേ, ഭഗവാ പരം പുഗ്ഗലം പച്ചത്തം യോനിസോമനസികാരാ – ‘അയം പുഗ്ഗലോ തിണ്ണം സംയോജനാനം പരിക്ഖയാ രാഗദോസമോഹാനം തനുത്താ സകദാഗാമീ ഭവിസ്സതി, സകിദേവ ഇമം ലോകം ആഗന്ത്വാ ദുക്ഖസ്സന്തം കരിസ്സതീ’തി. ജാനാതി, ഭന്തേ, ഭഗവാ പരം പുഗ്ഗലം പച്ചത്തം യോനിസോമനസികാരാ – ‘അയം പുഗ്ഗലോ പഞ്ചന്നം ഓരമ്ഭാഗിയാനം സംയോജനാനം പരിക്ഖയാ ഓപപാതികോ ഭവിസ്സതി തത്ഥ പരിനിബ്ബായീ അനാവത്തിധമ്മോ തസ്മാ ലോകാ’തി. ജാനാതി, ഭന്തേ, ഭഗവാ പരം പുഗ്ഗലം പച്ചത്തം യോനിസോമനസികാരാ – ‘അയം പുഗ്ഗലോ ആസവാനം ഖയാ അനാസവം ചേതോവിമുത്തിം പഞ്ഞാവിമുത്തിം ദിട്ഠേവ ധമ്മേ സയം അഭിഞ്ഞാ സച്ഛികത്വാ ഉപസമ്പജ്ജ വിഹരിസ്സതീ’തി. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, പരപുഗ്ഗലവിമുത്തിഞാണേ.
155. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti parapuggalavimuttiñāṇe. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā sotāpanno bhavissati avinipātadhammo niyato sambodhiparāyaṇo’ti. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo tiṇṇaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā rāgadosamohānaṃ tanuttā sakadāgāmī bhavissati, sakideva imaṃ lokaṃ āgantvā dukkhassantaṃ karissatī’ti. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo pañcannaṃ orambhāgiyānaṃ saṃyojanānaṃ parikkhayā opapātiko bhavissati tattha parinibbāyī anāvattidhammo tasmā lokā’ti. Jānāti, bhante, bhagavā paraṃ puggalaṃ paccattaṃ yonisomanasikārā – ‘ayaṃ puggalo āsavānaṃ khayā anāsavaṃ cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ diṭṭheva dhamme sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissatī’ti. Etadānuttariyaṃ, bhante, parapuggalavimuttiñāṇe.
സസ്സതവാദദേസനാ
Sassatavādadesanā
൧൫൬. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി സസ്സതവാദേസു. തയോമേ, ഭന്തേ, സസ്സതവാദാ. ഇധ, ഭന്തേ, ഏകച്ചോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ആതപ്പമന്വായ…പേ॰… തഥാരൂപം ചേതോസമാധിം ഫുസതി, യഥാസമാഹിതേ ചിത്തേ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. സേയ്യഥിദം, ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ തിസ്സോപി ജാതിയോ ചതസ്സോപി ജാതിയോ പഞ്ചപി ജാതിയോ ദസപി ജാതിയോ വീസമ്പി ജാതിയോ തിംസമ്പി ജാതിയോ ചത്താലീസമ്പി ജാതിയോ പഞ്ഞാസമ്പി ജാതിയോ ജാതിസതമ്പി ജാതിസഹസ്സമ്പി ജാതിസതസഹസ്സമ്പി അനേകാനിപി ജാതിസതാനി അനേകാനിപി ജാതിസഹസ്സാനി അനേകാനിപി ജാതിസതസഹസ്സാനി, ‘അമുത്രാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ അമുത്ര ഉദപാദിം; തത്രാപാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ ഇധൂപപന്നോ’തി. ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. സോ ഏവമാഹ – ‘അതീതംപാഹം അദ്ധാനം ജാനാമി – സംവട്ടി വാ ലോകോ വിവട്ടി വാതി. അനാഗതംപാഹം അദ്ധാനം ജാനാമി – സംവട്ടിസ്സതി വാ ലോകോ വിവട്ടിസ്സതി വാതി. സസ്സതോ അത്താ ച ലോകോ ച വഞ്ഝോ കൂടട്ഠോ ഏസികട്ഠായിട്ഠിതോ. തേ ച സത്താ സന്ധാവന്തി സംസരന്തി ചവന്തി ഉപപജ്ജന്തി, അത്ഥിത്വേവ സസ്സതിസമ’ന്തി. അയം പഠമോ സസ്സതവാദോ.
156. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti sassatavādesu. Tayome, bhante, sassatavādā. Idha, bhante, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ, ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekānipi jātisatāni anekānipi jātisahassāni anekānipi jātisatasahassāni, ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So evamāha – ‘atītaṃpāhaṃ addhānaṃ jānāmi – saṃvaṭṭi vā loko vivaṭṭi vāti. Anāgataṃpāhaṃ addhānaṃ jānāmi – saṃvaṭṭissati vā loko vivaṭṭissati vāti. Sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito. Te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisama’nti. Ayaṃ paṭhamo sassatavādo.
‘‘പുന ചപരം, ഭന്തേ, ഇധേകച്ചോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ആതപ്പമന്വായ…പേ॰… തഥാരൂപം ചേതോസമാധിം ഫുസതി, യഥാസമാഹിതേ ചിത്തേ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. സേയ്യഥിദം, ഏകമ്പി സംവട്ടവിവട്ടം ദ്വേപി സംവട്ടവിവട്ടാനി തീണിപി സംവട്ടവിവട്ടാനി ചത്താരിപി സംവട്ടവിവട്ടാനി പഞ്ചപി സംവട്ടവിവട്ടാനി ദസപി സംവട്ടവിവട്ടാനി, ‘അമുത്രാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ അമുത്ര ഉദപാദിം; തത്രാപാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ ഇധൂപപന്നോ’തി. ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. സോ ഏവമാഹ – ‘അതീതംപാഹം അദ്ധാനം ജാനാമി സംവട്ടി വാ ലോകോ വിവട്ടി വാതി . അനാഗതംപാഹം അദ്ധാനം ജാനാമി സംവട്ടിസ്സതി വാ ലോകോ വിവട്ടിസ്സതി വാതി. സസ്സതോ അത്താ ച ലോകോ ച വഞ്ഝോ കൂടട്ഠോ ഏസികട്ഠായിട്ഠിതോ. തേ ച സത്താ സന്ധാവന്തി സംസരന്തി ചവന്തി ഉപപജ്ജന്തി, അത്ഥിത്വേവ സസ്സതിസമ’ന്തി. അയം ദുതിയോ സസ്സതവാദോ.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ, ekampi saṃvaṭṭavivaṭṭaṃ dvepi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tīṇipi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattāripi saṃvaṭṭavivaṭṭāni pañcapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni dasapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni, ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So evamāha – ‘atītaṃpāhaṃ addhānaṃ jānāmi saṃvaṭṭi vā loko vivaṭṭi vāti . Anāgataṃpāhaṃ addhānaṃ jānāmi saṃvaṭṭissati vā loko vivaṭṭissati vāti. Sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito. Te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisama’nti. Ayaṃ dutiyo sassatavādo.
‘‘പുന ചപരം, ഭന്തേ, ഇധേകച്ചോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ആതപ്പമന്വായ…പേ॰… തഥാരൂപം ചേതോസമാധിം ഫുസതി, യഥാസമാഹിതേ ചിത്തേ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. സേയ്യഥിദം, ദസപി സംവട്ടവിവട്ടാനി വീസമ്പി സംവട്ടവിവട്ടാനി തിംസമ്പി സംവട്ടവിവട്ടാനി ചത്താലീസമ്പി സംവട്ടവിവട്ടാനി, ‘അമുത്രാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ അമുത്ര ഉദപാദിം; തത്രാപാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ ഇധൂപപന്നോ’തി. ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. സോ ഏവമാഹ – ‘അതീതംപാഹം അദ്ധാനം ജാനാമി സംവട്ടിപി ലോകോ വിവട്ടിപീതി; അനാഗതംപാഹം അദ്ധാനം ജാനാമി സംവട്ടിസ്സതിപി ലോകോ വിവട്ടിസ്സതിപീതി. സസ്സതോ അത്താ ച ലോകോ ച വഞ്ഝോ കൂടട്ഠോ ഏസികട്ഠായിട്ഠിതോ. തേ ച സത്താ സന്ധാവന്തി സംസരന്തി ചവന്തി ഉപപജ്ജന്തി, അത്ഥിത്വേവ സസ്സതിസമ’ന്തി. അയം തതിയോ സസ്സതവാദോ, ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, സസ്സതവാദേസു.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, idhekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ, dasapi saṃvaṭṭavivaṭṭāni vīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni tiṃsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni cattālīsampi saṃvaṭṭavivaṭṭāni, ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. So evamāha – ‘atītaṃpāhaṃ addhānaṃ jānāmi saṃvaṭṭipi loko vivaṭṭipīti; anāgataṃpāhaṃ addhānaṃ jānāmi saṃvaṭṭissatipi loko vivaṭṭissatipīti. Sassato attā ca loko ca vañjho kūṭaṭṭho esikaṭṭhāyiṭṭhito. Te ca sattā sandhāvanti saṃsaranti cavanti upapajjanti, atthitveva sassatisama’nti. Ayaṃ tatiyo sassatavādo, etadānuttariyaṃ, bhante, sassatavādesu.
പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണദേസനാ
Pubbenivāsānussatiñāṇadesanā
൧൫൭. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണേ. ഇധ, ഭന്തേ, ഏകച്ചോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ആതപ്പമന്വായ…പേ॰… തഥാരൂപം ചേതോസമാധിം ഫുസതി, യഥാസമാഹിതേ ചിത്തേ അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. സേയ്യഥിദം, ഏകമ്പി ജാതിം ദ്വേപി ജാതിയോ തിസ്സോപി ജാതിയോ ചതസ്സോപി ജാതിയോ പഞ്ചപി ജാതിയോ ദസപി ജാതിയോ വീസമ്പി ജാതിയോ തിംസമ്പി ജാതിയോ ചത്താലീസമ്പി ജാതിയോ പഞ്ഞാസമ്പി ജാതിയോ ജാതിസതമ്പി ജാതിസഹസ്സമ്പി ജാതിസതസഹസ്സമ്പി അനേകേപി സംവട്ടകപ്പേ അനേകേപി വിവട്ടകപ്പേ അനേകേപി സംവട്ടവിവട്ടകപ്പേ, ‘അമുത്രാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ അമുത്ര ഉദപാദിം; തത്രാപാസിം ഏവംനാമോ ഏവംഗോത്തോ ഏവംവണ്ണോ ഏവമാഹാരോ ഏവംസുഖദുക്ഖപ്പടിസംവേദീ ഏവമായുപരിയന്തോ, സോ തതോ ചുതോ ഇധൂപപന്നോ’തി. ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. സന്തി, ഭന്തേ, ദേവാ 19, യേസം ന സക്കാ ഗണനായ വാ സങ്ഖാനേന വാ ആയു സങ്ഖാതും. അപി ച, യസ്മിം യസ്മിം അത്തഭാവേ അഭിനിവുട്ഠപുബ്ബോ 20 ഹോതി യദി വാ രൂപീസു യദി വാ അരൂപീസു യദി വാ സഞ്ഞീസു യദി വാ അസഞ്ഞീസു യദി വാ നേവസഞ്ഞീനാസഞ്ഞീസു. ഇതി സാകാരം സഉദ്ദേസം അനേകവിഹിതം പുബ്ബേനിവാസം അനുസ്സരതി. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, പുബ്ബേനിവാസാനുസ്സതിഞാണേ.
157. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti pubbenivāsānussatiñāṇe. Idha, bhante, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Seyyathidaṃ, ekampi jātiṃ dvepi jātiyo tissopi jātiyo catassopi jātiyo pañcapi jātiyo dasapi jātiyo vīsampi jātiyo tiṃsampi jātiyo cattālīsampi jātiyo paññāsampi jātiyo jātisatampi jātisahassampi jātisatasahassampi anekepi saṃvaṭṭakappe anekepi vivaṭṭakappe anekepi saṃvaṭṭavivaṭṭakappe, ‘amutrāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto amutra udapādiṃ; tatrāpāsiṃ evaṃnāmo evaṃgotto evaṃvaṇṇo evamāhāro evaṃsukhadukkhappaṭisaṃvedī evamāyupariyanto, so tato cuto idhūpapanno’ti. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Santi, bhante, devā 21, yesaṃ na sakkā gaṇanāya vā saṅkhānena vā āyu saṅkhātuṃ. Api ca, yasmiṃ yasmiṃ attabhāve abhinivuṭṭhapubbo 22 hoti yadi vā rūpīsu yadi vā arūpīsu yadi vā saññīsu yadi vā asaññīsu yadi vā nevasaññīnāsaññīsu. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Etadānuttariyaṃ, bhante, pubbenivāsānussatiñāṇe.
ചുതൂപപാതഞാണദേസനാ
Cutūpapātañāṇadesanā
൧൫൮. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി സത്താനം ചുതൂപപാതഞാണേ. ഇധ, ഭന്തേ, ഏകച്ചോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ആതപ്പമന്വായ…പേ॰… തഥാരൂപം ചേതോസമാധിം ഫുസതി, യഥാസമാഹിതേ ചിത്തേ ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി – ‘ഇമേ വത ഭോന്തോ സത്താ കായദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോദുച്ചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം ഉപവാദകാ മിച്ഛാദിട്ഠികാ മിച്ഛാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ. തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ അപായം ദുഗ്ഗതിം വിനിപാതം നിരയം ഉപപന്നാ. ഇമേ വാ പന ഭോന്തോ സത്താ കായസുചരിതേന സമന്നാഗതാ വചീസുചരിതേന സമന്നാഗതാ മനോസുചരിതേന സമന്നാഗതാ അരിയാനം അനുപവാദകാ സമ്മാദിട്ഠികാ സമ്മാദിട്ഠികമ്മസമാദാനാ. തേ കായസ്സ ഭേദാ പരം മരണാ സുഗതിം സഗ്ഗം ലോകം ഉപപന്നാ’തി. ഇതി ദിബ്ബേന ചക്ഖുനാ വിസുദ്ധേന അതിക്കന്തമാനുസകേന സത്തേ പസ്സതി ചവമാനേ ഉപപജ്ജമാനേ ഹീനേ പണീതേ സുവണ്ണേ ദുബ്ബണ്ണേ സുഗതേ ദുഗ്ഗതേ യഥാകമ്മൂപഗേ സത്തേ പജാനാതി. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, സത്താനം ചുതൂപപാതഞാണേ.
158. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti sattānaṃ cutūpapātañāṇe. Idha, bhante, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti – ‘ime vata bhonto sattā kāyaduccaritena samannāgatā vacīduccaritena samannāgatā manoduccaritena samannāgatā ariyānaṃ upavādakā micchādiṭṭhikā micchādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapannā. Ime vā pana bhonto sattā kāyasucaritena samannāgatā vacīsucaritena samannāgatā manosucaritena samannāgatā ariyānaṃ anupavādakā sammādiṭṭhikā sammādiṭṭhikammasamādānā. Te kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapannā’ti. Iti dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāti. Etadānuttariyaṃ, bhante, sattānaṃ cutūpapātañāṇe.
ഇദ്ധിവിധദേസനാ
Iddhividhadesanā
൧൫൯. ‘‘അപരം പന, ഭന്തേ, ഏതദാനുത്തരിയം, യഥാ ഭഗവാ ധമ്മം ദേസേതി ഇദ്ധിവിധാസു. ദ്വേമാ, ഭന്തേ, ഇദ്ധിവിധായോ – അത്ഥി, ഭന്തേ, ഇദ്ധി സാസവാ സഉപധികാ, ‘നോ അരിയാ’തി വുച്ചതി. അത്ഥി, ഭന്തേ, ഇദ്ധി അനാസവാ അനുപധികാ ‘അരിയാ’തി വുച്ചതി. ‘‘കതമാ ച, ഭന്തേ, ഇദ്ധി സാസവാ സഉപധികാ, ‘നോ അരിയാ’തി വുച്ചതി? ഇധ, ഭന്തേ, ഏകച്ചോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ആതപ്പമന്വായ…പേ॰… തഥാരൂപം ചേതോസമാധിം ഫുസതി, യഥാസമാഹിതേ ചിത്തേ അനേകവിഹിതം ഇദ്ധിവിധം പച്ചനുഭോതി. ഏകോപി ഹുത്വാ ബഹുധാ ഹോതി, ബഹുധാപി ഹുത്വാ ഏകോ ഹോതി; ആവിഭാവം തിരോഭാവം തിരോകുട്ടം തിരോപാകാരം തിരോപബ്ബതം അസജ്ജമാനോ ഗച്ഛതി സേയ്യഥാപി ആകാസേ. പഥവിയാപി ഉമ്മുജ്ജനിമുജ്ജം കരോതി, സേയ്യഥാപി ഉദകേ. ഉദകേപി അഭിജ്ജമാനേ ഗച്ഛതി, സേയ്യഥാപി പഥവിയം. ആകാസേപി പല്ലങ്കേന കമതി, സേയ്യഥാപി പക്ഖീ സകുണോ. ഇമേപി ചന്ദിമസൂരിയേ ഏവംമഹിദ്ധികേ ഏവംമഹാനുഭാവേ പാണിനാ പരാമസതി പരിമജ്ജതി. യാവ ബ്രഹ്മലോകാപി കായേന വസം വത്തേതി. അയം, ഭന്തേ, ഇദ്ധി സാസവാ സഉപധികാ, ‘നോ അരിയാ’തി വുച്ചതി.
159. ‘‘Aparaṃ pana, bhante, etadānuttariyaṃ, yathā bhagavā dhammaṃ deseti iddhividhāsu. Dvemā, bhante, iddhividhāyo – atthi, bhante, iddhi sāsavā saupadhikā, ‘no ariyā’ti vuccati. Atthi, bhante, iddhi anāsavā anupadhikā ‘ariyā’ti vuccati. ‘‘Katamā ca, bhante, iddhi sāsavā saupadhikā, ‘no ariyā’ti vuccati? Idha, bhante, ekacco samaṇo vā brāhmaṇo vā ātappamanvāya…pe… tathārūpaṃ cetosamādhiṃ phusati, yathāsamāhite citte anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti. Ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ tirobhāvaṃ tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati seyyathāpi ākāse. Pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti, seyyathāpi udake. Udakepi abhijjamāne gacchati, seyyathāpi pathaviyaṃ. Ākāsepi pallaṅkena kamati, seyyathāpi pakkhī sakuṇo. Imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parāmasati parimajjati. Yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti. Ayaṃ, bhante, iddhi sāsavā saupadhikā, ‘no ariyā’ti vuccati.
‘‘കതമാ പന, ഭന്തേ, ഇദ്ധി അനാസവാ അനുപധികാ, ‘അരിയാ’തി വുച്ചതി? ഇധ, ഭന്തേ, ഭിക്ഖു സചേ ആകങ്ഖതി – ‘പടികൂലേ അപ്പടികൂലസഞ്ഞീ വിഹരേയ്യ’ന്തി, അപ്പടികൂലസഞ്ഞീ തത്ഥ വിഹരതി. സചേ ആകങ്ഖതി – ‘അപ്പടികൂലേ പടികൂലസഞ്ഞീ വിഹരേയ്യ’ന്തി, പടികൂലസഞ്ഞീ തത്ഥ വിഹരതി. സചേ ആകങ്ഖതി – ‘പടികൂലേ ച അപ്പടികൂലേ ച അപ്പടികൂലസഞ്ഞീ വിഹരേയ്യ’ന്തി, അപ്പടികൂലസഞ്ഞീ തത്ഥ വിഹരതി. സചേ ആകങ്ഖതി – ‘പടികൂലേ ച അപ്പടികൂലേ ച പടികൂലസഞ്ഞീ വിഹരേയ്യ’ന്തി, പടികൂലസഞ്ഞീ തത്ഥ വിഹരതി. സചേ ആകങ്ഖതി – ‘പടികൂലഞ്ച അപ്പടികൂലഞ്ച തദുഭയം അഭിനിവജ്ജേത്വാ ഉപേക്ഖകോ വിഹരേയ്യം സതോ സമ്പജാനോ’തി, ഉപേക്ഖകോ തത്ഥ വിഹരതി സതോ സമ്പജാനോ. അയം, ഭന്തേ, ഇദ്ധി അനാസവാ അനുപധികാ ‘അരിയാ’തി വുച്ചതി. ഏതദാനുത്തരിയം, ഭന്തേ, ഇദ്ധിവിധാസു . തം ഭഗവാ അസേസമഭിജാനാതി, തം ഭഗവതോ അസേസമഭിജാനതോ ഉത്തരി അഭിഞ്ഞേയ്യം നത്ഥി, യദഭിജാനം അഞ്ഞോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ഭഗവതാ ഭിയ്യോഭിഞ്ഞതരോ അസ്സ യദിദം ഇദ്ധിവിധാസു.
‘‘Katamā pana, bhante, iddhi anāsavā anupadhikā, ‘ariyā’ti vuccati? Idha, bhante, bhikkhu sace ākaṅkhati – ‘paṭikūle appaṭikūlasaññī vihareyya’nti, appaṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘appaṭikūle paṭikūlasaññī vihareyya’nti, paṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘paṭikūle ca appaṭikūle ca appaṭikūlasaññī vihareyya’nti, appaṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘paṭikūle ca appaṭikūle ca paṭikūlasaññī vihareyya’nti, paṭikūlasaññī tattha viharati. Sace ākaṅkhati – ‘paṭikūlañca appaṭikūlañca tadubhayaṃ abhinivajjetvā upekkhako vihareyyaṃ sato sampajāno’ti, upekkhako tattha viharati sato sampajāno. Ayaṃ, bhante, iddhi anāsavā anupadhikā ‘ariyā’ti vuccati. Etadānuttariyaṃ, bhante, iddhividhāsu . Taṃ bhagavā asesamabhijānāti, taṃ bhagavato asesamabhijānato uttari abhiññeyyaṃ natthi, yadabhijānaṃ añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro assa yadidaṃ iddhividhāsu.
അഞ്ഞഥാസത്ഥുഗുണദസ്സനം
Aññathāsatthuguṇadassanaṃ
൧൬൦. ‘‘യം തം, ഭന്തേ, സദ്ധേന കുലപുത്തേന പത്തബ്ബം ആരദ്ധവീരിയേന ഥാമവതാ പുരിസഥാമേന പുരിസവീരിയേന പുരിസപരക്കമേന പുരിസധോരയ്ഹേന, അനുപ്പത്തം തം ഭഗവതാ. ന ച, ഭന്തേ, ഭഗവാ കാമേസു കാമസുഖല്ലികാനുയോഗമനുയുത്തോ ഹീനം ഗമ്മം പോഥുജ്ജനികം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം, ന ച അത്തകിലമഥാനുയോഗമനുയുത്തോ ദുക്ഖം അനരിയം അനത്ഥസംഹിതം. ചതുന്നഞ്ച ഭഗവാ ഝാനാനം ആഭിചേതസികാനം ദിട്ഠധമ്മസുഖവിഹാരാനം നികാമലാഭീ അകിച്ഛലാഭീ അകസിരലാഭീ.
160. ‘‘Yaṃ taṃ, bhante, saddhena kulaputtena pattabbaṃ āraddhavīriyena thāmavatā purisathāmena purisavīriyena purisaparakkamena purisadhorayhena, anuppattaṃ taṃ bhagavatā. Na ca, bhante, bhagavā kāmesu kāmasukhallikānuyogamanuyutto hīnaṃ gammaṃ pothujjanikaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ, na ca attakilamathānuyogamanuyutto dukkhaṃ anariyaṃ anatthasaṃhitaṃ. Catunnañca bhagavā jhānānaṃ ābhicetasikānaṃ diṭṭhadhammasukhavihārānaṃ nikāmalābhī akicchalābhī akasiralābhī.
അനുയോഗദാനപ്പകാരോ
Anuyogadānappakāro
൧൬൧. ‘‘സചേ മം, ഭന്തേ, ഏവം പുച്ഛേയ്യ – ‘കിം നു ഖോ, ആവുസോ സാരിപുത്ത, അഹേസും അതീതമദ്ധാനം അഞ്ഞേ സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ ഭഗവതാ ഭിയ്യോഭിഞ്ഞതരാ സമ്ബോധിയ’ന്തി, ഏവം പുട്ഠോ അഹം, ഭന്തേ, ‘നോ’തി വദേയ്യം. ‘കിം പനാവുസോ സാരിപുത്ത, ഭവിസ്സന്തി അനാഗതമദ്ധാനം അഞ്ഞേ സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ ഭഗവതാ ഭിയ്യോഭിഞ്ഞതരാ സമ്ബോധിയ’ന്തി, ഏവം പുട്ഠോ അഹം, ഭന്തേ, ‘നോ’തി വദേയ്യം . ‘കിം പനാവുസോ സാരിപുത്ത, അത്ഥേതരഹി അഞ്ഞോ സമണോ വാ ബ്രാഹ്മണോ വാ ഭഗവതാ ഭിയ്യോഭിഞ്ഞതരോ സമ്ബോധിയ’ന്തി, ഏവം പുട്ഠോ അഹം, ഭന്തേ, ‘നോ’തി വദേയ്യം.
161. ‘‘Sace maṃ, bhante, evaṃ puccheyya – ‘kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, ahesuṃ atītamaddhānaṃ aññe samaṇā vā brāhmaṇā vā bhagavatā bhiyyobhiññatarā sambodhiya’nti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bhante, ‘no’ti vadeyyaṃ. ‘Kiṃ panāvuso sāriputta, bhavissanti anāgatamaddhānaṃ aññe samaṇā vā brāhmaṇā vā bhagavatā bhiyyobhiññatarā sambodhiya’nti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bhante, ‘no’ti vadeyyaṃ . ‘Kiṃ panāvuso sāriputta, atthetarahi añño samaṇo vā brāhmaṇo vā bhagavatā bhiyyobhiññataro sambodhiya’nti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bhante, ‘no’ti vadeyyaṃ.
‘‘സചേ പന മം, ഭന്തേ, ഏവം പുച്ഛേയ്യ – ‘കിം നു ഖോ, ആവുസോ സാരിപുത്ത, അഹേസും അതീതമദ്ധാനം അഞ്ഞേ സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ ഭഗവതാ സമസമാ സമ്ബോധിയ’ന്തി, ഏവം പുട്ഠോ അഹം, ഭന്തേ, ‘ഏവ’ന്തി വദേയ്യം. ‘കിം പനാവുസോ സാരിപുത്ത, ഭവിസ്സന്തി അനാഗതമദ്ധാനം അഞ്ഞേ സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ ഭഗവതാ സമസമാ സമ്ബോധിയ’ന്തി, ഏവം പുട്ഠോ അഹം, ഭന്തേ, ‘‘ഏവ’’ന്തി വദേയ്യം . ‘കിം പനാവുസോ സാരിപുത്ത, അത്ഥേതരഹി അഞ്ഞേ സമണാ വാ ബ്രാഹ്മണാ വാ ഭഗവതാ സമസമാ സമ്ബോധിയ’ന്തി, ഏവം പുട്ഠോ അഹം ഭന്തേ ‘നോ’തി വദേയ്യം.
‘‘Sace pana maṃ, bhante, evaṃ puccheyya – ‘kiṃ nu kho, āvuso sāriputta, ahesuṃ atītamaddhānaṃ aññe samaṇā vā brāhmaṇā vā bhagavatā samasamā sambodhiya’nti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bhante, ‘eva’nti vadeyyaṃ. ‘Kiṃ panāvuso sāriputta, bhavissanti anāgatamaddhānaṃ aññe samaṇā vā brāhmaṇā vā bhagavatā samasamā sambodhiya’nti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bhante, ‘‘eva’’nti vadeyyaṃ . ‘Kiṃ panāvuso sāriputta, atthetarahi aññe samaṇā vā brāhmaṇā vā bhagavatā samasamā sambodhiya’nti, evaṃ puṭṭho ahaṃ bhante ‘no’ti vadeyyaṃ.
‘‘സചേ പന മം, ഭന്തേ, ഏവം പുച്ഛേയ്യ – ‘കിം പനായസ്മാ സാരിപുത്തോ ഏകച്ചം അബ്ഭനുജാനാതി , ഏകച്ചം ന അബ്ഭനുജാനാതീ’തി, ഏവം പുട്ഠോ അഹം, ഭന്തേ, ഏവം ബ്യാകരേയ്യം – ‘സമ്മുഖാ മേതം, ആവുസോ, ഭഗവതോ സുതം, സമ്മുഖാ പടിഗ്ഗഹിതം – ‘‘അഹേസും അതീതമദ്ധാനം അരഹന്തോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധാ മയാ സമസമാ സമ്ബോധിയ’’ന്തി. സമ്മുഖാ മേതം, ആവുസോ, ഭഗവതോ സുതം, സമ്മുഖാ പടിഗ്ഗഹിതം – ‘‘ഭവിസ്സന്തി അനാഗതമദ്ധാനം അരഹന്തോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധാ മയാ സമസമാ സമ്ബോധിയ’’ന്തി. സമ്മുഖാ മേതം, ആവുസോ, ഭഗവതോ സുതം സമ്മുഖാ പടിഗ്ഗഹിതം – ‘‘അട്ഠാനമേതം അനവകാസോ യം ഏകിസ്സാ ലോകധാതുയാ ദ്വേ അരഹന്തോ സമ്മാസമ്ബുദ്ധാ അപുബ്ബം അചരിമം ഉപ്പജ്ജേയ്യും, നേതം ഠാനം വിജ്ജതീ’’’തി.
‘‘Sace pana maṃ, bhante, evaṃ puccheyya – ‘kiṃ panāyasmā sāriputto ekaccaṃ abbhanujānāti , ekaccaṃ na abbhanujānātī’ti, evaṃ puṭṭho ahaṃ, bhante, evaṃ byākareyyaṃ – ‘sammukhā metaṃ, āvuso, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘‘ahesuṃ atītamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā mayā samasamā sambodhiya’’nti. Sammukhā metaṃ, āvuso, bhagavato sutaṃ, sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘‘bhavissanti anāgatamaddhānaṃ arahanto sammāsambuddhā mayā samasamā sambodhiya’’nti. Sammukhā metaṃ, āvuso, bhagavato sutaṃ sammukhā paṭiggahitaṃ – ‘‘aṭṭhānametaṃ anavakāso yaṃ ekissā lokadhātuyā dve arahanto sammāsambuddhā apubbaṃ acarimaṃ uppajjeyyuṃ, netaṃ ṭhānaṃ vijjatī’’’ti.
‘‘കച്ചാഹം, ഭന്തേ, ഏവം പുട്ഠോ ഏവം ബ്യാകരമാനോ വുത്തവാദീ ചേവ ഭഗവതോ ഹോമി, ന ച ഭഗവന്തം അഭൂതേന അബ്ഭാചിക്ഖാമി, ധമ്മസ്സ ചാനുധമ്മം ബ്യാകരോമി, ന ച കോചി സഹധമ്മികോ വാദാനുവാദോ 23 ഗാരയ്ഹം ഠാനം ആഗച്ഛതീ’’തി? ‘‘തഗ്ഘ ത്വം, സാരിപുത്ത, ഏവം പുട്ഠോ ഏവം ബ്യാകരമാനോ വുത്തവാദീ ചേവ മേ ഹോസി, ന ച മം അഭൂതേന അബ്ഭാചിക്ഖസി, ധമ്മസ്സ ചാനുധമ്മം ബ്യാകരോസി, ന ച കോചി സഹധമ്മികോ വാദാനുവാദോ ഗാരയ്ഹം ഠാനം ആഗച്ഛതീ’’തി.
‘‘Kaccāhaṃ, bhante, evaṃ puṭṭho evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva bhagavato homi, na ca bhagavantaṃ abhūtena abbhācikkhāmi, dhammassa cānudhammaṃ byākaromi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo 24 gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’’ti? ‘‘Taggha tvaṃ, sāriputta, evaṃ puṭṭho evaṃ byākaramāno vuttavādī ceva me hosi, na ca maṃ abhūtena abbhācikkhasi, dhammassa cānudhammaṃ byākarosi, na ca koci sahadhammiko vādānuvādo gārayhaṃ ṭhānaṃ āgacchatī’’ti.
അച്ഛരിയഅബ്ഭുതം
Acchariyaabbhutaṃ
൧൬൨. ഏവം വുത്തേ, ആയസ്മാ ഉദായീ ഭഗവന്തം ഏതദവോച – ‘‘അച്ഛരിയം, ഭന്തേ, അബ്ഭുതം, ഭന്തേ, തഥാഗതസ്സ അപ്പിച്ഛതാ സന്തുട്ഠിതാ സല്ലേഖതാ. യത്ര ഹി നാമ തഥാഗതോ ഏവംമഹിദ്ധികോ ഏവംമഹാനുഭാവോ, അഥ ച പന നേവത്താനം പാതുകരിസ്സതി! ഏകമേകഞ്ചേപി ഇതോ, ഭന്തേ, ധമ്മം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ അത്തനി സമനുപസ്സേയ്യും, തേ താവതകേനേവ പടാകം പരിഹരേയ്യും. അച്ഛരിയം, ഭന്തേ, അബ്ഭുതം, ഭന്തേ, തഥാഗതസ്സ അപ്പിച്ഛതാ സന്തുട്ഠിതാ സല്ലേഖതാ. യത്ര ഹി നാമ തഥാഗതോ ഏവം മഹിദ്ധികോ ഏവംമഹാനുഭാവോ. അഥ ച പന നേവത്താനം പാതുകരിസ്സതീ’’തി!
162. Evaṃ vutte, āyasmā udāyī bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, tathāgatassa appicchatā santuṭṭhitā sallekhatā. Yatra hi nāma tathāgato evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo, atha ca pana nevattānaṃ pātukarissati! Ekamekañcepi ito, bhante, dhammaṃ aññatitthiyā paribbājakā attani samanupasseyyuṃ, te tāvatakeneva paṭākaṃ parihareyyuṃ. Acchariyaṃ, bhante, abbhutaṃ, bhante, tathāgatassa appicchatā santuṭṭhitā sallekhatā. Yatra hi nāma tathāgato evaṃ mahiddhiko evaṃmahānubhāvo. Atha ca pana nevattānaṃ pātukarissatī’’ti!
‘‘പസ്സ ഖോ ത്വം, ഉദായി, ‘തഥാഗതസ്സ അപ്പിച്ഛതാ സന്തുട്ഠിതാ സല്ലേഖതാ. യത്ര ഹി നാമ തഥാഗതോ ഏവംമഹിദ്ധികോ ഏവംമഹാനുഭാവോ, അഥ ച പന നേവത്താനം പാതുകരിസ്സതി’! ഏകമേകഞ്ചേപി ഇതോ, ഉദായി, ധമ്മം അഞ്ഞതിത്ഥിയാ പരിബ്ബാജകാ അത്തനി സമനുപസ്സേയ്യും, തേ താവതകേനേവ പടാകം പരിഹരേയ്യും. പസ്സ ഖോ ത്വം, ഉദായി, ‘തഥാഗതസ്സ അപ്പിച്ഛതാ സന്തുട്ഠിതാ സല്ലേഖതാ. യത്ര ഹി നാമ തഥാഗതോ ഏവംമഹിദ്ധികോ ഏവംമഹാനുഭാവോ, അഥ ച പന നേവത്താനം പാതുകരിസ്സതീ’’’തി!
‘‘Passa kho tvaṃ, udāyi, ‘tathāgatassa appicchatā santuṭṭhitā sallekhatā. Yatra hi nāma tathāgato evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo, atha ca pana nevattānaṃ pātukarissati’! Ekamekañcepi ito, udāyi, dhammaṃ aññatitthiyā paribbājakā attani samanupasseyyuṃ, te tāvatakeneva paṭākaṃ parihareyyuṃ. Passa kho tvaṃ, udāyi, ‘tathāgatassa appicchatā santuṭṭhitā sallekhatā. Yatra hi nāma tathāgato evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo, atha ca pana nevattānaṃ pātukarissatī’’’ti!
൧൬൩. അഥ ഖോ ഭഗവാ ആയസ്മന്തം സാരിപുത്തം ആമന്തേസി – ‘‘തസ്മാ തിഹ ത്വം, സാരിപുത്ത, ഇമം ധമ്മപരിയായം അഭിക്ഖണം ഭാസേയ്യാസി ഭിക്ഖൂനം ഭിക്ഖുനീനം ഉപാസകാനം ഉപാസികാനം. യേസമ്പി ഹി, സാരിപുത്ത, മോഘപുരിസാനം ഭവിസ്സതി തഥാഗതേ കങ്ഖാ വാ വിമതി വാ, തേസമിമം ധമ്മപരിയായം സുത്വാ തഥാഗതേ കങ്ഖാ വാ വിമതി വാ, സാ പഹീയിസ്സതീ’’തി. ഇതി ഹിദം ആയസ്മാ സാരിപുത്തോ ഭഗവതോ സമ്മുഖാ സമ്പസാദം പവേദേസി. തസ്മാ ഇമസ്സ വേയ്യാകരണസ്സ സമ്പസാദനീയം ത്വേവ അധിവചനന്തി.
163. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ sāriputtaṃ āmantesi – ‘‘tasmā tiha tvaṃ, sāriputta, imaṃ dhammapariyāyaṃ abhikkhaṇaṃ bhāseyyāsi bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ. Yesampi hi, sāriputta, moghapurisānaṃ bhavissati tathāgate kaṅkhā vā vimati vā, tesamimaṃ dhammapariyāyaṃ sutvā tathāgate kaṅkhā vā vimati vā, sā pahīyissatī’’ti. Iti hidaṃ āyasmā sāriputto bhagavato sammukhā sampasādaṃ pavedesi. Tasmā imassa veyyākaraṇassa sampasādanīyaṃ tveva adhivacananti.
സമ്പസാദനീയസുത്തം നിട്ഠിതം പഞ്ചമം.
Sampasādanīyasuttaṃ niṭṭhitaṃ pañcamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / സുത്തപിടക (അട്ഠകഥാ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ദീഘ നികായ (അട്ഠകഥാ) • Dīgha nikāya (aṭṭhakathā) / ൫. സമ്പസാദനീയസുത്തവണ്ണനാ • 5. Sampasādanīyasuttavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / സുത്തപിടക (ടീകാ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ദീഘനികായ (ടീകാ) • Dīghanikāya (ṭīkā) / ൫. സമ്പസാദനീയസുത്തവണ്ണനാ • 5. Sampasādanīyasuttavaṇṇanā