| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
៦. សម្បយុត្តវារវណ្ណនា
6. Sampayuttavāravaṇṇanā
៣៩២-៤០០. សម្បយុត្តវារេ កុសលំ ធម្មំ សម្បយុត្តោតិ កុសលំ ធម្មំ សម្បយុត្តបច្ចយំ កត្វាតិ អត្ថោ។ សេសមេត្ថ សំសដ្ឋវារេ វុត្តនយេនេវ វេទិតព្ពំ។ អវសានេ បនស្ស ‘‘សំសដ្ឋត្តំ នាម សម្បយុត្តត្តំ, សម្បយុត្តត្តំ នាម សំសដ្ឋត្ត’’ន្តិ ឥទំ ឧភិន្នម្បិ ឯតេសំ វារានំ អត្ថតោ និន្នានាករណភាវទស្សនត្ថំ វុត្តំ។ អត្ថតោ ហិ ឯតេបិ បដិច្ចសហជាតា វិយ បច្ចយនិស្សយា វិយ ច និន្នានាករណា។ ឯវំ សន្តេបិ អញ្ញមញ្ញស្ស អត្ថនិយមនត្ថំ វុត្តា។ ‘‘សំសដ្ឋា យោជិតា ហយា’’តិអាទីសុ (ជា. ២.២២.៧០) ហិ អសម្បយុត្តម្បិ សំសដ្ឋន្តិ វុច្ចតិ។ ‘‘យា សា វីមំសា កោសជ្ជសហគតា កោសជ្ជសម្បយុត្តា’’តិអាទីសុ (សំ. និ. ៥.៨៣២) អសំសដ្ឋំ វោកិណ្ណម្បិ សម្បយុត្តន្តិ។ ឥតិ សំសដ្ឋវារេន ឯកុប្បាទលក្ខណស្ស សម្បយុត្តស្ស សំសដ្ឋភាវំ សម្បយុត្តវារេន ច សំសដ្ឋស្ស ឯកុប្បាទាទិលក្ខណស្ស សម្បយុត្តភាវំ និយមេតុំ ឧភោបេតេ វុត្តា។ អបិច តថា ពុជ្ឈនកានំ អជ្ឈាសយវសេន ទេសនាវិលាសេន និរុត្តិបដិសម្ភិទាបភេទជាននវសេន ចាបិ ឯតេ ឧភោបិ វុត្តាតិ។
392-400. Sampayuttavāre kusalaṃ dhammaṃ sampayuttoti kusalaṃ dhammaṃ sampayuttapaccayaṃ katvāti attho. Sesamettha saṃsaṭṭhavāre vuttanayeneva veditabbaṃ. Avasāne panassa ‘‘saṃsaṭṭhattaṃ nāma sampayuttattaṃ, sampayuttattaṃ nāma saṃsaṭṭhatta’’nti idaṃ ubhinnampi etesaṃ vārānaṃ atthato ninnānākaraṇabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Atthato hi etepi paṭiccasahajātā viya paccayanissayā viya ca ninnānākaraṇā. Evaṃ santepi aññamaññassa atthaniyamanatthaṃ vuttā. ‘‘Saṃsaṭṭhā yojitā hayā’’tiādīsu (jā. 2.22.70) hi asampayuttampi saṃsaṭṭhanti vuccati. ‘‘Yā sā vīmaṃsā kosajjasahagatā kosajjasampayuttā’’tiādīsu (saṃ. ni. 5.832) asaṃsaṭṭhaṃ vokiṇṇampi sampayuttanti. Iti saṃsaṭṭhavārena ekuppādalakkhaṇassa sampayuttassa saṃsaṭṭhabhāvaṃ sampayuttavārena ca saṃsaṭṭhassa ekuppādādilakkhaṇassa sampayuttabhāvaṃ niyametuṃ ubhopete vuttā. Apica tathā bujjhanakānaṃ ajjhāsayavasena desanāvilāsena niruttipaṭisambhidāpabhedajānanavasena cāpi ete ubhopi vuttāti.
សម្បយុត្តវារវណ្ណនា។
Sampayuttavāravaṇṇanā.
ឯតេសុ បន ឆសុ វារេសុ អត្ថិ កោចិ បច្ចយោ ឯកន្តំ អនុលោមតោ ន តិដ្ឋតិ, បច្ចនីកតោវ តិដ្ឋតិ; អត្ថិ ឯកន្តំ បច្ចនីកតោ ន តិដ្ឋតិ, អនុលោមតោវ តិដ្ឋតិ; អត្ថិ អនេកន្តំ អនុលោមតោ ចេវ តិដ្ឋតិ, បច្ចនីកតោ ចាតិ ឥទំ បកិណ្ណកំ វេទិតព្ពំ។ តត្ថ បឋមោ បញ្ហោ បច្ឆាជាតស្ស, ទុតិយោ មហាចតុក្កស្ស, តតិយោ យុជ្ជមានកានំ សេសានំ វសេន វេទិតព្ពោតិ។
Etesu pana chasu vāresu atthi koci paccayo ekantaṃ anulomato na tiṭṭhati, paccanīkatova tiṭṭhati; atthi ekantaṃ paccanīkato na tiṭṭhati, anulomatova tiṭṭhati; atthi anekantaṃ anulomato ceva tiṭṭhati, paccanīkato cāti idaṃ pakiṇṇakaṃ veditabbaṃ. Tattha paṭhamo pañho pacchājātassa, dutiyo mahācatukkassa, tatiyo yujjamānakānaṃ sesānaṃ vasena veditabboti.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / បដ្ឋានបាឡិ • Paṭṭhānapāḷi / ១. កុសលត្តិកំ • 1. Kusalattikaṃ
