| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පඤ්‌චපකරණ-අට්‌ඨකථා • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
6. සම්‌පයුත්‌තවාරවණ්‌ණනා
6. Sampayuttavāravaṇṇanā
392-400. සම්‌පයුත්‌තවාරෙ කුසලං ධම්‌මං සම්‌පයුත්‌තොති කුසලං ධම්‌මං සම්‌පයුත්‌තපච්‌චයං කත්‌වාති අත්‌ථො. සෙසමෙත්‌ථ සංසට්‌ඨවාරෙ වුත්‌තනයෙනෙව වෙදිතබ්‌බං. අවසානෙ පනස්‌ස ‘‘සංසට්‌ඨත්‌තං නාම සම්‌පයුත්‌තත්‌තං, සම්‌පයුත්‌තත්‌තං නාම සංසට්‌ඨත්‌ත’’න්‌ති ඉදං උභින්‌නම්‌පි එතෙසං වාරානං අත්‌ථතො නින්‌නානාකරණභාවදස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. අත්‌ථතො හි එතෙපි පටිච්‌චසහජාතා විය පච්‌චයනිස්‌සයා විය ච නින්‌නානාකරණා. එවං සන්‌තෙපි අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤස්‌ස අත්‌ථනියමනත්‌ථං වුත්‌තා. ‘‘සංසට්‌ඨා යොජිතා හයා’’තිආදීසු (ජා. 2.22.70) හි අසම්‌පයුත්‌තම්‌පි සංසට්‌ඨන්‌ති වුච්‌චති. ‘‘යා සා වීමංසා කොසජ්‌ජසහගතා කොසජ්‌ජසම්‌පයුත්‌තා’’තිආදීසු (සං. නි. 5.832) අසංසට්‌ඨං වොකිණ්‌ණම්‌පි සම්‌පයුත්‌තන්‌ති. ඉති සංසට්‌ඨවාරෙන එකුප්‌පාදලක්‌ඛණස්‌ස සම්‌පයුත්‌තස්‌ස සංසට්‌ඨභාවං සම්‌පයුත්‌තවාරෙන ච සංසට්‌ඨස්‌ස එකුප්‌පාදාදිලක්‌ඛණස්‌ස සම්‌පයුත්‌තභාවං නියමෙතුං උභොපෙතෙ වුත්‌තා. අපිච තථා බුජ්‌ඣනකානං අජ්‌ඣාසයවසෙන දෙසනාවිලාසෙන නිරුත්‌තිපටිසම්‌භිදාපභෙදජානනවසෙන චාපි එතෙ උභොපි වුත්‌තාති.
392-400. Sampayuttavāre kusalaṃ dhammaṃ sampayuttoti kusalaṃ dhammaṃ sampayuttapaccayaṃ katvāti attho. Sesamettha saṃsaṭṭhavāre vuttanayeneva veditabbaṃ. Avasāne panassa ‘‘saṃsaṭṭhattaṃ nāma sampayuttattaṃ, sampayuttattaṃ nāma saṃsaṭṭhatta’’nti idaṃ ubhinnampi etesaṃ vārānaṃ atthato ninnānākaraṇabhāvadassanatthaṃ vuttaṃ. Atthato hi etepi paṭiccasahajātā viya paccayanissayā viya ca ninnānākaraṇā. Evaṃ santepi aññamaññassa atthaniyamanatthaṃ vuttā. ‘‘Saṃsaṭṭhā yojitā hayā’’tiādīsu (jā. 2.22.70) hi asampayuttampi saṃsaṭṭhanti vuccati. ‘‘Yā sā vīmaṃsā kosajjasahagatā kosajjasampayuttā’’tiādīsu (saṃ. ni. 5.832) asaṃsaṭṭhaṃ vokiṇṇampi sampayuttanti. Iti saṃsaṭṭhavārena ekuppādalakkhaṇassa sampayuttassa saṃsaṭṭhabhāvaṃ sampayuttavārena ca saṃsaṭṭhassa ekuppādādilakkhaṇassa sampayuttabhāvaṃ niyametuṃ ubhopete vuttā. Apica tathā bujjhanakānaṃ ajjhāsayavasena desanāvilāsena niruttipaṭisambhidāpabhedajānanavasena cāpi ete ubhopi vuttāti.
සම්‌පයුත්‌තවාරවණ්‌ණනා.
Sampayuttavāravaṇṇanā.
එතෙසු පන ඡසු වාරෙසු අත්‌ථි කොචි පච්‌චයො එකන්‌තං අනුලොමතො න තිට්‌ඨති, පච්‌චනීකතොව තිට්‌ඨති; අත්‌ථි එකන්‌තං පච්‌චනීකතො න තිට්‌ඨති, අනුලොමතොව තිට්‌ඨති; අත්‌ථි අනෙකන්‌තං අනුලොමතො චෙව තිට්‌ඨති, පච්‌චනීකතො චාති ඉදං පකිණ්‌ණකං වෙදිතබ්‌බං. තත්‌ථ පඨමො පඤ්‌හො පච්‌ඡාජාතස්‌ස, දුතියො මහාචතුක්‌කස්‌ස, තතියො යුජ්‌ජමානකානං සෙසානං වසෙන වෙදිතබ්‌බොති.
Etesu pana chasu vāresu atthi koci paccayo ekantaṃ anulomato na tiṭṭhati, paccanīkatova tiṭṭhati; atthi ekantaṃ paccanīkato na tiṭṭhati, anulomatova tiṭṭhati; atthi anekantaṃ anulomato ceva tiṭṭhati, paccanīkato cāti idaṃ pakiṇṇakaṃ veditabbaṃ. Tattha paṭhamo pañho pacchājātassa, dutiyo mahācatukkassa, tatiyo yujjamānakānaṃ sesānaṃ vasena veditabboti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / අභිධම්‌මපිටක • Abhidhammapiṭaka / පට්‌ඨානපාළි • Paṭṭhānapāḷi / 1. කුසලත්‌තිකං • 1. Kusalattikaṃ
