| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / มิลินฺทปญฺหปาฬิ • Milindapañhapāḷi |
๙. สํสารปโญฺห
9. Saṃsārapañho
๙. ราชา อาห ‘‘ภเนฺต นาคเสน, ยํ ปเนตํ พฺรูสิ ‘สํสาโร’ติ, กตโม โส สํสาโร’’ติ? ‘‘อิธ, มหาราช, ชาโต อิเธว มรติ, อิธ มโต อญฺญตฺร อุปฺปชฺชติ, ตหิํ ชาโต ตหิํ เยว มรติ, ตหิํ มโต อญฺญตฺร อุปฺปชฺชติ, เอวํ โข, มหาราช, สํสาโร โหตี’’ติฯ ‘‘โอปมฺมํ กโรหี’’ติฯ ‘‘ยถา, มหาราช, โกจิเทว ปุริโส ปกฺกํ อมฺพํ ขาทิตฺวา อฎฺฐิํ โรเปยฺย, ตโต มหโนฺต อมฺพรุโกฺข นิพฺพตฺติตฺวา ผลานิ ทเทยฺย, อถ โส ปุริโส ตโตปิ ปกฺกํ อมฺพํ ขาทิตฺวา อฎฺฐิํ โรเปยฺย, ตโตปิ มหโนฺต อมฺพรุโกฺข นิพฺพตฺติตฺวา ผลานิ ทเทยฺย, เอวเมเตสํ รุกฺขานํ โกฎิ น ปญฺญายติ, เอวเมว โข, มหาราช, อิธ ชาโต อิเธว มรติ, อิธ มโต อญฺญตฺร อุปฺปชฺชติ, ตหิํ ชาโต ตหิํ เยว มรติ, ตหิํ มโต อญฺญตฺร อุปฺปชฺชติ, เอวํ โข, มหาราช, สํสาโร โหตี’’ติฯ
9. Rājā āha ‘‘bhante nāgasena, yaṃ panetaṃ brūsi ‘saṃsāro’ti, katamo so saṃsāro’’ti? ‘‘Idha, mahārāja, jāto idheva marati, idha mato aññatra uppajjati, tahiṃ jāto tahiṃ yeva marati, tahiṃ mato aññatra uppajjati, evaṃ kho, mahārāja, saṃsāro hotī’’ti. ‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kocideva puriso pakkaṃ ambaṃ khāditvā aṭṭhiṃ ropeyya, tato mahanto ambarukkho nibbattitvā phalāni dadeyya, atha so puriso tatopi pakkaṃ ambaṃ khāditvā aṭṭhiṃ ropeyya, tatopi mahanto ambarukkho nibbattitvā phalāni dadeyya, evametesaṃ rukkhānaṃ koṭi na paññāyati, evameva kho, mahārāja, idha jāto idheva marati, idha mato aññatra uppajjati, tahiṃ jāto tahiṃ yeva marati, tahiṃ mato aññatra uppajjati, evaṃ kho, mahārāja, saṃsāro hotī’’ti.
‘‘กโลฺลสิ, ภเนฺต นาคเสนา’’ติฯ
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
สํสารปโญฺห นวโมฯ
Saṃsārapañho navamo.
