Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā |
సంసట్ఠవారాదివణ్ణనా
Saṃsaṭṭhavārādivaṇṇanā
౩౦౬. అధికరణన్తి వా సమథాతి వా ఇమే ధమ్మా సంసట్ఠాతిఆది సమథానం అధికరణేసు ఏవ యథారహం పవత్తిం, అధికరణాని వినా తేసం విసుం అట్ఠానఞ్చ దస్సేతుం వుత్తం. వినిబ్భుజిత్వా నానాకరణం పఞ్ఞాపేతున్తి అధికరణతో సమథేహి వియోజేత్వా అసంసట్ఠే కత్వా నానాకరణం అఞ్ఞమఞ్ఞం అసంసట్ఠతాయ ఠితభావసఙ్ఖాతం నానత్తం పఞ్ఞాపేతుం అధికరణవూపసమక్ఖణే ఏవ తేసం అసంసగ్గం పఞ్ఞాపేతుం కిం సక్కాతి పుచ్ఛతి.
306.Adhikaraṇantivā samathāti vā ime dhammā saṃsaṭṭhātiādi samathānaṃ adhikaraṇesu eva yathārahaṃ pavattiṃ, adhikaraṇāni vinā tesaṃ visuṃ aṭṭhānañca dassetuṃ vuttaṃ. Vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetunti adhikaraṇato samathehi viyojetvā asaṃsaṭṭhe katvā nānākaraṇaṃ aññamaññaṃ asaṃsaṭṭhatāya ṭhitabhāvasaṅkhātaṃ nānattaṃ paññāpetuṃ adhikaraṇavūpasamakkhaṇe eva tesaṃ asaṃsaggaṃ paññāpetuṃ kiṃ sakkāti pucchati.
అధికరణన్తిఆది గారయ్హవాదదస్సనం. సో మా హేవన్తి యో ఏవం వదతి, సో ‘‘మా ఏవం వదా’’తి వచనీయో అస్స, న చ లబ్భతి సమథానం అఞ్ఞత్ర అధికరణా వూపసమలక్ఖణన్తి పహానావత్థానసఙ్ఖాతం నానాకరణం పటిక్ఖిపతి. లక్ఖణతో పన అధికరణేహి సమథానం నానాకరణం అత్థేవాతి దట్ఠబ్బం. సమథా అధికరణేహి సమ్మన్తీతి అపలోకనాదీహి చతూహి కిచ్చాధికరణేహి సబ్బేపి సమథా నిట్ఠానం గచ్ఛన్తి, నాఞ్ఞేహీతి ఇమమత్థం సన్ధాయ వుత్తం. తేనేవ వక్ఖతి ‘‘సమ్ముఖావినయో వివాదాధికరణేన న సమ్మతి. అనువాద…పే॰… ఆపత్తాధికరణేన న సమ్మతి, కిచ్చాధికరణేన సమ్మతీ’’తిఆది (పరి॰ ౩౧౧).
Adhikaraṇantiādi gārayhavādadassanaṃ. So mā hevanti yo evaṃ vadati, so ‘‘mā evaṃ vadā’’ti vacanīyo assa, na ca labbhati samathānaṃ aññatra adhikaraṇā vūpasamalakkhaṇanti pahānāvatthānasaṅkhātaṃ nānākaraṇaṃ paṭikkhipati. Lakkhaṇato pana adhikaraṇehi samathānaṃ nānākaraṇaṃ atthevāti daṭṭhabbaṃ. Samathā adhikaraṇehi sammantīti apalokanādīhi catūhi kiccādhikaraṇehi sabbepi samathā niṭṭhānaṃ gacchanti, nāññehīti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ. Teneva vakkhati ‘‘sammukhāvinayo vivādādhikaraṇena na sammati. Anuvāda…pe… āpattādhikaraṇena na sammati, kiccādhikaraṇena sammatī’’tiādi (pari. 311).
౩౦౭-౩౧౩. వివాదాధికరణం కతిహి సమథేహి సమ్మతీతిఆదికో సమ్మతివారో. తదనన్తరో సమ్మతినసమ్మతివారో చ అధికరణేహి సమథానం సంసట్ఠతం, విసంసట్ఠతఞ్చ దస్సేతుం వుత్తో. సమథా సమథేహి సమ్మన్తీతిఆదికో సమథాధికరణవారో సమథానం అఞ్ఞమఞ్ఞం, అధికరణేహి చ అధికరణానఞ్చ అఞ్ఞమఞ్ఞం, సమథేహి చ వూపసమావూపసమం దస్సేతుం వుత్తో.
307-313.Vivādādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammatītiādiko sammativāro. Tadanantaro sammatinasammativāro ca adhikaraṇehi samathānaṃ saṃsaṭṭhataṃ, visaṃsaṭṭhatañca dassetuṃ vutto. Samathā samathehi sammantītiādiko samathādhikaraṇavāro samathānaṃ aññamaññaṃ, adhikaraṇehi ca adhikaraṇānañca aññamaññaṃ, samathehi ca vūpasamāvūpasamaṃ dassetuṃ vutto.
౩౧౪. సముట్ఠాపేతివారో పన అధికరణేహి అధికరణానం ఉప్పత్తిప్పకారదస్సనత్థం వుత్తో. న కతమం అధికరణన్తి అత్తనో సమ్భవమత్తేన ఏకమ్పి అధికరణం న సముట్ఠాపేతీతి అత్థో. కథఞ్చరహి సముట్ఠాపేతీతి ఆహ ‘‘అపి చా’’తిఆది. తత్థ జాయన్తీతి అనన్తరమేవ అనుప్పజ్జిత్వా పరమ్పరపచ్చయా జాయన్తీతి అధిప్పాయో. ‘‘ధమ్మో అధమ్మో’’తిఆదినా ఉభిన్నం పుగ్గలానం వివాదపచ్చయా అఞ్ఞమఞ్ఞఖేమభఙ్గా హోన్తి, తప్పచ్చయా తేసం పక్ఖం పరియేసనేన కలహం వడ్ఢన్తానం వివాదో కఞ్చి మహాపరిసం సఙ్ఘపరిణాయకం లజ్జిం ఆగమ్మ వూపసమం గచ్ఛతి. తథా అవూపసమన్తే పన వివాదో కమేన వడ్ఢిత్వా సకలేపి సఙ్ఘే వివాదం సముట్ఠాపేతి, తతో అనువాదాదీనీతి ఏవం పరమ్పరక్కమేన వూపసమకారణాభావే చత్తారి అధికరణాని జాయన్తి. తం సన్ధాయాహ ‘‘సఙ్ఘో వివదతి వివాదాధికరణ’’న్తి. సఙ్ఘస్స వివదతో యో వివాదో, తం వివాదాధికరణం హోతీతి అత్థో. ఏస నయో సేసేసుపి.
314. Samuṭṭhāpetivāro pana adhikaraṇehi adhikaraṇānaṃ uppattippakāradassanatthaṃ vutto. Na katamaṃ adhikaraṇanti attano sambhavamattena ekampi adhikaraṇaṃ na samuṭṭhāpetīti attho. Kathañcarahi samuṭṭhāpetīti āha ‘‘api cā’’tiādi. Tattha jāyantīti anantarameva anuppajjitvā paramparapaccayā jāyantīti adhippāyo. ‘‘Dhammo adhammo’’tiādinā ubhinnaṃ puggalānaṃ vivādapaccayā aññamaññakhemabhaṅgā honti, tappaccayā tesaṃ pakkhaṃ pariyesanena kalahaṃ vaḍḍhantānaṃ vivādo kañci mahāparisaṃ saṅghapariṇāyakaṃ lajjiṃ āgamma vūpasamaṃ gacchati. Tathā avūpasamante pana vivādo kamena vaḍḍhitvā sakalepi saṅghe vivādaṃ samuṭṭhāpeti, tato anuvādādīnīti evaṃ paramparakkamena vūpasamakāraṇābhāve cattāri adhikaraṇāni jāyanti. Taṃ sandhāyāha ‘‘saṅgho vivadati vivādādhikaraṇa’’nti. Saṅghassa vivadato yo vivādo, taṃ vivādādhikaraṇaṃ hotīti attho. Esa nayo sesesupi.
సంసట్ఠవారాదివణ్ణనా నిట్ఠితా.
Saṃsaṭṭhavārādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / పరివారపాళి • Parivārapāḷi
౧౬. సంసట్ఠవారో • 16. Saṃsaṭṭhavāro
౧౭. సమ్మతివారో • 17. Sammativāro
౧౮. సమ్మన్తి న సమ్మన్తివారో • 18. Sammanti na sammantivāro
౧౯. సమథాధికరణవారో • 19. Samathādhikaraṇavāro
౨౦. సముట్ఠాపనవారో • 20. Samuṭṭhāpanavāro
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā
సంసట్ఠవారకథావణ్ణనా • Saṃsaṭṭhavārakathāvaṇṇanā
సమథాధికరణవారకథావణ్ణనా • Samathādhikaraṇavārakathāvaṇṇanā
సముట్ఠాపనవారకథావణ్ణనా • Samuṭṭhāpanavārakathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / సంసట్ఠవారాదివణ్ణనా • Saṃsaṭṭhavārādivaṇṇanā