| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ಸಂಸಟ್ಠವಾರಾದಿವಣ್ಣನಾ
Saṃsaṭṭhavārādivaṇṇanā
೩೦೬. ಅಧಿಕರಣನ್ತಿ ವಾ ಸಮಥಾತಿ ವಾ ಇಮೇ ಧಮ್ಮಾ ಸಂಸಟ್ಠಾತಿಆದಿ ಸಮಥಾನಂ ಅಧಿಕರಣೇಸು ಏವ ಯಥಾರಹಂ ಪವತ್ತಿಂ, ಅಧಿಕರಣಾನಿ ವಿನಾ ತೇಸಂ ವಿಸುಂ ಅಟ್ಠಾನಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತಂ। ವಿನಿಬ್ಭುಜಿತ್ವಾ ನಾನಾಕರಣಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತುನ್ತಿ ಅಧಿಕರಣತೋ ಸಮಥೇಹಿ ವಿಯೋಜೇತ್ವಾ ಅಸಂಸಟ್ಠೇ ಕತ್ವಾ ನಾನಾಕರಣಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ ಅಸಂಸಟ್ಠತಾಯ ಠಿತಭಾವಸಙ್ಖಾತಂ ನಾನತ್ತಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತುಂ ಅಧಿಕರಣವೂಪಸಮಕ್ಖಣೇ ಏವ ತೇಸಂ ಅಸಂಸಗ್ಗಂ ಪಞ್ಞಾಪೇತುಂ ಕಿಂ ಸಕ್ಕಾತಿ ಪುಚ್ಛತಿ।
306.Adhikaraṇantivā samathāti vā ime dhammā saṃsaṭṭhātiādi samathānaṃ adhikaraṇesu eva yathārahaṃ pavattiṃ, adhikaraṇāni vinā tesaṃ visuṃ aṭṭhānañca dassetuṃ vuttaṃ. Vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetunti adhikaraṇato samathehi viyojetvā asaṃsaṭṭhe katvā nānākaraṇaṃ aññamaññaṃ asaṃsaṭṭhatāya ṭhitabhāvasaṅkhātaṃ nānattaṃ paññāpetuṃ adhikaraṇavūpasamakkhaṇe eva tesaṃ asaṃsaggaṃ paññāpetuṃ kiṃ sakkāti pucchati.
ಅಧಿಕರಣನ್ತಿಆದಿ ಗಾರಯ್ಹವಾದದಸ್ಸನಂ। ಸೋ ಮಾ ಹೇವನ್ತಿ ಯೋ ಏವಂ ವದತಿ, ಸೋ ‘‘ಮಾ ಏವಂ ವದಾ’’ತಿ ವಚನೀಯೋ ಅಸ್ಸ, ನ ಚ ಲಬ್ಭತಿ ಸಮಥಾನಂ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಧಿಕರಣಾ ವೂಪಸಮಲಕ್ಖಣನ್ತಿ ಪಹಾನಾವತ್ಥಾನಸಙ್ಖಾತಂ ನಾನಾಕರಣಂ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತಿ। ಲಕ್ಖಣತೋ ಪನ ಅಧಿಕರಣೇಹಿ ಸಮಥಾನಂ ನಾನಾಕರಣಂ ಅತ್ಥೇವಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಸಮಥಾ ಅಧಿಕರಣೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ತೀತಿ ಅಪಲೋಕನಾದೀಹಿ ಚತೂಹಿ ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣೇಹಿ ಸಬ್ಬೇಪಿ ಸಮಥಾ ನಿಟ್ಠಾನಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನಾಞ್ಞೇಹೀತಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಂ। ತೇನೇವ ವಕ್ಖತಿ ‘‘ಸಮ್ಮುಖಾವಿನಯೋ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣೇನ ನ ಸಮ್ಮತಿ। ಅನುವಾದ…ಪೇ॰… ಆಪತ್ತಾಧಿಕರಣೇನ ನ ಸಮ್ಮತಿ, ಕಿಚ್ಚಾಧಿಕರಣೇನ ಸಮ್ಮತೀ’’ತಿಆದಿ (ಪರಿ॰ ೩೧೧)।
Adhikaraṇantiādi gārayhavādadassanaṃ. So mā hevanti yo evaṃ vadati, so ‘‘mā evaṃ vadā’’ti vacanīyo assa, na ca labbhati samathānaṃ aññatra adhikaraṇā vūpasamalakkhaṇanti pahānāvatthānasaṅkhātaṃ nānākaraṇaṃ paṭikkhipati. Lakkhaṇato pana adhikaraṇehi samathānaṃ nānākaraṇaṃ atthevāti daṭṭhabbaṃ. Samathā adhikaraṇehi sammantīti apalokanādīhi catūhi kiccādhikaraṇehi sabbepi samathā niṭṭhānaṃ gacchanti, nāññehīti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ. Teneva vakkhati ‘‘sammukhāvinayo vivādādhikaraṇena na sammati. Anuvāda…pe… āpattādhikaraṇena na sammati, kiccādhikaraṇena sammatī’’tiādi (pari. 311).
೩೦೭-೩೧೩. ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಕತಿಹಿ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮತೀತಿಆದಿಕೋ ಸಮ್ಮತಿವಾರೋ। ತದನನ್ತರೋ ಸಮ್ಮತಿನಸಮ್ಮತಿವಾರೋ ಚ ಅಧಿಕರಣೇಹಿ ಸಮಥಾನಂ ಸಂಸಟ್ಠತಂ, ವಿಸಂಸಟ್ಠತಞ್ಚ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತೋ। ಸಮಥಾ ಸಮಥೇಹಿ ಸಮ್ಮನ್ತೀತಿಆದಿಕೋ ಸಮಥಾಧಿಕರಣವಾರೋ ಸಮಥಾನಂ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ, ಅಧಿಕರಣೇಹಿ ಚ ಅಧಿಕರಣಾನಞ್ಚ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಂ, ಸಮಥೇಹಿ ಚ ವೂಪಸಮಾವೂಪಸಮಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ವುತ್ತೋ।
307-313.Vivādādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammatītiādiko sammativāro. Tadanantaro sammatinasammativāro ca adhikaraṇehi samathānaṃ saṃsaṭṭhataṃ, visaṃsaṭṭhatañca dassetuṃ vutto. Samathā samathehi sammantītiādiko samathādhikaraṇavāro samathānaṃ aññamaññaṃ, adhikaraṇehi ca adhikaraṇānañca aññamaññaṃ, samathehi ca vūpasamāvūpasamaṃ dassetuṃ vutto.
೩೧೪. ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತಿವಾರೋ ಪನ ಅಧಿಕರಣೇಹಿ ಅಧಿಕರಣಾನಂ ಉಪ್ಪತ್ತಿಪ್ಪಕಾರದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತೋ। ನ ಕತಮಂ ಅಧಿಕರಣನ್ತಿ ಅತ್ತನೋ ಸಮ್ಭವಮತ್ತೇನ ಏಕಮ್ಪಿ ಅಧಿಕರಣಂ ನ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕಥಞ್ಚರಹಿ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತೀತಿ ಆಹ ‘‘ಅಪಿ ಚಾ’’ತಿಆದಿ। ತತ್ಥ ಜಾಯನ್ತೀತಿ ಅನನ್ತರಮೇವ ಅನುಪ್ಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ಪರಮ್ಪರಪಚ್ಚಯಾ ಜಾಯನ್ತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ‘‘ಧಮ್ಮೋ ಅಧಮ್ಮೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಉಭಿನ್ನಂ ಪುಗ್ಗಲಾನಂ ವಿವಾದಪಚ್ಚಯಾ ಅಞ್ಞಮಞ್ಞಖೇಮಭಙ್ಗಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಪ್ಪಚ್ಚಯಾ ತೇಸಂ ಪಕ್ಖಂ ಪರಿಯೇಸನೇನ ಕಲಹಂ ವಡ್ಢನ್ತಾನಂ ವಿವಾದೋ ಕಞ್ಚಿ ಮಹಾಪರಿಸಂ ಸಙ್ಘಪರಿಣಾಯಕಂ ಲಜ್ಜಿಂ ಆಗಮ್ಮ ವೂಪಸಮಂ ಗಚ್ಛತಿ। ತಥಾ ಅವೂಪಸಮನ್ತೇ ಪನ ವಿವಾದೋ ಕಮೇನ ವಡ್ಢಿತ್ವಾ ಸಕಲೇಪಿ ಸಙ್ಘೇ ವಿವಾದಂ ಸಮುಟ್ಠಾಪೇತಿ, ತತೋ ಅನುವಾದಾದೀನೀತಿ ಏವಂ ಪರಮ್ಪರಕ್ಕಮೇನ ವೂಪಸಮಕಾರಣಾಭಾವೇ ಚತ್ತಾರಿ ಅಧಿಕರಣಾನಿ ಜಾಯನ್ತಿ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯಾಹ ‘‘ಸಙ್ಘೋ ವಿವದತಿ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣ’’ನ್ತಿ। ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಿವದತೋ ಯೋ ವಿವಾದೋ, ತಂ ವಿವಾದಾಧಿಕರಣಂ ಹೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಸ ನಯೋ ಸೇಸೇಸುಪಿ।
314. Samuṭṭhāpetivāro pana adhikaraṇehi adhikaraṇānaṃ uppattippakāradassanatthaṃ vutto. Na katamaṃ adhikaraṇanti attano sambhavamattena ekampi adhikaraṇaṃ na samuṭṭhāpetīti attho. Kathañcarahi samuṭṭhāpetīti āha ‘‘api cā’’tiādi. Tattha jāyantīti anantarameva anuppajjitvā paramparapaccayā jāyantīti adhippāyo. ‘‘Dhammo adhammo’’tiādinā ubhinnaṃ puggalānaṃ vivādapaccayā aññamaññakhemabhaṅgā honti, tappaccayā tesaṃ pakkhaṃ pariyesanena kalahaṃ vaḍḍhantānaṃ vivādo kañci mahāparisaṃ saṅghapariṇāyakaṃ lajjiṃ āgamma vūpasamaṃ gacchati. Tathā avūpasamante pana vivādo kamena vaḍḍhitvā sakalepi saṅghe vivādaṃ samuṭṭhāpeti, tato anuvādādīnīti evaṃ paramparakkamena vūpasamakāraṇābhāve cattāri adhikaraṇāni jāyanti. Taṃ sandhāyāha ‘‘saṅgho vivadati vivādādhikaraṇa’’nti. Saṅghassa vivadato yo vivādo, taṃ vivādādhikaraṇaṃ hotīti attho. Esa nayo sesesupi.
ಸಂಸಟ್ಠವಾರಾದಿವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Saṃsaṭṭhavārādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಪರಿವಾರಪಾಳಿ • Parivārapāḷi
೧೬. ಸಂಸಟ್ಠವಾರೋ • 16. Saṃsaṭṭhavāro
೧೭. ಸಮ್ಮತಿವಾರೋ • 17. Sammativāro
೧೮. ಸಮ್ಮನ್ತಿ ನ ಸಮ್ಮನ್ತಿವಾರೋ • 18. Sammanti na sammantivāro
೧೯. ಸಮಥಾಧಿಕರಣವಾರೋ • 19. Samathādhikaraṇavāro
೨೦. ಸಮುಟ್ಠಾಪನವಾರೋ • 20. Samuṭṭhāpanavāro
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ಸಂಸಟ್ಠವಾರಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Saṃsaṭṭhavārakathāvaṇṇanā
ಸಮಥಾಧಿಕರಣವಾರಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Samathādhikaraṇavārakathāvaṇṇanā
ಸಮುಟ್ಠಾಪನವಾರಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Samuṭṭhāpanavārakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ಸಂಸಟ್ಠವಾರಾದಿವಣ್ಣನಾ • Saṃsaṭṭhavārādivaṇṇanā
