| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ਸਂਸਟ੍ਠવਾਰਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ
Saṃsaṭṭhavārādivaṇṇanā
੩੦੬. ਅਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿ વਾ ਸਮਥਾਤਿ વਾ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਂਸਟ੍ਠਾਤਿਆਦਿ ਸਮਥਾਨਂ ਅਧਿਕਰਣੇਸੁ ਏવ ਯਥਾਰਹਂ ਪવਤ੍ਤਿਂ, ਅਧਿਕਰਣਾਨਿ વਿਨਾ ਤੇਸਂ વਿਸੁਂ ਅਟ੍ਠਾਨਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤਂ। વਿਨਿਬ੍ਭੁਜਿਤ੍વਾ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਨ੍ਤਿ ਅਧਿਕਰਣਤੋ ਸਮਥੇਹਿ વਿਯੋਜੇਤ੍વਾ ਅਸਂਸਟ੍ਠੇ ਕਤ੍વਾ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਅਸਂਸਟ੍ਠਤਾਯ ਠਿਤਭਾવਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਾਨਤ੍ਤਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਅਧਿਕਰਣવੂਪਸਮਕ੍ਖਣੇ ਏવ ਤੇਸਂ ਅਸਂਸਗ੍ਗਂ ਪਞ੍ਞਾਪੇਤੁਂ ਕਿਂ ਸਕ੍ਕਾਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ।
306.Adhikaraṇantivā samathāti vā ime dhammā saṃsaṭṭhātiādi samathānaṃ adhikaraṇesu eva yathārahaṃ pavattiṃ, adhikaraṇāni vinā tesaṃ visuṃ aṭṭhānañca dassetuṃ vuttaṃ. Vinibbhujitvā nānākaraṇaṃ paññāpetunti adhikaraṇato samathehi viyojetvā asaṃsaṭṭhe katvā nānākaraṇaṃ aññamaññaṃ asaṃsaṭṭhatāya ṭhitabhāvasaṅkhātaṃ nānattaṃ paññāpetuṃ adhikaraṇavūpasamakkhaṇe eva tesaṃ asaṃsaggaṃ paññāpetuṃ kiṃ sakkāti pucchati.
ਅਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿਆਦਿ ਗਾਰਯ੍ਹવਾਦਦਸ੍ਸਨਂ। ਸੋ ਮਾ ਹੇવਨ੍ਤਿ ਯੋ ਏવਂ વਦਤਿ, ਸੋ ‘‘ਮਾ ਏવਂ વਦਾ’’ਤਿ વਚਨੀਯੋ ਅਸ੍ਸ, ਨ ਚ ਲਬ੍ਭਤਿ ਸਮਥਾਨਂ ਅਞ੍ਞਤ੍ਰ ਅਧਿਕਰਣਾ વੂਪਸਮਲਕ੍ਖਣਨ੍ਤਿ ਪਹਾਨਾવਤ੍ਥਾਨਸਙ੍ਖਾਤਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਤਿ। ਲਕ੍ਖਣਤੋ ਪਨ ਅਧਿਕਰਣੇਹਿ ਸਮਥਾਨਂ ਨਾਨਾਕਰਣਂ ਅਤ੍ਥੇવਾਤਿ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਸਮਥਾ ਅਧਿਕਰਣੇਹਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿ ਅਪਲੋਕਨਾਦੀਹਿ ਚਤੂਹਿ ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਹਿ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਮਥਾ ਨਿਟ੍ਠਾਨਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤਿ, ਨਾਞ੍ਞੇਹੀਤਿ ਇਮਮਤ੍ਥਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ। ਤੇਨੇવ વਕ੍ਖਤਿ ‘‘ਸਮ੍ਮੁਖਾવਿਨਯੋ વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣੇਨ ਨ ਸਮ੍ਮਤਿ। ਅਨੁવਾਦ…ਪੇ॰… ਆਪਤ੍ਤਾਧਿਕਰਣੇਨ ਨ ਸਮ੍ਮਤਿ, ਕਿਚ੍ਚਾਧਿਕਰਣੇਨ ਸਮ੍ਮਤੀ’’ਤਿਆਦਿ (ਪਰਿ॰ ੩੧੧)।
Adhikaraṇantiādi gārayhavādadassanaṃ. So mā hevanti yo evaṃ vadati, so ‘‘mā evaṃ vadā’’ti vacanīyo assa, na ca labbhati samathānaṃ aññatra adhikaraṇā vūpasamalakkhaṇanti pahānāvatthānasaṅkhātaṃ nānākaraṇaṃ paṭikkhipati. Lakkhaṇato pana adhikaraṇehi samathānaṃ nānākaraṇaṃ atthevāti daṭṭhabbaṃ. Samathā adhikaraṇehi sammantīti apalokanādīhi catūhi kiccādhikaraṇehi sabbepi samathā niṭṭhānaṃ gacchanti, nāññehīti imamatthaṃ sandhāya vuttaṃ. Teneva vakkhati ‘‘sammukhāvinayo vivādādhikaraṇena na sammati. Anuvāda…pe… āpattādhikaraṇena na sammati, kiccādhikaraṇena sammatī’’tiādi (pari. 311).
੩੦੭-੩੧੩. વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਕਤਿਹਿ ਸਮਥੇਹਿ ਸਮ੍ਮਤੀਤਿਆਦਿਕੋ ਸਮ੍ਮਤਿવਾਰੋ। ਤਦਨਨ੍ਤਰੋ ਸਮ੍ਮਤਿਨਸਮ੍ਮਤਿવਾਰੋ ਚ ਅਧਿਕਰਣੇਹਿ ਸਮਥਾਨਂ ਸਂਸਟ੍ਠਤਂ, વਿਸਂਸਟ੍ਠਤਞ੍ਚ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤੋ। ਸਮਥਾ ਸਮਥੇਹਿ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤੀਤਿਆਦਿਕੋ ਸਮਥਾਧਿਕਰਣવਾਰੋ ਸਮਥਾਨਂ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ, ਅਧਿਕਰਣੇਹਿ ਚ ਅਧਿਕਰਣਾਨਞ੍ਚ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ, ਸਮਥੇਹਿ ਚ વੂਪਸਮਾવੂਪਸਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ વੁਤ੍ਤੋ।
307-313.Vivādādhikaraṇaṃ katihi samathehi sammatītiādiko sammativāro. Tadanantaro sammatinasammativāro ca adhikaraṇehi samathānaṃ saṃsaṭṭhataṃ, visaṃsaṭṭhatañca dassetuṃ vutto. Samathā samathehi sammantītiādiko samathādhikaraṇavāro samathānaṃ aññamaññaṃ, adhikaraṇehi ca adhikaraṇānañca aññamaññaṃ, samathehi ca vūpasamāvūpasamaṃ dassetuṃ vutto.
੩੧੪. ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿવਾਰੋ ਪਨ ਅਧਿਕਰਣੇਹਿ ਅਧਿਕਰਣਾਨਂ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਪ੍ਪਕਾਰਦਸ੍ਸਨਤ੍ਥਂ વੁਤ੍ਤੋ। ਨ ਕਤਮਂ ਅਧਿਕਰਣਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸਮ੍ਭવਮਤ੍ਤੇਨ ਏਕਮ੍ਪਿ ਅਧਿਕਰਣਂ ਨ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕਥਞ੍ਚਰਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਅਪਿ ਚਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਤਤ੍ਥ ਜਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਨਨ੍ਤਰਮੇવ ਅਨੁਪ੍ਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਪਰਮ੍ਪਰਪਚ੍ਚਯਾ ਜਾਯਨ੍ਤੀਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ‘‘ਧਮ੍ਮੋ ਅਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿਆਦਿਨਾ ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ વਿવਾਦਪਚ੍ਚਯਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਖੇਮਭਙ੍ਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤਪ੍ਪਚ੍ਚਯਾ ਤੇਸਂ ਪਕ੍ਖਂ ਪਰਿਯੇਸਨੇਨ ਕਲਹਂ વਡ੍ਢਨ੍ਤਾਨਂ વਿવਾਦੋ ਕਞ੍ਚਿ ਮਹਾਪਰਿਸਂ ਸਙ੍ਘਪਰਿਣਾਯਕਂ ਲਜ੍ਜਿਂ ਆਗਮ੍ਮ વੂਪਸਮਂ ਗਚ੍ਛਤਿ। ਤਥਾ ਅવੂਪਸਮਨ੍ਤੇ ਪਨ વਿવਾਦੋ ਕਮੇਨ વਡ੍ਢਿਤ੍વਾ ਸਕਲੇਪਿ ਸਙ੍ਘੇ વਿવਾਦਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ, ਤਤੋ ਅਨੁવਾਦਾਦੀਨੀਤਿ ਏવਂ ਪਰਮ੍ਪਰਕ੍ਕਮੇਨ વੂਪਸਮਕਾਰਣਾਭਾવੇ ਚਤ੍ਤਾਰਿ ਅਧਿਕਰਣਾਨਿ ਜਾਯਨ੍ਤਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯਾਹ ‘‘ਸਙ੍ਘੋ વਿવਦਤਿ વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣ’’ਨ੍ਤਿ। ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ વਿવਦਤੋ ਯੋ વਿવਾਦੋ, ਤਂ વਿવਾਦਾਧਿਕਰਣਂ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਏਸ ਨਯੋ ਸੇਸੇਸੁਪਿ।
314. Samuṭṭhāpetivāro pana adhikaraṇehi adhikaraṇānaṃ uppattippakāradassanatthaṃ vutto. Na katamaṃ adhikaraṇanti attano sambhavamattena ekampi adhikaraṇaṃ na samuṭṭhāpetīti attho. Kathañcarahi samuṭṭhāpetīti āha ‘‘api cā’’tiādi. Tattha jāyantīti anantarameva anuppajjitvā paramparapaccayā jāyantīti adhippāyo. ‘‘Dhammo adhammo’’tiādinā ubhinnaṃ puggalānaṃ vivādapaccayā aññamaññakhemabhaṅgā honti, tappaccayā tesaṃ pakkhaṃ pariyesanena kalahaṃ vaḍḍhantānaṃ vivādo kañci mahāparisaṃ saṅghapariṇāyakaṃ lajjiṃ āgamma vūpasamaṃ gacchati. Tathā avūpasamante pana vivādo kamena vaḍḍhitvā sakalepi saṅghe vivādaṃ samuṭṭhāpeti, tato anuvādādīnīti evaṃ paramparakkamena vūpasamakāraṇābhāve cattāri adhikaraṇāni jāyanti. Taṃ sandhāyāha ‘‘saṅgho vivadati vivādādhikaraṇa’’nti. Saṅghassa vivadato yo vivādo, taṃ vivādādhikaraṇaṃ hotīti attho. Esa nayo sesesupi.
ਸਂਸਟ੍ਠવਾਰਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Saṃsaṭṭhavārādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਪਰਿવਾਰਪਾਲ਼ਿ • Parivārapāḷi
੧੬. ਸਂਸਟ੍ਠવਾਰੋ • 16. Saṃsaṭṭhavāro
੧੭. ਸਮ੍ਮਤਿવਾਰੋ • 17. Sammativāro
੧੮. ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਨ ਸਮ੍ਮਨ੍ਤਿવਾਰੋ • 18. Sammanti na sammantivāro
੧੯. ਸਮਥਾਧਿਕਰਣવਾਰੋ • 19. Samathādhikaraṇavāro
੨੦. ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨવਾਰੋ • 20. Samuṭṭhāpanavāro
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ਸਂਸਟ੍ਠવਾਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Saṃsaṭṭhavārakathāvaṇṇanā
ਸਮਥਾਧਿਕਰਣવਾਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Samathādhikaraṇavārakathāvaṇṇanā
ਸਮੁਟ੍ਠਾਪਨવਾਰਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • Samuṭṭhāpanavārakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ਸਂਸਟ੍ਠવਾਰਾਦਿવਣ੍ਣਨਾ • Saṃsaṭṭhavārādivaṇṇanā
