| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
५. संसट्ठवारवण्णना
5. Saṃsaṭṭhavāravaṇṇanā
३५१-३६८. साति सवत्थुका पटिसन्धि। इधापीति इमस्मिं संसट्ठवारेपि। अधिपतिपुरेजातासेवनेसु अनुलोमतो नकम्मनविपाकनझाननविप्पयुत्तेसु पच्चनीयतो ठितेसु न लब्भति, अञ्ञेसु सहजातादीसु अनुलोमतो हेतुआदीसु पच्चनीयतो च अनुलोमतो च ठितेसु लब्भतीति। तेनाह ‘‘लब्भमानपच्चयेसू’’ति। इमस्स विसेसस्साति इमस्स यथावुत्तस्स विसेसस्स दस्सनत्थं उद्धटा, तस्मा तादिसस्स विसेसस्स दस्सेतब्बस्स अभावतो वत्थुविरहिता पटिसन्धि अनुद्धटा, न विप्पयुत्ते पच्चनीयतो ठिते अभावतोति अत्थो। हेतुपच्चयविरहितमत्तदस्सनत्थन्ति इमिना भूतकथनं अहेतुकग्गहणं न ब्यभिचारनिवत्तनन्ति दस्सेति। ‘‘अहेतुकविपाककिरियवसेना’’ति भवितब्बं हेतुपरियन्तत्ता मग्गस्स।
351-368. Sāti savatthukā paṭisandhi. Idhāpīti imasmiṃ saṃsaṭṭhavārepi. Adhipatipurejātāsevanesu anulomato nakammanavipākanajhānanavippayuttesu paccanīyato ṭhitesu na labbhati, aññesu sahajātādīsu anulomato hetuādīsu paccanīyato ca anulomato ca ṭhitesu labbhatīti. Tenāha ‘‘labbhamānapaccayesū’’ti. Imassa visesassāti imassa yathāvuttassa visesassa dassanatthaṃ uddhaṭā, tasmā tādisassa visesassa dassetabbassa abhāvato vatthuvirahitā paṭisandhi anuddhaṭā, na vippayutte paccanīyato ṭhite abhāvatoti attho. Hetupaccayavirahitamattadassanatthanti iminā bhūtakathanaṃ ahetukaggahaṇaṃ na byabhicāranivattananti dasseti. ‘‘Ahetukavipākakiriyavasenā’’ti bhavitabbaṃ hetupariyantattā maggassa.
३६९-३९१. ‘‘हेतुम्हि अनुलोमतो ठिते झानमग्गा पच्चनीयतो न लब्भन्ती’’तिआदि यं इध अट्ठकथायं वुत्तं, तं हेतुपच्चयादिवसेन उप्पज्जमानो धम्मो चत्तारो सब्बट्ठानिका आहारिन्द्रियझानमग्गा चाति इमे अट्ठ पच्चये अलभन्तो नाम नत्थीति इमिना पटिच्चवारे अनुलोमपच्चनीयवण्णनायं वुत्तेन नयेन वेदितुं सक्काति आह ‘‘पटिच्चवारे…पे॰… नयेना’’ति। सेसेसूति अहेतुकमोहवज्जाहेतुकेसु पञ्चविञ्ञाणा…पे॰… झानपच्चयं लभन्ति, तस्मा ‘‘अहेतुकमोहोव झानमग्गपच्चयं लभती’’ति न सक्का वत्तुं, किञ्च पच्चनीयानुलोमे द्विन्नं पच्चयानं अनुलोमेन अनुलोमवसेन सह योजना नत्थि एकेकस्सेव योजनाय आगतत्ता, तस्मा अहेतुकमोहोव मग्गपच्चयं लभतीति एवमेत्थ योजना वेदितब्बा।
369-391. ‘‘Hetumhi anulomato ṭhite jhānamaggā paccanīyato na labbhantī’’tiādi yaṃ idha aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, taṃ hetupaccayādivasena uppajjamāno dhammo cattāro sabbaṭṭhānikā āhārindriyajhānamaggā cāti ime aṭṭha paccaye alabhanto nāma natthīti iminā paṭiccavāre anulomapaccanīyavaṇṇanāyaṃ vuttena nayena vedituṃ sakkāti āha ‘‘paṭiccavāre…pe… nayenā’’ti. Sesesūti ahetukamohavajjāhetukesu pañcaviññāṇā…pe… jhānapaccayaṃ labhanti, tasmā ‘‘ahetukamohova jhānamaggapaccayaṃ labhatī’’ti na sakkā vattuṃ, kiñca paccanīyānulome dvinnaṃ paccayānaṃ anulomena anulomavasena saha yojanā natthi ekekasseva yojanāya āgatattā, tasmā ahetukamohova maggapaccayaṃ labhatīti evamettha yojanā veditabbā.
संसट्ठवारवण्णना निट्ठिता।
Saṃsaṭṭhavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / पट्ठानपाळि • Paṭṭhānapāḷi / १. कुसलत्तिकं • 1. Kusalattikaṃ
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ५. संसट्ठवारवण्णना • 5. Saṃsaṭṭhavāravaṇṇanā
