| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
๕. สํสฎฺฐวารวณฺณนา
5. Saṃsaṭṭhavāravaṇṇanā
๓๕๑-๓๖๘. สาติ สวตฺถุกา ปฎิสนฺธิฯ อิธาปีติ อิมสฺมิํ สํสฎฺฐวาเรปิฯ อธิปติปุเรชาตาเสวเนสุ อนุโลมโต นกมฺมนวิปากนฌานนวิปฺปยุเตฺตสุ ปจฺจนียโต ฐิเตสุ น ลพฺภติ, อเญฺญสุ สหชาตาทีสุ อนุโลมโต เหตุอาทีสุ ปจฺจนียโต จ อนุโลมโต จ ฐิเตสุ ลพฺภตีติฯ เตนาห ‘‘ลพฺภมานปจฺจเยสู’’ติฯ อิมสฺส วิเสสสฺสาติ อิมสฺส ยถาวุตฺตสฺส วิเสสสฺส ทสฺสนตฺถํ อุทฺธฎา, ตสฺมา ตาทิสสฺส วิเสสสฺส ทเสฺสตพฺพสฺส อภาวโต วตฺถุวิรหิตา ปฎิสนฺธิ อนุทฺธฎา, น วิปฺปยุเตฺต ปจฺจนียโต ฐิเต อภาวโตติ อโตฺถฯ เหตุปจฺจยวิรหิตมตฺตทสฺสนตฺถนฺติ อิมินา ภูตกถนํ อเหตุกคฺคหณํ น พฺยภิจารนิวตฺตนนฺติ ทเสฺสติฯ ‘‘อเหตุกวิปากกิริยวเสนา’’ติ ภวิตพฺพํ เหตุปริยนฺตตฺตา มคฺคสฺสฯ
351-368. Sāti savatthukā paṭisandhi. Idhāpīti imasmiṃ saṃsaṭṭhavārepi. Adhipatipurejātāsevanesu anulomato nakammanavipākanajhānanavippayuttesu paccanīyato ṭhitesu na labbhati, aññesu sahajātādīsu anulomato hetuādīsu paccanīyato ca anulomato ca ṭhitesu labbhatīti. Tenāha ‘‘labbhamānapaccayesū’’ti. Imassa visesassāti imassa yathāvuttassa visesassa dassanatthaṃ uddhaṭā, tasmā tādisassa visesassa dassetabbassa abhāvato vatthuvirahitā paṭisandhi anuddhaṭā, na vippayutte paccanīyato ṭhite abhāvatoti attho. Hetupaccayavirahitamattadassanatthanti iminā bhūtakathanaṃ ahetukaggahaṇaṃ na byabhicāranivattananti dasseti. ‘‘Ahetukavipākakiriyavasenā’’ti bhavitabbaṃ hetupariyantattā maggassa.
๓๖๙-๓๙๑. ‘‘เหตุมฺหิ อนุโลมโต ฐิเต ฌานมคฺคา ปจฺจนียโต น ลพฺภนฺตี’’ติอาทิ ยํ อิธ อฎฺฐกถายํ วุตฺตํ, ตํ เหตุปจฺจยาทิวเสน อุปฺปชฺชมาโน ธโมฺม จตฺตาโร สพฺพฎฺฐานิกา อาหารินฺทฺริยฌานมคฺคา จาติ อิเม อฎฺฐ ปจฺจเย อลภโนฺต นาม นตฺถีติ อิมินา ปฎิจฺจวาเร อนุโลมปจฺจนียวณฺณนายํ วุเตฺตน นเยน เวทิตุํ สกฺกาติ อาห ‘‘ปฎิจฺจวาเร…เป.… นเยนา’’ติฯ เสเสสูติ อเหตุกโมหวชฺชาเหตุเกสุ ปญฺจวิญฺญาณา…เป.… ฌานปจฺจยํ ลภนฺติ, ตสฺมา ‘‘อเหตุกโมโหว ฌานมคฺคปจฺจยํ ลภตี’’ติ น สกฺกา วตฺตุํ, กิญฺจ ปจฺจนียานุโลเม ทฺวินฺนํ ปจฺจยานํ อนุโลเมน อนุโลมวเสน สห โยชนา นตฺถิ เอเกกเสฺสว โยชนาย อาคตตฺตา, ตสฺมา อเหตุกโมโหว มคฺคปจฺจยํ ลภตีติ เอวเมตฺถ โยชนา เวทิตพฺพาฯ
369-391. ‘‘Hetumhi anulomato ṭhite jhānamaggā paccanīyato na labbhantī’’tiādi yaṃ idha aṭṭhakathāyaṃ vuttaṃ, taṃ hetupaccayādivasena uppajjamāno dhammo cattāro sabbaṭṭhānikā āhārindriyajhānamaggā cāti ime aṭṭha paccaye alabhanto nāma natthīti iminā paṭiccavāre anulomapaccanīyavaṇṇanāyaṃ vuttena nayena vedituṃ sakkāti āha ‘‘paṭiccavāre…pe… nayenā’’ti. Sesesūti ahetukamohavajjāhetukesu pañcaviññāṇā…pe… jhānapaccayaṃ labhanti, tasmā ‘‘ahetukamohova jhānamaggapaccayaṃ labhatī’’ti na sakkā vattuṃ, kiñca paccanīyānulome dvinnaṃ paccayānaṃ anulomena anulomavasena saha yojanā natthi ekekasseva yojanāya āgatattā, tasmā ahetukamohova maggapaccayaṃ labhatīti evamettha yojanā veditabbā.
สํสฎฺฐวารวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Saṃsaṭṭhavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / ปฎฺฐานปาฬิ • Paṭṭhānapāḷi / ๑. กุสลตฺติกํ • 1. Kusalattikaṃ
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๕. สํสฎฺฐวารวณฺณนา • 5. Saṃsaṭṭhavāravaṇṇanā
