| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੫. ਸਂਸਟ੍ਠવਾਰવਣ੍ਣਨਾ
5. Saṃsaṭṭhavāravaṇṇanā
੩੩੮-੩੪੬. ਸਂਸਟ੍ਠવਾਰੇ ਕੁਸਲਂ ਧਮ੍ਮਂ ਸਂਸਟ੍ਠੋਤਿ ਕੁਸਲਂ ਧਮ੍ਮਂ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾਦਿਲਕ੍ਖਣੇਨ ਸਮ੍ਪਯੋਗਟ੍ਠੇਨ ਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍વਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਕੁਸਲਂ ਏਕਂ ਖਨ੍ਧਂ ਸਂਸਟ੍ਠੋਤਿ ਕੁਸਲਂ ਏਕਂ ਖਨ੍ਧਂ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍વਾ ਤਯੋ ਖਨ੍ਧਾ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਪਦੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਨ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਸ੍ਸੇવ ਸਮ੍ਪਯੋਗਟ੍ਠੇਨ ਪਚ੍ਚਯਂ ਕਤ੍વਾ ਤਯੋ ਪਞ੍ਹਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਿਤਾ। ਯਥਾ ਚ ਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੇ, ਤਥਾ ਆਰਮ੍ਮਣਪਚ੍ਚਯਾਦੀਸੁਪਿ, ਕੇવਲਂ વਿਪਾਕਪਚ੍ਚਯੇ ਏਕਮੇવ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ।
338-346. Saṃsaṭṭhavāre kusalaṃ dhammaṃ saṃsaṭṭhoti kusalaṃ dhammaṃ ekuppādādilakkhaṇena sampayogaṭṭhena paccayaṃ katvāti attho. Kusalaṃ ekaṃ khandhaṃ saṃsaṭṭhoti kusalaṃ ekaṃ khandhaṃ sampayuttapaccayaṃ katvā tayo khandhā uppajjanti hetupaccayāti vuttaṃ hoti. Iminā upāyena sabbapadesu attho veditabbo. Imasmiṃ pana hetupaccaye arūpadhammasseva sampayogaṭṭhena paccayaṃ katvā tayo pañhā vissajjitā. Yathā ca hetupaccaye, tathā ārammaṇapaccayādīsupi, kevalaṃ vipākapaccaye ekameva vissajjanaṃ.
੩੪੭-੩੫੦. ਇਦਾਨਿ ਯਥਾਲਦ੍ਧਾਨਿ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਾਨਿ ਗਣਨવਸੇਨ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਹੇਤੁਯਾ ਤੀਣੀਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬਤਿਕੇਸੁ ਕੁਸਲੇਨ ਕੁਸਲਂ, ਅਕੁਸਲੇਨ ਅਕੁਸਲਂ, ਅਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਨ੍ਤਿ ਅਯਮੇવ ਨਿਯਮੋ। ਏਕਕੇ ਪਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਮੇવ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਬਾવੀਸਤਿਯਾ ਪਚ੍ਚਯੇਸੁ ਤੀਣਿ, વਿਪਾਕੇ ਏਕਨ੍ਤਿ ਦ੍વੇ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾ। ਪਚ੍ਛਾਜਾਤੇ ਅਨੁਲੋਮਂ ਨਤ੍ਥਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਤੀਣਿ ਏਕਨ੍ਤਿ ਇਮੇਸਞ੍ਞੇવ વਸੇਨ ਦੁਕਤਿਕਾਦੀਸੁ ਪਚ੍ਚਯਸਂਸਨ੍ਦਨੇ ਯਤ੍ਥ વਿਪਾਕਪਚ੍ਚਯੋ ਪવਿਸਤਿ; ਤਤ੍ਥ ਏਕਂ, ਸੇਸੇਸੁ ਤੀਣੀਤਿ ਏવਂ ਗਣਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਅਨੁਲੋਮੇ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ।
347-350. Idāni yathāladdhāni vissajjanāni gaṇanavasena dassetuṃ hetuyā tīṇītiādi vuttaṃ. Tattha sabbatikesu kusalena kusalaṃ, akusalena akusalaṃ, abyākatena abyākatanti ayameva niyamo. Ekake pana abyākatena abyākatameva labbhatīti evamettha bāvīsatiyā paccayesu tīṇi, vipāke ekanti dve paricchedā. Pacchājāte anulomaṃ natthi. Tasmā tīṇi ekanti imesaññeva vasena dukatikādīsu paccayasaṃsandane yattha vipākapaccayo pavisati; tattha ekaṃ, sesesu tīṇīti evaṃ gaṇanā veditabbā. Sesamettha anulome uttānatthameva.
੩੫੧-੩੫੪. ਪਚ੍ਚਨੀਯੇ ਪਨ ਕੁਸਲਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀਤਿ ਅਕੁਸਲਮੇવ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਤਂ, ਤਂ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવ।
351-354. Paccanīye pana kusalaṃ na labbhatīti akusalameva ādiṃ katvā vissajjanaṃ kataṃ, taṃ uttānatthameva.
੩੫੯. ਯਂ ਪਨੇਤ੍ਥ ਪਚ੍ਚਨੀਯੇ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਪਰਿਚ੍ਛੇਦਂ ਗਣਨਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ਨਹੇਤੁਯਾ ਦ੍વੇਤਿਆਦਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਤਤ੍ਥ ਦ੍વੇ ਤੀਣਿ ਏਕਨ੍ਤਿ ਤਯੋ ਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾ। ਤੇਸਂ વਸੇਨ ਦੁਕਤਿਕਾਦੀਸੁ ਪਚ੍ਚਯਸਂਸਨ੍ਦਨੇ ਗਣਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਇਧਾਪਿ ਅਧਿਕਤਰਗਣਨਾਨਂ ਊਨਤਰਗਣਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਂਸਨ੍ਦਨੇ ਊਨਤਰਗਣਨਮੇવ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਸਮਗਣਨੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮਗਣਨਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਚੇਤ੍ਥ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮਾਯੇવ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਹੇਤੁਨਾਧਿਪਤਿਨਪੁਰੇਜਾਤਨਪਚ੍ਛਾਜਾਤਨਾਸੇવਨਨਕਮ੍ਮਨવਿਪਾਕਨਝਾਨਨਮਗ੍ਗਨવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤવਸੇਨ ਦਸੇવ ਪਚ੍ਚਯਾ ਪਚ੍ਚਨੀਕਤੋ ਦਸ੍ਸਿਤਾ, ਸੇਸਾ ਚੁਦ੍ਦਸ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ। ਯੇਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁਪਿ વਿਪਾਕੇ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇ ਨਕਮ੍ਮਨવਿਪਾਕਾ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ।
359. Yaṃ panettha paccanīye vissajjanaparicchedaṃ gaṇanato dassetuṃ nahetuyā dvetiādi vuttaṃ, tattha dve tīṇi ekanti tayo paricchedā. Tesaṃ vasena dukatikādīsu paccayasaṃsandane gaṇanā veditabbā. Idhāpi adhikataragaṇanānaṃ ūnataragaṇanena saddhiṃ saṃsandane ūnataragaṇanameva labbhati, samagaṇanena saddhiṃ samagaṇanaṃ. Yasmā cettha arūpadhammāyeva paccayuppannā, tasmā nahetunādhipatinapurejātanapacchājātanāsevananakammanavipākanajhānanamagganavippayuttavasena daseva paccayā paccanīkato dassitā, sesā cuddasa na labbhanti. Yepi labbhanti, tesupi vipāke paccayuppanne nakammanavipākā na labbhanti.
੩੬੦-੩੬੮. ਨਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਧਿਪਤਿਯਾ ਦ੍વੇਤਿ ਨਹੇਤੁਯਾ ਲਦ੍ਧਂ ਦ੍વਯਮੇવ। ਸੇਸਦ੍વਯੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਨਕਮ੍ਮੇ ਏਕਨ੍ਤਿ ਅਹੇਤੁਕਕਿਰਿਯਚੇਤਨਂ ਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਕਤ੍વਾ ਅਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ। ਨવਿਪਾਕੇ ਦ੍વੇਤਿ ਅਹੇਤੁਕਮੋਹਕਿਰਿਯવਸੇਨ ਦ੍વੇ। ਨਝਾਨੇ ਏਕਨ੍ਤਿ ਅਹੇਤੁਕਪਞ੍ਚવਿਞ੍ਞਾਣવਸੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਨਮਗ੍ਗੇ ਏਕਨ੍ਤਿ ਅਹੇਤੁਕવਿਪਾਕਕਿਰਿਯવਸੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ। ਇਮਿਨਾવੁਪਾਯੇਨ ਸਬ੍ਬਸਂਸਨ੍ਦਨੇਸੁ ਅਤ੍ਥੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋਤਿ।
360-368. Nahetupaccayā nādhipatiyā dveti nahetuyā laddhaṃ dvayameva. Sesadvayesupi eseva nayo. Nakamme ekanti ahetukakiriyacetanaṃ paccayuppannaṃ katvā abyākatena abyākataṃ. Navipāke dveti ahetukamohakiriyavasena dve. Najhāne ekanti ahetukapañcaviññāṇavasena abyākatavissajjanaṃ veditabbaṃ. Namagge ekanti ahetukavipākakiriyavasena abyākatavissajjanaṃ. Imināvupāyena sabbasaṃsandanesu attho veditabboti.
੩੬੯-੩੮੩. ਅਨੁਲੋਮਪਚ੍ਚਨੀਯੇ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਾ ਨਹੇਤੁਆਦਯੋ ਦਸੇવ ਪਚ੍ਚਨੀਯਤੋ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਨ ਸੇਸਾ। ਯੇਪਿ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤਿ, ਤੇਸੁ ਹੇਤੁਮ੍ਹਿ ਅਨੁਲੋਮਤੋ ਠਿਤੇ ਝਾਨਮਗ੍ਗਾ ਪਚ੍ਚਨੀਯਤੋ ਨ ਲਬ੍ਭਨ੍ਤੀਤਿ ਸਬ੍ਬਂ ਹੇਟ੍ਠਾ વੁਤ੍ਤਨਯੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਨ੍ਤਿ।
369-383. Anulomapaccanīye heṭṭhā vuttā nahetuādayo daseva paccanīyato labbhanti, na sesā. Yepi labbhanti, tesu hetumhi anulomato ṭhite jhānamaggā paccanīyato na labbhantīti sabbaṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbanti.
੩੮੪-੩੯੧. ਪਚ੍ਚਨੀਯਾਨੁਲੋਮੇ ਨਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ ਅਹੇਤੁਕਮੋਹੋવ ਝਾਨਮਗ੍ਗਪਚ੍ਚਯਂ ਲਭਤਿ, ਸੇਸਾ ਨ ਲਭਨ੍ਤਿ। ਨਝਾਨਪਚ੍ਚਯੇ ਅਟ੍ਠਾਹੇਤੁਕਚਿਤ੍ਤਾਨਿਪਿ। ਨਕਮ੍ਮਪਚ੍ਚਯਾ ਨਹੇਤੁਪਚ੍ਚਯਾ ਨਾਧਿਪਤਿਪਚ੍ਚਯਾ ਨਪੁਰੇਜਾਤਪਚ੍ਚਯਾ ਆਰਮ੍ਮਣੇ ਏਕਨ੍ਤਿ ਆਰੁਪ੍ਪੇ ਅਹੇਤੁਕਕਿਰਿਯਚੇਤਨਾવਸੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤੇਨ ਅਬ੍ਯਾਕਤਂ। ਇਮਿਨਾ ਉਪਾਯੇਨ ਯਂ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਯਞ੍ਚ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਸ੍ਸ વਸੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਗਣਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾਤਿ।
384-391. Paccanīyānulome nahetupaccayuppannesu ahetukamohova jhānamaggapaccayaṃ labhati, sesā na labhanti. Najhānapaccaye aṭṭhāhetukacittānipi. Nakammapaccayā nahetupaccayā nādhipatipaccayā napurejātapaccayā ārammaṇe ekanti āruppe ahetukakiriyacetanāvasena abyākatena abyākataṃ. Iminā upāyena yaṃ labbhati, yañca na labbhati, tassa vasena sabbattha gaṇanā veditabbāti.
ਸਂਸਟ੍ਠવਾਰવਣ੍ਣਨਾ।
Saṃsaṭṭhavāravaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਪਟ੍ਠਾਨਪਾਲ਼ਿ • Paṭṭhānapāḷi / ੧. ਕੁਸਲਤ੍ਤਿਕਂ • 1. Kusalattikaṃ
