Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
൫. സംസട്ഠവാരവണ്ണനാ
5. Saṃsaṭṭhavāravaṇṇanā
൩൩൮-൩൪൬. സംസട്ഠവാരേ കുസലം ധമ്മം സംസട്ഠോതി കുസലം ധമ്മം ഏകുപ്പാദാദിലക്ഖണേന സമ്പയോഗട്ഠേന പച്ചയം കത്വാതി അത്ഥോ. കുസലം ഏകം ഖന്ധം സംസട്ഠോതി കുസലം ഏകം ഖന്ധം സമ്പയുത്തപച്ചയം കത്വാ തയോ ഖന്ധാ ഉപ്പജ്ജന്തി ഹേതുപച്ചയാതി വുത്തം ഹോതി. ഇമിനാ ഉപായേന സബ്ബപദേസു അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ. ഇമസ്മിം പന ഹേതുപച്ചയേ അരൂപധമ്മസ്സേവ സമ്പയോഗട്ഠേന പച്ചയം കത്വാ തയോ പഞ്ഹാ വിസ്സജ്ജിതാ. യഥാ ച ഹേതുപച്ചയേ, തഥാ ആരമ്മണപച്ചയാദീസുപി, കേവലം വിപാകപച്ചയേ ഏകമേവ വിസ്സജ്ജനം.
338-346. Saṃsaṭṭhavāre kusalaṃ dhammaṃ saṃsaṭṭhoti kusalaṃ dhammaṃ ekuppādādilakkhaṇena sampayogaṭṭhena paccayaṃ katvāti attho. Kusalaṃ ekaṃ khandhaṃ saṃsaṭṭhoti kusalaṃ ekaṃ khandhaṃ sampayuttapaccayaṃ katvā tayo khandhā uppajjanti hetupaccayāti vuttaṃ hoti. Iminā upāyena sabbapadesu attho veditabbo. Imasmiṃ pana hetupaccaye arūpadhammasseva sampayogaṭṭhena paccayaṃ katvā tayo pañhā vissajjitā. Yathā ca hetupaccaye, tathā ārammaṇapaccayādīsupi, kevalaṃ vipākapaccaye ekameva vissajjanaṃ.
൩൪൭-൩൫൦. ഇദാനി യഥാലദ്ധാനി വിസ്സജ്ജനാനി ഗണനവസേന ദസ്സേതും ഹേതുയാ തീണീതിആദി വുത്തം. തത്ഥ സബ്ബതികേസു കുസലേന കുസലം, അകുസലേന അകുസലം, അബ്യാകതേന അബ്യാകതന്തി അയമേവ നിയമോ. ഏകകേ പന അബ്യാകതേന അബ്യാകതമേവ ലബ്ഭതീതി ഏവമേത്ഥ ബാവീസതിയാ പച്ചയേസു തീണി, വിപാകേ ഏകന്തി ദ്വേ പരിച്ഛേദാ. പച്ഛാജാതേ അനുലോമം നത്ഥി. തസ്മാ തീണി ഏകന്തി ഇമേസഞ്ഞേവ വസേന ദുകതികാദീസു പച്ചയസംസന്ദനേ യത്ഥ വിപാകപച്ചയോ പവിസതി; തത്ഥ ഏകം, സേസേസു തീണീതി ഏവം ഗണനാ വേദിതബ്ബാ. സേസമേത്ഥ അനുലോമേ ഉത്താനത്ഥമേവ.
347-350. Idāni yathāladdhāni vissajjanāni gaṇanavasena dassetuṃ hetuyā tīṇītiādi vuttaṃ. Tattha sabbatikesu kusalena kusalaṃ, akusalena akusalaṃ, abyākatena abyākatanti ayameva niyamo. Ekake pana abyākatena abyākatameva labbhatīti evamettha bāvīsatiyā paccayesu tīṇi, vipāke ekanti dve paricchedā. Pacchājāte anulomaṃ natthi. Tasmā tīṇi ekanti imesaññeva vasena dukatikādīsu paccayasaṃsandane yattha vipākapaccayo pavisati; tattha ekaṃ, sesesu tīṇīti evaṃ gaṇanā veditabbā. Sesamettha anulome uttānatthameva.
൩൫൧-൩൫൪. പച്ചനീയേ പന കുസലം ന ലബ്ഭതീതി അകുസലമേവ ആദിം കത്വാ വിസ്സജ്ജനം കതം, തം ഉത്താനത്ഥമേവ.
351-354. Paccanīye pana kusalaṃ na labbhatīti akusalameva ādiṃ katvā vissajjanaṃ kataṃ, taṃ uttānatthameva.
൩൫൯. യം പനേത്ഥ പച്ചനീയേ വിസ്സജ്ജനപരിച്ഛേദം ഗണനതോ ദസ്സേതും നഹേതുയാ ദ്വേതിആദി വുത്തം, തത്ഥ ദ്വേ തീണി ഏകന്തി തയോ പരിച്ഛേദാ. തേസം വസേന ദുകതികാദീസു പച്ചയസംസന്ദനേ ഗണനാ വേദിതബ്ബാ. ഇധാപി അധികതരഗണനാനം ഊനതരഗണനേന സദ്ധിം സംസന്ദനേ ഊനതരഗണനമേവ ലബ്ഭതി, സമഗണനേന സദ്ധിം സമഗണനം. യസ്മാ ചേത്ഥ അരൂപധമ്മായേവ പച്ചയുപ്പന്നാ, തസ്മാ നഹേതുനാധിപതിനപുരേജാതനപച്ഛാജാതനാസേവനനകമ്മനവിപാകനഝാനനമഗ്ഗനവിപ്പയുത്തവസേന ദസേവ പച്ചയാ പച്ചനീകതോ ദസ്സിതാ, സേസാ ചുദ്ദസ ന ലബ്ഭന്തി. യേപി ലബ്ഭന്തി, തേസുപി വിപാകേ പച്ചയുപ്പന്നേ നകമ്മനവിപാകാ ന ലബ്ഭന്തി.
359. Yaṃ panettha paccanīye vissajjanaparicchedaṃ gaṇanato dassetuṃ nahetuyā dvetiādi vuttaṃ, tattha dve tīṇi ekanti tayo paricchedā. Tesaṃ vasena dukatikādīsu paccayasaṃsandane gaṇanā veditabbā. Idhāpi adhikataragaṇanānaṃ ūnataragaṇanena saddhiṃ saṃsandane ūnataragaṇanameva labbhati, samagaṇanena saddhiṃ samagaṇanaṃ. Yasmā cettha arūpadhammāyeva paccayuppannā, tasmā nahetunādhipatinapurejātanapacchājātanāsevananakammanavipākanajhānanamagganavippayuttavasena daseva paccayā paccanīkato dassitā, sesā cuddasa na labbhanti. Yepi labbhanti, tesupi vipāke paccayuppanne nakammanavipākā na labbhanti.
൩൬൦-൩൬൮. നഹേതുപച്ചയാ നാധിപതിയാ ദ്വേതി നഹേതുയാ ലദ്ധം ദ്വയമേവ. സേസദ്വയേസുപി ഏസേവ നയോ. നകമ്മേ ഏകന്തി അഹേതുകകിരിയചേതനം പച്ചയുപ്പന്നം കത്വാ അബ്യാകതേന അബ്യാകതം. നവിപാകേ ദ്വേതി അഹേതുകമോഹകിരിയവസേന ദ്വേ. നഝാനേ ഏകന്തി അഹേതുകപഞ്ചവിഞ്ഞാണവസേന അബ്യാകതവിസ്സജ്ജനം വേദിതബ്ബം. നമഗ്ഗേ ഏകന്തി അഹേതുകവിപാകകിരിയവസേന അബ്യാകതവിസ്സജ്ജനം. ഇമിനാവുപായേന സബ്ബസംസന്ദനേസു അത്ഥോ വേദിതബ്ബോതി.
360-368. Nahetupaccayā nādhipatiyā dveti nahetuyā laddhaṃ dvayameva. Sesadvayesupi eseva nayo. Nakamme ekanti ahetukakiriyacetanaṃ paccayuppannaṃ katvā abyākatena abyākataṃ. Navipāke dveti ahetukamohakiriyavasena dve. Najhāne ekanti ahetukapañcaviññāṇavasena abyākatavissajjanaṃ veditabbaṃ. Namagge ekanti ahetukavipākakiriyavasena abyākatavissajjanaṃ. Imināvupāyena sabbasaṃsandanesu attho veditabboti.
൩൬൯-൩൮൩. അനുലോമപച്ചനീയേ ഹേട്ഠാ വുത്താ നഹേതുആദയോ ദസേവ പച്ചനീയതോ ലബ്ഭന്തി, ന സേസാ. യേപി ലബ്ഭന്തി, തേസു ഹേതുമ്ഹി അനുലോമതോ ഠിതേ ഝാനമഗ്ഗാ പച്ചനീയതോ ന ലബ്ഭന്തീതി സബ്ബം ഹേട്ഠാ വുത്തനയേനേവ വേദിതബ്ബന്തി.
369-383. Anulomapaccanīye heṭṭhā vuttā nahetuādayo daseva paccanīyato labbhanti, na sesā. Yepi labbhanti, tesu hetumhi anulomato ṭhite jhānamaggā paccanīyato na labbhantīti sabbaṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbanti.
൩൮൪-൩൯൧. പച്ചനീയാനുലോമേ നഹേതുപച്ചയുപ്പന്നേസു അഹേതുകമോഹോവ ഝാനമഗ്ഗപച്ചയം ലഭതി, സേസാ ന ലഭന്തി. നഝാനപച്ചയേ അട്ഠാഹേതുകചിത്താനിപി. നകമ്മപച്ചയാ നഹേതുപച്ചയാ നാധിപതിപച്ചയാ നപുരേജാതപച്ചയാ ആരമ്മണേ ഏകന്തി ആരുപ്പേ അഹേതുകകിരിയചേതനാവസേന അബ്യാകതേന അബ്യാകതം. ഇമിനാ ഉപായേന യം ലബ്ഭതി, യഞ്ച ന ലബ്ഭതി, തസ്സ വസേന സബ്ബത്ഥ ഗണനാ വേദിതബ്ബാതി.
384-391. Paccanīyānulome nahetupaccayuppannesu ahetukamohova jhānamaggapaccayaṃ labhati, sesā na labhanti. Najhānapaccaye aṭṭhāhetukacittānipi. Nakammapaccayā nahetupaccayā nādhipatipaccayā napurejātapaccayā ārammaṇe ekanti āruppe ahetukakiriyacetanāvasena abyākatena abyākataṃ. Iminā upāyena yaṃ labbhati, yañca na labbhati, tassa vasena sabbattha gaṇanā veditabbāti.
സംസട്ഠവാരവണ്ണനാ.
Saṃsaṭṭhavāravaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / പട്ഠാനപാളി • Paṭṭhānapāḷi / ൧. കുസലത്തികം • 1. Kusalattikaṃ