| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / संयुत्तनिकाय (अट्ठकथा) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
१०. समुद्दकसुत्तवण्णना
10. Samuddakasuttavaṇṇanā
२५६. दसमे समुद्दतीरे पण्णकुटीसूति चक्कवाळमहासमुद्दपिट्ठियं रजतपट्टवण्णे वालुकपुळिने वुत्तप्पकारासु पण्णसालासु वसन्ति। सियापि नोति सियापि अम्हाकं। अभयदक्खिणं याचेय्यामाति अभयदानं याचेय्याम। येभुय्येन किर देवासुरसङ्गामो महासमुद्दपिट्ठे होति। असुरानं न सब्बकालं जयो होति, बहुवारे पराजयोव होति। ते देवेहि पराजिता पलायन्ता इसीनं अस्समपदेन गच्छन्ता ‘‘सक्को इमेहि सद्धिं मन्तेत्वा अम्हे नासेति, गण्हथ पुत्तहताय पुत्ते’’ति कुपिता अस्समपदे पानीयघटचङ्कमनसालादीनि विद्धंसेन्ति। इसयो अरञ्ञतो फलाफलं आदाय आगता नं दिस्वा पुन दुक्खेन पटिपाकतिकं करोन्ति। तेपि पुनप्पुनं तथेव विनासेन्ति। तस्मा ‘‘इदानि तेसं सङ्गामो पच्चुपट्ठितो’’ति सुत्वा एवं चिन्तयिंसु।
256. Dasame samuddatīre paṇṇakuṭīsūti cakkavāḷamahāsamuddapiṭṭhiyaṃ rajatapaṭṭavaṇṇe vālukapuḷine vuttappakārāsu paṇṇasālāsu vasanti. Siyāpi noti siyāpi amhākaṃ. Abhayadakkhiṇaṃ yāceyyāmāti abhayadānaṃ yāceyyāma. Yebhuyyena kira devāsurasaṅgāmo mahāsamuddapiṭṭhe hoti. Asurānaṃ na sabbakālaṃ jayo hoti, bahuvāre parājayova hoti. Te devehi parājitā palāyantā isīnaṃ assamapadena gacchantā ‘‘sakko imehi saddhiṃ mantetvā amhe nāseti, gaṇhatha puttahatāya putte’’ti kupitā assamapade pānīyaghaṭacaṅkamanasālādīni viddhaṃsenti. Isayo araññato phalāphalaṃ ādāya āgatā naṃ disvā puna dukkhena paṭipākatikaṃ karonti. Tepi punappunaṃ tatheva vināsenti. Tasmā ‘‘idāni tesaṃ saṅgāmo paccupaṭṭhito’’ti sutvā evaṃ cintayiṃsu.
कामंकरोति इच्छितकरो। भयस्स अभयस्स वाति भयं वा अभयं वा। इदं वुत्तं होति – सचे त्वं अभयं दातुकामो, अभयं दातुं पहोसि। सचे भयं दातुकामो। भयं दातुं पहोसि। अम्हाकं पन अभयदानं देहीति। दुट्ठानन्ति विरुद्धानं। पवुत्तन्ति खेत्ते पतिट्ठापितं।
Kāmaṃkaroti icchitakaro. Bhayassa abhayassa vāti bhayaṃ vā abhayaṃ vā. Idaṃ vuttaṃ hoti – sace tvaṃ abhayaṃ dātukāmo, abhayaṃ dātuṃ pahosi. Sace bhayaṃ dātukāmo. Bhayaṃ dātuṃ pahosi. Amhākaṃ pana abhayadānaṃ dehīti. Duṭṭhānanti viruddhānaṃ. Pavuttanti khette patiṭṭhāpitaṃ.
तिक्खत्तुं उब्बिज्जीति सायमासभत्तं भुञ्जित्वा सयनं अभिरुय्ह निपन्नो निद्दाय ओक्कन्तमत्ताय समन्ता ठत्वा सत्तिसतेन पहटो विय विरवन्तो उट्ठहति, दसयोजनसहस्सं असुरभवनं ‘‘किमिद’’न्ति सङ्खोभं आपज्जति। अथ नं आगन्त्वा ‘‘किमिद’’न्ति पुच्छन्ति। सो ‘‘न किञ्ची’’ति वदति। दुतिययामादीसुपि एसेव नयो। इति असुरानं ‘‘मा भायि, महाराजा’’ति तं अस्सासेन्तानंयेव अरुणं उग्गच्छति। एवमस्स ततो पट्ठाय गेलञ्ञजातं चित्तं वेपति। तेनेव चस्स ‘‘वेपचित्ती’’ति अपरं नामं उदपादीति। दसमं।
Tikkhattuṃ ubbijjīti sāyamāsabhattaṃ bhuñjitvā sayanaṃ abhiruyha nipanno niddāya okkantamattāya samantā ṭhatvā sattisatena pahaṭo viya viravanto uṭṭhahati, dasayojanasahassaṃ asurabhavanaṃ ‘‘kimida’’nti saṅkhobhaṃ āpajjati. Atha naṃ āgantvā ‘‘kimida’’nti pucchanti. So ‘‘na kiñcī’’ti vadati. Dutiyayāmādīsupi eseva nayo. Iti asurānaṃ ‘‘mā bhāyi, mahārājā’’ti taṃ assāsentānaṃyeva aruṇaṃ uggacchati. Evamassa tato paṭṭhāya gelaññajātaṃ cittaṃ vepati. Teneva cassa ‘‘vepacittī’’ti aparaṃ nāmaṃ udapādīti. Dasamaṃ.
पठमो वग्गो।
Paṭhamo vaggo.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / संयुत्तनिकाय • Saṃyuttanikāya / १०. समुद्दकसुत्तं • 10. Samuddakasuttaṃ
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / संयुत्तनिकाय (टीका) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / १०. समुद्दकसुत्तवण्णना • 10. Samuddakasuttavaṇṇanā
