| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
๑๐. สมุทฺทกสุตฺตวณฺณนา
10. Samuddakasuttavaṇṇanā
๒๕๖. ทสเม สมุทฺทตีเร ปณฺณกุฎีสูติ จกฺกวาฬมหาสมุทฺทปิฎฺฐิยํ รชตปฎฺฎวเณฺณ วาลุกปุฬิเน วุตฺตปฺปการาสุ ปณฺณสาลาสุ วสนฺติฯ สิยาปิ โนติ สิยาปิ อมฺหากํฯ อภยทกฺขิณํ ยาเจยฺยามาติ อภยทานํ ยาเจยฺยามฯ เยภุเยฺยน กิร เทวาสุรสงฺคาโม มหาสมุทฺทปิเฎฺฐ โหติฯ อสุรานํ น สพฺพกาลํ ชโย โหติ, พหุวาเร ปราชโยว โหติฯ เต เทเวหิ ปราชิตา ปลายนฺตา อิสีนํ อสฺสมปเทน คจฺฉนฺตา ‘‘สโกฺก อิเมหิ สทฺธิํ มเนฺตตฺวา อเมฺห นาเสติ, คณฺหถ ปุตฺตหตาย ปุเตฺต’’ติ กุปิตา อสฺสมปเท ปานียฆฎจงฺกมนสาลาทีนิ วิทฺธํเสนฺติฯ อิสโย อรญฺญโต ผลาผลํ อาทาย อาคตา นํ ทิสฺวา ปุน ทุเกฺขน ปฎิปากติกํ กโรนฺติฯ เตปิ ปุนปฺปุนํ ตเถว วินาเสนฺติฯ ตสฺมา ‘‘อิทานิ เตสํ สงฺคาโม ปจฺจุปฎฺฐิโต’’ติ สุตฺวา เอวํ จินฺตยิํสุฯ
256. Dasame samuddatīre paṇṇakuṭīsūti cakkavāḷamahāsamuddapiṭṭhiyaṃ rajatapaṭṭavaṇṇe vālukapuḷine vuttappakārāsu paṇṇasālāsu vasanti. Siyāpi noti siyāpi amhākaṃ. Abhayadakkhiṇaṃ yāceyyāmāti abhayadānaṃ yāceyyāma. Yebhuyyena kira devāsurasaṅgāmo mahāsamuddapiṭṭhe hoti. Asurānaṃ na sabbakālaṃ jayo hoti, bahuvāre parājayova hoti. Te devehi parājitā palāyantā isīnaṃ assamapadena gacchantā ‘‘sakko imehi saddhiṃ mantetvā amhe nāseti, gaṇhatha puttahatāya putte’’ti kupitā assamapade pānīyaghaṭacaṅkamanasālādīni viddhaṃsenti. Isayo araññato phalāphalaṃ ādāya āgatā naṃ disvā puna dukkhena paṭipākatikaṃ karonti. Tepi punappunaṃ tatheva vināsenti. Tasmā ‘‘idāni tesaṃ saṅgāmo paccupaṭṭhito’’ti sutvā evaṃ cintayiṃsu.
กามํกโรติ อิจฺฉิตกโรฯ ภยสฺส อภยสฺส วาติ ภยํ วา อภยํ วาฯ อิทํ วุตฺตํ โหติ – สเจ ตฺวํ อภยํ ทาตุกาโม, อภยํ ทาตุํ ปโหสิฯ สเจ ภยํ ทาตุกาโมฯ ภยํ ทาตุํ ปโหสิฯ อมฺหากํ ปน อภยทานํ เทหีติฯ ทุฎฺฐานนฺติ วิรุทฺธานํฯ ปวุตฺตนฺติ เขเตฺต ปติฎฺฐาปิตํฯ
Kāmaṃkaroti icchitakaro. Bhayassa abhayassa vāti bhayaṃ vā abhayaṃ vā. Idaṃ vuttaṃ hoti – sace tvaṃ abhayaṃ dātukāmo, abhayaṃ dātuṃ pahosi. Sace bhayaṃ dātukāmo. Bhayaṃ dātuṃ pahosi. Amhākaṃ pana abhayadānaṃ dehīti. Duṭṭhānanti viruddhānaṃ. Pavuttanti khette patiṭṭhāpitaṃ.
ติกฺขตฺตุํ อุพฺพิชฺชีติ สายมาสภตฺตํ ภุญฺชิตฺวา สยนํ อภิรุยฺห นิปโนฺน นิทฺทาย โอกฺกนฺตมตฺตาย สมนฺตา ฐตฺวา สตฺติสเตน ปหโฎ วิย วิรวโนฺต อุฎฺฐหติ, ทสโยชนสหสฺสํ อสุรภวนํ ‘‘กิมิท’’นฺติ สโงฺขภํ อาปชฺชติฯ อถ นํ อาคนฺตฺวา ‘‘กิมิท’’นฺติ ปุจฺฉนฺติฯ โส ‘‘น กิญฺจี’’ติ วทติฯ ทุติยยามาทีสุปิ เอเสว นโยฯ อิติ อสุรานํ ‘‘มา ภายิ, มหาราชา’’ติ ตํ อสฺสาเสนฺตานํเยว อรุณํ อุคฺคจฺฉติฯ เอวมสฺส ตโต ปฎฺฐาย เคลญฺญชาตํ จิตฺตํ เวปติฯ เตเนว จสฺส ‘‘เวปจิตฺตี’’ติ อปรํ นามํ อุทปาทีติฯ ทสมํฯ
Tikkhattuṃ ubbijjīti sāyamāsabhattaṃ bhuñjitvā sayanaṃ abhiruyha nipanno niddāya okkantamattāya samantā ṭhatvā sattisatena pahaṭo viya viravanto uṭṭhahati, dasayojanasahassaṃ asurabhavanaṃ ‘‘kimida’’nti saṅkhobhaṃ āpajjati. Atha naṃ āgantvā ‘‘kimida’’nti pucchanti. So ‘‘na kiñcī’’ti vadati. Dutiyayāmādīsupi eseva nayo. Iti asurānaṃ ‘‘mā bhāyi, mahārājā’’ti taṃ assāsentānaṃyeva aruṇaṃ uggacchati. Evamassa tato paṭṭhāya gelaññajātaṃ cittaṃ vepati. Teneva cassa ‘‘vepacittī’’ti aparaṃ nāmaṃ udapādīti. Dasamaṃ.
ปฐโม วโคฺคฯ
Paṭhamo vaggo.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๑๐. สมุทฺทกสุตฺตํ • 10. Samuddakasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ๑๐. สมุทฺทกสุตฺตวณฺณนา • 10. Samuddakasuttavaṇṇanā
