| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / ជាតក-អដ្ឋកថា • Jātaka-aṭṭhakathā |
[៤៣៦] ១០. សមុគ្គជាតកវណ្ណនា
[436] 10. Samuggajātakavaṇṇanā
កុតោ នុ អាគច្ឆថាតិ ឥទំ សត្ថា ជេតវនេ វិហរន្តោ ឧក្កណ្ឋិតភិក្ខុំ អារព្ភ កថេសិ។ តញ្ហិ សត្ថា ‘‘សច្ចំ កិរ ត្វំ ភិក្ខុ ឧក្កណ្ឋិតោសី’’តិ បុច្ឆិត្វា ‘‘សច្ចំ, ភន្តេ’’តិ វុត្តេ ‘‘កស្មា ភិក្ខុ មាតុគាមំ បត្ថេសិ, មាតុគាមោ នាមេស អសព្ភោ អកតញ្ញូ, បុព្ពេ ទានវរក្ខសា គិលិត្វា កុច្ឆិនា បរិហរន្តាបិ មាតុគាមំ រក្ខិតុំ ឯកបុរិសនិស្សិតំ កាតុំ នាសក្ខិំសុ, ត្វំ កថំ សក្ខិស្សសី’’តិ វត្វា អតីតំ អាហរិ។
Kutonu āgacchathāti idaṃ satthā jetavane viharanto ukkaṇṭhitabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Tañhi satthā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu ukkaṇṭhitosī’’ti pucchitvā ‘‘saccaṃ, bhante’’ti vutte ‘‘kasmā bhikkhu mātugāmaṃ patthesi, mātugāmo nāmesa asabbho akataññū, pubbe dānavarakkhasā gilitvā kucchinā pariharantāpi mātugāmaṃ rakkhituṃ ekapurisanissitaṃ kātuṃ nāsakkhiṃsu, tvaṃ kathaṃ sakkhissasī’’ti vatvā atītaṃ āhari.
អតីតេ ពារាណសិយំ ព្រហ្មទត្តេ រជ្ជំ ការេន្តេ ពោធិសត្តោ កាមេ បហាយ ហិមវន្តំ បវិសិត្វា ឥសិបព្ពជ្ជំ បព្ពជិត្វា អភិញ្ញា ច សមាបត្តិយោ ច និព្ពត្តេត្វា ផលាផលេន យាបេន្តោ វិហាសិ។ តស្ស បណ្ណសាលាយ អវិទូរេ ឯកោ ទានវរក្ខសោ វសតិ។ សោ អន្តរន្តរា មហាសត្តំ ឧបសង្កមិត្វា ធម្មំ សុណាតិ, អដវិយំ បន មនុស្សានំ សញ្ចរណមគ្គេ ឋត្វា អាគតាគតេ មនុស្សេ គហេត្វា ខាទតិ។ តស្មិំ កាលេ ឯកា កាសិរដ្ឋេ កុលធីតា ឧត្តមរូបធរា អញ្ញតរស្មិំ បច្ចន្តគាមេ និវុត្ថា ហោតិ។ តស្សា ឯកទិវសំ មាតាបិតូនំ ទស្សនត្ថាយ គន្ត្វា បច្ចាគមនកាលេ បរិវារមនុស្សេ ទិស្វា សោ ទានវោ ភេរវរូបេន បក្ខន្ទិ។ មនុស្សា ភីតា គហិតគហិតាវុធានិ ឆឌ្ឌេត្វា បលាយិំសុ។ ទានវោ យានេ និសិន្នំ អភិរូបំ មាតុគាមំ ទិស្វា បដិពទ្ធចិត្តោ ហុត្វា តំ អត្តនោ គុហំ នេត្វា ភរិយំ អកាសិ។ តតោ បដ្ឋាយ សប្បិតេលតណ្ឌុលមច្ឆមំសាទីនិ ចេវ មធុរផលាផលានិ ច អាហរិត្វា តំ បោសេសិ, វត្ថាលង្ការេហិ ច នំ អលង្ករិត្វា រក្ខណត្ថាយ ឯកស្មិំ ករណ្ឌកេ បក្ខិបិត្វា ករណ្ឌកំ គិលិត្វា កុច្ឆិនា បរិហរតិ។ សោ ឯកទិវសំ ន្ហាយិតុកាមតាយ ឯកំ សរំ គន្ត្វា ករណ្ឌកំ ឧគ្គិលិត្វា តំ តតោ នីហរិត្វា ន្ហាបេត្វា វិលិម្បេត្វា អលង្ការេត្វា ‘‘ថោកំ តវ សរីរំ ឧតុំ គណ្ហាបេហី’’តិ តំ ករណ្ឌកសមីបេ ឋបេត្វា សយំ ន្ហានតិត្ថំ ឱតរិត្វា តំ អនាសង្កមានោ ថោកំ ទូរំ គន្ត្វា ន្ហាយិ។
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kāme pahāya himavantaṃ pavisitvā isipabbajjaṃ pabbajitvā abhiññā ca samāpattiyo ca nibbattetvā phalāphalena yāpento vihāsi. Tassa paṇṇasālāya avidūre eko dānavarakkhaso vasati. So antarantarā mahāsattaṃ upasaṅkamitvā dhammaṃ suṇāti, aṭaviyaṃ pana manussānaṃ sañcaraṇamagge ṭhatvā āgatāgate manusse gahetvā khādati. Tasmiṃ kāle ekā kāsiraṭṭhe kuladhītā uttamarūpadharā aññatarasmiṃ paccantagāme nivutthā hoti. Tassā ekadivasaṃ mātāpitūnaṃ dassanatthāya gantvā paccāgamanakāle parivāramanusse disvā so dānavo bheravarūpena pakkhandi. Manussā bhītā gahitagahitāvudhāni chaḍḍetvā palāyiṃsu. Dānavo yāne nisinnaṃ abhirūpaṃ mātugāmaṃ disvā paṭibaddhacitto hutvā taṃ attano guhaṃ netvā bhariyaṃ akāsi. Tato paṭṭhāya sappitelataṇḍulamacchamaṃsādīni ceva madhuraphalāphalāni ca āharitvā taṃ posesi, vatthālaṅkārehi ca naṃ alaṅkaritvā rakkhaṇatthāya ekasmiṃ karaṇḍake pakkhipitvā karaṇḍakaṃ gilitvā kucchinā pariharati. So ekadivasaṃ nhāyitukāmatāya ekaṃ saraṃ gantvā karaṇḍakaṃ uggilitvā taṃ tato nīharitvā nhāpetvā vilimpetvā alaṅkāretvā ‘‘thokaṃ tava sarīraṃ utuṃ gaṇhāpehī’’ti taṃ karaṇḍakasamīpe ṭhapetvā sayaṃ nhānatitthaṃ otaritvā taṃ anāsaṅkamāno thokaṃ dūraṃ gantvā nhāyi.
តស្មិំ សមយេ វាយុស្សបុត្តោ នាម វិជ្ជាធរោ សន្នទ្ធខគ្គោ អាកាសេន គច្ឆតិ។ សា តំ ទិស្វា ‘‘ឯហី’’តិ ហត្ថមុទ្ទំ អកាសិ, វិជ្ជាធរោ ខិប្បំ ឱតរិ។ អថ នំ សា ករណ្ឌកេ បក្ខិបិត្វា ទានវស្ស អាគមនំ ឱលោកេន្តី ករណ្ឌកូបរិ និសីទិត្វា តំ អាគច្ឆន្តំ ទិស្វា តស្ស អត្តានំ ទស្សេត្វា តស្មិំ ករណ្ឌកសមីបំ អសម្បត្តេយេវ ករណ្ឌកំ វិវរិត្វា អន្តោ បវិសិត្វា វិជ្ជាធរស្ស ឧបរិ និបជ្ជិត្វា អត្តនោ សាដកំ បារុបិ។ ទានវោ អាគន្ត្វា ករណ្ឌកំ អសោធេត្វា ‘‘មាតុគាមោយេវ មេ’’តិ សញ្ញាយ ករណ្ឌកំ គិលិត្វា អត្តនោ គុហំ គច្ឆន្តោ អន្តរាមគ្គេ ចិន្តេសិ ‘‘តាបសោ មេ ចិរំ ទិដ្ឋោ, អជ្ជ តាវ នំ គន្ត្វា វន្ទិស្សាមី’’តិ។ សោ តស្ស សន្តិកំ អគមាសិ។ តាបសោបិ នំ ទូរតោវ អាគច្ឆន្តំ ទិស្វា ទ្វិន្នំ ជនានំ កុច្ឆិគតភាវំ ញត្វា សល្លបន្តោ បឋមំ គាថមាហ –
Tasmiṃ samaye vāyussaputto nāma vijjādharo sannaddhakhaggo ākāsena gacchati. Sā taṃ disvā ‘‘ehī’’ti hatthamuddaṃ akāsi, vijjādharo khippaṃ otari. Atha naṃ sā karaṇḍake pakkhipitvā dānavassa āgamanaṃ olokentī karaṇḍakūpari nisīditvā taṃ āgacchantaṃ disvā tassa attānaṃ dassetvā tasmiṃ karaṇḍakasamīpaṃ asampatteyeva karaṇḍakaṃ vivaritvā anto pavisitvā vijjādharassa upari nipajjitvā attano sāṭakaṃ pārupi. Dānavo āgantvā karaṇḍakaṃ asodhetvā ‘‘mātugāmoyeva me’’ti saññāya karaṇḍakaṃ gilitvā attano guhaṃ gacchanto antarāmagge cintesi ‘‘tāpaso me ciraṃ diṭṭho, ajja tāva naṃ gantvā vandissāmī’’ti. So tassa santikaṃ agamāsi. Tāpasopi naṃ dūratova āgacchantaṃ disvā dvinnaṃ janānaṃ kucchigatabhāvaṃ ñatvā sallapanto paṭhamaṃ gāthamāha –
៨៧.
87.
‘‘កុតោ នុ អាគច្ឆថ ភោ តយោ ជនា, ស្វាគតា ឯថ និសីទថាសនេ;
‘‘Kuto nu āgacchatha bho tayo janā, svāgatā etha nisīdathāsane;
កច្ចិត្ថ, ភោន្តោ កុសលំ អនាមយំ, ចិរស្សមព្ភាគមនញ្ហិ វោ ឥធា’’តិ។
Kaccittha, bhonto kusalaṃ anāmayaṃ, cirassamabbhāgamanañhi vo idhā’’ti.
តត្ថ ភោតិ អាលបនំ។ កច្ចិត្ថាតិ កច្ចិ ហោថ ភវថ វិជ្ជថ។ ភោន្តោតិ បុន អាលបន្តោ អាហ។ កុសលំ អនាមយន្តិ កច្ចិ តុម្ហាកំ កុសលំ អារោគ្យំ។ ចិរស្សមព្ភាគមនញ្ហិ វោ ឥធាតិ អជ្ជ តុម្ហាកំ ឥធ អព្ភាគមនញ្ច ចិរំ ជាតំ។
Tattha bhoti ālapanaṃ. Kaccitthāti kacci hotha bhavatha vijjatha. Bhontoti puna ālapanto āha. Kusalaṃ anāmayanti kacci tumhākaṃ kusalaṃ ārogyaṃ. Cirassamabbhāgamanañhi vo idhāti ajja tumhākaṃ idha abbhāgamanañca ciraṃ jātaṃ.
តំ សុត្វា ទានវោ ‘‘អហំ ឥមស្ស តាបសស្ស សន្តិកំ ឯកកោវ អាគតោ, អយញ្ច តាបសោ ‘តយោ ជនា’តិ វទតិ, កិំ នាមេស កថេតិ, កិំ នុ ខោ សភាវំ ញត្វា កថេតិ, ឧទាហុ ឧម្មត្តកោ ហុត្វា វិលបតី’’តិ ចិន្តេត្វា តាបសំ ឧបសង្កមិត្វា វន្ទិត្វា ឯកមន្តំ និសីទិត្វា តេន សទ្ធិំ សល្លបន្តោ ទុតិយំ គាថមាហ –
Taṃ sutvā dānavo ‘‘ahaṃ imassa tāpasassa santikaṃ ekakova āgato, ayañca tāpaso ‘tayo janā’ti vadati, kiṃ nāmesa katheti, kiṃ nu kho sabhāvaṃ ñatvā katheti, udāhu ummattako hutvā vilapatī’’ti cintetvā tāpasaṃ upasaṅkamitvā vanditvā ekamantaṃ nisīditvā tena saddhiṃ sallapanto dutiyaṃ gāthamāha –
៨៨.
88.
‘‘អហមេវ ឯកោ ឥធ មជ្ជ បត្តោ, ន ចាបិ មេ ទុតិយោ កោចិ វិជ្ជតិ;
‘‘Ahameva eko idha majja patto, na cāpi me dutiyo koci vijjati;
កិមេវ សន្ធាយ តេ ភាសិតំ ឥសេ, កុតោ នុ អាគច្ឆថ ភោ តយោ ជនា’’តិ។
Kimeva sandhāya te bhāsitaṃ ise, kuto nu āgacchatha bho tayo janā’’ti.
តត្ថ ឥធ មជ្ជាតិ ឥធ អជ្ជ។ កិមេវ សន្ធាយ តេ ភាសិតំ ឥសេតិ ភន្តេ, ឥសិ កិំ នាមេតំ សន្ធាយ តយា ភាសិតំ, បាកដំ តាវ មេ កត្វា កថេហីតិ។
Tattha idha majjāti idha ajja. Kimeva sandhāya te bhāsitaṃ iseti bhante, isi kiṃ nāmetaṃ sandhāya tayā bhāsitaṃ, pākaṭaṃ tāva me katvā kathehīti.
តាបសោ ‘‘ឯកំសេនេវាវុសោ សោតុកាមោសី’’តិ បុច្ឆិត្វា ‘‘អាម, ភន្តេ’’តិ វុត្តេ ‘‘តេន ហិ សុណាហី’’តិ វត្វា តតិយំ គាថមាហ –
Tāpaso ‘‘ekaṃsenevāvuso sotukāmosī’’ti pucchitvā ‘‘āma, bhante’’ti vutte ‘‘tena hi suṇāhī’’ti vatvā tatiyaṃ gāthamāha –
៨៩.
89.
‘‘តុវញ្ច ឯកោ ភរិយា ច តេ បិយា, សមុគ្គបក្ខិត្តនិកិណ្ណមន្តរេ;
‘‘Tuvañca eko bhariyā ca te piyā, samuggapakkhittanikiṇṇamantare;
សា រក្ខិតា កុច្ឆិគតាវ តេ សទា, វាយុស្សបុត្តេន សហា តហិំ រតា’’តិ។
Sā rakkhitā kucchigatāva te sadā, vāyussaputtena sahā tahiṃ ratā’’ti.
តត្ថ តុវញ្ច ឯកោតិ បឋមំ តាវ ត្វំ ឯកោ ជនោ។ បក្ខិត្តនិកិណ្ណមន្តរេតិ បក្ខិត្តានិកិណ្ណអន្តរេ តំ តត្ថ ភរិយំ រក្ខិតុកាមេន សទា តយា សមុគ្គេ បក្ខិត្តា សទ្ធិំ សមុគ្គេន និកិណ្ណា អន្តរេ, អន្តោកុច្ឆិយំ ឋបិតាតិ អត្ថោ។ វាយុស្សបុត្តេន សហាតិ ឯវំនាមកេន វិជ្ជាធរេន សទ្ធិំ។ តហិំ រតាតិ តត្ថ តវ អន្តោកុច្ឆិយញ្ញេវ កិលេសរតិយា រតា។ សោ ទានិ ត្វំ មាតុគាមំ ‘‘ឯកំ បុរិសនិស្សិតំ ករិស្សាមី’’តិ កុច្ឆិនាបិ បរិហរន្តោ តស្សា ជារំ ឧក្ខិបិត្វា ចរសីតិ។
Tattha tuvañca ekoti paṭhamaṃ tāva tvaṃ eko jano. Pakkhittanikiṇṇamantareti pakkhittānikiṇṇaantare taṃ tattha bhariyaṃ rakkhitukāmena sadā tayā samugge pakkhittā saddhiṃ samuggena nikiṇṇā antare, antokucchiyaṃ ṭhapitāti attho. Vāyussaputtena sahāti evaṃnāmakena vijjādharena saddhiṃ. Tahiṃ ratāti tattha tava antokucchiyaññeva kilesaratiyā ratā. So dāni tvaṃ mātugāmaṃ ‘‘ekaṃ purisanissitaṃ karissāmī’’ti kucchināpi pariharanto tassā jāraṃ ukkhipitvā carasīti.
តំ សុត្វា ទានវោ ‘‘វិជ្ជាធរា នាម ពហុមាយា ហោន្តិ, សចស្ស ខគ្គោ ហត្ថគតោ ភវិស្សតិ, កុច្ឆិំ មេ ផាលេត្វាបិ បលាយិស្សតី’’តិ ភីតតសិតោ ហុត្វា ខិប្បំ ករណ្ឌកំ ឧគ្គិលិត្វា បុរតោ ឋបេសិ។ សត្ថា អភិសម្ពុទ្ធោ ហុត្វា តំ បវត្តិំ បកាសេន្តោ ចតុត្ថំ គាថមាហ –
Taṃ sutvā dānavo ‘‘vijjādharā nāma bahumāyā honti, sacassa khaggo hatthagato bhavissati, kucchiṃ me phāletvāpi palāyissatī’’ti bhītatasito hutvā khippaṃ karaṇḍakaṃ uggilitvā purato ṭhapesi. Satthā abhisambuddho hutvā taṃ pavattiṃ pakāsento catutthaṃ gāthamāha –
៩០.
90.
‘‘សំវិគ្គរូបោ ឥសិនា វិយាកតោ, សោ ទានវោ តត្ថ សមុគ្គមុគ្គិលិ;
‘‘Saṃviggarūpo isinā viyākato, so dānavo tattha samuggamuggili;
អទ្ទក្ខិ ភរិយំ សុចិមាលធារិនិំ, វាយុស្សបុត្តេន សហា តហិំ រត’’ន្តិ។
Addakkhi bhariyaṃ sucimāladhāriniṃ, vāyussaputtena sahā tahiṃ rata’’nti.
តត្ថ អទ្ទក្ខីតិ សោ ករណ្ឌកំ វិវរិត្វា អទ្ទស។
Tattha addakkhīti so karaṇḍakaṃ vivaritvā addasa.
ករណ្ឌកេ បន វិវដមត្តេយេវ វិជ្ជាធរោ វិជ្ជំ ជប្បិត្វា ខគ្គំ គហេត្វា អាកាសំ បក្ខន្ទិ។ តំ ទិស្វា ទានវោ មហាសត្តស្ស តុស្សិត្វា ថុតិបុព្ពង្គមា សេសគាថា អភាសិ –
Karaṇḍake pana vivaṭamatteyeva vijjādharo vijjaṃ jappitvā khaggaṃ gahetvā ākāsaṃ pakkhandi. Taṃ disvā dānavo mahāsattassa tussitvā thutipubbaṅgamā sesagāthā abhāsi –
៩១.
91.
‘‘សុទិដ្ឋរូបមុគ្គតបានុវត្តិនា, ហីនា នរា យេ បមទាវសំ គតា;
‘‘Sudiṭṭharūpamuggatapānuvattinā, hīnā narā ye pamadāvasaṃ gatā;
យថា ហវេ បាណរិវេត្ថ រក្ខិតា, ទុដ្ឋា មយី អញ្ញមភិប្បមោទយិ។
Yathā have pāṇarivettha rakkhitā, duṭṭhā mayī aññamabhippamodayi.
៩២.
92.
‘‘ទិវា ច រត្តោ ច មយា ឧបដ្ឋិតា, តបស្សិនា ជោតិរិវា វនេ វសំ;
‘‘Divā ca ratto ca mayā upaṭṭhitā, tapassinā jotirivā vane vasaṃ;
សា ធម្មមុក្កម្ម អធម្មមាចរិ, អកិរិយរូបោ បមទាហិ សន្ថវោ។
Sā dhammamukkamma adhammamācari, akiriyarūpo pamadāhi santhavo.
៩៣.
93.
‘‘សរីរមជ្ឈម្ហិ ឋិតាតិ មញ្ញហំ, មយ្ហំ អយន្តិ អសតិំ អសញ្ញតំ;
‘‘Sarīramajjhamhi ṭhitāti maññahaṃ, mayhaṃ ayanti asatiṃ asaññataṃ;
សា ធម្មមុក្កម្ម អធម្មមាចរិ, អកិរិយរូបោ បមទាហិ សន្ថវោ។
Sā dhammamukkamma adhammamācari, akiriyarūpo pamadāhi santhavo.
៩៤.
94.
‘‘សុរក្ខិតំ មេតិ កថំ នុ វិស្សសេ, អនេកចិត្តាសុ ន ហត្ថិ រក្ខណា;
‘‘Surakkhitaṃ meti kathaṃ nu vissase, anekacittāsu na hatthi rakkhaṇā;
ឯតា ហិ បាតាលបបាតសន្និភា, ឯត្ថប្បមត្តោ ព្យសនំ និគច្ឆតិ។
Etā hi pātālapapātasannibhā, etthappamatto byasanaṃ nigacchati.
៩៥.
95.
‘‘តស្មា ហិ តេ សុខិនោ វីតសោកា, យេ មាតុគាមេហិ ចរន្តិ និស្សដា;
‘‘Tasmā hi te sukhino vītasokā, ye mātugāmehi caranti nissaṭā;
ឯតំ សិវំ ឧត្តមមាភិបត្ថយំ, ន មាតុគាមេហិ ករេយ្យ សន្ថវ’’ន្តិ។
Etaṃ sivaṃ uttamamābhipatthayaṃ, na mātugāmehi kareyya santhava’’nti.
តត្ថ សុទិដ្ឋរូបមុគ្គតបានុវត្តិនាតិ ភន្តេ, ឥសិ ឧគ្គតបានុវត្តិនា តយា សុទិដ្ឋរូបំ ឥទំ ការណំ។ ហីនាតិ នីចា។ យថា ហវេ បាណរិវេត្ថ រក្ខិតាតិ អយំ មយា អត្តនោ បាណា វិយ ឯត្ថ អន្តោកុច្ឆិយំ បរិហរន្តេន រក្ខិតា។ ទុដ្ឋា មយីតិ ឥទានិ មយិ មិត្តទុព្ភិកម្មំ កត្វា ទុដ្ឋា អញ្ញំ បុរិសំ អភិប្បមោទតិ។ ជោតិរិវា វនេ វសន្តិ វនេ វសន្តេន តបស្សិនា អគ្គិ វិយ មយា ឧបដ្ឋិតា បរិចរិតា។ សា ធម្មមុក្កម្មាតិ សា ឯសា ធម្មំ ឱក្កមិត្វា អតិក្កមិត្វា។ អកិរិយរូបោតិ អកត្តព្ពរូបោ។ សរីរមជ្ឈម្ហិ ឋិតាតិ មញ្ញហំ, មយ្ហំ អយន្តិ អសតិំ អសញ្ញតន្តិ ឥមំ អសតិំ អសប្បុរិសធម្មសមន្នាគតំ អសញ្ញតំ ទុស្សីលំ ‘‘មយ្ហំ សរីរមជ្ឈម្ហិ ឋិតា’’តិ ច ‘‘មយ្ហំ អយ’’ន្តិ ច មញ្ញាមិ។
Tattha sudiṭṭharūpamuggatapānuvattināti bhante, isi uggatapānuvattinā tayā sudiṭṭharūpaṃ idaṃ kāraṇaṃ. Hīnāti nīcā. Yathā have pāṇarivettha rakkhitāti ayaṃ mayā attano pāṇā viya ettha antokucchiyaṃ pariharantena rakkhitā. Duṭṭhā mayīti idāni mayi mittadubbhikammaṃ katvā duṭṭhā aññaṃ purisaṃ abhippamodati. Jotirivā vane vasanti vane vasantena tapassinā aggi viya mayā upaṭṭhitā paricaritā. Sā dhammamukkammāti sā esā dhammaṃ okkamitvā atikkamitvā. Akiriyarūpoti akattabbarūpo. Sarīramajjhamhi ṭhitāti maññahaṃ, mayhaṃ ayanti asatiṃ asaññatanti imaṃ asatiṃ asappurisadhammasamannāgataṃ asaññataṃ dussīlaṃ ‘‘mayhaṃ sarīramajjhamhi ṭhitā’’ti ca ‘‘mayhaṃ aya’’nti ca maññāmi.
សុរក្ខិតំ មេតិ កថំ នុ វិស្សសេតិ អយំ មយា សុរក្ខិតាតិ កថំ បណ្ឌិតោ វិស្សាសេយ្យ, យត្រ ហិ នាម មាទិសោបិ អន្តោកុច្ឆិយំ រក្ខន្តោ រក្ខិតុំ នាសក្ខិ។ បាតាលបបាតសន្និភាតិ លោកស្សាទេន ទុប្បូរណីយត្តា មហាសមុទ្ទេ បាតាលសង្ខាតេន បបាតេន សទិសា។ ឯត្ថប្បមត្តោតិ ឯតាសុ ឯវរូបាសុ និគ្គុណាសុ បមត្តោ បុរិសោ មហាព្យសនំ បាបុណាតិ។ តស្មា ហីតិ យស្មា មាតុគាមវសំ គតា មហាវិនាសំ បាបុណន្តិ, តស្មា យេ មាតុគាមេហិ និស្សដា ហុត្វា ចរន្តិ, តេ សុខិនោ។ ឯតំ សិវន្តិ យទេតំ មាតុគាមតោ និស្សដានំ វិសំសដ្ឋានំ ចរណំ, ឯតំ ឈានសុខមេវ សិវំ ខេមំ ឧត្តមំ អភិបត្ថេតព្ពំ, ឯតំ បត្ថយមានោ មាតុគាមេហិ សទ្ធិំ សន្ថវំ ន ករេយ្យាតិ។
Surakkhitaṃ meti kathaṃ nu vissaseti ayaṃ mayā surakkhitāti kathaṃ paṇḍito vissāseyya, yatra hi nāma mādisopi antokucchiyaṃ rakkhanto rakkhituṃ nāsakkhi. Pātālapapātasannibhāti lokassādena duppūraṇīyattā mahāsamudde pātālasaṅkhātena papātena sadisā. Etthappamattoti etāsu evarūpāsu nigguṇāsu pamatto puriso mahābyasanaṃ pāpuṇāti. Tasmā hīti yasmā mātugāmavasaṃ gatā mahāvināsaṃ pāpuṇanti, tasmā ye mātugāmehi nissaṭā hutvā caranti, te sukhino. Etaṃ sivanti yadetaṃ mātugāmato nissaṭānaṃ visaṃsaṭṭhānaṃ caraṇaṃ, etaṃ jhānasukhameva sivaṃ khemaṃ uttamaṃ abhipatthetabbaṃ, etaṃ patthayamāno mātugāmehi saddhiṃ santhavaṃ na kareyyāti.
ឯវញ្ច បន វត្វា ទានវោ មហាសត្តស្ស បាទេសុ និបតិត្វា ‘‘ភន្តេ, តុម្ហេ និស្សាយ មយា ជីវិតំ លទ្ធំ, អហំ ឥមាយ បាបធម្មាយ វិជ្ជាធរេន មារាបិតោ’’តិ មហាសត្តំ អភិត្ថវិ។ សោបិស្ស ធម្មំ ទេសេត្វា ‘‘ឥមិស្សា មា កិញ្ចិ បាបំ អកាសិ, សីលានិ គណ្ហាហី’’តិ តំ បញ្ចសុ សីលេសុ បតិដ្ឋាបេសិ។ ទានវោ ‘‘អហំ កុច្ឆិនា បរិហរន្តោបិ តំ រក្ខិតុំ ន សក្កោមិ, អញ្ញោ កោ រក្ខិស្សតី’’តិ តំ ឧយ្យោជេត្វា អត្តនោ អរញ្ញមេវ អគមាសិ។
Evañca pana vatvā dānavo mahāsattassa pādesu nipatitvā ‘‘bhante, tumhe nissāya mayā jīvitaṃ laddhaṃ, ahaṃ imāya pāpadhammāya vijjādharena mārāpito’’ti mahāsattaṃ abhitthavi. Sopissa dhammaṃ desetvā ‘‘imissā mā kiñci pāpaṃ akāsi, sīlāni gaṇhāhī’’ti taṃ pañcasu sīlesu patiṭṭhāpesi. Dānavo ‘‘ahaṃ kucchinā pariharantopi taṃ rakkhituṃ na sakkomi, añño ko rakkhissatī’’ti taṃ uyyojetvā attano araññameva agamāsi.
សត្ថា ឥមំ ធម្មទេសនំ អាហរិត្វា សច្ចានិ បកាសេត្វា ជាតកំ សមោធានេសិ, សច្ចបរិយោសានេ ឧក្កណ្ឋិតភិក្ខុ សោតាបត្តិផលេ បតិដ្ឋហិ។ តទា ទិព្ពចក្ខុកតាបសោ អហមេវ អហោសិន្តិ។
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne ukkaṇṭhitabhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tadā dibbacakkhukatāpaso ahameva ahosinti.
សមុគ្គជាតកវណ្ណនា ទសមា។
Samuggajātakavaṇṇanā dasamā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / ខុទ្ទកនិកាយ • Khuddakanikāya / ជាតកបាឡិ • Jātakapāḷi / ៤៣៦. សមុគ្គជាតកំ • 436. Samuggajātakaṃ
