| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
៨. សមុគ្ឃាតសារុប្បសុត្តវណ្ណនា
8. Samugghātasāruppasuttavaṇṇanā
៣០. មញ្ញិតំ នាម តណ្ហាមានទិដ្ឋីហិ គហេតព្ពំ មញ្ញិតំ។ សព្ពស្មិំ មញ្ញិតន្តិ សព្ពមញ្ញិតំ, តស្ស សមុគ្ឃាតោ សេតុឃាតោ, តទាវហំ សព្ពមញ្ញិតសមុគ្ឃាតសារុប្បំ។ អដ្ឋកថាយំ បន ‘‘មញ្ញិតំ នាម ចក្ខាទីសុ ឯវ ឧប្បជ្ជតិ, នាញ្ញស្មិ’’ន្តិ ទុតិយនយោ វុត្តោ។ អនុច្ឆវិកន្តិ អនុរូបំ អវិលោមំ។ ឥធាតិ ឥធេវ សាសនេ អញ្ញត្ថ តទភាវតោ។ ‘‘តណ្ហា-មានទិដ្ឋិមញ្ញិតាន’’ន្តិ វុត្តំ មញ្ញិតត្តយំ សបរសន្តានេសុ បដិបក្ខវសេន យោជេត្វា ទស្សេតុំ ‘‘ចក្ខុំ អហន្តិ វា’’តិអាទិ វុត្តំ។ តត្ថ ‘‘ចក្ខុំ អហ’’ន្តិ ឥមិនា អជ្ឈត្តវិសយំ ទិដ្ឋិមញ្ញិតញ្ច ទស្សេតិ អត្តាភិនិវេសាហំការទីបនតោ។ ‘‘មម’’ន្តិ ឥមិនា តណ្ហាមញ្ញិតំ មានមញ្ញិតម្បិ វា, បរិគ្គហមុខេនបិ សេយ្យាទិតោ មានុប្បជ្ជនតោ។ សេសបទទ្វយេបិ ឥមិនា នយេន មញ្ញិតវិភាគោ វេទិតព្ពោ។ អហន្តិ អត្តាវ, សោ ច ចក្ខុស្មិំ តទធីនវុត្តិត្តា ‘‘បរោ’’តិ ន មញ្ញតិ។ មម កិញ្ចនបលិពោធោ ចក្ខុស្មិំ សតិ លព្ភនតោ, អសតិ ន មញ្ញតិ តថាមញ្ញិតស្ស បច្ចយឃាតតោ។ សេសបទទ្វយេបិ ឯសេវ នយោ។
30. Maññitaṃ nāma taṇhāmānadiṭṭhīhi gahetabbaṃ maññitaṃ. Sabbasmiṃ maññitanti sabbamaññitaṃ, tassa samugghāto setughāto, tadāvahaṃ sabbamaññitasamugghātasāruppaṃ. Aṭṭhakathāyaṃ pana ‘‘maññitaṃ nāma cakkhādīsu eva uppajjati, nāññasmi’’nti dutiyanayo vutto. Anucchavikanti anurūpaṃ avilomaṃ. Idhāti idheva sāsane aññattha tadabhāvato. ‘‘Taṇhā-mānadiṭṭhimaññitāna’’nti vuttaṃ maññitattayaṃ saparasantānesu paṭipakkhavasena yojetvā dassetuṃ ‘‘cakkhuṃ ahanti vā’’tiādi vuttaṃ. Tattha ‘‘cakkhuṃ aha’’nti iminā ajjhattavisayaṃ diṭṭhimaññitañca dasseti attābhinivesāhaṃkāradīpanato. ‘‘Mama’’nti iminā taṇhāmaññitaṃ mānamaññitampi vā, pariggahamukhenapi seyyādito mānuppajjanato. Sesapadadvayepi iminā nayena maññitavibhāgo veditabbo. Ahanti attāva, so ca cakkhusmiṃ tadadhīnavuttittā ‘‘paro’’ti na maññati. Mama kiñcanapalibodho cakkhusmiṃ sati labbhanato, asati na maññati tathāmaññitassa paccayaghātato. Sesapadadvayepi eseva nayo.
អហំ ចក្ខុតោ និគ្គតោតិ ‘‘អហ’’ន្តិ វត្តព្ពោ អយំ សត្តោ ចក្ខុតោ និគ្គតោ តត្ថ សុខុមាការេន ឧបលព្ភនតោ។ មម កិញ្ចនបលិពោធោ ចក្ខុតោ និគ្គតោ តស្មិំ សតិ ឯវ ឧបលព្ភនតោ ។ សេសទ្វយេបិ ឯសេវ នយោ។ តត្ថ បរោតិ បរោ សត្តោ។ មម ចក្ខូតិ ន មញ្ញតិ យស្ស តំ ចក្ខុ, តស្ស ‘‘អហ’’ន្តិ វត្តព្ពស្សេវ អភាវតោ។ មមត្តភូតន្តិ មម ការណំ។ សេសំ ឧត្តានមេវ។ ឯវមេតស្មិំ សុត្តេ ចក្ខុរូប-ចក្ខុវិញ្ញាណ-ចក្ខុសម្ផស្ស-សុខទុក្ខាទុក្ខមសុខវសេន សត្ត វារា ចក្ខុទ្វារេ, តថា សោតទ្វារាទីសូតិ ឆ សត្តកា ទ្វេចត្តាលីស។ បុន សក្កាយវសេន ‘‘សព្ពំ ន មញ្ញតី’’តិអាទិនា វុត្តំ, តេន តេចត្តាលីស។ បុន តេភូមកវដ្ដំ ‘‘លោកោ’’តិ គហេត្វា ‘‘ន កិញ្ចិ លោកេ ឧបាទិយតី’’តិ វុត្តំ, តេន ចតុចត្តាលីស ហោន្តិ។ ឯវំ សព្ពថាបិ ចតុចត្តាលីសាយ ឋានេសុ អរហត្តំ បាបេត្វា វិបស្សនា កថិតាតិ វេទិតព្ពា។ ‘‘ចតុចត្តាលីសាធិកសតេសូ’’តិ កេសុចិ បោត្ថកេសុ លិខន្តិ, សា ច បមាទលេខា។
Ahaṃ cakkhuto niggatoti ‘‘aha’’nti vattabbo ayaṃ satto cakkhuto niggato tattha sukhumākārena upalabbhanato. Mama kiñcanapalibodho cakkhuto niggato tasmiṃ sati eva upalabbhanato . Sesadvayepi eseva nayo. Tattha paroti paro satto. Mama cakkhūti na maññati yassa taṃ cakkhu, tassa ‘‘aha’’nti vattabbasseva abhāvato. Mamattabhūtanti mama kāraṇaṃ. Sesaṃ uttānameva. Evametasmiṃ sutte cakkhurūpa-cakkhuviññāṇa-cakkhusamphassa-sukhadukkhādukkhamasukhavasena satta vārā cakkhudvāre, tathā sotadvārādīsūti cha sattakā dvecattālīsa. Puna sakkāyavasena ‘‘sabbaṃ na maññatī’’tiādinā vuttaṃ, tena tecattālīsa. Puna tebhūmakavaṭṭaṃ ‘‘loko’’ti gahetvā ‘‘na kiñci loke upādiyatī’’ti vuttaṃ, tena catucattālīsa honti. Evaṃ sabbathāpi catucattālīsāya ṭhānesu arahattaṃ pāpetvā vipassanā kathitāti veditabbā. ‘‘Catucattālīsādhikasatesū’’ti kesuci potthakesu likhanti, sā ca pamādalekhā.
សមុគ្ឃាតសារុប្បសុត្តវណ្ណនា និដ្ឋិតា។
Samugghātasāruppasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៨. សមុគ្ឃាតសារុប្បសុត្តំ • 8. Samugghātasāruppasuttaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៨. សមុគ្ឃាតសារុប្បសុត្តវណ្ណនា • 8. Samugghātasāruppasuttavaṇṇanā
