| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā |
សមុដ្ឋានសីសវណ្ណនា
Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
២៥៧. អនត្តាតិ អត្តវិរហិតា ‘‘អលវណភោជន’’ន្តិអាទីសុ វិយ។ ករុណាសីតលភាវេន ចន្ទសទិសោ។ កិលេសតិមិរប្បហានតោ អាទិច្ចោ។ យស្មា តេ ទេសយន្តិ, តស្មា អង្គីរសោបិ។ បិដកេ តីណិ ទេសយិ តេសំ អញ្ញតរត្តាតិ អត្ថោ។ វិនយោ យទិ តិដ្ឋតិ, ឯវំ បដិបត្តិសទ្ធម្មាទិ នីយតិ បវត្តតីតិ អត្ថោ។ អយំ បន កថំ តិដ្ឋតីតិ? អាហ ‘‘ឧភតោ ចា’’តិអាទិ។ បរិវារេន គន្ថិតា តិដ្ឋន្តីតិ អត្ថោ។ តស្សេវ បរិវារស្ស សុត្តេ។ និយតសមុដ្ឋានំ កតំ, វុត្តន្តិ អធិប្បាយោ។ អសម្ភិន្នសមុដ្ឋានានិ អសង្ករសមុដ្ឋានានិ, អញ្ញេហិ អសទិសសមុដ្ឋានានីតិ អត្ថោ។ យស្មា បរិវារេ សតិ វិនយោ តិដ្ឋតិ, វិនយេ សតិ សទ្ធម្មោ តិដ្ឋតិ, យស្មា សមុដ្ឋានានិ ច សុត្តេ ទិស្សន្តិ, តស្មា សិក្ខេតិ អត្ថោ។ ‘‘ធម្មកាមោ សុបេសលោ’’តិ បរិវារេ គារវជននត្ថំ វុត្តំ។ តត្ថាតិ ‘‘ទិស្សន្តី’’តិ តត្ថ។ ‘‘ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតីតិ បឋមបារាជិកំ ឯកេន សមុដ្ឋានេន សមុដ្ឋាតី’’តិ វុត្តំ។ បាឡិយញ្ហិ និទ្ទិដ្ឋសមុដ្ឋានញ្ច ទិស្សតិ។ ‘‘តស្សេវ បរិវារស្ស, សមុដ្ឋានំ និយតោ កត’’ន្តិ វុត្តំ បុរិមនយេតិ អត្ថោ។ យថាញាយន្តិ យថាភូតំ។ ‘‘សញ្ចរិត្តាភាសនញ្ចា’’តិ បាឋោ។ ‘‘សញ្ចរិត្តានុភាសនញ្ចា’’តិបិ អត្ថិ។ នយវជ្ជេហិ វិនយវជ្ជេហីតិ អត្ថោ។
257.Anattāti attavirahitā ‘‘alavaṇabhojana’’ntiādīsu viya. Karuṇāsītalabhāvena candasadiso. Kilesatimirappahānato ādicco. Yasmā te desayanti, tasmā aṅgīrasopi. Piṭake tīṇi desayi tesaṃ aññatarattāti attho. Vinayo yadi tiṭṭhati, evaṃ paṭipattisaddhammādi nīyati pavattatīti attho. Ayaṃ pana kathaṃ tiṭṭhatīti? Āha ‘‘ubhato cā’’tiādi. Parivārena ganthitā tiṭṭhantīti attho. Tasseva parivārassa sutte. Niyatasamuṭṭhānaṃ kataṃ, vuttanti adhippāyo. Asambhinnasamuṭṭhānāni asaṅkarasamuṭṭhānāni, aññehi asadisasamuṭṭhānānīti attho. Yasmā parivāre sati vinayo tiṭṭhati, vinaye sati saddhammo tiṭṭhati, yasmā samuṭṭhānāni ca sutte dissanti, tasmā sikkheti attho. ‘‘Dhammakāmo supesalo’’ti parivāre gāravajananatthaṃ vuttaṃ. Tatthāti ‘‘dissantī’’ti tattha. ‘‘Ekena samuṭṭhānena samuṭṭhātīti paṭhamapārājikaṃ ekena samuṭṭhānena samuṭṭhātī’’ti vuttaṃ. Pāḷiyañhi niddiṭṭhasamuṭṭhānañca dissati. ‘‘Tasseva parivārassa, samuṭṭhānaṃ niyato kata’’nti vuttaṃ purimanayeti attho. Yathāñāyanti yathābhūtaṃ. ‘‘Sañcarittābhāsanañcā’’ti pāṭho. ‘‘Sañcarittānubhāsanañcā’’tipi atthi. Nayavajjehi vinayavajjehīti attho.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / បរិវារបាឡិ • Parivārapāḷi / សមុដ្ឋានស្សុទ្ទានំ • Samuṭṭhānassuddānaṃ
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / បរិវារ-អដ្ឋកថា • Parivāra-aṭṭhakathā / សមុដ្ឋានសីសវណ្ណនា • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / សារត្ថទីបនី-ដីកា • Sāratthadīpanī-ṭīkā / សមុដ្ឋានសីសវណ្ណនា • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / សមុដ្ឋានសីសវណ្ណនា • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / សមុដ្ឋានសីសវណ្ណនា • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
