| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi |
သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာ
Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
၂၅၇. တဒနန္တရာယာတိ တေသံ ဒ္ဝတ္တိံသဝာရာနံ အနန္တရံ ဝုတ္တာယ သမုဋ္ဌာနကထာယ ဧဝမတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ အနတ္တာ ဣတိ နိစ္ဆိတာတိ အနတ္တာတ္ဝေဝ ဝိနိစ္ဆိတာ။ ဣမိနာ အနတ္တာ ဣတိ နိစ္ဆယာတိ ဧတ္ထ စိဓာတုယာ ဝိနိစ္ဆယတ္ထံ ဒသ္သေတိ။ ‘‘အနိစ္စာကာရာဒီဟီ’’တိ ဣမိနာ သဘာဂဓမ္မာနန္တိ ဧတ္ထ အနိစ္စာကာရာဒီဟိ သမာနော ဘာဂော ဧတေသန္တိ သဘာဂာ, တေယေဝ ဓမ္မာ သဘာဂဓမ္မာတိ ဝစနတ္ထံ ဒသ္သေတိ။ နာမမတ္တမ္ပီတိ အနိစ္စာဒိနာမမတ္တမ္ပိ။ ပိသဒ္ဒေန ပဂေဝ နာမိကော အနိစ္စာဒိသဘာဝောတိ ဒသ္သေတိ။ န ပညာယတီတိ န ခာယတိ။ ဣမိနာ န နာယတီတိ ဧတ္ထ ဉာဓာတုယာ ခာယနတ္ထံ ဒသ္သေတိ။ ဒုက္ခဟာနိန္တိ ဧတ္ထ ဒုက္ခံ ဇဟာတီတိ ဒုက္ခဟာနီတိ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘ဒုက္ခဃာတန’’န္တိ။ ဒုက္ခံ ဟနတီတိ ဒုက္ခဃာတနော, သဒ္ဓမ္မော, တံ။ ‘‘ခန္ဓကာ ယာ စ မာတိကာ’’တိ ဝတ္တဗ္ဗေ သုခုစ္စာရဏတ္ထာယ ရသ္သဝသေန ပာဌော အတ္ထီတိ အာဟ ‘‘ခန္ဓကာ ယ စ မာတိကာ’’တိ။ သမုဋ္ဌာနံ နိယတောကတန္တိ (သံ. နိ. ၁.၂၁၆) ဧတ္ထ ‘‘သမုဋ္ဌာနံ နိယတကတ’’န္တိ ဝတ္တဗ္ဗေ ‘‘ပရောသဟသ္သ’’န္တိအာဒီသု ဝိယ ဩကာရာဂမဝသေန ‘‘သမုဋ္ဌာနနိယတောကတ’’န္တိ ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘သမုဋ္ဌာနံ နိယတကတ’’န္တိ။ ဧတေနာတိ ‘‘သမုဋ္ဌာနံ နိယတောကတ’’န္တိ ပာဌေန။ ပစ္စေတဗ္ဗောတိ ပတိ ဧတဗ္ဗော, ပဋိမုခံ ဉာတဗ္ဗောတိ အတ္ထော။ အညေဟီတိ တီဟိ သိက္ခာပဒေဟိ အညေဟိ သိက္ခာပဒေဟိ။
257.Tadanantarāyāti tesaṃ dvattiṃsavārānaṃ anantaraṃ vuttāya samuṭṭhānakathāya evamattho veditabboti yojanā. Anattā iti nicchitāti anattātveva vinicchitā. Iminā anattā iti nicchayāti ettha cidhātuyā vinicchayatthaṃ dasseti. ‘‘Aniccākārādīhī’’ti iminā sabhāgadhammānanti ettha aniccākārādīhi samāno bhāgo etesanti sabhāgā, teyeva dhammā sabhāgadhammāti vacanatthaṃ dasseti. Nāmamattampīti aniccādināmamattampi. Pisaddena pageva nāmiko aniccādisabhāvoti dasseti. Na paññāyatīti na khāyati. Iminā na nāyatīti ettha ñādhātuyā khāyanatthaṃ dasseti. Dukkhahāninti ettha dukkhaṃ jahātīti dukkhahānīti dassento āha ‘‘dukkhaghātana’’nti. Dukkhaṃ hanatīti dukkhaghātano, saddhammo, taṃ. ‘‘Khandhakā yā ca mātikā’’ti vattabbe sukhuccāraṇatthāya rassavasena pāṭho atthīti āha ‘‘khandhakā ya ca mātikā’’ti. Samuṭṭhānaṃ niyatokatanti (saṃ. ni. 1.216) ettha ‘‘samuṭṭhānaṃ niyatakata’’nti vattabbe ‘‘parosahassa’’ntiādīsu viya okārāgamavasena ‘‘samuṭṭhānaniyatokata’’nti vuttanti āha ‘‘samuṭṭhānaṃ niyatakata’’nti. Etenāti ‘‘samuṭṭhānaṃ niyatokata’’nti pāṭhena. Paccetabboti pati etabbo, paṭimukhaṃ ñātabboti attho. Aññehīti tīhi sikkhāpadehi aññehi sikkhāpadehi.
တတ္ထာတိ သမ္ဘေဒနိဒာနဝစနေသု။ သမ္ဘေဒဝစနေန ပစ္စေတဗ္ဗန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ ဟီတိ သစ္စံ။ တာနိ တီဏိ သိက္ခာပဒာနိ ဌပေတ္ဝာတိ သမ္ဗန္ဓော။ ပညတ္တိဒေသသင္ခာတန္တိ ပညတ္တိဋ္ဌာနဘူတဒေသသင္ခာတံ။ ‘‘ဣမာနိ တီဏီ’’တိ ဣမိနာ ‘‘ဒိသ္သန္တီ’’တိ ကိရိယာယ ကတ္တာရံ ဒသ္သေတိ။ ‘‘ပညာယန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဒိသဓာတုယာ ခာယနတ္ထံ ဒသ္သေတိ။ တတ္ထာတိ သမုဋ္ဌာနနိယမသမ္ဘေဒနိဒာနသင္ခာတေသု တီသု, နိဒ္ဓာရဏေ ဘုမ္မံ။ ဣတရံ ပနာတိ သမုဋ္ဌာနနိယမသမ္ဘေဒေဟိ အညံ ပန။
Tatthāti sambhedanidānavacanesu. Sambhedavacanena paccetabbanti sambandho. Hīti saccaṃ. Tāni tīṇi sikkhāpadāni ṭhapetvāti sambandho. Paññattidesasaṅkhātanti paññattiṭṭhānabhūtadesasaṅkhātaṃ. ‘‘Imāni tīṇī’’ti iminā ‘‘dissantī’’ti kiriyāya kattāraṃ dasseti. ‘‘Paññāyantī’’ti iminā disadhātuyā khāyanatthaṃ dasseti. Tatthāti samuṭṭhānaniyamasambhedanidānasaṅkhātesu tīsu, niddhāraṇe bhummaṃ. Itaraṃ panāti samuṭṭhānaniyamasambhedehi aññaṃ pana.
အာဠဝီတိ အာဠဝိယံ။ သက္ကေသု ဘဂ္ဂေသု စာတိ ဧတ္ထ ဇနပဒနာမတ္တာ ဗဟုဝစနဝသေန ဝုတ္တံ။
Āḷavīti āḷaviyaṃ. Sakkesu bhaggesu cāti ettha janapadanāmattā bahuvacanavasena vuttaṃ.
ဒ္ဝီသု ဝိဘင္ဂေသု ပညတ္တံ ယံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသန္တီတိ ယောဇနာ။ ‘‘ဝိဘင္ဂေသူ’’တိ ဣမိနာ ဝိဘင္ဂေတိ ဧတ္ထ သုကာရလောပောတိ ဒသ္သေတိ။ တသ္သာတိ သိက္ခာပဒသ္သ။ ယထာဉာယန္တိ ယုတ္တိယာ အနုရူပံ။ တန္တိ သမုဋ္ဌာနံ။ မေ သုဏာထာတိ မမ သန္တိကာ သုဏာထ။ ဣတီတိ အယမတ္ထော။
Dvīsu vibhaṅgesu paññattaṃ yaṃ sikkhāpadaṃ uddisantīti yojanā. ‘‘Vibhaṅgesū’’ti iminā vibhaṅgeti ettha sukāralopoti dasseti. Tassāti sikkhāpadassa. Yathāñāyanti yuttiyā anurūpaṃ. Tanti samuṭṭhānaṃ. Me suṇāthāti mama santikā suṇātha. Itīti ayamattho.
ကထိနန္တိ ပဌမကထိနသမုဋ္ဌာနံ။ အနနုညာတာယ သဒ္ဓိန္တိ အနနုညာတသမုဋ္ဌာနေန သဒ္ဓိံ။ သဒိသာ ဣဓ ဒိသ္သရေတိ ဧတ္ထ ဣဓသဒ္ဒော အတ္ထပကရဏဝသေန ဥဘတောဝိဘင္ဂဝိသယောတိ အာဟ ‘‘ဣဓ ဥဘတောဝိဘင္ဂေ’’တိ။ ‘‘သဒိသာနီ’’တိ ဣမိနာ သဒိသာတိ ဧတ္ထ နိကာရသ္သာကာရာဒေသော ဒသ္သိတော။ ‘‘ဒိသ္သန္တီ’’တိ ဣမိနာ ဒိသ္သရေတိ ဧတ္ထ အန္တိသဒ္ဒသ္သ ရေကာရော (နိရုတ္တိဒီပနိယံ ၅၇၀ သုတေ) ဒသ္သိတော။
Kathinanti paṭhamakathinasamuṭṭhānaṃ. Ananuññātāya saddhinti ananuññātasamuṭṭhānena saddhiṃ. Sadisā idha dissareti ettha idhasaddo atthapakaraṇavasena ubhatovibhaṅgavisayoti āha ‘‘idha ubhatovibhaṅge’’ti. ‘‘Sadisānī’’ti iminā sadisāti ettha nikārassākārādeso dassito. ‘‘Dissantī’’ti iminā dissareti ettha antisaddassa rekāro (niruttidīpaniyaṃ 570 sute) dassito.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / ပရိဝာရပာဠိ • Parivārapāḷi / သမုဋ္ဌာနသ္သုဒ္ဒာနံ • Samuṭṭhānassuddānaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ပရိဝာရ-အဋ္ဌကထာ • Parivāra-aṭṭhakathā / သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာ • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာ • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာ • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / သမုဋ္ဌာနသီသဝဏ္ဏနာ • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
