| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā |
සමුට්‌ඨානසීසවණ්‌ණනා
Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
257. පාළියං නිබ්‌බානඤ්‌චෙව පඤ්‌ඤත්‌තීති එත්‌ථ යස්‌මා සඞ්‌ඛතධම්‌මෙ උපාදාය පඤ්‌ඤත්‌තා සම්‌මුතිසච්‌චභූතා පුග්‌ගලාදිපඤ්‌ඤත්‌ති පරමත්‌ථතො අවිජ්‌ජමානත්‌තා උප්‌පත්‌තිවිනාසයුත්‌තවත්‌ථුධම්‌මනියතෙන අනිච්‌චදුක්‌ඛලක්‌ඛණද්‌වයෙන යුත්‌තාති වත්‌තුං අයුත්‌තා, කාරකවෙදකාදිරූපෙන පන පරිකප්‌පිතෙන අත්‌තසභාවෙන විරහිතත්‌තා ‘‘අනත්‌තා’’ති වත්‌තුං යුත්‌තා. තස්‌මා අයං පඤ්‌ඤත්‌තිපි අසඞ්‌ඛතත්‌තසාමඤ්‌ඤතො වත්‌ථුභූතෙන නිබ්‌බානෙන සහ ‘‘අනත්‌තා ඉති නිච්‌ඡයා’’ති වුත්‌තා. අවිජ්‌ජමානාපි හි සම්‌මුති කෙනචි පච්‌චයෙන අකතත්‌තා අසඞ්‌ඛතා එවාති.
257. Pāḷiyaṃ nibbānañceva paññattīti ettha yasmā saṅkhatadhamme upādāya paññattā sammutisaccabhūtā puggalādipaññatti paramatthato avijjamānattā uppattivināsayuttavatthudhammaniyatena aniccadukkhalakkhaṇadvayena yuttāti vattuṃ ayuttā, kārakavedakādirūpena pana parikappitena attasabhāvena virahitattā ‘‘anattā’’ti vattuṃ yuttā. Tasmā ayaṃ paññattipi asaṅkhatattasāmaññato vatthubhūtena nibbānena saha ‘‘anattā iti nicchayā’’ti vuttā. Avijjamānāpi hi sammuti kenaci paccayena akatattā asaṅkhatā evāti.
කරුණාසීතලත්‌තං, පඤ්‌ඤාපභාසිතත්‌තඤ්‌ච භගවතො දස්‌සෙතුං ‘‘බුද්‌ධචන්‌දෙ, බුද්‌ධාදිච්‌චෙ’’ති එතං උභයං වුත්‌තං. හායති එතෙනාති හානි, දුක්‌ඛස්‌ස හානි දුක්‌ඛහානි, සබ්‌බදුක්‌ඛාපනූදනකාරණන්‌ති අත්‌ථො. පිටකෙ තීණි දෙසයීති යස්‌මා අඤ්‌ඤෙපි මහාවීරා සම්‌මාසම්‌බුද්‌ධා සද්‌ධම්‌මං දෙසයන්‌ති, තස්‌මා අඞ්‌ගීරසො පිටකානි තීණි දෙසයීති යොජනා. මහාගුණන්‌ති මහානිසංසං. එවං නීයති සද්‌ධම්‌මොති යදි විනයපරියත්‌ති අපරිහීනා තිට්‌ඨති, එවං සති පටිපත්‌තිපටිවෙධසද්‌ධම්‌මොපි නීයති පවත්‌තීයති, න පරිහායතීති අත්‌ථො.
Karuṇāsītalattaṃ, paññāpabhāsitattañca bhagavato dassetuṃ ‘‘buddhacande, buddhādicce’’ti etaṃ ubhayaṃ vuttaṃ. Hāyati etenāti hāni, dukkhassa hāni dukkhahāni, sabbadukkhāpanūdanakāraṇanti attho. Piṭake tīṇi desayīti yasmā aññepi mahāvīrā sammāsambuddhā saddhammaṃ desayanti, tasmā aṅgīraso piṭakāni tīṇi desayīti yojanā. Mahāguṇanti mahānisaṃsaṃ. Evaṃ nīyati saddhammoti yadi vinayapariyatti aparihīnā tiṭṭhati, evaṃ sati paṭipattipaṭivedhasaddhammopi nīyati pavattīyati, na parihāyatīti attho.
විනයපරියත්‌ති පන කථං තිට්‌ඨතීති ආහ ‘‘උභතො චා’’තිආදි. පරිවාරෙන ගන්‌ථිතා තිට්‌ඨතීති යොජෙතබ්‌බං. තස්‌සෙව පරිවාරස්‌සාති තස්‌මිං එව පරිවාරෙ. සමුට්‌ඨානං නියතො කතන්‌ති එකච්‌චං සමුට්‌ඨානෙන නියතං කතං. තස්‌මිං පරිවාරෙ කිඤ්‌චි සික්‌ඛාපදං නියතසමුට්‌ඨානං අඤ්‌ඤෙහි අසාධාරණං, තං පකාසිතන්‌ති අත්‌ථො.
Vinayapariyatti pana kathaṃ tiṭṭhatīti āha ‘‘ubhato cā’’tiādi. Parivārena ganthitā tiṭṭhatīti yojetabbaṃ. Tasseva parivārassāti tasmiṃ eva parivāre. Samuṭṭhānaṃ niyato katanti ekaccaṃ samuṭṭhānena niyataṃ kataṃ. Tasmiṃ parivāre kiñci sikkhāpadaṃ niyatasamuṭṭhānaṃ aññehi asādhāraṇaṃ, taṃ pakāsitanti attho.
සම්‌භෙදං නිදානඤ්‌චඤ්‌ඤන්‌ති සම්‌භෙදො සික්‌ඛාපදානං අඤ්‌ඤමඤ්‌ඤසමුට්‌ඨානෙන සංකිණ්‌ණතා, නිදානඤ්‌ච පඤ්‌ඤත්‌තිට්‌ඨානං, අඤ්‌ඤං පුග්‌ගලාදිවත්‌ථාදි ච. සුත්‌තෙ දිස්‌සන්‌ති උපරීති හෙට්‌ඨා වුත්‌තෙ, උපරි වක්‌ඛමානෙ ච පරිවාරසුත්‌තෙ එව දිස්‌සන්‌ති. යස්‌මා ච එවං, තස්‌මා සකලසාසනාධාරස්‌ස විනයස්‌ස ඨිතිහෙතුභූතං පරිවාරං සික්‌ඛෙති, එවමෙත්‌ථ යොජනා දට්‌ඨබ්‌බා.
Sambhedaṃ nidānañcaññanti sambhedo sikkhāpadānaṃ aññamaññasamuṭṭhānena saṃkiṇṇatā, nidānañca paññattiṭṭhānaṃ, aññaṃ puggalādivatthādi ca. Sutte dissanti uparīti heṭṭhā vutte, upari vakkhamāne ca parivārasutte eva dissanti. Yasmā ca evaṃ, tasmā sakalasāsanādhārassa vinayassa ṭhitihetubhūtaṃ parivāraṃ sikkheti, evamettha yojanā daṭṭhabbā.
සම්‌භින්‌නසමුට්‌ඨානානීති අඤ්‌ඤෙහි සාධාරණසමුට්‌ඨානානි. ආදිම්‌හි තාව පුරිමනයෙති සබ්‌බපඨමෙ පඤ්‌ඤත්‌තිවාරෙ ආගතනයං සන්‌ධාය වදති, තත්‌ථ පන පඤ්‌ඤත්‌තිවාරෙ ‘‘පඨමං පාරාජිකං කත්‌ථ පඤ්‌ඤත්‌තන්‌ති, වෙසාලියං පඤ්‌ඤත්‌ත’’න්‌තිආදිනා (පරි. 1) නිදානම්‌පි දිස්‌සති එව. පරතොති ආගතභාවං පන සන්‌ධාය පරතො ආගතෙ සුත්‌තෙ දිස්‌සතීති වෙදිතබ්‌බන්‌ති වුත්‌තං. තස්‌සාති උභතොවිභඞ්‌ගපරියාපන්‌නස්‌ස සික්‌ඛාපදස්‌ස.
Sambhinnasamuṭṭhānānīti aññehi sādhāraṇasamuṭṭhānāni. Ādimhi tāva purimanayeti sabbapaṭhame paññattivāre āgatanayaṃ sandhāya vadati, tattha pana paññattivāre ‘‘paṭhamaṃ pārājikaṃ kattha paññattanti, vesāliyaṃ paññatta’’ntiādinā (pari. 1) nidānampi dissati eva. Paratoti āgatabhāvaṃ pana sandhāya parato āgate sutte dissatīti veditabbanti vuttaṃ. Tassāti ubhatovibhaṅgapariyāpannassa sikkhāpadassa.
258. අනියතා පඨමිකාති ආපත්‌තිං අපෙක්‌ඛිත්‌වාව ඉත්‌ථිලිඞ්‌ගං කතං, පඨමානියතං සික්‌ඛාපදන්‌ති අත්‌ථො. පාළියං නානුබන්‌ධෙ පවත්‌තිනින්‌ති වුට්‌ඨාපිතං පවත්‌තිනිං අනනුබන්‌ධනසික්‌ඛාපදං.
258.Aniyatā paṭhamikāti āpattiṃ apekkhitvāva itthiliṅgaṃ kataṃ, paṭhamāniyataṃ sikkhāpadanti attho. Pāḷiyaṃ nānubandhe pavattininti vuṭṭhāpitaṃ pavattiniṃ ananubandhanasikkhāpadaṃ.
260. එළකලොමසික්‌ඛාපදවත්‌ථුස්‌මිං ‘‘භික්‌ඛුනියො එළකලොමානි ධොවන්‌තියො රජන්‌තියො විජටෙන්‌තියො රිඤ්‌චන්‌ති උද්‌දෙසං පරිපුච්‌ඡ’’න්‌ති (පාරා. 576) ආගතත්‌තා ඉමං රිඤ්‌චන්‌ති-පදං ගහෙත්‌වා සික්‌ඛාපදං උපලක්‌ඛිතන්‌ති දස්‌සෙන්‌තො ‘‘විභඞ්‌ගෙ ‘රිඤ්‌චන්‌ති උද්‌දෙස’න්‌ති ආගතං එළකලොමධොවාපනසික්‌ඛාපද’’න්‌ති ආහ.
260.Eḷakalomasikkhāpadavatthusmiṃ ‘‘bhikkhuniyo eḷakalomāni dhovantiyo rajantiyo vijaṭentiyo riñcanti uddesaṃ paripuccha’’nti (pārā. 576) āgatattā imaṃ riñcanti-padaṃ gahetvā sikkhāpadaṃ upalakkhitanti dassento ‘‘vibhaṅge ‘riñcanti uddesa’nti āgataṃ eḷakalomadhovāpanasikkhāpada’’nti āha.
වස්‌සිකසාටිකසික්‌ඛාපදන්‌ති අසමයෙ වස්‌සිකසාටිකපරියෙසනසික්‌ඛාපදං (පාරා. 626 ආදයො). රතනසික්‌ඛාපදන්‌ති රතනං වා රතනසම්‌මතං වා පටිසාමනසික්‌ඛාපදං (පාචි. 502 ආදයො).
Vassikasāṭikasikkhāpadanti asamaye vassikasāṭikapariyesanasikkhāpadaṃ (pārā. 626 ādayo). Ratanasikkhāpadanti ratanaṃ vā ratanasammataṃ vā paṭisāmanasikkhāpadaṃ (pāci. 502 ādayo).
265. පාළියං බුද්‌ධඤාණෙනාති පටිවිද්‌ධසබ්‌බඤ්‌ඤුතඤ්‌ඤාණෙන.
265. Pāḷiyaṃ buddhañāṇenāti paṭividdhasabbaññutaññāṇena.
267. ‘‘න දෙසෙන්‌ති තථාගතා’’ති එතෙන ඡත්‌තපාණිස්‌ස ධම්‌මදෙසනාපටික්‌ඛෙපං දස්‌සෙති.
267.‘‘Na desenti tathāgatā’’ti etena chattapāṇissa dhammadesanāpaṭikkhepaṃ dasseti.
269. අකතන්‌ති අඤ්‌ඤෙහි අමිස්‌සීකතං, නියතසමුට්‌ඨානන්‌ති අත්‌ථො. අකතන්‌ති වා පුබ්‌බෙ අනාගතං, අභිනවන්‌ති අත්‌ථො.
269.Akatanti aññehi amissīkataṃ, niyatasamuṭṭhānanti attho. Akatanti vā pubbe anāgataṃ, abhinavanti attho.
270. සමුට්‌ඨානඤ්‌හි සඞ්‌ඛෙපන්‌ති එත්‌ථ සඞ්‌ඛිපන්‌ති සඞ්‌ගය්‌හන්‌ති සදිසසමුට්‌ඨානානි එත්‌ථාති සඞ්‌ඛෙපො, සමුට්‌ඨානසීසං. නෙති විනෙති කායවචීදුච්‌චරිතන්‌ති නෙත්‌ති, විනයපාළි, සා එව ධම්‌මොති නෙත්‌තිධම්‌මොති ආහ ‘‘විනයපාළිධම්‌මස්‌සා’’ති.
270.Samuṭṭhānañhi saṅkhepanti ettha saṅkhipanti saṅgayhanti sadisasamuṭṭhānāni etthāti saṅkhepo, samuṭṭhānasīsaṃ. Neti vineti kāyavacīduccaritanti netti, vinayapāḷi, sā eva dhammoti nettidhammoti āha ‘‘vinayapāḷidhammassā’’ti.
සමුට්‌ඨානසීසවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / පරිවාරපාළි • Parivārapāḷi
සමුට්‌ඨානස්‌සුද්‌දානං • Samuṭṭhānassuddānaṃ
1. පඨමපාරාජිකසමුට්‌ඨානං • 1. Paṭhamapārājikasamuṭṭhānaṃ
3. සඤ්‌චරිත්‌තසමුට්‌ඨානං • 3. Sañcarittasamuṭṭhānaṃ
8. අද්‌ධානසමුට්‌ඨානං • 8. Addhānasamuṭṭhānaṃ
10. ධම්‌මදෙසනාසමුට්‌ඨානං • 10. Dhammadesanāsamuṭṭhānaṃ
12. චොරිවුට්‌ඨාපනසමුට්‌ඨානං • 12. Corivuṭṭhāpanasamuṭṭhānaṃ
13. අනනුඤ්‌ඤාතසමුට්‌ඨානං • 13. Ananuññātasamuṭṭhānaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / පරිවාර-අට්‌ඨකථා • Parivāra-aṭṭhakathā
සමුට්‌ඨානසීසවණ්‌ණනා • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
පඨමපාරාජිකසමුට්‌ඨානවණ්‌ණනා • Paṭhamapārājikasamuṭṭhānavaṇṇanā
සඤ්‌චරිත්‌තසමුට්‌ඨානවණ්‌ණනා • Sañcarittasamuṭṭhānavaṇṇanā
අද්‌ධානසමුට්‌ඨානවණ්‌ණනා • Addhānasamuṭṭhānavaṇṇanā
ධම්‌මදෙසනාසමුට්‌ඨානවණ්‌ණනා • Dhammadesanāsamuṭṭhānavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / සමුට්‌ඨානසීසවණ්‌ණනා • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā
සමුට්‌ඨානසීසවණ්‌ණනා • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
පඨමපාරාජිකසමුට්‌ඨානවණ්‌ණනා • Paṭhamapārājikasamuṭṭhānavaṇṇanā
දුතියපාරාජිකසමුට්‌ඨානවණ්‌ණනා • Dutiyapārājikasamuṭṭhānavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi
සමුට්‌ඨානසීසවණ්‌ණනා • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
පඨමපාරාජිකසමුට්‌ඨානවණ්‌ණනා • Paṭhamapārājikasamuṭṭhānavaṇṇanā
සඤ්‌චරිත්‌තසමුට්‌ඨානවණ්‌ණනා • Sañcarittasamuṭṭhānavaṇṇanā
අද්‌ධානසමුට්‌ඨානවණ්‌ණනා • Addhānasamuṭṭhānavaṇṇanā
ධම්‌මදෙසනාසමුට්‌ඨානවණ්‌ණනා • Dhammadesanāsamuṭṭhānavaṇṇanā
