| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / པཱཙིཏྱཱདིཡོཛནཱཔཱལི༹ • Pācityādiyojanāpāḷi |
སམུཊྛཱནསཱིསཝཎྞནཱ
Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
༢༥༧. ཏདནནྟརཱཡཱཏི ཏེསཾ དྭཏྟིཾསཝཱརཱནཾ ཨནནྟརཾ ཝུཏྟཱཡ སམུཊྛཱནཀཐཱཡ ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོཏི ཡོཛནཱ། ཨནཏྟཱ ཨིཏི ནིཙྪིཏཱཏི ཨནཏྟཱཏྭེཝ ཝིནིཙྪིཏཱ། ཨིམིནཱ ཨནཏྟཱ ཨིཏི ནིཙྪཡཱཏི ཨེཏྠ ཙིདྷཱཏུཡཱ ཝིནིཙྪཡཏྠཾ དསྶེཏི། ‘‘ཨནིཙྩཱཀཱརཱདཱིཧཱི’’ཏི ཨིམིནཱ སབྷཱགདྷམྨཱནནྟི ཨེཏྠ ཨནིཙྩཱཀཱརཱདཱིཧི སམཱནོ བྷཱགོ ཨེཏེསནྟི སབྷཱགཱ, ཏེཡེཝ དྷམྨཱ སབྷཱགདྷམྨཱཏི ཝཙནཏྠཾ དསྶེཏི། ནཱམམཏྟམྤཱིཏི ཨནིཙྩཱདིནཱམམཏྟམྤི། པིསདྡེན པགེཝ ནཱམིཀོ ཨནིཙྩཱདིསབྷཱཝོཏི དསྶེཏི། ན པཉྙཱཡཏཱིཏི ན ཁཱཡཏི། ཨིམིནཱ ན ནཱཡཏཱིཏི ཨེཏྠ ཉཱདྷཱཏུཡཱ ཁཱཡནཏྠཾ དསྶེཏི། དུཀྑཧཱནིནྟི ཨེཏྠ དུཀྑཾ ཛཧཱཏཱིཏི དུཀྑཧཱནཱིཏི དསྶེནྟོ ཨཱཧ ‘‘དུཀྑགྷཱཏན’’ནྟི། དུཀྑཾ ཧནཏཱིཏི དུཀྑགྷཱཏནོ, སདྡྷམྨོ, ཏཾ། ‘‘ཁནྡྷཀཱ ཡཱ ཙ མཱཏིཀཱ’’ཏི ཝཏྟབྦེ སུཁུཙྩཱརཎཏྠཱཡ རསྶཝསེན པཱཋོ ཨཏྠཱིཏི ཨཱཧ ‘‘ཁནྡྷཀཱ ཡ ཙ མཱཏིཀཱ’’ཏི། སམུཊྛཱནཾ ནིཡཏོཀཏནྟི (སཾ॰ ནི॰ ༡.༢༡༦) ཨེཏྠ ‘‘སམུཊྛཱནཾ ནིཡཏཀཏ’’ནྟི ཝཏྟབྦེ ‘‘པརོསཧསྶ’’ནྟིཨཱདཱིསུ ཝིཡ ཨོཀཱརཱགམཝསེན ‘‘སམུཊྛཱནནིཡཏོཀཏ’’ནྟི ཝུཏྟནྟི ཨཱཧ ‘‘སམུཊྛཱནཾ ནིཡཏཀཏ’’ནྟི། ཨེཏེནཱཏི ‘‘སམུཊྛཱནཾ ནིཡཏོཀཏ’’ནྟི པཱཋེན། པཙྩེཏབྦོཏི པཏི ཨེཏབྦོ, པཊིམུཁཾ ཉཱཏབྦོཏི ཨཏྠོ། ཨཉྙེཧཱིཏི ཏཱིཧི སིཀྑཱཔདེཧི ཨཉྙེཧི སིཀྑཱཔདེཧི།
257.Tadanantarāyāti tesaṃ dvattiṃsavārānaṃ anantaraṃ vuttāya samuṭṭhānakathāya evamattho veditabboti yojanā. Anattā iti nicchitāti anattātveva vinicchitā. Iminā anattā iti nicchayāti ettha cidhātuyā vinicchayatthaṃ dasseti. ‘‘Aniccākārādīhī’’ti iminā sabhāgadhammānanti ettha aniccākārādīhi samāno bhāgo etesanti sabhāgā, teyeva dhammā sabhāgadhammāti vacanatthaṃ dasseti. Nāmamattampīti aniccādināmamattampi. Pisaddena pageva nāmiko aniccādisabhāvoti dasseti. Na paññāyatīti na khāyati. Iminā na nāyatīti ettha ñādhātuyā khāyanatthaṃ dasseti. Dukkhahāninti ettha dukkhaṃ jahātīti dukkhahānīti dassento āha ‘‘dukkhaghātana’’nti. Dukkhaṃ hanatīti dukkhaghātano, saddhammo, taṃ. ‘‘Khandhakā yā ca mātikā’’ti vattabbe sukhuccāraṇatthāya rassavasena pāṭho atthīti āha ‘‘khandhakā ya ca mātikā’’ti. Samuṭṭhānaṃ niyatokatanti (saṃ. ni. 1.216) ettha ‘‘samuṭṭhānaṃ niyatakata’’nti vattabbe ‘‘parosahassa’’ntiādīsu viya okārāgamavasena ‘‘samuṭṭhānaniyatokata’’nti vuttanti āha ‘‘samuṭṭhānaṃ niyatakata’’nti. Etenāti ‘‘samuṭṭhānaṃ niyatokata’’nti pāṭhena. Paccetabboti pati etabbo, paṭimukhaṃ ñātabboti attho. Aññehīti tīhi sikkhāpadehi aññehi sikkhāpadehi.
ཏཏྠཱཏི སམྦྷེདནིདཱནཝཙནེསུ། སམྦྷེདཝཙནེན པཙྩེཏབྦནྟི སམྦནྡྷོ། ཧཱིཏི སཙྩཾ། ཏཱནི ཏཱིཎི སིཀྑཱཔདཱནི ཋཔེཏྭཱཏི སམྦནྡྷོ། པཉྙཏྟིདེསསངྑཱཏནྟི པཉྙཏྟིཊྛཱནབྷཱུཏདེསསངྑཱཏཾ། ‘‘ཨིམཱནི ཏཱིཎཱི’’ཏི ཨིམིནཱ ‘‘དིསྶནྟཱི’’ཏི ཀིརིཡཱཡ ཀཏྟཱརཾ དསྶེཏི། ‘‘པཉྙཱཡནྟཱི’’ཏི ཨིམིནཱ དིསདྷཱཏུཡཱ ཁཱཡནཏྠཾ དསྶེཏི། ཏཏྠཱཏི སམུཊྛཱནནིཡམསམྦྷེདནིདཱནསངྑཱཏེསུ ཏཱིསུ, ནིདྡྷཱརཎེ བྷུམྨཾ། ཨིཏརཾ པནཱཏི སམུཊྛཱནནིཡམསམྦྷེདེཧི ཨཉྙཾ པན།
Tatthāti sambhedanidānavacanesu. Sambhedavacanena paccetabbanti sambandho. Hīti saccaṃ. Tāni tīṇi sikkhāpadāni ṭhapetvāti sambandho. Paññattidesasaṅkhātanti paññattiṭṭhānabhūtadesasaṅkhātaṃ. ‘‘Imāni tīṇī’’ti iminā ‘‘dissantī’’ti kiriyāya kattāraṃ dasseti. ‘‘Paññāyantī’’ti iminā disadhātuyā khāyanatthaṃ dasseti. Tatthāti samuṭṭhānaniyamasambhedanidānasaṅkhātesu tīsu, niddhāraṇe bhummaṃ. Itaraṃ panāti samuṭṭhānaniyamasambhedehi aññaṃ pana.
ཨཱལ༹ཝཱིཏི ཨཱལ༹ཝིཡཾ། སཀྐེསུ བྷགྒེསུ ཙཱཏི ཨེཏྠ ཛནཔདནཱམཏྟཱ བཧུཝཙནཝསེན ཝུཏྟཾ།
Āḷavīti āḷaviyaṃ. Sakkesu bhaggesu cāti ettha janapadanāmattā bahuvacanavasena vuttaṃ.
དྭཱིསུ ཝིབྷངྒེསུ པཉྙཏྟཾ ཡཾ སིཀྑཱཔདཾ ཨུདྡིསནྟཱིཏི ཡོཛནཱ། ‘‘ཝིབྷངྒེསཱུ’’ཏི ཨིམིནཱ ཝིབྷངྒེཏི ཨེཏྠ སུཀཱརལོཔོཏི དསྶེཏི། ཏསྶཱཏི སིཀྑཱཔདསྶ། ཡཐཱཉཱཡནྟི ཡུཏྟིཡཱ ཨནུརཱུཔཾ། ཏནྟི སམུཊྛཱནཾ། མེ སུཎཱཐཱཏི མམ སནྟིཀཱ སུཎཱཐ། ཨིཏཱིཏི ཨཡམཏྠོ།
Dvīsu vibhaṅgesu paññattaṃ yaṃ sikkhāpadaṃ uddisantīti yojanā. ‘‘Vibhaṅgesū’’ti iminā vibhaṅgeti ettha sukāralopoti dasseti. Tassāti sikkhāpadassa. Yathāñāyanti yuttiyā anurūpaṃ. Tanti samuṭṭhānaṃ. Me suṇāthāti mama santikā suṇātha. Itīti ayamattho.
ཀཐིནནྟི པཋམཀཐིནསམུཊྛཱནཾ། ཨནནུཉྙཱཏཱཡ སདྡྷིནྟི ཨནནུཉྙཱཏསམུཊྛཱནེན སདྡྷིཾ། སདིསཱ ཨིདྷ དིསྶརེཏི ཨེཏྠ ཨིདྷསདྡོ ཨཏྠཔཀརཎཝསེན ཨུབྷཏོཝིབྷངྒཝིསཡོཏི ཨཱཧ ‘‘ཨིདྷ ཨུབྷཏོཝིབྷངྒེ’’ཏི། ‘‘སདིསཱནཱི’’ཏི ཨིམིནཱ སདིསཱཏི ཨེཏྠ ནིཀཱརསྶཱཀཱརཱདེསོ དསྶིཏོ། ‘‘དིསྶནྟཱི’’ཏི ཨིམིནཱ དིསྶརེཏི ཨེཏྠ ཨནྟིསདྡསྶ རེཀཱརོ (ནིརུཏྟིདཱིཔནིཡཾ ༥༧༠ སུཏེ) དསྶིཏོ།
Kathinanti paṭhamakathinasamuṭṭhānaṃ. Ananuññātāya saddhinti ananuññātasamuṭṭhānena saddhiṃ. Sadisā idha dissareti ettha idhasaddo atthapakaraṇavasena ubhatovibhaṅgavisayoti āha ‘‘idha ubhatovibhaṅge’’ti. ‘‘Sadisānī’’ti iminā sadisāti ettha nikārassākārādeso dassito. ‘‘Dissantī’’ti iminā dissareti ettha antisaddassa rekāro (niruttidīpaniyaṃ 570 sute) dassito.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཝིནཡཔིཊཀ • Vinayapiṭaka / པརིཝཱརཔཱལི༹ • Parivārapāḷi / སམུཊྛཱནསྶུདྡཱནཾ • Samuṭṭhānassuddānaṃ
ཨཊྛཀཐཱ • Aṭṭhakathā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཨཊྛཀཐཱ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / པརིཝཱར-ཨཊྛཀཐཱ • Parivāra-aṭṭhakathā / སམུཊྛཱནསཱིསཝཎྞནཱ • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / སཱརཏྠདཱིཔནཱི-ཊཱིཀཱ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / སམུཊྛཱནསཱིསཝཎྞནཱ • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝཛིརབུདྡྷི-ཊཱིཀཱ • Vajirabuddhi-ṭīkā / སམུཊྛཱནསཱིསཝཎྞནཱ • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཝིནཡཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ཝིམཏིཝིནོདནཱི-ཊཱིཀཱ • Vimativinodanī-ṭīkā / སམུཊྛཱནསཱིསཝཎྞནཱ • Samuṭṭhānasīsavaṇṇanā
