Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / కఙ్ఖావితరణీ-పురాణ-టీకా • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
సముట్ఠానవినిచ్ఛయవణ్ణనా
Samuṭṭhānavinicchayavaṇṇanā
సముట్ఠానానం వినిచ్ఛయే పన గిరగ్గసమజ్జాదీని ‘‘అచిత్తకాని లోకవజ్జానీ’’తి వుత్తత్తా ‘‘నచ్చ’’న్తి వా ‘‘గన్ధ’’న్తి వా అజానిత్వాపి దస్సనేన, విలిమ్పనేన వా ఆపజ్జనతో వత్థుఅజాననచిత్తేన అచిత్తకాని. ‘‘నచ్చ’’న్తి వా ‘‘గన్ధ’’న్తి వా జానిత్వా పస్సన్తియా, విలిమ్పన్తియా వా అకుసలత్తా ఏవ లోకవజ్జాని. చోరివుట్ఠాపనాదీని ‘‘చోరీ’’తిఆదినా వత్థుం జానిత్వా కరణేయేవ ఆపజ్జనత్తా సచిత్తకాని. ఉపసమ్పదాదీనం ఏకన్తాకుసలచిత్తేనేవ అకత్తబ్బత్తా పణ్ణత్తివజ్జాని. ‘‘ఇధ సచిత్తకాచిత్తకతా పణ్ణత్తిజాననాజాననతాయ అగ్గహేత్వా వత్థుజాననాజాననతాయ గహేతబ్బ’’న్తి లిఖితం. అధిప్పేతత్తా సఙ్ఖేపతో దస్సనాభావా –
Samuṭṭhānānaṃ vinicchaye pana giraggasamajjādīni ‘‘acittakāni lokavajjānī’’ti vuttattā ‘‘nacca’’nti vā ‘‘gandha’’nti vā ajānitvāpi dassanena, vilimpanena vā āpajjanato vatthuajānanacittena acittakāni. ‘‘Nacca’’nti vā ‘‘gandha’’nti vā jānitvā passantiyā, vilimpantiyā vā akusalattā eva lokavajjāni. Corivuṭṭhāpanādīni ‘‘corī’’tiādinā vatthuṃ jānitvā karaṇeyeva āpajjanattā sacittakāni. Upasampadādīnaṃ ekantākusalacitteneva akattabbattā paṇṇattivajjāni. ‘‘Idha sacittakācittakatā paṇṇattijānanājānanatāya aggahetvā vatthujānanājānanatāya gahetabba’’nti likhitaṃ. Adhippetattā saṅkhepato dassanābhāvā –
అచిత్తకత్తం ద్విధా మతం, వత్థుపణ్ణత్తిఅఞ్ఞాణా;
Acittakattaṃ dvidhā mataṃ, vatthupaṇṇattiaññāṇā;
వుత్తం ఞాణం ద్విధా ఇధ, సకనామేన అఞ్ఞాతం.
Vuttaṃ ñāṇaṃ dvidhā idha, sakanāmena aññātaṃ.
పరనామఞ్చ జాననం, వత్థుస్సేకం బలక్కారే;
Paranāmañca jānanaṃ, vatthussekaṃ balakkāre;
ఏకధా సమచారికే, తస్మిం తప్పటిబన్ధోతి.
Ekadhā samacārike, tasmiṃ tappaṭibandhoti.
పరనామేన జాననం, ద్విధా ముత్తాదికే ఏకం;
Paranāmena jānanaṃ, dvidhā muttādike ekaṃ;
ఏకం లోమాదికే మతన్తి, అయం భేదో వేదితబ్బో.
Ekaṃ lomādike matanti, ayaṃ bhedo veditabbo.
సేసమేత్థ ఉత్తానం, అనుత్తానత్థే వుత్తవినిచ్ఛయత్తా న ఉద్ధటన్తి;
Sesamettha uttānaṃ, anuttānatthe vuttavinicchayattā na uddhaṭanti;
సముట్ఠానవినిచ్ఛయవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Samuṭṭhānavinicchayavaṇṇanā niṭṭhitā.
భిక్ఖునీపాతిమోక్ఖవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Bhikkhunīpātimokkhavaṇṇanā niṭṭhitā.
కఙ్ఖావితరణీపురాణటీకా నిట్ఠితా.
Kaṅkhāvitaraṇīpurāṇaṭīkā niṭṭhitā.