Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಪುರಾಣ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
ಸಮುಟ್ಠಾನವಿನಿಚ್ಛಯವಣ್ಣನಾ
Samuṭṭhānavinicchayavaṇṇanā
ಸಮುಟ್ಠಾನಾನಂ ವಿನಿಚ್ಛಯೇ ಪನ ಗಿರಗ್ಗಸಮಜ್ಜಾದೀನಿ ‘‘ಅಚಿತ್ತಕಾನಿ ಲೋಕವಜ್ಜಾನೀ’’ತಿ ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ನಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಗನ್ಧ’’ನ್ತಿ ವಾ ಅಜಾನಿತ್ವಾಪಿ ದಸ್ಸನೇನ, ವಿಲಿಮ್ಪನೇನ ವಾ ಆಪಜ್ಜನತೋ ವತ್ಥುಅಜಾನನಚಿತ್ತೇನ ಅಚಿತ್ತಕಾನಿ। ‘‘ನಚ್ಚ’’ನ್ತಿ ವಾ ‘‘ಗನ್ಧ’’ನ್ತಿ ವಾ ಜಾನಿತ್ವಾ ಪಸ್ಸನ್ತಿಯಾ, ವಿಲಿಮ್ಪನ್ತಿಯಾ ವಾ ಅಕುಸಲತ್ತಾ ಏವ ಲೋಕವಜ್ಜಾನಿ। ಚೋರಿವುಟ್ಠಾಪನಾದೀನಿ ‘‘ಚೋರೀ’’ತಿಆದಿನಾ ವತ್ಥುಂ ಜಾನಿತ್ವಾ ಕರಣೇಯೇವ ಆಪಜ್ಜನತ್ತಾ ಸಚಿತ್ತಕಾನಿ। ಉಪಸಮ್ಪದಾದೀನಂ ಏಕನ್ತಾಕುಸಲಚಿತ್ತೇನೇವ ಅಕತ್ತಬ್ಬತ್ತಾ ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಾನಿ। ‘‘ಇಧ ಸಚಿತ್ತಕಾಚಿತ್ತಕತಾ ಪಣ್ಣತ್ತಿಜಾನನಾಜಾನನತಾಯ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ವತ್ಥುಜಾನನಾಜಾನನತಾಯ ಗಹೇತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ ಲಿಖಿತಂ। ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ ಸಙ್ಖೇಪತೋ ದಸ್ಸನಾಭಾವಾ –
Samuṭṭhānānaṃ vinicchaye pana giraggasamajjādīni ‘‘acittakāni lokavajjānī’’ti vuttattā ‘‘nacca’’nti vā ‘‘gandha’’nti vā ajānitvāpi dassanena, vilimpanena vā āpajjanato vatthuajānanacittena acittakāni. ‘‘Nacca’’nti vā ‘‘gandha’’nti vā jānitvā passantiyā, vilimpantiyā vā akusalattā eva lokavajjāni. Corivuṭṭhāpanādīni ‘‘corī’’tiādinā vatthuṃ jānitvā karaṇeyeva āpajjanattā sacittakāni. Upasampadādīnaṃ ekantākusalacitteneva akattabbattā paṇṇattivajjāni. ‘‘Idha sacittakācittakatā paṇṇattijānanājānanatāya aggahetvā vatthujānanājānanatāya gahetabba’’nti likhitaṃ. Adhippetattā saṅkhepato dassanābhāvā –
ಅಚಿತ್ತಕತ್ತಂ ದ್ವಿಧಾ ಮತಂ, ವತ್ಥುಪಣ್ಣತ್ತಿಅಞ್ಞಾಣಾ।
Acittakattaṃ dvidhā mataṃ, vatthupaṇṇattiaññāṇā;
ವುತ್ತಂ ಞಾಣಂ ದ್ವಿಧಾ ಇಧ, ಸಕನಾಮೇನ ಅಞ್ಞಾತಂ॥
Vuttaṃ ñāṇaṃ dvidhā idha, sakanāmena aññātaṃ.
ಪರನಾಮಞ್ಚ ಜಾನನಂ, ವತ್ಥುಸ್ಸೇಕಂ ಬಲಕ್ಕಾರೇ।
Paranāmañca jānanaṃ, vatthussekaṃ balakkāre;
ಏಕಧಾ ಸಮಚಾರಿಕೇ, ತಸ್ಮಿಂ ತಪ್ಪಟಿಬನ್ಧೋತಿ॥
Ekadhā samacārike, tasmiṃ tappaṭibandhoti.
ಪರನಾಮೇನ ಜಾನನಂ, ದ್ವಿಧಾ ಮುತ್ತಾದಿಕೇ ಏಕಂ।
Paranāmena jānanaṃ, dvidhā muttādike ekaṃ;
ಏಕಂ ಲೋಮಾದಿಕೇ ಮತನ್ತಿ, ಅಯಂ ಭೇದೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ॥
Ekaṃ lomādike matanti, ayaṃ bhedo veditabbo.
ಸೇಸಮೇತ್ಥ ಉತ್ತಾನಂ, ಅನುತ್ತಾನತ್ಥೇ ವುತ್ತವಿನಿಚ್ಛಯತ್ತಾ ನ ಉದ್ಧಟನ್ತಿ।
Sesamettha uttānaṃ, anuttānatthe vuttavinicchayattā na uddhaṭanti;
ಸಮುಟ್ಠಾನವಿನಿಚ್ಛಯವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Samuṭṭhānavinicchayavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಭಿಕ್ಖುನೀಪಾತಿಮೋಕ್ಖವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Bhikkhunīpātimokkhavaṇṇanā niṭṭhitā.
ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀಪುರಾಣಟೀಕಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Kaṅkhāvitaraṇīpurāṇaṭīkā niṭṭhitā.