Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀ-ਪੁਰਾਣ-ਟੀਕਾ • Kaṅkhāvitaraṇī-purāṇa-ṭīkā |
ਸਮੁਟ੍ਠਾਨવਿਨਿਚ੍ਛਯવਣ੍ਣਨਾ
Samuṭṭhānavinicchayavaṇṇanā
ਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਨਂ વਿਨਿਚ੍ਛਯੇ ਪਨ ਗਿਰਗ੍ਗਸਮਜ੍ਜਾਦੀਨਿ ‘‘ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਨਿ ਲੋਕવਜ੍ਜਾਨੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਨਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਗਨ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ਅਜਾਨਿਤ੍વਾਪਿ ਦਸ੍ਸਨੇਨ, વਿਲਿਮ੍ਪਨੇਨ વਾ ਆਪਜ੍ਜਨਤੋ વਤ੍ਥੁਅਜਾਨਨਚਿਤ੍ਤੇਨ ਅਚਿਤ੍ਤਕਾਨਿ। ‘‘ਨਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ‘‘ਗਨ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ વਾ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯਾ, વਿਲਿਮ੍ਪਨ੍ਤਿਯਾ વਾ ਅਕੁਸਲਤ੍ਤਾ ਏવ ਲੋਕવਜ੍ਜਾਨਿ। ਚੋਰਿવੁਟ੍ਠਾਪਨਾਦੀਨਿ ‘‘ਚੋਰੀ’’ਤਿਆਦਿਨਾ વਤ੍ਥੁਂ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਕਰਣੇਯੇવ ਆਪਜ੍ਜਨਤ੍ਤਾ ਸਚਿਤ੍ਤਕਾਨਿ। ਉਪਸਮ੍ਪਦਾਦੀਨਂ ਏਕਨ੍ਤਾਕੁਸਲਚਿਤ੍ਤੇਨੇવ ਅਕਤ੍ਤਬ੍ਬਤ੍ਤਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿવਜ੍ਜਾਨਿ। ‘‘ਇਧ ਸਚਿਤ੍ਤਕਾਚਿਤ੍ਤਕਤਾ ਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਜਾਨਨਾਜਾਨਨਤਾਯ ਅਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ વਤ੍ਥੁਜਾਨਨਾਜਾਨਨਤਾਯ ਗਹੇਤਬ੍ਬ’’ਨ੍ਤਿ ਲਿਖਿਤਂ। ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਤ੍ਤਾ ਸਙ੍ਖੇਪਤੋ ਦਸ੍ਸਨਾਭਾવਾ –
Samuṭṭhānānaṃ vinicchaye pana giraggasamajjādīni ‘‘acittakāni lokavajjānī’’ti vuttattā ‘‘nacca’’nti vā ‘‘gandha’’nti vā ajānitvāpi dassanena, vilimpanena vā āpajjanato vatthuajānanacittena acittakāni. ‘‘Nacca’’nti vā ‘‘gandha’’nti vā jānitvā passantiyā, vilimpantiyā vā akusalattā eva lokavajjāni. Corivuṭṭhāpanādīni ‘‘corī’’tiādinā vatthuṃ jānitvā karaṇeyeva āpajjanattā sacittakāni. Upasampadādīnaṃ ekantākusalacitteneva akattabbattā paṇṇattivajjāni. ‘‘Idha sacittakācittakatā paṇṇattijānanājānanatāya aggahetvā vatthujānanājānanatāya gahetabba’’nti likhitaṃ. Adhippetattā saṅkhepato dassanābhāvā –
ਅਚਿਤ੍ਤਕਤ੍ਤਂ ਦ੍વਿਧਾ ਮਤਂ, વਤ੍ਥੁਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਅਞ੍ਞਾਣਾ।
Acittakattaṃ dvidhā mataṃ, vatthupaṇṇattiaññāṇā;
વੁਤ੍ਤਂ ਞਾਣਂ ਦ੍વਿਧਾ ਇਧ, ਸਕਨਾਮੇਨ ਅਞ੍ਞਾਤਂ॥
Vuttaṃ ñāṇaṃ dvidhā idha, sakanāmena aññātaṃ.
ਪਰਨਾਮਞ੍ਚ ਜਾਨਨਂ, વਤ੍ਥੁਸ੍ਸੇਕਂ ਬਲਕ੍ਕਾਰੇ।
Paranāmañca jānanaṃ, vatthussekaṃ balakkāre;
ਏਕਧਾ ਸਮਚਾਰਿਕੇ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਪ੍ਪਟਿਬਨ੍ਧੋਤਿ॥
Ekadhā samacārike, tasmiṃ tappaṭibandhoti.
ਪਰਨਾਮੇਨ ਜਾਨਨਂ, ਦ੍વਿਧਾ ਮੁਤ੍ਤਾਦਿਕੇ ਏਕਂ।
Paranāmena jānanaṃ, dvidhā muttādike ekaṃ;
ਏਕਂ ਲੋਮਾਦਿਕੇ ਮਤਨ੍ਤਿ, ਅਯਂ ਭੇਦੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ॥
Ekaṃ lomādike matanti, ayaṃ bhedo veditabbo.
ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਂ, ਅਨੁਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥੇ વੁਤ੍ਤવਿਨਿਚ੍ਛਯਤ੍ਤਾ ਨ ਉਦ੍ਧਟਨ੍ਤਿ।
Sesamettha uttānaṃ, anuttānatthe vuttavinicchayattā na uddhaṭanti;
ਸਮੁਟ੍ਠਾਨવਿਨਿਚ੍ਛਯવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Samuṭṭhānavinicchayavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਭਿਕ੍ਖੁਨੀਪਾਤਿਮੋਕ੍ਖવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Bhikkhunīpātimokkhavaṇṇanā niṭṭhitā.
ਕਙ੍ਖਾવਿਤਰਣੀਪੁਰਾਣਟੀਕਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Kaṅkhāvitaraṇīpurāṇaṭīkā niṭṭhitā.