| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ขุทฺทสิกฺขา-มูลสิกฺขา • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
๔๖. สํวรนิเทฺทสวณฺณนา
46. Saṃvaraniddesavaṇṇanā
๔๕๓. สํวรณํ จกฺขุทฺวาราทีนํ สติกวาเฎน ปิทหนํ สํวโรฯ ตตฺถ กิญฺจาปิ จกฺขุนฺทฺริเย สํวโร นตฺถิ, น หิ จกฺขุปสาทํ นิสฺสาย สติ อุปฺปชฺชติ, เนว ภวงฺคสมเย อาวชฺชนาทีนํ อญฺญตรสมเย, ชวนกฺขเณ ปน อุปฺปชฺชตีติ ตทา สํวโร โหติ, เอวํ โหเนฺต ปน โส จกฺขุทฺวาราทีนํ สํวโรติ วุจฺจติฯ จกฺขุโสตาทิเภเทหีติ จกฺขุ จ โสตญฺจ, ตานิ อาทิ เยสํ, เตว เภทา จาติ สมาโส, เตหิ ทฺวาเรหิฯ อภิชฺฌาทิปฺปวตฺติยา อจฺจโนฺตปการกตฺตา กรณเตฺถ เจตฺถ ตติยาฯ เอเตน จกฺขุโสตฆานชิวฺหากายมนสงฺขาตานิ ทฺวารานิ วุตฺตานิฯ รูปสทฺทาทิโคจเรติ รูปสทฺทคนฺธรสโผฎฺฐพฺพธมฺมสงฺขาเต วิสเยฯ อภิชฺฌาโทมนสฺสาทิปฺปวตฺตินฺติ เอตฺถ ปรสมฺปตฺติํ อภิมุขํ ฌายตีติ อภิชฺฌา, พลวตณฺหาฯ อาทิ-สเทฺทน มิจฺฉาทิฎฺฐิอาทโย อเนเก อกุสลา ธมฺมา สงฺคหิตาฯ
453. Saṃvaraṇaṃ cakkhudvārādīnaṃ satikavāṭena pidahanaṃ saṃvaro. Tattha kiñcāpi cakkhundriye saṃvaro natthi, na hi cakkhupasādaṃ nissāya sati uppajjati, neva bhavaṅgasamaye āvajjanādīnaṃ aññatarasamaye, javanakkhaṇe pana uppajjatīti tadā saṃvaro hoti, evaṃ honte pana so cakkhudvārādīnaṃ saṃvaroti vuccati. Cakkhusotādibhedehīti cakkhu ca sotañca, tāni ādi yesaṃ, teva bhedā cāti samāso, tehi dvārehi. Abhijjhādippavattiyā accantopakārakattā karaṇatthe cettha tatiyā. Etena cakkhusotaghānajivhākāyamanasaṅkhātāni dvārāni vuttāni. Rūpasaddādigocareti rūpasaddagandharasaphoṭṭhabbadhammasaṅkhāte visaye. Abhijjhādomanassādippavattinti ettha parasampattiṃ abhimukhaṃ jhāyatīti abhijjhā, balavataṇhā. Ādi-saddena micchādiṭṭhiādayo aneke akusalā dhammā saṅgahitā.
๔๕๔. สกํ จิตฺตํ กิฎฺฐาทิํ ทุปฺปสุํ วิย นิคฺคเณฺหยฺยาติ สมฺพโนฺธฯ กิฎฺฐนฺติ กิฎฺฐฎฺฐาเน อุปฺปนฺนํ สสฺสํ คหิตํฯ กิฎฺฐํ อทตีติ กิฎฺฐาทิ, ตํฯ สมฺปชาโนติ สาตฺถกสปฺปายโคจรอสโมฺมหสงฺขาเตน จตุสมฺปชเญฺญน สมฺมา ปชาโนฯ อิมินา อินฺทฺริยสํวรสีลํ กถิตํฯ
454. Sakaṃ cittaṃ kiṭṭhādiṃ duppasuṃ viya niggaṇheyyāti sambandho. Kiṭṭhanti kiṭṭhaṭṭhāne uppannaṃ sassaṃ gahitaṃ. Kiṭṭhaṃ adatīti kiṭṭhādi, taṃ. Sampajānoti sātthakasappāyagocaraasammohasaṅkhātena catusampajaññena sammā pajāno. Iminā indriyasaṃvarasīlaṃ kathitaṃ.
สํวรนิเทฺทสวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Saṃvaraniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
