Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi |
౭. సంవిధానసిక్ఖాపదం
7. Saṃvidhānasikkhāpadaṃ
౧౮౧. సత్తమే ‘‘తాసం భిక్ఖునీనం పచ్ఛా గచ్ఛన్తీన’’న్తి పదాని ‘‘పత్తచీవర’’న్తి పాఠసేసేన యోజేతబ్బానీతి ఆహ ‘‘పచ్ఛా గచ్ఛన్తీనం పత్తచీవర’’న్తి. తా భిక్ఖునియో పచ్ఛా గచ్ఛన్తియోతి విభత్తివిపల్లాసం కత్వా ‘‘దూసేసు’’న్తిపదేన యోజేతబ్బానీతి ఆహ ‘‘తా భిక్ఖునియో చోరా దూసయింసూ’’తి. అథ వా విభత్తివిపల్లాసమకత్వా ‘‘అచ్ఛిన్దింసూ’’తి పదే ‘‘పత్తచీవర’’న్తిపదం అజ్ఝాహరిత్వా ‘‘దూసేసు’’న్తిపదే ‘‘సీల’’న్తి పాఠం అజ్ఝాహరిత్వా యోజేతబ్బన్తి దట్ఠబ్బం.
181. Sattame ‘‘tāsaṃ bhikkhunīnaṃ pacchā gacchantīna’’nti padāni ‘‘pattacīvara’’nti pāṭhasesena yojetabbānīti āha ‘‘pacchā gacchantīnaṃ pattacīvara’’nti. Tā bhikkhuniyo pacchā gacchantiyoti vibhattivipallāsaṃ katvā ‘‘dūsesu’’ntipadena yojetabbānīti āha ‘‘tā bhikkhuniyo corā dūsayiṃsū’’ti. Atha vā vibhattivipallāsamakatvā ‘‘acchindiṃsū’’ti pade ‘‘pattacīvara’’ntipadaṃ ajjhāharitvā ‘‘dūsesu’’ntipade ‘‘sīla’’nti pāṭhaṃ ajjhāharitvā yojetabbanti daṭṭhabbaṃ.
౧౮౨-౩. సంపుబ్బో, విపుబ్బో చ ధాధాతు త్వాపచ్చయో హోతీతి ఆహ ‘‘సంవిదహిత్వా’’తి. కుక్కుటోతి తమ్బచూళో. సో హి కుకతి ఆహారత్థం పాణకాదయో ఆదదాతీతి కుక్కుటో. అయన్తి గామో. అధికరణే ణోతి ఆహ ‘‘సమ్పదన్తి ఏత్థా’’తి. ఏత్థాతి చ ఏతస్మిం గామే. ఉత్తరపదస్స అధికరణత్థత్తా పుబ్బపదేన ఛట్ఠీసమాసోతి ఆహ ‘‘కుక్కుటాన’’న్తిఆది. ఏవం ణసద్దస్స అధికరణత్థం, పుబ్బపదేన ఛట్ఠీసమాసఞ్చ దస్సేత్వా ఇదాని ణసద్దస్స భావత్థం, పుబ్బపదేన బాహిరత్థసమాసఞ్చ దస్సేతుం వుత్తం ‘‘అథ వా’’తి. తత్థాతి పచ్ఛిమపాఠే. ఉప్పతిత్వాతి ఉడ్డిత్వా ఉద్ధం ఆకాసం లఙ్గిత్వాతి అత్థో. ఏత్థాతి పచ్ఛిమపాఠే. ద్విధాతి పదగమనపక్ఖగమనవసేన ద్విపకారేన. ‘‘ఉపచారో న లబ్భతీ’’తిఇమినా గామన్తరో న హోతి, ఏకగామోయేవ పన హోతి, తస్మా ఆపత్తిపి ఏకాయేవ హోతీతి దస్సేతి. పచ్చూసేతి పభాతే. సో హి పటివిరుద్ధం తిమిరం ఉసేతి నాసేతీతి పచ్చూసోతి వుచ్చతి. వస్సన్తస్సాతి రవన్తస్స. ‘‘వచనతో’’తిపదం ‘‘ఆపత్తియేవా’’తిపదే ఞాపకహేతు. రతనమత్తన్తరోతి కుక్కుపమాణేన బ్యవధానో.
182-3. Saṃpubbo, vipubbo ca dhādhātu tvāpaccayo hotīti āha ‘‘saṃvidahitvā’’ti. Kukkuṭoti tambacūḷo. So hi kukati āhāratthaṃ pāṇakādayo ādadātīti kukkuṭo. Ayanti gāmo. Adhikaraṇe ṇoti āha ‘‘sampadanti etthā’’ti. Etthāti ca etasmiṃ gāme. Uttarapadassa adhikaraṇatthattā pubbapadena chaṭṭhīsamāsoti āha ‘‘kukkuṭāna’’ntiādi. Evaṃ ṇasaddassa adhikaraṇatthaṃ, pubbapadena chaṭṭhīsamāsañca dassetvā idāni ṇasaddassa bhāvatthaṃ, pubbapadena bāhiratthasamāsañca dassetuṃ vuttaṃ ‘‘atha vā’’ti. Tatthāti pacchimapāṭhe. Uppatitvāti uḍḍitvā uddhaṃ ākāsaṃ laṅgitvāti attho. Etthāti pacchimapāṭhe. Dvidhāti padagamanapakkhagamanavasena dvipakārena. ‘‘Upacāro na labbhatī’’tiiminā gāmantaro na hoti, ekagāmoyeva pana hoti, tasmā āpattipi ekāyeva hotīti dasseti. Paccūseti pabhāte. So hi paṭiviruddhaṃ timiraṃ useti nāsetīti paccūsoti vuccati. Vassantassāti ravantassa. ‘‘Vacanato’’tipadaṃ ‘‘āpattiyevā’’tipade ñāpakahetu. Ratanamattantaroti kukkupamāṇena byavadhāno.
తత్రాతి ‘‘గామన్తరే గామన్తరే’’తి వచనే. హీతి విత్థారో. ఉభోపీతి భిక్ఖుభిక్ఖునియోపి సంవిదహన్తీతి సమ్బన్ధో. న వదన్తీతి అట్ఠకథాచరియా న కథయన్తి. చతున్నం మగ్గానం సమాగమట్ఠానం చతుక్కం, ద్విన్నం, తిణ్ణం, చతుక్కతో అతిరేకానం వా మగ్గానం సమ్బద్ధట్ఠానం సిఙ్ఘాటకం. తత్రాపీతి ఉపచారోక్కమనేపి. గామతోతి అత్తనో గామతో. యావ న ఓక్కమన్తి, తావాతి యోజనా. సన్ధాయాతి ఆరబ్భ. అథాతి తస్మిం నిక్ఖమనకాలే. ద్వేపీతి భిక్ఖుభిక్ఖునియోపి గచ్ఛన్తీతి సమ్బన్ధో. తన్తి వచనం.
Tatrāti ‘‘gāmantare gāmantare’’ti vacane. Hīti vitthāro. Ubhopīti bhikkhubhikkhuniyopi saṃvidahantīti sambandho. Na vadantīti aṭṭhakathācariyā na kathayanti. Catunnaṃ maggānaṃ samāgamaṭṭhānaṃ catukkaṃ, dvinnaṃ, tiṇṇaṃ, catukkato atirekānaṃ vā maggānaṃ sambaddhaṭṭhānaṃ siṅghāṭakaṃ. Tatrāpīti upacārokkamanepi. Gāmatoti attano gāmato. Yāva na okkamanti, tāvāti yojanā. Sandhāyāti ārabbha. Athāti tasmiṃ nikkhamanakāle. Dvepīti bhikkhubhikkhuniyopi gacchantīti sambandho. Tanti vacanaṃ.
హీతి విసేసో. ‘‘గామన్తరే గామన్తరే’’తి పురిమస్మిం నయే అతిక్కమే అనాపత్తి, ఓక్కమనే ఆపత్తీతి అయం విసేసో.
Hīti viseso. ‘‘Gāmantare gāmantare’’ti purimasmiṃ naye atikkame anāpatti, okkamane āpattīti ayaṃ viseso.
౧౮౪. గతపుబ్బత్థాతి గతపుబ్బా అత్థ భవథాతి అత్థో. ఏహి గచ్ఛామాతి వా ఆగచ్ఛేయ్యాసీతి వా వదతీతి యోజనా. చేతియవన్దనత్థన్తి థూపస్స వన్దితుం.
184.Gatapubbatthāti gatapubbā attha bhavathāti attho. Ehi gacchāmāti vā āgaccheyyāsīti vā vadatīti yojanā. Cetiyavandanatthanti thūpassa vandituṃ.
౧౮౫. విసఙ్కేతేనాతి ఏత్థ కాలవిసఙ్కేతో, ద్వారవిసఙ్కేతో, మగ్గవిసఙ్కేతోతి తివిధో. తత్థ కాలవిసఙ్కేతేనేవ అనాపత్తిం సన్ధాయ ‘‘విసఙ్కేతేన గచ్ఛన్తి, అనాపత్తీ’’తి ఆహ. ద్వారవిసఙ్కేతేన వా మగ్గవిసఙ్కేతేన వా ఆపత్తిమోక్ఖో నత్థి. తమత్థం దస్సేన్తో ఆహ ‘‘పురేభత్త’’న్తిఆది. చక్కసమారుళ్హాతి ఇరియాపథచక్కం వా సకటచక్కం వా సమ్మా ఆరుళ్హా. జనపదాతి జనకోట్ఠాసా. పరియాయన్తీతి పరి పునప్పునం యన్తి చ ఆయన్తి చాతి. సత్తమం.
185.Visaṅketenāti ettha kālavisaṅketo, dvāravisaṅketo, maggavisaṅketoti tividho. Tattha kālavisaṅketeneva anāpattiṃ sandhāya ‘‘visaṅketena gacchanti, anāpattī’’ti āha. Dvāravisaṅketena vā maggavisaṅketena vā āpattimokkho natthi. Tamatthaṃ dassento āha ‘‘purebhatta’’ntiādi. Cakkasamāruḷhāti iriyāpathacakkaṃ vā sakaṭacakkaṃ vā sammā āruḷhā. Janapadāti janakoṭṭhāsā. Pariyāyantīti pari punappunaṃ yanti ca āyanti cāti. Sattamaṃ.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga / ౩. ఓవాదవగ్గో • 3. Ovādavaggo
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౭. సంవిధానసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 7. Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ౭. సంవిదహనసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 7. Saṃvidahanasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౭. సంవిధానసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 7. Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౭. సంవిధానసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 7. Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā