Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / පාචිත්යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi |
7. සංවිධානසික්ඛාපදං
7. Saṃvidhānasikkhāpadaṃ
181. සත්තමෙ ‘‘තාසං භික්ඛුනීනං පච්ඡා ගච්ඡන්තීන’’න්ති පදානි ‘‘පත්තචීවර’’න්ති පාඨසෙසෙන යොජෙතබ්බානීති ආහ ‘‘පච්ඡා ගච්ඡන්තීනං පත්තචීවර’’න්ති. තා භික්ඛුනියො පච්ඡා ගච්ඡන්තියොති විභත්තිවිපල්ලාසං කත්වා ‘‘දූසෙසු’’න්තිපදෙන යොජෙතබ්බානීති ආහ ‘‘තා භික්ඛුනියො චොරා දූසයිංසූ’’ති. අථ වා විභත්තිවිපල්ලාසමකත්වා ‘‘අච්ඡින්දිංසූ’’ති පදෙ ‘‘පත්තචීවර’’න්තිපදං අජ්ඣාහරිත්වා ‘‘දූසෙසු’’න්තිපදෙ ‘‘සීල’’න්ති පාඨං අජ්ඣාහරිත්වා යොජෙතබ්බන්ති දට්ඨබ්බං.
181. Sattame ‘‘tāsaṃ bhikkhunīnaṃ pacchā gacchantīna’’nti padāni ‘‘pattacīvara’’nti pāṭhasesena yojetabbānīti āha ‘‘pacchā gacchantīnaṃ pattacīvara’’nti. Tā bhikkhuniyo pacchā gacchantiyoti vibhattivipallāsaṃ katvā ‘‘dūsesu’’ntipadena yojetabbānīti āha ‘‘tā bhikkhuniyo corā dūsayiṃsū’’ti. Atha vā vibhattivipallāsamakatvā ‘‘acchindiṃsū’’ti pade ‘‘pattacīvara’’ntipadaṃ ajjhāharitvā ‘‘dūsesu’’ntipade ‘‘sīla’’nti pāṭhaṃ ajjhāharitvā yojetabbanti daṭṭhabbaṃ.
182-3. සංපුබ්බො, විපුබ්බො ච ධාධාතු ත්වාපච්චයො හොතීති ආහ ‘‘සංවිදහිත්වා’’ති. කුක්කුටොති තම්බචූළො. සො හි කුකති ආහාරත්ථං පාණකාදයො ආදදාතීති කුක්කුටො. අයන්ති ගාමො. අධිකරණෙ ණොති ආහ ‘‘සම්පදන්ති එත්ථා’’ති. එත්ථාති ච එතස්මිං ගාමෙ. උත්තරපදස්ස අධිකරණත්ථත්තා පුබ්බපදෙන ඡට්ඨීසමාසොති ආහ ‘‘කුක්කුටාන’’න්තිආදි. එවං ණසද්දස්ස අධිකරණත්ථං, පුබ්බපදෙන ඡට්ඨීසමාසඤ්ච දස්සෙත්වා ඉදානි ණසද්දස්ස භාවත්ථං, පුබ්බපදෙන බාහිරත්ථසමාසඤ්ච දස්සෙතුං වුත්තං ‘‘අථ වා’’ති. තත්ථාති පච්ඡිමපාඨෙ. උප්පතිත්වාති උඩ්ඩිත්වා උද්ධං ආකාසං ලඞ්ගිත්වාති අත්ථො. එත්ථාති පච්ඡිමපාඨෙ. ද්විධාති පදගමනපක්ඛගමනවසෙන ද්විපකාරෙන. ‘‘උපචාරො න ලබ්භතී’’තිඉමිනා ගාමන්තරො න හොති, එකගාමොයෙව පන හොති, තස්මා ආපත්තිපි එකායෙව හොතීති දස්සෙති. පච්චූසෙති පභාතෙ. සො හි පටිවිරුද්ධං තිමිරං උසෙති නාසෙතීති පච්චූසොති වුච්චති. වස්සන්තස්සාති රවන්තස්ස. ‘‘වචනතො’’තිපදං ‘‘ආපත්තියෙවා’’තිපදෙ ඤාපකහෙතු. රතනමත්තන්තරොති කුක්කුපමාණෙන බ්යවධානො.
182-3. Saṃpubbo, vipubbo ca dhādhātu tvāpaccayo hotīti āha ‘‘saṃvidahitvā’’ti. Kukkuṭoti tambacūḷo. So hi kukati āhāratthaṃ pāṇakādayo ādadātīti kukkuṭo. Ayanti gāmo. Adhikaraṇe ṇoti āha ‘‘sampadanti etthā’’ti. Etthāti ca etasmiṃ gāme. Uttarapadassa adhikaraṇatthattā pubbapadena chaṭṭhīsamāsoti āha ‘‘kukkuṭāna’’ntiādi. Evaṃ ṇasaddassa adhikaraṇatthaṃ, pubbapadena chaṭṭhīsamāsañca dassetvā idāni ṇasaddassa bhāvatthaṃ, pubbapadena bāhiratthasamāsañca dassetuṃ vuttaṃ ‘‘atha vā’’ti. Tatthāti pacchimapāṭhe. Uppatitvāti uḍḍitvā uddhaṃ ākāsaṃ laṅgitvāti attho. Etthāti pacchimapāṭhe. Dvidhāti padagamanapakkhagamanavasena dvipakārena. ‘‘Upacāro na labbhatī’’tiiminā gāmantaro na hoti, ekagāmoyeva pana hoti, tasmā āpattipi ekāyeva hotīti dasseti. Paccūseti pabhāte. So hi paṭiviruddhaṃ timiraṃ useti nāsetīti paccūsoti vuccati. Vassantassāti ravantassa. ‘‘Vacanato’’tipadaṃ ‘‘āpattiyevā’’tipade ñāpakahetu. Ratanamattantaroti kukkupamāṇena byavadhāno.
තත්රාති ‘‘ගාමන්තරෙ ගාමන්තරෙ’’ති වචනෙ. හීති විත්ථාරො. උභොපීති භික්ඛුභික්ඛුනියොපි සංවිදහන්තීති සම්බන්ධො. න වදන්තීති අට්ඨකථාචරියා න කථයන්ති. චතුන්නං මග්ගානං සමාගමට්ඨානං චතුක්කං, ද්වින්නං, තිණ්ණං, චතුක්කතො අතිරෙකානං වා මග්ගානං සම්බද්ධට්ඨානං සිඞ්ඝාටකං. තත්රාපීති උපචාරොක්කමනෙපි. ගාමතොති අත්තනො ගාමතො. යාව න ඔක්කමන්ති, තාවාති යොජනා. සන්ධායාති ආරබ්භ. අථාති තස්මිං නික්ඛමනකාලෙ. ද්වෙපීති භික්ඛුභික්ඛුනියොපි ගච්ඡන්තීති සම්බන්ධො. තන්ති වචනං.
Tatrāti ‘‘gāmantare gāmantare’’ti vacane. Hīti vitthāro. Ubhopīti bhikkhubhikkhuniyopi saṃvidahantīti sambandho. Na vadantīti aṭṭhakathācariyā na kathayanti. Catunnaṃ maggānaṃ samāgamaṭṭhānaṃ catukkaṃ, dvinnaṃ, tiṇṇaṃ, catukkato atirekānaṃ vā maggānaṃ sambaddhaṭṭhānaṃ siṅghāṭakaṃ. Tatrāpīti upacārokkamanepi. Gāmatoti attano gāmato. Yāva na okkamanti, tāvāti yojanā. Sandhāyāti ārabbha. Athāti tasmiṃ nikkhamanakāle. Dvepīti bhikkhubhikkhuniyopi gacchantīti sambandho. Tanti vacanaṃ.
හීති විසෙසො. ‘‘ගාමන්තරෙ ගාමන්තරෙ’’ති පුරිමස්මිං නයෙ අතික්කමෙ අනාපත්ති, ඔක්කමනෙ ආපත්තීති අයං විසෙසො.
Hīti viseso. ‘‘Gāmantare gāmantare’’ti purimasmiṃ naye atikkame anāpatti, okkamane āpattīti ayaṃ viseso.
184. ගතපුබ්බත්ථාති ගතපුබ්බා අත්ථ භවථාති අත්ථො. එහි ගච්ඡාමාති වා ආගච්ඡෙය්යාසීති වා වදතීති යොජනා. චෙතියවන්දනත්ථන්ති ථූපස්ස වන්දිතුං.
184.Gatapubbatthāti gatapubbā attha bhavathāti attho. Ehi gacchāmāti vā āgaccheyyāsīti vā vadatīti yojanā. Cetiyavandanatthanti thūpassa vandituṃ.
185. විසඞ්කෙතෙනාති එත්ථ කාලවිසඞ්කෙතො, ද්වාරවිසඞ්කෙතො, මග්ගවිසඞ්කෙතොති තිවිධො. තත්ථ කාලවිසඞ්කෙතෙනෙව අනාපත්තිං සන්ධාය ‘‘විසඞ්කෙතෙන ගච්ඡන්ති, අනාපත්තී’’ති ආහ. ද්වාරවිසඞ්කෙතෙන වා මග්ගවිසඞ්කෙතෙන වා ආපත්තිමොක්ඛො නත්ථි. තමත්ථං දස්සෙන්තො ආහ ‘‘පුරෙභත්ත’’න්තිආදි. චක්කසමාරුළ්හාති ඉරියාපථචක්කං වා සකටචක්කං වා සම්මා ආරුළ්හා. ජනපදාති ජනකොට්ඨාසා. පරියායන්තීති පරි පුනප්පුනං යන්ති ච ආයන්ති චාති. සත්තමං.
185.Visaṅketenāti ettha kālavisaṅketo, dvāravisaṅketo, maggavisaṅketoti tividho. Tattha kālavisaṅketeneva anāpattiṃ sandhāya ‘‘visaṅketena gacchanti, anāpattī’’ti āha. Dvāravisaṅketena vā maggavisaṅketena vā āpattimokkho natthi. Tamatthaṃ dassento āha ‘‘purebhatta’’ntiādi. Cakkasamāruḷhāti iriyāpathacakkaṃ vā sakaṭacakkaṃ vā sammā āruḷhā. Janapadāti janakoṭṭhāsā. Pariyāyantīti pari punappunaṃ yanti ca āyanti cāti. Sattamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්ග • Mahāvibhaṅga / 3. ඔවාදවග්ගො • 3. Ovādavaggo
අට්ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / මහාවිභඞ්ග-අට්ඨකථා • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / 7. සංවිධානසික්ඛාපදවණ්ණනා • 7. Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā / 7. සංවිදහනසික්ඛාපදවණ්ණනා • 7. Saṃvidahanasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / වජිරබුද්ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā / 7. සංවිධානසික්ඛාපදවණ්ණනා • 7. Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā / 7. සංවිධානසික්ඛාපදවණ්ණනා • 7. Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā