| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
೭. ಸಂವಿಧಾನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
7. Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā
ಸಂವಿದಹಿತ್ವಾತಿ ‘‘ಏಹಿ, ಅಸುಕಗಾಮಂ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಸ್ವೇ ಅಹಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ತ್ವಮ್ಪಿ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ ವಾ ವತ್ವಾ। ತಞ್ಚ ಖೋ ಸಂವಿದಹನಂ ಅತ್ಥತೋ ಸಙ್ಕೇತಕಮ್ಮನ್ತಿ ಆಹ ‘‘ಗಮನಕಾಲೇ ಸಙ್ಕೇತಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ। ಅಕಪ್ಪಿಯಭೂಮಿಯಂ ಸಂವಿದಹನ್ತಸ್ಸಾತಿ ಅನ್ತೋಗಾಮೇ, ಭಿಕ್ಖುನಿಉಪಸ್ಸಯದ್ವಾರೇ, ರಥಿಕಾಯ, ಅಞ್ಞೇಸು ವಾ ಚತುಕ್ಕಸಿಙ್ಘಾಟಕಹತ್ಥಿಸಾಲಾದೀಸು ಠತ್ವಾ ಸಂವಿದಹನ್ತಸ್ಸ। ತೇನಾಹ ‘‘ತತ್ಥ ಠಪೇತ್ವಾ’’ತಿಆದಿ। ಆಸನ್ನಸ್ಸಾಪೀತಿ ಅಚ್ಚಾಸನ್ನಸ್ಸಾಪಿ, ರತನಮತ್ತನ್ತರಸ್ಸಾಪೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸಾತಿ ಯತೋ ನಿಕ್ಖಮತಿ, ತತೋ ಅಞ್ಞಸ್ಸ ಗಾಮಸ್ಸ। ತಂ ಓಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸಾತಿ ತಂ ಅನ್ತರಗಾಮಸ್ಸ ಉಪಚಾರಂ ಓಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ। ಸಚೇ ದೂರಂ ಗನ್ತುಕಾಮೋ ಹೋತಿ, ಗಾಮೂಪಚಾರಗಣನಾಯ ಓಕ್ಕಮನ್ತೇ ಓಕ್ಕಮನ್ತೇ ಪುರಿಮನಯೇನೇವ ಆಪತ್ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ಇತಿ ಗಾಮೂಪಚಾರೋಕ್ಕಮನಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನೀ’’ತಿ। ತಸ್ಸ ತಸ್ಸ ಪನ ಗಾಮಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕಮನೇ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಗಾಮೇ ಅಸತೀತಿ ಅದ್ಧಯೋಜನಬ್ಭನ್ತರೇ ಗಾಮೇ ಅಸತಿ। ತಸ್ಮಿಂ ಪನ ಗಾಮೇ ಸತಿ ಗಾಮನ್ತರಗಣನಾಯೇವ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಾನಿ। ಅದ್ಧಯೋಜನಗಣನಾಯ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅದ್ಧಯೋಜನೇ ಅದ್ಧಯೋಜನೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯಂ, ಏಕಮೇಕಂ ಅದ್ಧಯೋಜನಂ ಅತಿಕ್ಕಮನ್ತಸ್ಸ ‘‘ಇದಾನಿ ಅತಿಕ್ಕಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಪಠಮಪಾದೇ ದುಕ್ಕಟಂ, ದುತಿಯಪಾದೇ ಪಾಚಿತ್ತಿಯನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಹಿ ನಯೇ ಅತಿಕ್ಕಮನೇ ಆಪತ್ತಿ, ಓಕ್ಕಮನೇ ಅನಾಪತ್ತಿ।
Saṃvidahitvāti ‘‘ehi, asukagāmaṃ gacchāmā’’ti vā ‘‘sve ahaṃ gacchāmi, tvampi āgaccheyyāsī’’ti vā vatvā. Tañca kho saṃvidahanaṃ atthato saṅketakammanti āha ‘‘gamanakāle saṅketaṃ katvāti attho’’ti. Akappiyabhūmiyaṃ saṃvidahantassāti antogāme, bhikkhuniupassayadvāre, rathikāya, aññesu vā catukkasiṅghāṭakahatthisālādīsu ṭhatvā saṃvidahantassa. Tenāha ‘‘tattha ṭhapetvā’’tiādi. Āsannassāpīti accāsannassāpi, ratanamattantarassāpīti adhippāyo. Aññassa gāmassāti yato nikkhamati, tato aññassa gāmassa. Taṃ okkamantassāti taṃ antaragāmassa upacāraṃ okkamantassa. Sace dūraṃ gantukāmo hoti, gāmūpacāragaṇanāya okkamante okkamante purimanayeneva āpatti. Tenāha ‘‘iti gāmūpacārokkamanagaṇanāya pācittiyānī’’ti. Tassa tassa pana gāmassa atikkamane anāpatti. Gāme asatīti addhayojanabbhantare gāme asati. Tasmiṃ pana gāme sati gāmantaragaṇanāyeva pācittiyāni. Addhayojanagaṇanāya pācittiyanti addhayojane addhayojane pācittiyaṃ, ekamekaṃ addhayojanaṃ atikkamantassa ‘‘idāni atikkamissāmī’’ti paṭhamapāde dukkaṭaṃ, dutiyapāde pācittiyanti attho. Imasmiñhi naye atikkamane āpatti, okkamane anāpatti.
ವಿಸಙ್ಕೇತೇನಾತಿ (ಪಾಚಿ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೧೮೫) ಏತ್ಥ ‘‘ಪುರೇಭತ್ತಂ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ‘‘ಅಜ್ಜ ವಾ ಗಮಿಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಸ್ವೇ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ಏವಂ ಕಾಲವಿಸಙ್ಕೇತೇಯೇವ ಅನಾಪತ್ತಿ। ದ್ವಾರವಿಸಙ್ಕೇತೇ, ಪನ ಮಗ್ಗವಿಸಙ್ಕೇತೇ, ವಾ ಸತಿಪಿ ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ಆಪದಾಸೂತಿ ರಟ್ಠಭೇದೇ ಚಕ್ಕಸಮಾರುಳ್ಹಾ ಜಾನಪದಾ ಪರಿಯಾಯನ್ತಿ, ಏವರೂಪಾಸು ಆಪದಾಸು ಅನಾಪತ್ತಿ। ಚಕ್ಕಸಮಾರುಳ್ಹಾತಿ ಚ ಇರಿಯಾಪಥಚಕ್ಕಂ ವಾ ಸಕಟಚಕ್ಕಂ ವಾ ಸಮಾರುಳ್ಹಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಾತುಗಾಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನಾತಿ (ಪಾಚಿ॰ ೪೧೩ ಆದಯೋ) ಸಪ್ಪಾಣಕವಗ್ಗೇ ಸತ್ತಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇನ।
Visaṅketenāti (pāci. aṭṭha. 185) ettha ‘‘purebhattaṃ gamissāmā’’ti vatvā pacchābhattaṃ gacchanti, ‘‘ajja vā gamissāmā’’ti sve gacchanti, evaṃ kālavisaṅketeyeva anāpatti. Dvāravisaṅkete, pana maggavisaṅkete, vā satipi āpattiyeva. Āpadāsūti raṭṭhabhede cakkasamāruḷhā jānapadā pariyāyanti, evarūpāsu āpadāsu anāpatti. Cakkasamāruḷhāti ca iriyāpathacakkaṃ vā sakaṭacakkaṃ vā samāruḷhāti attho. Mātugāmasikkhāpadenāti (pāci. 413 ādayo) sappāṇakavagge sattamasikkhāpadena.
ಸಂವಿಧಾನಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Saṃvidhānasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
