| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अङ्गुत्तरनिकाय • Aṅguttaranikāya |
८. संयोगसुत्तं
8. Saṃyogasuttaṃ
५१. ‘‘संयोगविसंयोगं वो, भिक्खवे, धम्मपरियायं देसेस्सामि। तं सुणाथ…पे॰… कतमो च सो, भिक्खवे, संयोगो विसंयोगो धम्मपरियायो?
51. ‘‘Saṃyogavisaṃyogaṃ vo, bhikkhave, dhammapariyāyaṃ desessāmi. Taṃ suṇātha…pe… katamo ca so, bhikkhave, saṃyogo visaṃyogo dhammapariyāyo?
‘‘इत्थी, भिक्खवे, अज्झत्तं इत्थिन्द्रियं मनसि करोति – इत्थिकुत्तं इत्थाकप्पं इत्थिविधं इत्थिच्छन्दं इत्थिस्सरं इत्थालङ्कारं। सा तत्थ रज्जति तत्राभिरमति। सा तत्थ रत्ता तत्राभिरता बहिद्धा पुरिसिन्द्रियं मनसि करोति – पुरिसकुत्तं पुरिसाकप्पं पुरिसविधं पुरिसच्छन्दं पुरिसस्सरं पुरिसालङ्कारं। सा तत्थ रज्जति तत्राभिरमति। सा तत्थ रत्ता तत्राभिरता बहिद्धा संयोगं आकङ्खति। यञ्चस्सा संयोगपच्चया उप्पज्जति सुखं सोमनस्सं तञ्च आकङ्खति। इत्थत्ते, भिक्खवे, अभिरता सत्ता पुरिसेसु संयोगं गता। एवं खो, भिक्खवे, इत्थी इत्थत्तं नातिवत्तति।
‘‘Itthī, bhikkhave, ajjhattaṃ itthindriyaṃ manasi karoti – itthikuttaṃ itthākappaṃ itthividhaṃ itthicchandaṃ itthissaraṃ itthālaṅkāraṃ. Sā tattha rajjati tatrābhiramati. Sā tattha rattā tatrābhiratā bahiddhā purisindriyaṃ manasi karoti – purisakuttaṃ purisākappaṃ purisavidhaṃ purisacchandaṃ purisassaraṃ purisālaṅkāraṃ. Sā tattha rajjati tatrābhiramati. Sā tattha rattā tatrābhiratā bahiddhā saṃyogaṃ ākaṅkhati. Yañcassā saṃyogapaccayā uppajjati sukhaṃ somanassaṃ tañca ākaṅkhati. Itthatte, bhikkhave, abhiratā sattā purisesu saṃyogaṃ gatā. Evaṃ kho, bhikkhave, itthī itthattaṃ nātivattati.
‘‘पुरिसो, भिक्खवे, अज्झत्तं पुरिसिन्द्रियं मनसि करोति – पुरिसकुत्तं पुरिसाकप्पं पुरिसविधं पुरिसच्छन्दं पुरिसस्सरं पुरिसालङ्कारं। सो तत्थ रज्जति तत्राभिरमति। सो तत्थ रत्तो तत्राभिरतो बहिद्धा इत्थिन्द्रियं मनसि करोति – इत्थिकुत्तं इत्थाकप्पं इत्थिविधं इत्थिच्छन्दं इत्थिस्सरं इत्थालङ्कारं। सो तत्थ रज्जति तत्राभिरमति। सो तत्थ रत्तो तत्राभिरतो बहिद्धा संयोगं आकङ्खति। यञ्चस्स संयोगपच्चया उप्पज्जति सुखं सोमनस्सं तञ्च आकङ्खति। पुरिसत्ते, भिक्खवे, अभिरता सत्ता इत्थीसु संयोगं गता। एवं खो, भिक्खवे, पुरिसो पुरिसत्तं नातिवत्तति। एवं खो, भिक्खवे, संयोगो होति।
‘‘Puriso, bhikkhave, ajjhattaṃ purisindriyaṃ manasi karoti – purisakuttaṃ purisākappaṃ purisavidhaṃ purisacchandaṃ purisassaraṃ purisālaṅkāraṃ. So tattha rajjati tatrābhiramati. So tattha ratto tatrābhirato bahiddhā itthindriyaṃ manasi karoti – itthikuttaṃ itthākappaṃ itthividhaṃ itthicchandaṃ itthissaraṃ itthālaṅkāraṃ. So tattha rajjati tatrābhiramati. So tattha ratto tatrābhirato bahiddhā saṃyogaṃ ākaṅkhati. Yañcassa saṃyogapaccayā uppajjati sukhaṃ somanassaṃ tañca ākaṅkhati. Purisatte, bhikkhave, abhiratā sattā itthīsu saṃyogaṃ gatā. Evaṃ kho, bhikkhave, puriso purisattaṃ nātivattati. Evaṃ kho, bhikkhave, saṃyogo hoti.
‘‘कथञ्च, भिक्खवे, विसंयोगो होति? इत्थी, भिक्खवे, अज्झत्तं इत्थिन्द्रियं न मनसि करोति – इत्थिकुत्तं इत्थाकप्पं इत्थिविधं इत्थिच्छन्दं इत्थिस्सरं इत्थालङ्कारं। सा तत्थ न रज्जति, सा तत्र नाभिरमति। सा तत्थ अरत्ता तत्र अनभिरता बहिद्धा पुरिसिन्द्रियं न मनसि करोति – पुरिसकुत्तं पुरिसाकप्पं पुरिसविधं पुरिसच्छन्दं पुरिसस्सरं पुरिसालङ्कारं। सा तत्थ न रज्जति, तत्र नाभिरमति। सा तत्थ अरत्ता तत्र अनभिरता बहिद्धा संयोगं नाकङ्खति। यञ्चस्सा संयोगपच्चया उप्पज्जति सुखं सोमनस्सं तञ्च नाकङ्खति। इत्थत्ते, भिक्खवे , अनभिरता सत्ता पुरिसेसु विसंयोगं गता। एवं खो, भिक्खवे, इत्थी इत्थत्तं अतिवत्तति।
‘‘Kathañca, bhikkhave, visaṃyogo hoti? Itthī, bhikkhave, ajjhattaṃ itthindriyaṃ na manasi karoti – itthikuttaṃ itthākappaṃ itthividhaṃ itthicchandaṃ itthissaraṃ itthālaṅkāraṃ. Sā tattha na rajjati, sā tatra nābhiramati. Sā tattha arattā tatra anabhiratā bahiddhā purisindriyaṃ na manasi karoti – purisakuttaṃ purisākappaṃ purisavidhaṃ purisacchandaṃ purisassaraṃ purisālaṅkāraṃ. Sā tattha na rajjati, tatra nābhiramati. Sā tattha arattā tatra anabhiratā bahiddhā saṃyogaṃ nākaṅkhati. Yañcassā saṃyogapaccayā uppajjati sukhaṃ somanassaṃ tañca nākaṅkhati. Itthatte, bhikkhave , anabhiratā sattā purisesu visaṃyogaṃ gatā. Evaṃ kho, bhikkhave, itthī itthattaṃ ativattati.
‘‘पुरिसो, भिक्खवे, अज्झत्तं पुरिसिन्द्रियं न मनसि करोति – पुरिसकुत्तं पुरिसाकप्पं पुरिसविधं पुरिसच्छन्दं पुरिसस्सरं पुरिसालङ्कारं। सो तत्थ न रज्जति, सो तत्र नाभिरमति। सो तत्थ अरत्तो तत्र अनभिरतो बहिद्धा इत्थिन्द्रियं न मनसि करोति – इत्थिकुत्तं इत्थाकप्पं इत्थिविधं इत्थिच्छन्दं इत्थिस्सरं इत्थालङ्कारं। सो तत्थ न रज्जति, तत्र नाभिरमति। सो तत्थ अरत्तो तत्र अनभिरतो बहिद्धा संयोगं नाकङ्खति। यञ्चस्स संयोगपच्चया उप्पज्जति सुखं सोमनस्सं तञ्च नाकङ्खति। पुरिसत्ते, भिक्खवे, अनभिरता सत्ता इत्थीसु विसंयोगं गता। एवं खो, भिक्खवे, पुरिसो पुरिसत्तं अतिवत्तति। एवं खो, भिक्खवे, विसंयोगो होति। अयं खो, भिक्खवे, संयोगो विसंयोगो धम्मपरियायो’’ति। अट्ठमं।
‘‘Puriso, bhikkhave, ajjhattaṃ purisindriyaṃ na manasi karoti – purisakuttaṃ purisākappaṃ purisavidhaṃ purisacchandaṃ purisassaraṃ purisālaṅkāraṃ. So tattha na rajjati, so tatra nābhiramati. So tattha aratto tatra anabhirato bahiddhā itthindriyaṃ na manasi karoti – itthikuttaṃ itthākappaṃ itthividhaṃ itthicchandaṃ itthissaraṃ itthālaṅkāraṃ. So tattha na rajjati, tatra nābhiramati. So tattha aratto tatra anabhirato bahiddhā saṃyogaṃ nākaṅkhati. Yañcassa saṃyogapaccayā uppajjati sukhaṃ somanassaṃ tañca nākaṅkhati. Purisatte, bhikkhave, anabhiratā sattā itthīsu visaṃyogaṃ gatā. Evaṃ kho, bhikkhave, puriso purisattaṃ ativattati. Evaṃ kho, bhikkhave, visaṃyogo hoti. Ayaṃ kho, bhikkhave, saṃyogo visaṃyogo dhammapariyāyo’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / अङ्गुत्तरनिकाय (अट्ठकथा) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ८. संयोगसुत्तवण्णना • 8. Saṃyogasuttavaṇṇanā
टीका • Tīkā / सुत्तपिटक (टीका) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / अङ्गुत्तरनिकाय (टीका) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ७-८. मेथुनसुत्तादिवण्णना • 7-8. Methunasuttādivaṇṇanā
