| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៧. ចិត្តសំយុត្តំ
7. Cittasaṃyuttaṃ
១. សំយោជនសុត្តំ
1. Saṃyojanasuttaṃ
៣៤៣. ឯកំ សមយំ សម្ពហុលា ថេរា ភិក្ខូ មច្ឆិកាសណ្ឌេ វិហរន្តិ អម្ពាដកវនេ។ តេន ខោ បន សមយេន សម្ពហុលានំ ថេរានំ ភិក្ខូនំ បច្ឆាភត្តំ បិណ្ឌបាតបដិក្កន្តានំ មណ្ឌលមាឡេ សន្និសិន្នានំ សន្និបតិតានំ អយមន្តរាកថា ឧទបាទិ – ‘‘‘សំយោជន’ន្តិ វា, អាវុសោ, ‘សំយោជនិយា ធម្មា’តិ វា ឥមេ ធម្មា នានត្ថា នានាព្យញ្ជនា ឧទាហុ ឯកត្ថា ព្យញ្ជនមេវ នាន’’ន្តិ? តត្រេកច្ចេហិ ថេរេហិ ភិក្ខូហិ ឯវំ ព្យាកតំ ហោតិ – ‘‘‘សំយោជន’ន្តិ វា, អាវុសោ, ‘សំយោជនិយា ធម្មា’តិ វា ឥមេ ធម្មា នានត្ថា ចេវ នានាព្យញ្ជនា ចា’’តិ។ ឯកច្ចេហិ ថេរេហិ ភិក្ខូហិ ឯវំ ព្យាកតំ ហោតិ – ‘‘‘សំយោជន’ន្តិ វា, អាវុសោ, ‘សំយោជនិយា ធម្មា’តិ វា ឥមេ ធម្មា ឯកត្ថា ព្យញ្ជនមេវ នាន’’ន្តិ។
343. Ekaṃ samayaṃ sambahulā therā bhikkhū macchikāsaṇḍe viharanti ambāṭakavane. Tena kho pana samayena sambahulānaṃ therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘‘saṃyojana’nti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti? Tatrekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ hoti – ‘‘‘saṃyojana’nti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā cā’’ti. Ekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ hoti – ‘‘‘saṃyojana’nti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā ekatthā byañjanameva nāna’’nti.
តេន ខោ បន សមយេន ចិត្តោ គហបតិ មិគបថកំ អនុប្បត្តោ ហោតិ កេនចិទេវ ករណីយេន។ អស្សោសិ ខោ ចិត្តោ គហបតិ សម្ពហុលានំ កិរ ថេរានំ ភិក្ខូនំ បច្ឆាភត្តំ បិណ្ឌបាតបដិក្កន្តានំ មណ្ឌលមាឡេ សន្និសិន្នានំ សន្និបតិតានំ អយមន្តរាកថា ឧទបាទិ – ‘‘‘សំយោជន’ន្តិ វា, អាវុសោ, ‘សំយោជនិយា ធម្មា’តិ វា ឥមេ ធម្មា នានត្ថា នានាព្យញ្ជនា ឧទាហុ ឯកត្ថា ព្យញ្ជនមេវ នាន’’ន្តិ? តត្រេកច្ចេហិ ថេរេហិ ភិក្ខូហិ ឯវំ ព្យាកតំ – ‘‘‘សំយោជន’ន្តិ វា, អាវុសោ , ‘សំយោជនិយា ធម្មា’តិ វា ឥមេ ធម្មា នានត្ថា ចេវ នានាព្យញ្ជនា ចា’’តិ។ ឯកច្ចេហិ ថេរេហិ ភិក្ខូហិ ឯវំ ព្យាកតំ ‘សំយោជន’ន្តិ វា, អាវុសោ ‘សំយោជនិយា ធម្មា’តិ វា ឥមេ ធម្មា ឯកត្ថា ព្យញ្ជនមេវ នានន្តិ។ អថ ខោ ចិត្តោ គហបតិ យេន ថេរា ភិក្ខូ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា ថេរេ ភិក្ខូ អភិវាទេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ ចិត្តោ គហបតិ ថេរេ ភិក្ខូ ឯតទវោច – ‘‘សុតំ មេតំ, ភន្តេ, សម្ពហុលានំ កិរ ថេរានំ ភិក្ខូនំ បច្ឆាភត្តំ បិណ្ឌបាតបដិក្កន្តានំ មណ្ឌលមាឡេ សន្និសិន្នានំ សន្និបតិតានំ អយមន្តរាកថា ឧទបាទិ – ‘សំយោជន’ន្តិ វា, អាវុសោ, ‘សំយោជនិយា ធម្មា’តិ វា ឥមេ ធម្មា នានត្ថា នានាព្យញ្ជនា ឧទាហុ ឯកត្ថា ព្យញ្ជនមេវ នាន’’ន្តិ? ឯកច្ចេហិ ថេរេហិ ភិក្ខូហិ ឯវំ ព្យាកតំ – ‘‘‘សំយោជន’ន្តិ វា, អាវុសោ, ‘សំយោជនិយា ធម្មា’តិ វា ឥមេ ធម្មា នានត្ថា ចេវ នានាព្យញ្ជនា ចា’’តិ។ ឯកច្ចេហិ ថេរេហិ ភិក្ខូហិ ឯវំ ព្យាកតំ ‘‘‘សំយោជន’ន្តិ វា, អាវុសោ, ‘សំយោជនិយា ធម្មា’តិ វា ឥមេ ធម្មា ឯកត្ថា ព្យញ្ជនមេវ នាន’’ន្តិ។ ‘‘ឯវំ, គហបតី’’តិ។
Tena kho pana samayena citto gahapati migapathakaṃ anuppatto hoti kenacideva karaṇīyena. Assosi kho citto gahapati sambahulānaṃ kira therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘‘‘saṃyojana’nti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti? Tatrekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ – ‘‘‘saṃyojana’nti vā, āvuso , ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā cā’’ti. Ekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ ‘saṃyojana’nti vā, āvuso ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā ekatthā byañjanameva nānanti. Atha kho citto gahapati yena therā bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā there bhikkhū abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho citto gahapati there bhikkhū etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, sambahulānaṃ kira therānaṃ bhikkhūnaṃ pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantānaṃ maṇḍalamāḷe sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ ayamantarākathā udapādi – ‘saṃyojana’nti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā nānābyañjanā udāhu ekatthā byañjanameva nāna’’nti? Ekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ – ‘‘‘saṃyojana’nti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā cā’’ti. Ekaccehi therehi bhikkhūhi evaṃ byākataṃ ‘‘‘saṃyojana’nti vā, āvuso, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā ekatthā byañjanameva nāna’’nti. ‘‘Evaṃ, gahapatī’’ti.
‘‘‘សំយោជន’ន្តិ វា, ភន្តេ, ‘សំយោជនិយា ធម្មា’តិ វា ឥមេ ធម្មា នានត្ថា ចេវ នានាព្យញ្ជនា ច។ តេន ហិ, ភន្តេ, ឧបមំ វោ ករិស្សាមិ។ ឧបមាយបិធេកច្ចេ វិញ្ញូ បុរិសា ភាសិតស្ស អត្ថំ អាជានន្តិ។ សេយ្យថាបិ, ភន្តេ, កាឡោ ច ពលីពទ្ទោ ឱទាតោ ច ពលីពទ្ទោ ឯកេន ទាមេន វា យោត្តេន វា សំយុត្តា អស្សុ។ យោ នុ ខោ ឯវំ វទេយ្យ – ‘កាឡោ ពលីពទ្ទោ ឱទាតស្ស ពលីពទ្ទស្ស សំយោជនំ , ឱទាតោ ពលីពទ្ទោ កាឡស្ស ពលីពទ្ទស្ស សំយោជន’ន្តិ, សម្មា នុ ខោ សោ វទមានោ វទេយ្យា’’តិ? ‘‘នោ ហេតំ, គហបតិ! ន ខោ, គហបតិ, កាឡោ ពលីពទ្ទោ ឱទាតស្ស ពលីពទ្ទស្ស សំយោជនំ, នបិ ឱទាតោ ពលីពទ្ទោ កាឡស្ស ពឡីពទ្ទស្ស សំយោជនំ; យេន ខោ តេ ឯកេន ទាមេន វា យោត្តេន វា សំយុត្តា តំ តត្ថ សំយោជន’’ន្តិ។ ‘‘ឯវមេវ ខោ, ភន្តេ, ន ចក្ខុ រូបានំ សំយោជនំ, ន រូបា ចក្ខុស្ស សំយោជនំ; យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ តំ តត្ថ សំយោជនំ។ ន សោតំ សទ្ទានំ… ន ឃានំ គន្ធានំ… ន ជិវ្ហា រសានំ… ន កាយោ ផោដ្ឋព្ពានំ សំយោជនំ, ន ផោដ្ឋព្ពា កាយស្ស សំយោជនំ; យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ តំ តត្ថ សំយោជនំ។ ន មនោ ធម្មានំ សំយោជនំ, ន ធម្មា មនស្ស សំយោជនំ; យញ្ច តត្ថ តទុភយំ បដិច្ច ឧប្បជ្ជតិ ឆន្ទរាគោ តំ តត្ថ សំយោជន’’ន្តិ។ ‘‘លាភា តេ, គហបតិ, សុលទ្ធំ តេ, គហបតិ, យស្ស តេ គម្ភីរេ ពុទ្ធវចនេ បញ្ញាចក្ខុ កមតី’’តិ។ បឋមំ។
‘‘‘Saṃyojana’nti vā, bhante, ‘saṃyojaniyā dhammā’ti vā ime dhammā nānatthā ceva nānābyañjanā ca. Tena hi, bhante, upamaṃ vo karissāmi. Upamāyapidhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Seyyathāpi, bhante, kāḷo ca balībaddo odāto ca balībaddo ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā assu. Yo nu kho evaṃ vadeyya – ‘kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ , odāto balībaddo kāḷassa balībaddassa saṃyojana’nti, sammā nu kho so vadamāno vadeyyā’’ti? ‘‘No hetaṃ, gahapati! Na kho, gahapati, kāḷo balībaddo odātassa balībaddassa saṃyojanaṃ, napi odāto balībaddo kāḷassa baḷībaddassa saṃyojanaṃ; yena kho te ekena dāmena vā yottena vā saṃyuttā taṃ tattha saṃyojana’’nti. ‘‘Evameva kho, bhante, na cakkhu rūpānaṃ saṃyojanaṃ, na rūpā cakkhussa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ. Na sotaṃ saddānaṃ… na ghānaṃ gandhānaṃ… na jivhā rasānaṃ… na kāyo phoṭṭhabbānaṃ saṃyojanaṃ, na phoṭṭhabbā kāyassa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojanaṃ. Na mano dhammānaṃ saṃyojanaṃ, na dhammā manassa saṃyojanaṃ; yañca tattha tadubhayaṃ paṭicca uppajjati chandarāgo taṃ tattha saṃyojana’’nti. ‘‘Lābhā te, gahapati, suladdhaṃ te, gahapati, yassa te gambhīre buddhavacane paññācakkhu kamatī’’ti. Paṭhamaṃ.
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១. សំយោជនសុត្តវណ្ណនា • 1. Saṃyojanasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១. សំយោជនសុត្តវណ្ណនា • 1. Saṃyojanasuttavaṇṇanā
