| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
๖. สํโยชนสุตฺตวณฺณนา
6. Saṃyojanasuttavaṇṇanā
๖. ฉเฎฺฐ สํโยชนานํ หิตา ปจฺจยภาเวนาติ สํโยชนิยา, เตภูมกา ธมฺมาฯ เตนาห ‘‘ทสนฺนํ สํโยชนาน’’นฺติอาทิฯ สํโยชนิเย ธเมฺม อสฺสาทโต อนุปสฺสติ สีเลนาติ อสฺสาทานุปสฺสี, ตสฺส ภาโว อสฺสาทานุปสฺสิตาฯ นิพฺพิทานุปสฺสิตาติ เอตฺถาปิ เอเสว นโยฯ อุกฺกณฺฐนวเสนาติ สํโยชนิเยสุ เตภูมกธเมฺมสุ นิพฺพินฺทนวเสนฯ ชนนํ ชาติ, ขนฺธานํ ปาตุภาโวติ อาห ‘‘ชาติยาติ ขนฺธนิพฺพตฺติโต’’ติ, ขนฺธานํ ตตฺถ ตตฺถ ภเว อปราปรํ นิพฺพตฺติโตติ อโตฺถฯ ขนฺธปริปาโก เอกภวปริยาปนฺนานํ ขนฺธานํ ปุราณภาโวฯ เอกภวปริยาปนฺนชีวิตินฺทฺริยปฺปพนฺธวิเจฺฉทวเสน ขนฺธานํ เภโท อิธ มรณนฺติ อาห ‘‘มรเณนาติ ขนฺธเภทโต’’ติฯ อโนฺตนิชฺฌานํ จิตฺตสนฺตาโปฯ ปริเทโว นาม ญาติพฺยสนาทีหิ ผุฎฺฐสฺส วาจาวิปฺปลาโปฯ โส จ โสกสมุฎฺฐาโนติ อาห ‘‘ตนฺนิสฺสิตลาลปฺปิตลกฺขเณหิ ปริเทเวหี’’ติฯ ลาลปฺปิตํ วาจาวิปฺปลาโป, โส จ อตฺถโต สโทฺทเยวฯ
6. Chaṭṭhe saṃyojanānaṃ hitā paccayabhāvenāti saṃyojaniyā, tebhūmakā dhammā. Tenāha ‘‘dasannaṃ saṃyojanāna’’ntiādi. Saṃyojaniye dhamme assādato anupassati sīlenāti assādānupassī, tassa bhāvo assādānupassitā. Nibbidānupassitāti etthāpi eseva nayo. Ukkaṇṭhanavasenāti saṃyojaniyesu tebhūmakadhammesu nibbindanavasena. Jananaṃ jāti, khandhānaṃ pātubhāvoti āha ‘‘jātiyāti khandhanibbattito’’ti, khandhānaṃ tattha tattha bhave aparāparaṃ nibbattitoti attho. Khandhaparipāko ekabhavapariyāpannānaṃ khandhānaṃ purāṇabhāvo. Ekabhavapariyāpannajīvitindriyappabandhavicchedavasena khandhānaṃ bhedo idha maraṇanti āha ‘‘maraṇenāti khandhabhedato’’ti. Antonijjhānaṃ cittasantāpo. Paridevo nāma ñātibyasanādīhi phuṭṭhassa vācāvippalāpo. So ca sokasamuṭṭhānoti āha ‘‘tannissitalālappitalakkhaṇehi paridevehī’’ti. Lālappitaṃ vācāvippalāpo, so ca atthato saddoyeva.
ทุกฺขนฺติ อิธ กายิกํ ทุกฺขํ อธิเปฺปตนฺติ อาห ‘‘กายปฎิปีฬนทุเกฺขหี’’ติฯ มโนวิฆาตโทมนเสฺสหีติ มนโส วิฆาตกเรหิ โทมนเสฺสหิฯ พฺยาปาทสมฺปโยเคน มนโส วิหนนรสญฺหิ โทมนสฺสํฯ ภุโส อายาโส อุปายาโส ยถา ‘‘ภุสมาทานํ อุปาทาน’’นฺติ, โส จ อตฺถโต ญาติพฺยสนาทีหิ ผุฎฺฐสฺส อธิมตฺตเจโตทุกฺขปฺปภาวิโต โทโสเยวฯ กายจิตฺตานญฺหิ อายาสนวเสน โทสเสฺสว ปวตฺติอากาโร อุปายาโสติ วุจฺจติ สงฺขารกฺขนฺธปริยาปโนฺนฯ ตํ จุทฺทสหิ อกุสลเจตสิเกหิ อโญฺญ เอโก เจตสิกธโมฺมติ เอเกฯ ยํ วิสาโทติ จ วทนฺติฯ
Dukkhanti idha kāyikaṃ dukkhaṃ adhippetanti āha ‘‘kāyapaṭipīḷanadukkhehī’’ti. Manovighātadomanassehīti manaso vighātakarehi domanassehi. Byāpādasampayogena manaso vihananarasañhi domanassaṃ. Bhuso āyāso upāyāso yathā ‘‘bhusamādānaṃ upādāna’’nti, so ca atthato ñātibyasanādīhi phuṭṭhassa adhimattacetodukkhappabhāvito dosoyeva. Kāyacittānañhi āyāsanavasena dosasseva pavattiākāro upāyāsoti vuccati saṅkhārakkhandhapariyāpanno. Taṃ cuddasahi akusalacetasikehi añño eko cetasikadhammoti eke. Yaṃ visādoti ca vadanti.
สํโยชนสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Saṃyojanasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๖. สํโยชนสุตฺตํ • 6. Saṃyojanasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ๖. สํโยชนสุตฺตวณฺณนา • 6. Saṃyojanasuttavaṇṇanā
