| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / สํยุตฺตนิกาย (ฎีกา) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
๕. สณมานสุตฺตวณฺณนา
5. Saṇamānasuttavaṇṇanā
๑๕. ฐิเต มชฺฌนฺหิเกติ ปุพฺพทฺธํ นิกฺขมิตฺวา อปรทฺธํ อปฺปตฺวา ฐิตมชฺฌเนฺหฯ สนฺนิสีเวสูติ ปริสฺสมวิโนทนตฺถํ สพฺพโส สนฺนิสีทเนฺตสุฯ ท-การสฺส หิ ว-การํ กตฺวา นิเทฺทโสฯ เตนาห ‘‘สนฺนิสิเนฺนสุ วิสฺสมมาเนสู’’ติฯ สพฺพสตฺตานนฺติ สเพฺพสญฺจ อาหารูปชีวิตสตฺตานํ ฆมฺมตาปเน สนฺตตฺตกายานํ อิริยาปถทุพฺพลฺยกาโลติ ฐานาทิอิริยาปถสฺส อสมตฺถกาโลฯ สณติ วิยาติ สทฺทํ กโรติ วิย, ยถา ตํ อญฺญมฺปิ มหาวนํ วกฺขมานนเยนฯ เตนาห ‘‘ตปฺปฎิภาคํ นาเมต’’นฺติ ฉิทฺทเวณุปพฺพานนฺติ รนฺธชาตกีจกมหาเวฬุปพฺพานํฯ ทุติยกํ สหายํ อลภนฺตี อนภิรติปริตสฺสนาย เอวมาหฯ อนปฺปกํ สุขนฺติ วิปุลํ อุฬารํ วิเวกสุขํฯ
15.Ṭhite majjhanhiketi pubbaddhaṃ nikkhamitvā aparaddhaṃ appatvā ṭhitamajjhanhe. Sannisīvesūti parissamavinodanatthaṃ sabbaso sannisīdantesu. Da-kārassa hi va-kāraṃ katvā niddeso. Tenāha ‘‘sannisinnesu vissamamānesū’’ti. Sabbasattānanti sabbesañca āhārūpajīvitasattānaṃ ghammatāpane santattakāyānaṃ iriyāpathadubbalyakāloti ṭhānādiiriyāpathassa asamatthakālo. Saṇati viyāti saddaṃ karoti viya, yathā taṃ aññampi mahāvanaṃ vakkhamānanayena. Tenāha ‘‘tappaṭibhāgaṃ nāmeta’’nti chiddaveṇupabbānanti randhajātakīcakamahāveḷupabbānaṃ. Dutiyakaṃ sahāyaṃ alabhantī anabhiratiparitassanāya evamāha. Anappakaṃ sukhanti vipulaṃ uḷāraṃ vivekasukhaṃ.
เอกวิหารตาย สุญฺญาคารํ ปวิฎฺฐสฺสฯ เตน กายวิเวกํ ทเสฺสติฯ อนิจฺจานุปสฺสนาทีหิ นิจฺจสญฺญาทิปฺปหาเนน สนฺตจิตฺตสฺสฯ เตน จิตฺตวิเวกํ ทเสฺสติฯ สํสาเร ภยํ อิกฺขนโต ภิกฺขุโน อุภยวิเวกสมฺปนฺนสฺส, ตโต เอว อุตฺตริํ มนุสฺสธมฺมโต รติํ ลาภิโนฯ อมานุสี รตีติ ภาวนารติฯ ปุรโตติ ปุริมภาเคฯ ปจฺฉโตติ ปจฺฉิมภาเคฯ อปโรติ อโญฺญฯ ปุรโตติ วา อนาคเต, อนาคตํ อารพฺภาติ อโตฺถฯ ปจฺฉโตติ อตีเต อตีตํ อารพฺภ ปฎิปตฺติยา วิพาธนโตฯ ปโรติ โกโธ จิตฺตปฎิทุสฺสนตายฯ น ปโรติ อปโร, โลโภ, โส เจ น วิชฺชติฯ เอเตน อนาคตปฺปชปฺปนาย อตีตานุโสจนาย จ อภาวํ ทเสฺสติฯ อตีว ผาสุ ภวตีติ นีวรณเชฎฺฐกสฺส กามจฺฉนฺทสฺส วิคเมน วิกฺขมฺภิตนีวรณสฺส ฌานสฺส วเสน อติวิย ผาสุวิหาโร โหติฯ เอกสฺส วสโต วเนติ ตณฺหาทุติยิกาภาเวน เอกสฺส อรเญฺญ วิเวกวาสํ วสโตฯ เสสํ ตาทิสเมวาติ เสสเมตฺถ ยํ วตฺตพฺพํ, ตํ ปฐมคาถายํ วุตฺตสทิสเมวฯ
Ekavihāratāya suññāgāraṃ paviṭṭhassa. Tena kāyavivekaṃ dasseti. Aniccānupassanādīhi niccasaññādippahānena santacittassa. Tena cittavivekaṃ dasseti. Saṃsāre bhayaṃ ikkhanato bhikkhuno ubhayavivekasampannassa, tato eva uttariṃ manussadhammato ratiṃ lābhino. Amānusī ratīti bhāvanārati. Puratoti purimabhāge. Pacchatoti pacchimabhāge. Aparoti añño. Puratoti vā anāgate, anāgataṃ ārabbhāti attho. Pacchatoti atīte atītaṃ ārabbha paṭipattiyā vibādhanato. Paroti kodho cittapaṭidussanatāya. Na paroti aparo, lobho, so ce na vijjati. Etena anāgatappajappanāya atītānusocanāya ca abhāvaṃ dasseti. Atīva phāsu bhavatīti nīvaraṇajeṭṭhakassa kāmacchandassa vigamena vikkhambhitanīvaraṇassa jhānassa vasena ativiya phāsuvihāro hoti. Ekassa vasato vaneti taṇhādutiyikābhāvena ekassa araññe vivekavāsaṃ vasato. Sesaṃ tādisamevāti sesamettha yaṃ vattabbaṃ, taṃ paṭhamagāthāyaṃ vuttasadisameva.
สณมานสุตฺตวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Saṇamānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / สํยุตฺตนิกาย • Saṃyuttanikāya / ๕. สณมานสุตฺตํ • 5. Saṇamānasuttaṃ
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / สุตฺตปิฎก (อฎฺฐกถา) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / สํยุตฺตนิกาย (อฎฺฐกถา) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ๕. สณมานสุตฺตวณฺณนา • 5. Saṇamānasuttavaṇṇanā
