Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
၅. သဏမာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ
5. Saṇamānasuttavaṇṇanā
၁၅. ပဉ္စမေ ဌိတေ မဇ္ဈန္ဟိကေတိ ဌိတမဇ္ဈန္ဟိကေ။ သန္နိသီဝေသူတိ ယထာ ဖာသုကဋ္ဌာနံ ဥပဂန္တ္ဝာ သန္နိသိန္နေသု ဝိသ္သမမာနေသု။ ဌိတမဇ္ဈန္ဟိကကာလော နာမေသ သဗ္ဗသတ္တာနံ ဣရိယာပထဒုဗ္ဗလ္ယကာလော။ ဣဓ ပန ပက္ခီနံယေဝ ဝသေန ဒသ္သိတော။ သဏတေဝာတိ သဏတိ ဝိယ မဟာဝိရဝံ ဝိယ မုစ္စတိ။ သဏမာနမေဝ စေတ္ထ ‘‘သဏတေဝာ’’တိ ဝုတ္တံ။ တပ္ပဋိဘာဂံ နာမေတံ။ နိဒာဃသမယသ္မိဉ္ဟိ ဌိတမဇ္ဈန္ဟိကကာလေ စတုပ္ပဒဂဏေသု စေဝ ပက္ခီဂဏေသု စ သန္နိသိန္နေသု ဝာတပူရိတာနံ သုသိရရုက္ခာနဉ္စေဝ ဆိဒ္ဒဝေဏုပဗ္ဗာနဉ္စ ခန္ဓေန ခန္ဓံ သာခာယ သာခံ သင္ဃဋ္ဋယန္တာနံ ပာဒပာနဉ္စ အရညမဇ္ဈေ မဟာသဒ္ဒော ဥပ္ပဇ္ဇတိ ။ တံ သန္ဓာယေတံ ဝုတ္တံ။ တံ ဘယံ ပဋိဘာတိ မန္တိ တံ ဧဝရူပေ ကာလေ မဟာအရညသ္သ သဏမာနံ မယ္ဟံ ဘယံ ဟုတ္ဝာ ဥပဋ္ဌာတိ။ ဒန္ဓပညာ ကိရေသာ ဒေဝတာ တသ္မိံ ခဏေ အတ္တနော နိသဇ္ဇဖာသုကံ ကထာဖာသုကံ ဒုတိယကံ အလဘန္တီ ဧဝမာဟ။ ယသ္မာ ပန တာဒိသေ ကာလေ ပိဏ္ဍပာတပဋိက္ကန္တသ္သ ဝိဝိတ္တေ အရညာယတနေ ကမ္မဋ္ဌာနံ ဂဟေတ္ဝာ နိသိန္နသ္သ ဘိက္ခုနော အနပ္ပကံ သုခံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ, ယံ သန္ဓာယ ဝုတ္တံ –
15. Pañcame ṭhite majjhanhiketi ṭhitamajjhanhike. Sannisīvesūti yathā phāsukaṭṭhānaṃ upagantvā sannisinnesu vissamamānesu. Ṭhitamajjhanhikakālo nāmesa sabbasattānaṃ iriyāpathadubbalyakālo. Idha pana pakkhīnaṃyeva vasena dassito. Saṇatevāti saṇati viya mahāviravaṃ viya muccati. Saṇamānameva cettha ‘‘saṇatevā’’ti vuttaṃ. Tappaṭibhāgaṃ nāmetaṃ. Nidāghasamayasmiñhi ṭhitamajjhanhikakāle catuppadagaṇesu ceva pakkhīgaṇesu ca sannisinnesu vātapūritānaṃ susirarukkhānañceva chiddaveṇupabbānañca khandhena khandhaṃ sākhāya sākhaṃ saṅghaṭṭayantānaṃ pādapānañca araññamajjhe mahāsaddo uppajjati . Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Taṃ bhayaṃ paṭibhāti manti taṃ evarūpe kāle mahāaraññassa saṇamānaṃ mayhaṃ bhayaṃ hutvā upaṭṭhāti. Dandhapaññā kiresā devatā tasmiṃ khaṇe attano nisajjaphāsukaṃ kathāphāsukaṃ dutiyakaṃ alabhantī evamāha. Yasmā pana tādise kāle piṇḍapātapaṭikkantassa vivitte araññāyatane kammaṭṭhānaṃ gahetvā nisinnassa bhikkhuno anappakaṃ sukhaṃ uppajjati, yaṃ sandhāya vuttaṃ –
‘‘သုညာဂာရံ ပဝိဋ္ဌသ္သ၊ သန္တစိတ္တသ္သ ဘိက္ခုနော။
‘‘Suññāgāraṃ paviṭṭhassa, santacittassa bhikkhuno;
အမာနုသီ ရတီ ဟောတိ၊ သမ္မာ ဓမ္မံ ဝိပသ္သတော’’တိ။ (ဓ. ပ. ၃၇၃) စ၊
Amānusī ratī hoti, sammā dhammaṃ vipassato’’ti. (dha. pa. 373) ca,
‘‘ပုရတော ပစ္ဆတော ဝာပိ၊ အပရော စေ န ဝိဇ္ဇတိ။
‘‘Purato pacchato vāpi, aparo ce na vijjati;
အတီဝ ဖာသု ဘဝတိ၊ ဧကသ္သ ဝသတော ဝနေ’’တိ။ (ထေရဂာ. ၅၃၇) စ။
Atīva phāsu bhavati, ekassa vasato vane’’ti. (theragā. 537) ca;
တသ္မာ ဘဂဝာ ဒုတိယံ ဂာထမာဟ။ တတ္ထ သာ ရတိ ပဋိဘာတိ မန္တိ ယာ ဧဝရူပေ ကာလေ ဧကကသ္သ နိသဇ္ဇာ နာမ, သာ ရတိ မယ္ဟံ ဥပဋ္ဌာတီတိ အတ္ထော။ သေသံ တာဒိသမေဝာတိ။
Tasmā bhagavā dutiyaṃ gāthamāha. Tattha sā rati paṭibhāti manti yā evarūpe kāle ekakassa nisajjā nāma, sā rati mayhaṃ upaṭṭhātīti attho. Sesaṃ tādisamevāti.
သဏမာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Saṇamānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / သံယုတ္တနိကာယ • Saṃyuttanikāya / ၅. သဏမာနသုတ္တံ • 5. Saṇamānasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / သံယုတ္တနိကာယ (ဋီကာ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ၅. သဏမာနသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Saṇamānasuttavaṇṇanā