| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੫. ਸਣਮਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
5. Saṇamānasuttavaṇṇanā
੧੫. ਪਞ੍ਚਮੇ ਠਿਤੇ ਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇਤਿ ਠਿਤਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕੇ। ਸਨ੍ਨਿਸੀવੇਸੂਤਿ ਯਥਾ ਫਾਸੁਕਟ੍ਠਾਨਂ ਉਪਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ વਿਸ੍ਸਮਮਾਨੇਸੁ। ਠਿਤਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਕਾਲੋ ਨਾਮੇਸ ਸਬ੍ਬਸਤ੍ਤਾਨਂ ਇਰਿਯਾਪਥਦੁਬ੍ਬਲ੍ਯਕਾਲੋ। ਇਧ ਪਨ ਪਕ੍ਖੀਨਂਯੇવ વਸੇਨ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਸਣਤੇવਾਤਿ ਸਣਤਿ વਿਯ ਮਹਾવਿਰવਂ વਿਯ ਮੁਚ੍ਚਤਿ। ਸਣਮਾਨਮੇવ ਚੇਤ੍ਥ ‘‘ਸਣਤੇવਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਪ੍ਪਟਿਭਾਗਂ ਨਾਮੇਤਂ। ਨਿਦਾਘਸਮਯਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਠਿਤਮਜ੍ਝਨ੍ਹਿਕਕਾਲੇ ਚਤੁਪ੍ਪਦਗਣੇਸੁ ਚੇવ ਪਕ੍ਖੀਗਣੇਸੁ ਚ ਸਨ੍ਨਿਸਿਨ੍ਨੇਸੁ વਾਤਪੂਰਿਤਾਨਂ ਸੁਸਿਰਰੁਕ੍ਖਾਨਞ੍ਚੇવ ਛਿਦ੍ਦવੇਣੁਪਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚ ਖਨ੍ਧੇਨ ਖਨ੍ਧਂ ਸਾਖਾਯ ਸਾਖਂ ਸਙ੍ਘਟ੍ਟਯਨ੍ਤਾਨਂ ਪਾਦਪਾਨਞ੍ਚ ਅਰਞ੍ਞਮਜ੍ਝੇ ਮਹਾਸਦ੍ਦੋ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ । ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯੇਤਂ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਂ ਭਯਂ ਪਟਿਭਾਤਿ ਮਨ੍ਤਿ ਤਂ ਏવਰੂਪੇ ਕਾਲੇ ਮਹਾਅਰਞ੍ਞਸ੍ਸ ਸਣਮਾਨਂ ਮਯ੍ਹਂ ਭਯਂ ਹੁਤ੍વਾ ਉਪਟ੍ਠਾਤਿ। ਦਨ੍ਧਪਞ੍ਞਾ ਕਿਰੇਸਾ ਦੇવਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਖਣੇ ਅਤ੍ਤਨੋ ਨਿਸਜ੍ਜਫਾਸੁਕਂ ਕਥਾਫਾਸੁਕਂ ਦੁਤਿਯਕਂ ਅਲਭਨ੍ਤੀ ਏવਮਾਹ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨ ਤਾਦਿਸੇ ਕਾਲੇ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਪਟਿਕ੍ਕਨ੍ਤਸ੍ਸ વਿવਿਤ੍ਤੇ ਅਰਞ੍ਞਾਯਤਨੇ ਕਮ੍ਮਟ੍ਠਾਨਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ ਅਨਪ੍ਪਕਂ ਸੁਖਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ, ਯਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ –
15. Pañcame ṭhite majjhanhiketi ṭhitamajjhanhike. Sannisīvesūti yathā phāsukaṭṭhānaṃ upagantvā sannisinnesu vissamamānesu. Ṭhitamajjhanhikakālo nāmesa sabbasattānaṃ iriyāpathadubbalyakālo. Idha pana pakkhīnaṃyeva vasena dassito. Saṇatevāti saṇati viya mahāviravaṃ viya muccati. Saṇamānameva cettha ‘‘saṇatevā’’ti vuttaṃ. Tappaṭibhāgaṃ nāmetaṃ. Nidāghasamayasmiñhi ṭhitamajjhanhikakāle catuppadagaṇesu ceva pakkhīgaṇesu ca sannisinnesu vātapūritānaṃ susirarukkhānañceva chiddaveṇupabbānañca khandhena khandhaṃ sākhāya sākhaṃ saṅghaṭṭayantānaṃ pādapānañca araññamajjhe mahāsaddo uppajjati . Taṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Taṃ bhayaṃ paṭibhāti manti taṃ evarūpe kāle mahāaraññassa saṇamānaṃ mayhaṃ bhayaṃ hutvā upaṭṭhāti. Dandhapaññā kiresā devatā tasmiṃ khaṇe attano nisajjaphāsukaṃ kathāphāsukaṃ dutiyakaṃ alabhantī evamāha. Yasmā pana tādise kāle piṇḍapātapaṭikkantassa vivitte araññāyatane kammaṭṭhānaṃ gahetvā nisinnassa bhikkhuno anappakaṃ sukhaṃ uppajjati, yaṃ sandhāya vuttaṃ –
‘‘ਸੁਞ੍ਞਾਗਾਰਂ ਪવਿਟ੍ਠਸ੍ਸ, ਸਨ੍ਤਚਿਤ੍ਤਸ੍ਸ ਭਿਕ੍ਖੁਨੋ।
‘‘Suññāgāraṃ paviṭṭhassa, santacittassa bhikkhuno;
ਅਮਾਨੁਸੀ ਰਤੀ ਹੋਤਿ, ਸਮ੍ਮਾ ਧਮ੍ਮਂ વਿਪਸ੍ਸਤੋ’’ਤਿ॥ (ਧ॰ ਪ॰ ੩੭੩) ਚ,
Amānusī ratī hoti, sammā dhammaṃ vipassato’’ti. (dha. pa. 373) ca,
‘‘ਪੁਰਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ વਾਪਿ, ਅਪਰੋ ਚੇ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।
‘‘Purato pacchato vāpi, aparo ce na vijjati;
ਅਤੀવ ਫਾਸੁ ਭવਤਿ, ਏਕਸ੍ਸ વਸਤੋ વਨੇ’’ਤਿ॥ (ਥੇਰਗਾ॰ ੫੩੭) ਚ।
Atīva phāsu bhavati, ekassa vasato vane’’ti. (theragā. 537) ca;
ਤਸ੍ਮਾ ਭਗવਾ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ। ਤਤ੍ਥ ਸਾ ਰਤਿ ਪਟਿਭਾਤਿ ਮਨ੍ਤਿ ਯਾ ਏવਰੂਪੇ ਕਾਲੇ ਏਕਕਸ੍ਸ ਨਿਸਜ੍ਜਾ ਨਾਮ, ਸਾ ਰਤਿ ਮਯ੍ਹਂ ਉਪਟ੍ਠਾਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸੇਸਂ ਤਾਦਿਸਮੇવਾਤਿ।
Tasmā bhagavā dutiyaṃ gāthamāha. Tattha sā rati paṭibhāti manti yā evarūpe kāle ekakassa nisajjā nāma, sā rati mayhaṃ upaṭṭhātīti attho. Sesaṃ tādisamevāti.
ਸਣਮਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Saṇamānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੫. ਸਣਮਾਨਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Saṇamānasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੫. ਸਣਮਾਨਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 5. Saṇamānasuttavaṇṇanā
