Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā

    ೫. ಸಞ್ಚರಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ

    5. Sañcarittasikkhāpadavaṇṇanā

    ೨೯೬. ತೇನ ಸಮಯೇನ ಬುದ್ಧೋ ಭಗವಾತಿ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಪಣ್ಡಿತಾತಿ ಪಣ್ಡಿಚ್ಚೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಗತಿಮನ್ತಾ। ಬ್ಯತ್ತಾತಿ ವೇಯ್ಯತ್ತಿಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ಉಪಾಯೇನ ಸಮನ್ನಾಗತಾ ಉಪಾಯಞ್ಞೂ ವಿಸಾರದಾ। ಮೇಧಾವಿನೀತಿ ಮೇಧಾಯ ಸಮನ್ನಾಗತಾ, ದಿಟ್ಠಂ ದಿಟ್ಠಂ ಕರೋತಿ। ದಕ್ಖಾತಿ ಛೇಕಾ। ಅನಲಸಾತಿ ಉಟ್ಠಾನವೀರಿಯಸಮ್ಪನ್ನಾ। ಛನ್ನಾತಿ ಅನುಚ್ಛವಿಕಾ।

    296.Tenasamayena buddho bhagavāti sañcarittaṃ. Tattha paṇḍitāti paṇḍiccena samannāgatā gatimantā. Byattāti veyyattiyena samannāgatā, upāyena samannāgatā upāyaññū visāradā. Medhāvinīti medhāya samannāgatā, diṭṭhaṃ diṭṭhaṃ karoti. Dakkhāti chekā. Analasāti uṭṭhānavīriyasampannā. Channāti anucchavikā.

    ಕಿಸ್ಮಿಂ ವಿಯಾತಿ ಕಿಚ್ಛಂ ವಿಯ ಕಿಲೇಸೋ ವಿಯ, ಹಿರಿ ವಿಯ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಹೋತೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಕುಮಾರಿಕಾಯ ವತ್ತುನ್ತಿ ‘‘ಇಮಂ ತುಮ್ಹೇ ಗಣ್ಹಥಾ’’ತಿ ಕುಮಾರಿಕಾಯ ಕಾರಣಾ ವತ್ತುಂ।

    Kismiṃ viyāti kicchaṃ viya kileso viya, hiri viya amhākaṃ hotīti adhippāyo. Kumārikāya vattunti ‘‘imaṃ tumhe gaṇhathā’’ti kumārikāya kāraṇā vattuṃ.

    ಆವಾಹಾದೀಸು ಆವಾಹೋತಿ ದಾರಕಸ್ಸ ಪರಕುಲತೋ ದಾರಿಕಾಯ ಆಹರಣಂ। ವಿವಾಹೋತಿ ಅತ್ತನೋ ದಾರಿಕಾಯ ಪರಕುಲಪೇಸನಂ। ವಾರೇಯ್ಯನ್ತಿ ‘‘ದೇಥ ನೋ ದಾರಕಸ್ಸ ದಾರಿಕ’’ನ್ತಿ ಯಾಚನಂ, ದಿವಸನಕ್ಖತ್ತಮುಹುತ್ತಪರಿಚ್ಛೇದಕರಣಂ ವಾ।

    Āvāhādīsu āvāhoti dārakassa parakulato dārikāya āharaṇaṃ. Vivāhoti attano dārikāya parakulapesanaṃ. Vāreyyanti ‘‘detha no dārakassa dārika’’nti yācanaṃ, divasanakkhattamuhuttaparicchedakaraṇaṃ vā.

    ೨೯೭. ಪುರಾಣಗಣಕಿಯಾತಿ ಏಕಸ್ಸ ಗಣಕಸ್ಸ ಭರಿಯಾಯ, ಸಾ ತಸ್ಮಿಂ ಜೀವಮಾನೇ ಗಣಕೀತಿ ಪಞ್ಞಾಯಿತ್ಥ, ಮತೇ ಪನ ಪುರಾಣಗಣಕೀತಿ ಸಙ್ಖಂ ಗತಾ। ತಿರೋಗಾಮೋತಿ ಬಹಿಗಾಮೋ, ಅಞ್ಞೋ ಗಾಮೋತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಮನುಸ್ಸಾತಿ ಉದಾಯಿಸ್ಸ ಇಮಂ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಕಮ್ಮೇ ಯುತ್ತಪಯುತ್ತಭಾವಂ ಜಾನನಕಮನುಸ್ಸಾ।

    297.Purāṇagaṇakiyāti ekassa gaṇakassa bhariyāya, sā tasmiṃ jīvamāne gaṇakīti paññāyittha, mate pana purāṇagaṇakīti saṅkhaṃ gatā. Tirogāmoti bahigāmo, añño gāmoti adhippāyo. Manussāti udāyissa imaṃ sañcarittakamme yuttapayuttabhāvaṃ jānanakamanussā.

    ಸುಣಿಸಭೋಗೇನಾತಿ ಯೇನ ಭೋಗೇನ ಸುಣಿಸಾ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾ ಹೋತಿ ರನ್ಧಾಪನಪಚಾಪನಪಅವೇಸನಾದಿನಾ, ತೇನ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ತತೋ ಅಪರೇನ ದಾಸಿಭೋಗೇನಾತಿ ಮಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇ ಯೇನ ಭೋಗೇನ ದಾಸೀ ಭುಞ್ಜಿತಬ್ಬಾ ಹೋತಿ ಖೇತ್ತಕಮ್ಮಕಚವರಛಡ್ಡನಉದಕಾಹರಣಾದಿನಾ, ತೇನ ಭುಞ್ಜಿಂಸು। ದುಗ್ಗತಾತಿ ದಲಿದ್ದಾ, ಯತ್ಥ ವಾ ಗತಾ ದುಗ್ಗತಾ ಹೋತಿ ತಾದಿಸಂ ಕುಲಂ ಗತಾ। ಮಾಯ್ಯೋ ಇಮಂ ಕುಮಾರಿಕನ್ತಿ ಮಾ ಅಯ್ಯೋ ಇಮಂ ಕುಮಾರಿಕಂ। ಆಹಾರೂಪಹಾರೋತಿ ಆಹಾರೋ ಚ ಉಪಹಾರೋ ಚ ಗಹಣಞ್ಚ ದಾನಞ್ಚ, ನ ಅಮ್ಹೇಹಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಆಹಟಂ ನ ಉಪಾಹಟಂ ತಯಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕಯವಿಕ್ಕಯೋ ವೋಹಾರೋ ಅಮ್ಹಾಕಂ ನತ್ಥೀತಿ ದೀಪೇನ್ತಿ। ಸಮಣೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ ಅಬ್ಯಾವಟೇನ, ಸಮಣೋ ಅಸ್ಸ ಸುಸಮಣೋತಿ ಸಮಣೇನ ನಾಮ ಈದಿಸೇಸು ಕಮ್ಮೇಸು ಅಬ್ಯಾವಟೇನ ಅಬ್ಯಾಪಾರೇನ ಭವಿತಬ್ಬಂ, ಏವಂ ಭವನ್ತೋ ಹಿ ಸಮಣೋ ಸುಸಮಣೋ ಅಸ್ಸಾತಿ, ಏವಂ ನಂ ಅಪಸಾದೇತ್ವಾ ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ ನ ಮಯಂ ತಂ ಜಾನಾಮಾ’’ತಿ ಆಹಂಸು।

    Suṇisabhogenāti yena bhogena suṇisā bhuñjitabbā hoti randhāpanapacāpanapaavesanādinā, tena bhuñjiṃsu. Tato aparena dāsibhogenāti māsātikkame yena bhogena dāsī bhuñjitabbā hoti khettakammakacavarachaḍḍanaudakāharaṇādinā, tena bhuñjiṃsu. Duggatāti daliddā, yattha vā gatā duggatā hoti tādisaṃ kulaṃ gatā. Māyyo imaṃ kumārikanti mā ayyo imaṃ kumārikaṃ. Āhārūpahāroti āhāro ca upahāro ca gahaṇañca dānañca, na amhehi kiñci āhaṭaṃ na upāhaṭaṃ tayā saddhiṃ kayavikkayo vohāro amhākaṃ natthīti dīpenti. Samaṇena bhavitabbaṃ abyāvaṭena, samaṇo assa susamaṇoti samaṇena nāma īdisesu kammesu abyāvaṭena abyāpārena bhavitabbaṃ, evaṃ bhavanto hi samaṇo susamaṇo assāti, evaṃ naṃ apasādetvā ‘‘gaccha tvaṃ na mayaṃ taṃ jānāmā’’ti āhaṃsu.

    ೨೯೮. ಸಜ್ಜಿತೋತಿ ಸಬ್ಬೂಪಕರಣಸಮ್ಪನ್ನೋ ಮಣ್ಡಿತಪಸಾಧಿತೋ ವಾ।

    298.Sajjitoti sabbūpakaraṇasampanno maṇḍitapasādhito vā.

    ೩೦೦. ಧುತ್ತಾತಿ ಇತ್ಥಿಧುತ್ತಾ। ಪರಿಚಾರೇನ್ತಾತಿ ಮನಾಪಿಯೇಸು ರೂಪಾದೀಸು ಇತೋ ಚಿತೋ ಚ ಸಮನ್ತಾ ಇನ್ದ್ರಿಯಾನಿ ಚಾರೇನ್ತಾ, ಕೀಳನ್ತಾ ಅಭಿರಮನ್ತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ಅಬ್ಭುತಮಕಂಸೂತಿ ಯದಿ ಕರಿಸ್ಸತಿ ತ್ವಂ ಏತ್ತಕಂ ಜಿತೋ, ಯದಿ ನ ಕರಿಸ್ಸತಿ ಅಹಂ ಏತ್ತಕನ್ತಿ ಪಣಮಕಂಸು। ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಪನ ಅಬ್ಭುತಂ ಕಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತಿ। ಯೋ ಕರೋತಿ ಪರಾಜಿತೇನ ದಾತಬ್ಬನ್ತಿ ಮಹಾಪಚ್ಚರಿಯಂ ವುತ್ತಂ।

    300.Dhuttāti itthidhuttā. Paricārentāti manāpiyesu rūpādīsu ito cito ca samantā indriyāni cārentā, kīḷantā abhiramantāti vuttaṃ hoti. Abbhutamakaṃsūti yadi karissati tvaṃ ettakaṃ jito, yadi na karissati ahaṃ ettakanti paṇamakaṃsu. Bhikkhūnaṃ pana abbhutaṃ kātuṃ na vaṭṭati. Yo karoti parājitena dātabbanti mahāpaccariyaṃ vuttaṃ.

    ಕಥಞ್ಹಿ ನಾಮ ಅಯ್ಯೋ ಉದಾಯೀ ತಙ್ಖಣಿಕನ್ತಿ ಏತ್ಥ ತಙ್ಖಣೋತಿ ಅಚಿರಕಾಲೋ ವುಚ್ಚತಿ। ತಙ್ಖಣಿಕನ್ತಿ ಅಚಿರಕಾಲಾಧಿಕಾರಿಕಂ।

    Kathañhi nāma ayyo udāyī taṅkhaṇikanti ettha taṅkhaṇoti acirakālo vuccati. Taṅkhaṇikanti acirakālādhikārikaṃ.

    ೩೦೧. ಸಞ್ಚರಿತ್ತಂ ಸಮಾಪಜ್ಜೇಯ್ಯಾತಿ ಸಞ್ಚರಣಭಾವಂ ಸಮಾಪಜ್ಜೇಯ್ಯ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ತಂ ಸಮಾಪಜ್ಜನ್ತೇನ ಕೇನಚಿ ಪೇಸಿತೇನ ಕತ್ಥಚಿ ಗನ್ತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ಪರತೋ ಚ ‘‘ಇತ್ಥಿಯಾ ವಾ ಪುರಿಸಮತಿ’’ನ್ತಿ ಆದಿವಚನತೋ ಇಧ ಇತ್ಥಿಪುರಿಸಾ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ, ತಸ್ಮಾ ತಮತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಇತ್ಥಿಯಾ ವಾ ಪಹಿತೋ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕೇ ಗಚ್ಛತಿ, ಪುರಿಸೇನ ವಾ ಪಹಿತೋ ಇತ್ಥಿಯಾ ಸನ್ತಿಕೇ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ ಏವಮಸ್ಸ ಪದಭಾಜನಂ ವುತ್ತಂ। ಇತ್ಥಿಯಾ ವಾ ಪುರಿಸಮತಿಂ ಪುರಿಸಸ್ಸ ವಾ ಇತ್ಥಿಮತಿನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಆರೋಚೇಯ್ಯಾತಿ ಪಾಠಸೇಸೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ, ತೇನೇವಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇ ‘‘ಪುರಿಸಸ್ಸ ಮತಿಂ ಇತ್ಥಿಯಾ ಆರೋಚೇತಿ, ಇತ್ಥಿಯಾ ಮತಿಂ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಆರೋಚೇತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

    301.Sañcarittaṃ samāpajjeyyāti sañcaraṇabhāvaṃ samāpajjeyya. Yasmā pana taṃ samāpajjantena kenaci pesitena katthaci gantabbaṃ hoti, parato ca ‘‘itthiyā vā purisamati’’nti ādivacanato idha itthipurisā adhippetā, tasmā tamatthaṃ dassetuṃ ‘‘itthiyā vā pahito purisassa santike gacchati, purisena vā pahito itthiyā santike gacchatī’’ti evamassa padabhājanaṃ vuttaṃ. Itthiyā vā purisamatiṃ purisassa vā itthimatinti ettha āroceyyāti pāṭhaseso daṭṭhabbo, tenevassa padabhājane ‘‘purisassa matiṃ itthiyā āroceti, itthiyā matiṃ purisassa ārocetī’’ti vuttaṃ.

    ಇದಾನಿ ಯದತ್ಥಂ ತಂ ತೇಸಂ ಮತಿಂ ಅಧಿಪ್ಪಾಯಂ ಅಜ್ಝಾಸಯಂ ಛನ್ದಂ ರುಚಿಂ ಆರೋಚೇತಿ, ತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಜಾಯತ್ತನೇ ವಾ ಜಾರತ್ತನೇ ವಾ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಜಾಯತ್ತನೇತಿ ಜಾಯಾಭಾವೇ। ಜಾರತ್ತನೇತಿ ಜಾರಭಾವೇ। ಪುರಿಸಸ್ಸ ಹಿ ಮತಿಂ ಇತ್ಥಿಯಾ ಆರೋಚೇನ್ತೋ ಜಾಯತ್ತನೇ ಆರೋಚೇತಿ, ಇತ್ಥಿಯಾ ಮತಿಂ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಆರೋಚೇನ್ತೋ ಜಾರತ್ತನೇ ಆರೋಚೇತಿ; ಅಪಿಚ ಪುರಿಸಸ್ಸೇವ ಮತಿಂ ಇತ್ಥಿಯಾ ಆರೋಚೇನ್ತೋ ಜಾಯತ್ತನೇ ವಾ ಆರೋಚೇತಿ ನಿಬದ್ಧಭರಿಯಾಭಾವೇ, ಜಾರತ್ತನೇ ವಾ ಮಿಚ್ಛಾಚಾರಭಾವೇ। ಯಸ್ಮಾ ಪನೇತಂ ಆರೋಚೇನ್ತೇನ ‘‘ತ್ವಂ ಕಿರಸ್ಸ ಜಾಯಾ ಭವಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿಆದಿ ವತ್ತಬ್ಬಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ವತ್ತಬ್ಬತಾಕಾರಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಜಾಯತ್ತನೇ ವಾತಿ ಜಾಯಾ ಭವಿಸ್ಸಸಿ, ಜಾರತ್ತನೇ ವಾತಿ ಜಾರೀ ಭವಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಅಸ್ಸ ಪದಭಾಜನಂ ವುತ್ತಂ। ಏತೇನೇವ ಚ ಉಪಾಯೇನ ಇತ್ಥಿಯಾ ಮತಿಂ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಆರೋಚನೇಪಿ ಪತಿ ಭವಿಸ್ಸಸಿ, ಸಾಮಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಸಿ, ಜಾರೋ ಭವಿಸ್ಸಸೀತಿ ವತ್ತಬ್ಬತಾಕಾರೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Idāni yadatthaṃ taṃ tesaṃ matiṃ adhippāyaṃ ajjhāsayaṃ chandaṃ ruciṃ āroceti, taṃ dassento ‘‘jāyattane vā jārattane vā’’tiādimāha. Tattha jāyattaneti jāyābhāve. Jārattaneti jārabhāve. Purisassa hi matiṃ itthiyā ārocento jāyattane āroceti, itthiyā matiṃ purisassa ārocento jārattane āroceti; apica purisasseva matiṃ itthiyā ārocento jāyattane vā āroceti nibaddhabhariyābhāve, jārattane vā micchācārabhāve. Yasmā panetaṃ ārocentena ‘‘tvaṃ kirassa jāyā bhavissasī’’tiādi vattabbaṃ hoti, tasmā taṃ vattabbatākāraṃ dassetuṃ ‘‘jāyattane vāti jāyā bhavissasi, jārattane vāti jārī bhavissasī’’ti assa padabhājanaṃ vuttaṃ. Eteneva ca upāyena itthiyā matiṃ purisassa ārocanepi pati bhavissasi, sāmiko bhavissasi, jāro bhavissasīti vattabbatākāro veditabbo.

    ಅನ್ತಮಸೋ ತಙ್ಖಣಿಕಾಯಪೀತಿ ಸಬ್ಬನ್ತಿಮೇನ ಪರಿಚ್ಛೇದೇನ ಯಾ ಅಯಂ ತಙ್ಖಣೇ ಮುಹುತ್ತಮತ್ತೇ ಪಟಿಸಂವಸಿತಬ್ಬತೋ ತಙ್ಖಣಿಕಾತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಮುಹುತ್ತಿಕಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಸ್ಸಾಪಿ ‘‘ಮುಹುತ್ತಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪುರಿಸಮತಿಂ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ। ಏತೇನೇವುಪಾಯೇನ ‘‘ಮುಹುತ್ತಿಕೋ ಭವಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಇತ್ಥಿಮತಿಂ ಆರೋಚೇನ್ತೋಪಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Antamaso taṅkhaṇikāyapīti sabbantimena paricchedena yā ayaṃ taṅkhaṇe muhuttamatte paṭisaṃvasitabbato taṅkhaṇikāti vuccati, muhuttikāti attho. Tassāpi ‘‘muhuttikā bhavissasī’’ti evaṃ purisamatiṃ ārocentassa saṅghādiseso. Etenevupāyena ‘‘muhuttiko bhavissasī’’ti evaṃ purisassa itthimatiṃ ārocentopi saṅghādisesaṃ āpajjatīti veditabbo.

    ೩೦೩. ಇದಾನಿ ‘‘ಇತ್ಥಿಯಾ ವಾ ಪುರಿಸಮತಿ’’ನ್ತಿ ಏತ್ಥ ಅಧಿಪ್ಪೇತಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಪಭೇದತೋ ದಸ್ಸೇತ್ವಾ ತಾಸು ಸಞ್ಚರಿತ್ತವಸೇನ ಆಪತ್ತಿಭೇದಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ದಸ ಇತ್ಥಿಯೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಮಾತುರಕ್ಖಿತಾತಿ ಮಾತರಾ ರಕ್ಖಿತಾ। ಯಥಾ ಪುರಿಸೇನ ಸಂವಾಸಂ ನ ಕಪ್ಪೇತಿ, ಏವಂ ಮಾತರಾ ರಕ್ಖಿತಾ, ತೇನಸ್ಸ ಪದಭಾಜನೇಪಿ ವುತ್ತಂ – ‘‘ಮಾತಾ ರಕ್ಖತಿ ಗೋಪೇತಿ ಇಸ್ಸರಿಯಂ ಕಾರೇತಿ ವಸಂ ವತ್ತೇತೀ’’ತಿ। ತತ್ಥ ರಕ್ಖತೀತಿ ಕತ್ಥಚಿ ಗನ್ತುಂ ನ ದೇತಿ। ಗೋಪೇತೀತಿ ಯಥಾ ಅಞ್ಞೇ ನ ಪಸ್ಸನ್ತಿ, ಏವಂ ಗುತ್ತಟ್ಠಾನೇ ಠಪೇತಿ। ಇಸ್ಸರಿಯಂ ಕಾರೇತೀತಿ ಸೇರಿವಿಹಾರಮಸ್ಸಾ ನಿಸೇಧೇನ್ತೀ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ಪವತ್ತತಿ। ವಸಂ ವತ್ತೇತೀತಿ ‘‘ಇದಂ ಕರೋಹಿ, ಇದಂ ಮಾ ಅಕಾಸೀ’’ತಿ ಏವಂ ಅತ್ತನೋ ವಸಂ ತಸ್ಸಾ ಉಪರಿ ವತ್ತೇತಿ। ಏತೇನುಪಾಯೇನ ಪಿತುರಕ್ಖಿತಾದಯೋಪಿ ಞಾತಬ್ಬಾ। ಗೋತ್ತಂ ವಾ ಧಮ್ಮೋ ವಾ ನ ರಕ್ಖತಿ, ಸಗೋತ್ತೇಹಿ ಪನ ಸಹಧಮ್ಮಿಕೇಹಿ ಚ ಏಕಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತೇಹಿ ಏಕಗಣಪರಿಯಾಪನ್ನೇಹಿ ಚ ರಕ್ಖಿತಾ ‘‘ಗೋತ್ತರಕ್ಖಿತಾ ಧಮ್ಮರಕ್ಖಿತಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ತಸ್ಮಾ ತೇಸಂ ಪದಾನಂ ‘‘ಸಗೋತ್ತಾ ರಕ್ಖನ್ತೀ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ಪದಭಾಜನಂ ವುತ್ತಂ।

    303. Idāni ‘‘itthiyā vā purisamati’’nti ettha adhippetā itthiyo pabhedato dassetvā tāsu sañcarittavasena āpattibhedaṃ dassetuṃ ‘‘dasa itthiyo’’tiādimāha. Tattha māturakkhitāti mātarā rakkhitā. Yathā purisena saṃvāsaṃ na kappeti, evaṃ mātarā rakkhitā, tenassa padabhājanepi vuttaṃ – ‘‘mātā rakkhati gopeti issariyaṃ kāreti vasaṃ vattetī’’ti. Tattha rakkhatīti katthaci gantuṃ na deti. Gopetīti yathā aññe na passanti, evaṃ guttaṭṭhāne ṭhapeti. Issariyaṃ kāretīti serivihāramassā nisedhentī abhibhavitvā pavattati. Vasaṃ vattetīti ‘‘idaṃ karohi, idaṃ mā akāsī’’ti evaṃ attano vasaṃ tassā upari vatteti. Etenupāyena piturakkhitādayopi ñātabbā. Gottaṃ vā dhammo vā na rakkhati, sagottehi pana sahadhammikehi ca ekaṃ satthāraṃ uddissa pabbajitehi ekagaṇapariyāpannehi ca rakkhitā ‘‘gottarakkhitā dhammarakkhitā’’ti vuccati, tasmā tesaṃ padānaṃ ‘‘sagottā rakkhantī’’tiādinā nayena padabhājanaṃ vuttaṃ.

    ಸಹ ಆರಕ್ಖೇನಾತಿ ಸಾರಕ್ಖಾ। ಸಹ ಪರಿದಣ್ಡೇನಾತಿ ಸಪರಿದಣ್ಡಾ। ತಾಸಂ ನಿದ್ದೇಸಾ ಪಾಕಟಾವ। ಇಮಾಸು ದಸಸು ಪಚ್ಛಿಮಾನಂ ದ್ವಿನ್ನಮೇವ ಪುರಿಸನ್ತರಂ ಗಚ್ಛನ್ತೀನಂ ಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ ಹೋತಿ, ನ ಇತರಾಸಂ।

    Saha ārakkhenāti sārakkhā. Saha paridaṇḍenāti saparidaṇḍā. Tāsaṃ niddesā pākaṭāva. Imāsu dasasu pacchimānaṃ dvinnameva purisantaraṃ gacchantīnaṃ micchācāro hoti, na itarāsaṃ.

    ಧನಕ್ಕೀತಾದೀಸು ಅಪ್ಪೇನ ವಾ ಬಹುನಾ ವಾ ಧನೇನ ಕೀತಾ ಧನಕ್ಕೀತಾ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸಾ ನ ಕೀತಮತ್ತಾ ಏವ ಸಂವಾಸತ್ಥಾಯ ಪನ ಕೀತತ್ತಾ ಭರಿಯಾ, ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ನಿದ್ದೇಸೇ ಧನೇನ ಕಿಣಿತ್ವಾ ವಾಸೇತೀತಿ ವುತ್ತಂ।

    Dhanakkītādīsu appena vā bahunā vā dhanena kītā dhanakkītā. Yasmā pana sā na kītamattā eva saṃvāsatthāya pana kītattā bhariyā, tasmāssa niddese dhanena kiṇitvā vāsetīti vuttaṃ.

    ಛನ್ದೇನ ಅತ್ತನೋ ರುಚಿಯಾ ವಸತೀತಿ ಛನ್ದವಾಸಿನೀ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಸಾ ನ ಅತ್ತನೋ ಛನ್ದಮತ್ತೇನೇವ ಭರಿಯಾ ಹೋತಿ ಪುರಿಸೇನ ಪನ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತತ್ತಾ, ತಸ್ಮಾಸ್ಸ ನಿದ್ದೇಸೇ ‘‘ಪಿಯೋ ಪಿಯಂ ವಾಸೇತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ।

    Chandena attano ruciyā vasatīti chandavāsinī. Yasmā pana sā na attano chandamatteneva bhariyā hoti purisena pana sampaṭicchitattā, tasmāssa niddese ‘‘piyo piyaṃ vāsetī’’ti vuttaṃ.

    ಭೋಗೇನ ವಸತೀತಿ ಭೋಗವಾಸಿನೀ। ಉದುಕ್ಖಲಮುಸಲಾದಿಘರೂಪಕರಣಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಭರಿಯಾಭಾವಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿಯಾ ಜನಪದಿತ್ಥಿಯಾ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ।

    Bhogena vasatīti bhogavāsinī. Udukkhalamusalādigharūpakaraṇaṃ labhitvā bhariyābhāvaṃ gacchantiyā janapaditthiyā etaṃ adhivacanaṃ.

    ಪಟೇನ ವಸತೀತಿ ಪಟವಾಸಿನೀ। ನಿವಾಸನಮತ್ತಮ್ಪಿ ಪಾವುರಣಮತ್ತಮ್ಪಿ ಲಭಿತ್ವಾ ಭರಿಯಾಭಾವಂ ಉಪಗಚ್ಛನ್ತಿಯಾ ದಲಿದ್ದಿತ್ಥಿಯಾ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ।

    Paṭena vasatīti paṭavāsinī. Nivāsanamattampi pāvuraṇamattampi labhitvā bhariyābhāvaṃ upagacchantiyā dalidditthiyā etaṃ adhivacanaṃ.

    ಓದಪತ್ತಕಿನೀತಿ ಉಭಿನ್ನಂ ಏಕಿಸ್ಸಾ ಉದಕಪಾತಿಯಾ ಹತ್ಥೇ ಓತಾರೇತ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಉದಕಂ ವಿಯ ಸಂಸಟ್ಠಾ ಅಭೇಜ್ಜಾ ಹೋಥಾ’’ತಿ ವತ್ವಾ ಪರಿಗ್ಗಹಿತಾಯ ವೋಹಾರನಾಮಮೇತಂ, ನಿದ್ದೇಸೇಪಿಸ್ಸ ‘‘ತಾಯ ಸಹ ಉದಕಪತ್ತಂ ಆಮಸಿತ್ವಾ ತಂ ವಾಸೇತೀ’’ತಿ ಏವಮತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ।

    Odapattakinīti ubhinnaṃ ekissā udakapātiyā hatthe otāretvā ‘‘idaṃ udakaṃ viya saṃsaṭṭhā abhejjā hothā’’ti vatvā pariggahitāya vohāranāmametaṃ, niddesepissa ‘‘tāya saha udakapattaṃ āmasitvā taṃ vāsetī’’ti evamattho veditabbo.

    ಓಭಟಂ ಓರೋಪಿತಂ ಚುಮ್ಬಟಮಸ್ಸಾತಿ ಓಭಟಚುಮ್ಬಟಾ, ಕಟ್ಠಹಾರಿಕಾದೀನಂ ಅಞ್ಞತರಾ, ಯಸ್ಸಾ ಸೀಸತೋ ಚುಮ್ಬಟಂ ಓರೋಪೇತ್ವಾ ಘರೇ ವಾಸೇತಿ, ತಸ್ಸಾ ಏತಂ ಅಧಿವಚನಂ।

    Obhaṭaṃ oropitaṃ cumbaṭamassāti obhaṭacumbaṭā, kaṭṭhahārikādīnaṃ aññatarā, yassā sīsato cumbaṭaṃ oropetvā ghare vāseti, tassā etaṃ adhivacanaṃ.

    ದಾಸೀ ಚಾತಿ ಅತ್ತನೋಯೇವ ದಾಸೀ ಚ ಹೋತಿ ಭರಿಯಾ ಚ।

    Dāsī cāti attanoyeva dāsī ca hoti bhariyā ca.

    ಕಮ್ಮಕಾರೀ ನಾಮ ಗೇಹೇ ಭತಿಯಾ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ತಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಕೋಚಿ ಘರಾವಾಸಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ಅತ್ತನೋ ಭರಿಯಾಯ ಅನತ್ಥಿಕೋ ಹುತ್ವಾ। ಅಯಂ ವುಚ್ಚತಿ ‘‘ಕಮ್ಮಕಾರೀ ಚ ಭರಿಯಾ ಚಾ’’ತಿ।

    Kammakārī nāma gehe bhatiyā kammaṃ karoti, tāya saddhiṃ koci gharāvāsaṃ kappeti attano bhariyāya anatthiko hutvā. Ayaṃ vuccati ‘‘kammakārī ca bhariyā cā’’ti.

    ಧಜೇನ ಆಹಟಾ ಧಜಾಹಟಾ, ಉಸ್ಸಿತದ್ಧಜಾಯ ಸೇನಾಯ ಗನ್ತ್ವಾ ಪರವಿಸಯಂ ವಿಲುಮ್ಪಿತ್ವಾ ಆನೀತಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಂ ಕೋಚಿ ಭರಿಯಂ ಕರೋತಿ, ಅಯಂ ಧಜಾಹಟಾ ನಾಮ। ಮುಹುತ್ತಿಕಾ ವುತ್ತನಯಾಏವ, ಏತಾಸಂ ದಸನ್ನಮ್ಪಿ ಪುರಿಸನ್ತರಗಮನೇ ಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ ಹೋತಿ। ಪುರಿಸಾನಂ ಪನ ವೀಸತಿಯಾಪಿ ಏತಾಸು ಮಿಚ್ಛಾಚಾರೋ ಹೋತಿ, ಭಿಕ್ಖುನೋ ಚ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಂ ಹೋತೀತಿ।

    Dhajena āhaṭā dhajāhaṭā, ussitaddhajāya senāya gantvā paravisayaṃ vilumpitvā ānītāti vuttaṃ hoti, taṃ koci bhariyaṃ karoti, ayaṃ dhajāhaṭā nāma. Muhuttikā vuttanayāeva, etāsaṃ dasannampi purisantaragamane micchācāro hoti. Purisānaṃ pana vīsatiyāpi etāsu micchācāro hoti, bhikkhuno ca sañcarittaṃ hotīti.

    ೩೦೫. ಇದಾನಿ ಪುರಿಸೋ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಹಿಣತೀತಿಆದೀಸು ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ‘‘ಗಚ್ಛ, ಭನ್ತೇ, ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಮಾತುರಕ್ಖಿತಂ ಬ್ರೂಹಿ, ಹೋಹಿ ಕಿರ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಧನಕ್ಕೀತಾ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತವಚನಂ ‘‘ಸಾಧು ಉಪಾಸಕಾ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಹೋತೂ’’ತಿ ವಾ ‘‘ಆರೋಚೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ಯೇನ ಕೇನಚಿ ಆಕಾರೇನ ವಚೀಭೇದಂ ಕತ್ವಾ ವಾ ಸೀಸಕಮ್ಪನಾದೀಹಿ ವಾ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತಿ। ವೀಮಂಸತೀತಿ ಏವಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಇತ್ಥಿಯಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಸಾಸನಂ ಆರೋಚೇತಿ। ಪಚ್ಚಾಹರತೀತಿ ತೇನ ಆರೋಚಿತೇ ಸಾ ಇತ್ಥೀ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛತು ವಾ ಪಟಿಕ್ಖಿಪತು ವಾ ಲಜ್ಜಾಯ ವಾ ತುಣ್ಹೀ ಹೋತು, ಪುನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇತಿ।

    305. Idāni puriso bhikkhuṃ pahiṇatītiādīsu paṭiggaṇhātīti so bhikkhu tassa purisassa ‘‘gaccha, bhante, itthannāmaṃ māturakkhitaṃ brūhi, hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā’’ti evaṃ vuttavacanaṃ ‘‘sādhu upāsakā’’ti vā ‘‘hotū’’ti vā ‘‘ārocessāmī’’ti vā yena kenaci ākārena vacībhedaṃ katvā vā sīsakampanādīhi vā sampaṭicchati. Vīmaṃsatīti evaṃ paṭiggaṇhitvā tassā itthiyā santikaṃ gantvā taṃ sāsanaṃ āroceti. Paccāharatīti tena ārocite sā itthī ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchatu vā paṭikkhipatu vā lajjāya vā tuṇhī hotu, puna āgantvā tassa purisassa taṃ pavattiṃ āroceti.

    ಏತ್ತಾವತಾ ಇಮಾಯ ಪಟಿಗ್ಗಹಣಾರೋಚನಪಚ್ಚಾಹರಣಸಙ್ಖಾತಾಯ ತಿವಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ ಹೋತಿ। ಸಾ ಪನ ತಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಹೋತು ವಾ ಮಾ ವಾ, ಅಕಾರಣಮೇತಂ। ಸಚೇ ಪನ ಸೋ ಮಾತುರಕ್ಖಿತಾಯ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸಿತೋ ತಂ ಅದಿಸ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಮಾತುಯಾ ತಂ ಸಾಸನಂ ಆರೋಚೇತಿ, ಬಹಿದ್ಧಾ ವಿಮಟ್ಠಂ ನಾಮ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಾ ವಿಸಙ್ಕೇತನ್ತಿ ಮಹಾಪದುಮತ್ಥೇರೋ ಆಹ। ಮಹಾಸುಮತ್ಥೇರೋ ಪನ ಮಾತಾ ವಾ ಹೋತು ಪಿತಾ ವಾ ಅನ್ತಮಸೋ ಗೇಹದಾಸೀಪಿ ಅಞ್ಞೋ ವಾಪಿ ಯೋ ಕೋಚಿ ತಂ ಕಿರಿಯಂ ಸಮ್ಪಾದೇಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸ ವುತ್ತೇಪಿ ವಿಮಟ್ಠಂ ನಾಮ ನ ಹೋತಿ, ತಿವಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಕಾಲೇ ಆಪತ್ತಿಯೇವ।

    Ettāvatā imāya paṭiggahaṇārocanapaccāharaṇasaṅkhātāya tivaṅgasampattiyā saṅghādiseso hoti. Sā pana tassa bhariyā hotu vā mā vā, akāraṇametaṃ. Sace pana so māturakkhitāya santikaṃ pesito taṃ adisvā tassā mātuyā taṃ sāsanaṃ āroceti, bahiddhā vimaṭṭhaṃ nāma hoti, tasmā visaṅketanti mahāpadumatthero āha. Mahāsumatthero pana mātā vā hotu pitā vā antamaso gehadāsīpi añño vāpi yo koci taṃ kiriyaṃ sampādessati, tassa vuttepi vimaṭṭhaṃ nāma na hoti, tivaṅgasampattikāle āpattiyeva.

    ನನು ಯಥಾ ‘‘ಬುದ್ಧಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ತುಕಾಮೋ ವಿರಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ಧಮ್ಮಂ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾಮೀ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯ ಪಚ್ಚಕ್ಖಾತಾವಸ್ಸ ಸಿಕ್ಖಾ। ಯಥಾ ವಾ ‘‘ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವತ್ತುಕಾಮೋ ವಿರಜ್ಝಿತ್ವಾ ‘‘ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಾಮೀ’’ತಿ ವದೇಯ್ಯ ಆಪನ್ನೋವಸ್ಸ ಪಾರಾಜಿಕಂ। ಏವಂಸಮ್ಪದಮಿದನ್ತಿ ಆಹ। ತಂ ಪನೇತಂ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಂ ವೀಮಂಸಾಪೇತ್ವಾ ಅತ್ತನಾ ಪಚ್ಚಾಹರತಿ, ಆಪತ್ತಿ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಸ್ಸಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಸಮೇತಿ, ತಸ್ಮಾ ಸುಭಾಸಿತಂ।

    Nanu yathā ‘‘buddhaṃ paccakkhāmī’’ti vattukāmo virajjhitvā ‘‘dhammaṃ paccakkhāmī’’ti vadeyya paccakkhātāvassa sikkhā. Yathā vā ‘‘paṭhamaṃ jhānaṃ samāpajjāmī’’ti vattukāmo virajjhitvā ‘‘dutiyaṃ jhānaṃ samāpajjāmī’’ti vadeyya āpannovassa pārājikaṃ. Evaṃsampadamidanti āha. Taṃ panetaṃ ‘‘paṭiggaṇhāti, antevāsiṃ vīmaṃsāpetvā attanā paccāharati, āpatti saṅghādisesassā’’ti iminā sameti, tasmā subhāsitaṃ.

    ಯಥಾ ಚ ‘‘ಮಾತುರಕ್ಖಿತಂ ಬ್ರೂಹೀ’’ತಿ ವುತ್ತಸ್ಸ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಆರೋಚೇತುಂ ಸಮತ್ಥಾನಂ ಮಾತಾದೀನಮ್ಪಿ ವದತೋ ವಿಸಙ್ಕೇತೋ ನತ್ಥಿ, ಏವಮೇವ ‘‘ಹೋಹಿ ಕಿರ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಧನಕ್ಕೀತಾ’’ತಿ ವತ್ತಬ್ಬೇ ‘‘ಹೋಹಿ ಕಿರ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಛನ್ದವಾಸಿನೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತೇಸು ಛನ್ದವಾಸಿನಿಆದೀಸು ವಚನೇಸು ಅಞ್ಞತರವಸೇನ ವಾ ಅವುತ್ತೇಸುಪಿ ‘‘ಹೋಹಿ ಕಿರ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಜಾಯಾ ಪಜಾಪತಿ ಪುತ್ತಮಾತಾ ಘರಣೀ ಘರಸಾಮಿನೀ ಭತ್ತರನ್ಧಿಕಾ ಸುಸ್ಸೂಸಿಕಾ ಪರಿಚಾರಿಕಾ’’ತಿಏವಮಾದೀಸು ಸಂವಾಸಪರಿದೀಪಕೇಸು ವಚನೇಸು ಅಞ್ಞತರವಸೇನ ವಾ ವದನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ವಿಸಙ್ಕೇತೋ ನತ್ಥಿ ತಿವಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಆಪತ್ತಿಯೇವ। ‘‘ಮಾತುರಕ್ಖಿತಂ ಬ್ರೂಹೀ’’ತಿ ಪೇಸಿತಸ್ಸ ಪನ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಞ್ಞಾಸು ಪಿತುರಕ್ಖಿತಾದೀಸು ಅಞ್ಞತರಂ ವದನ್ತಸ್ಸ ವಿಸಙ್ಕೇತಂ। ಏಸ ನಯೋ ‘‘ಪಿತುರಕ್ಖಿತಂ ಬ್ರೂಹೀ’’ತಿಆದೀಸುಪಿ।

    Yathā ca ‘‘māturakkhitaṃ brūhī’’ti vuttassa gantvā tassā ārocetuṃ samatthānaṃ mātādīnampi vadato visaṅketo natthi, evameva ‘‘hohi kira itthannāmassa bhariyā dhanakkītā’’ti vattabbe ‘‘hohi kira itthannāmassa bhariyā chandavāsinī’’ti evaṃ pāḷiyaṃ vuttesu chandavāsiniādīsu vacanesu aññataravasena vā avuttesupi ‘‘hohi kira itthannāmassa bhariyā jāyā pajāpati puttamātā gharaṇī gharasāminī bhattarandhikā sussūsikā paricārikā’’tievamādīsu saṃvāsaparidīpakesu vacanesu aññataravasena vā vadantassāpi visaṅketo natthi tivaṅgasampattiyā āpattiyeva. ‘‘Māturakkhitaṃ brūhī’’ti pesitassa pana gantvā aññāsu piturakkhitādīsu aññataraṃ vadantassa visaṅketaṃ. Esa nayo ‘‘piturakkhitaṃ brūhī’’tiādīsupi.

    ಕೇವಲಞ್ಹೇತ್ಥ ಏಕಮೂಲಕದುಮೂಲಕಾದಿವಸೇನ ‘‘ಪುರಿಸಸ್ಸ ಮಾತಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಹಿಣತಿ, ಮಾತುರಕ್ಖಿತಾಯ ಮಾತಾ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಹಿಣತೀ’’ತಿ ಏವಮಾದೀನಂ ಮೂಲಟ್ಠಾನಞ್ಚ ವಸೇನ ಪೇಯ್ಯಾಲಭೇದೋಯೇವ ವಿಸೇಸೋ । ಸೋಪಿ ಪುಬ್ಬೇ ವುತ್ತನಯತ್ತಾ ಪಾಳಿಅನುಸಾರೇನೇವ ಸಕ್ಕಾ ಜಾನಿತುನ್ತಿ ನಾಸ್ಸ ವಿಭಾಗಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ಆದರಂ ಕರಿಮ್ಹ।

    Kevalañhettha ekamūlakadumūlakādivasena ‘‘purisassa mātā bhikkhuṃ pahiṇati, māturakkhitāya mātā bhikkhuṃ pahiṇatī’’ti evamādīnaṃ mūlaṭṭhānañca vasena peyyālabhedoyeva viseso . Sopi pubbe vuttanayattā pāḷianusāreneva sakkā jānitunti nāssa vibhāgaṃ dassetuṃ ādaraṃ karimha.

    ೩೩೮. ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿಆದೀಸು ಪನ ದ್ವೀಸು ಚತುಕ್ಕೇಸು ಪಠಮಚತುಕ್ಕೇ ಆದಿಪದೇನ ತಿವಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ, ಮಜ್ಝೇ ದ್ವೀಹಿ ದುವಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಅನ್ತೇ ಏಕೇನ ಏಕಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ। ದುತಿಯಚತುಕ್ಕೇ ಆದಿಪದೇನ ದುವಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಮಜ್ಝೇ ದ್ವೀಹಿ ಏಕಙ್ಗಸಮ್ಪತ್ತಿಯಾ ದುಕ್ಕಟಂ, ಅನ್ತೇ ಏಕೇನ ಅಙ್ಗಾಭಾವತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ। ತತ್ಥ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತೀತಿ ಆಣಾಪಕಸ್ಸ ಸಾಸನಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ವೀಮಂಸತೀತಿ ಪಹಿತಟ್ಠಾನಂ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಆರೋಚೇತಿ। ಪಚ್ಚಾಹರತೀತಿ ಪುನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಮೂಲಟ್ಠಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಿ।

    338. Paṭiggaṇhātītiādīsu pana dvīsu catukkesu paṭhamacatukke ādipadena tivaṅgasampattiyā saṅghādiseso, majjhe dvīhi duvaṅgasampattiyā thullaccayaṃ, ante ekena ekaṅgasampattiyā dukkaṭaṃ. Dutiyacatukke ādipadena duvaṅgasampattiyā thullaccayaṃ, majjhe dvīhi ekaṅgasampattiyā dukkaṭaṃ, ante ekena aṅgābhāvato anāpatti. Tattha paṭiggaṇhātīti āṇāpakassa sāsanaṃ paṭiggaṇhāti. Vīmaṃsatīti pahitaṭṭhānaṃ gantvā taṃ āroceti. Paccāharatīti puna āgantvā mūlaṭṭhassa āroceti.

    ನ ಪಚ್ಚಾಹರತೀತಿ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಏತ್ತೋವ ಪಕ್ಕಮತಿ। ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ನ ವೀಮಂಸತೀತಿ ಪುರಿಸೇನ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಬ್ರೂಹೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚಮಾನೋ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ತಸ್ಸ ಸಾಸನಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಿತ್ವಾ ತಂ ಪಮುಸ್ಸಿತ್ವಾ ವಾ ಅಪ್ಪಮುಸ್ಸಿತ್ವಾ ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ಕರಣೀಯೇನ ತಸ್ಸಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಕಿಞ್ಚಿದೇವ ಕಥಂ ಕಥೇನ್ತೋ ನಿಸೀದತಿ, ಏತ್ತಾವತಾ ‘‘ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ನ ವೀಮಂಸತಿ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಥ ನಂ ಸಾ ಇತ್ಥೀ ಸಯಮೇವ ವದತಿ ‘‘ತುಮ್ಹಾಕಂ ಕಿರ ಉಪಟ್ಠಾಕೋ ಮಂ ಗೇಹೇ ಕಾತುಕಾಮೋ’’ತಿ ಏವಂ ವತ್ವಾ ಚ ‘‘ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಭರಿಯಾ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ‘‘ನ ಭವಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ವಾ ವದತಿ। ಸೋ ತಸ್ಸಾ ವಚನಂ ಅನಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅಪ್ಪಟಿಕ್ಕೋಸಿತ್ವಾ ತುಣ್ಹೀಭೂತೋವ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ಪವತ್ತಿಂ ಆರೋಚೇತಿ, ಏತ್ತಾವತಾ ‘‘ನ ವೀಮಂಸತಿ ಪಚ್ಚಾಹರತಿ ನಾಮಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ನ ವೀಮಂಸತಿ ನ ಪಚ್ಚಾಹರತೀತಿ ಕೇವಲಂ ಸಾಸನಾರೋಚನಕಾಲೇ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿಯೇವ, ಇತರಂ ಪನ ದ್ವಯಂ ನ ಕರೋತಿ।

    Na paccāharatīti ārocetvā ettova pakkamati. Paṭiggaṇhāti na vīmaṃsatīti purisena ‘‘itthannāmaṃ gantvā brūhī’’ti vuccamāno ‘‘sādhū’’ti tassa sāsanaṃ paṭiggaṇhitvā taṃ pamussitvā vā appamussitvā vā aññena karaṇīyena tassā santikaṃ gantvā kiñcideva kathaṃ kathento nisīdati, ettāvatā ‘‘paṭiggaṇhāti na vīmaṃsati nāmā’’ti vuccati. Atha naṃ sā itthī sayameva vadati ‘‘tumhākaṃ kira upaṭṭhāko maṃ gehe kātukāmo’’ti evaṃ vatvā ca ‘‘ahaṃ tassa bhariyā bhavissāmī’’ti vā ‘‘na bhavissāmī’’ti vā vadati. So tassā vacanaṃ anabhinanditvā appaṭikkositvā tuṇhībhūtova uṭṭhāyāsanā tassa purisassa santikaṃ āgantvā taṃ pavattiṃ āroceti, ettāvatā ‘‘na vīmaṃsati paccāharati nāmā’’ti vuccati. Na vīmaṃsati na paccāharatīti kevalaṃ sāsanārocanakāle paṭiggaṇhātiyeva, itaraṃ pana dvayaṃ na karoti.

    ನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ವೀಮಂಸತಿ ಪಚ್ಚಾಹರತೀತಿ ಕೋಚಿ ಪುರಿಸೋ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸ ಠಿತಟ್ಠಾನೇ ವಾ ನಿಸಿನ್ನಟ್ಠಾನೇ ವಾ ತಥಾರೂಪಿಂ ಕಥಂ ಕಥೇತಿ, ಭಿಕ್ಖು ತೇನ ಅಪ್ಪಹಿತೋಪಿ ಪಹಿತೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ಇತ್ಥಿಯಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಹೋಹಿ ಕಿರ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭರಿಯಾ’’ತಿಆದಿನಾ ನಯೇನ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ರುಚಿಂ ವಾ ಅರುಚಿಂ ವಾ ಪುನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಇಮಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಿ। ತೇನೇವ ನಯೇನ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ಅಪಚ್ಚಾಹರನ್ತೋ ‘‘ನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ವೀಮಂಸತಿ ನ ಪಚ್ಚಾಹರತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ತೇನೇವ ನಯೇನ ಗತೋ ಅವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ತಾಯ ಸಮುಟ್ಠಾಪಿತಂ ಕಥಂ ಸುತ್ವಾ ಪಠಮಚತುಕ್ಕಸ್ಸ ತತಿಯಪದೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಇಮಸ್ಸ ಆರೋಚೇನ್ತೋ ‘‘ನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ನ ವೀಮಂಸತಿ ಪಚ್ಚಾಹರತೀ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಚತುತ್ಥಪದಂ ಪಾಕಟಮೇವ।

    Na paṭiggaṇhāti vīmaṃsati paccāharatīti koci puriso bhikkhussa ṭhitaṭṭhāne vā nisinnaṭṭhāne vā tathārūpiṃ kathaṃ katheti, bhikkhu tena appahitopi pahito viya hutvā itthiyā santikaṃ gantvā ‘‘hohi kira itthannāmassa bhariyā’’tiādinā nayena vīmaṃsitvā tassā ruciṃ vā aruciṃ vā puna āgantvā imassa āroceti. Teneva nayena vīmaṃsitvā apaccāharanto ‘‘na paṭiggaṇhāti vīmaṃsati na paccāharatī’’ti vuccati. Teneva nayena gato avīmaṃsitvā tāya samuṭṭhāpitaṃ kathaṃ sutvā paṭhamacatukkassa tatiyapade vuttanayena āgantvā imassa ārocento ‘‘na paṭiggaṇhāti na vīmaṃsati paccāharatī’’ti vuccati. Catutthapadaṃ pākaṭameva.

    ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಆಣಾಪೇತೀತಿಆದಿನಯಾ ಪಾಕಟಾಯೇವ। ಯಥಾ ಪನ ಸಮ್ಬಹುಲಾಪಿ ಏಕವತ್ಥುಮ್ಹಿ ಆಪಜ್ಜನ್ತಿ, ಏವಂ ಏಕಸ್ಸಪಿ ಸಮ್ಬಹುಲವತ್ಥೂಸು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಕಥಂ? ಪುರಿಸೋ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಣಾಪೇತಿ ‘‘ಗಚ್ಛ, ಭನ್ತೇ, ಅಸುಕಸ್ಮಿಂ ನಾಮ ಪಾಸಾದೇ ಸಟ್ಠಿಮತ್ತಾ ವಾ ಸತ್ತತಿಮತ್ತಾ ವಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ಠಿತಾ ತಾ ವದೇಹಿ, ಹೋಥ ಕಿರ ಇತ್ಥನ್ನಾಮಸ್ಸ ಭರಿಯಾಯೋ’’ತಿ। ಸೋ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತತ್ಥ ಗನ್ತ್ವಾ ಆರೋಚೇತ್ವಾ ಪುನ ತಂ ಸಾಸನಂ ಪಚ್ಚಾಹರತಿ। ಯತ್ತಕಾ ಇತ್ಥಿಯೋ ತತ್ತಕಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜತಿ। ವುತ್ತಞ್ಹೇತಂ ಪರಿವಾರೇಪಿ

    Sambahule bhikkhū āṇāpetītiādinayā pākaṭāyeva. Yathā pana sambahulāpi ekavatthumhi āpajjanti, evaṃ ekassapi sambahulavatthūsu sambahulā āpattiyo veditabbā. Kathaṃ? Puriso bhikkhuṃ āṇāpeti ‘‘gaccha, bhante, asukasmiṃ nāma pāsāde saṭṭhimattā vā sattatimattā vā itthiyo ṭhitā tā vadehi, hotha kira itthannāmassa bhariyāyo’’ti. So sampaṭicchitvā tattha gantvā ārocetvā puna taṃ sāsanaṃ paccāharati. Yattakā itthiyo tattakā āpattiyo āpajjati. Vuttañhetaṃ parivārepi

    ‘‘ಪದವೀತಿಹಾರಮತ್ತೇನ, ವಾಚಾಯ ಭಣಿತೇನ ಚ।

    ‘‘Padavītihāramattena, vācāya bhaṇitena ca;

    ಸಬ್ಬಾನಿ ಗರುಕಾನಿ ಸಪ್ಪಟಿಕಮ್ಮಾನಿ।

    Sabbāni garukāni sappaṭikammāni;

    ಚತುಸಟ್ಠಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ ಆಪಜ್ಜೇಯ್ಯ ಏಕತೋ।

    Catusaṭṭhi āpattiyo āpajjeyya ekato;

    ಪಞ್ಹಾಮೇಸಾ ಕುಸಲೇಹಿ ಚಿನ್ತಿತಾ’’ತಿ॥ (ಪರಿ॰ ೪೮೦)।

    Pañhāmesā kusalehi cintitā’’ti. (pari. 480);

    ಇಮಂ ಕಿರ ಅತ್ಥವಸಂ ಪಟಿಚ್ಚ ಅಯಂ ಪಞ್ಹೋ ವುತ್ತೋ। ವಚನಸಿಲಿಟ್ಠತಾಯ ಚೇತ್ಥ ‘‘ಚತುಸಟ್ಠಿ ಆಪತ್ತಿಯೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಏವಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪನ ಸತಮ್ಪಿ ಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ। ಯಥಾ ಚ ಏಕೇನ ಪೇಸಿತಸ್ಸ ಏಕಸ್ಸ ಸಮ್ಬಹುಲಾಸು ಇತ್ಥೀಸು ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಆಪತ್ತಿಯೋ, ಏವಂ ಏಕೋ ಪುರಿಸೋ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಏಕಿಸ್ಸಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇತಿ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ। ಏಕೋ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಇತ್ಥೀನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇತಿ, ಇತ್ಥಿಗಣನಾಯ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ। ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಪುರಿಸಾ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಏಕಿಸ್ಸಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇನ್ತಿ, ಪುರಿಸಗಣನಾಯ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ। ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಏಕಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಇತ್ಥೀನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇನ್ತಿ, ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ। ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಏಕಿಸ್ಸಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇನ್ತಿ, ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ। ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಪುರಿಸಾ ಸಮ್ಬಹುಲೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮ್ಬಹುಲಾನಂ ಇತ್ಥೀನಂ ಸನ್ತಿಕಂ ಪೇಸೇನ್ತಿ, ವತ್ಥುಗಣನಾಯ ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸಾ। ಏಸ ನಯೋ ‘‘ಏಕಾ ಇತ್ಥೀ ಏಕಂ ಭಿಕ್ಖು’’ನ್ತಿಆದೀಸುಪಿ। ಏತ್ಥ ಚ ಸಭಾಗವಿಭಾಗತಾ ನಾಮ ಅಪ್ಪಮಾಣಂ, ಮಾತಾಪಿತುನಮ್ಪಿ ಪಞ್ಚಸಹಧಮ್ಮಿಕಾನಮ್ಪಿ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಆಪತ್ತಿಯೇವ।

    Imaṃ kira atthavasaṃ paṭicca ayaṃ pañho vutto. Vacanasiliṭṭhatāya cettha ‘‘catusaṭṭhi āpattiyo’’ti vuttaṃ. Evaṃ karonto pana satampi sahassampi āpajjatīti. Yathā ca ekena pesitassa ekassa sambahulāsu itthīsu sambahulā āpattiyo, evaṃ eko puriso sambahule bhikkhū ekissā santikaṃ peseti, sabbesaṃ saṅghādiseso. Eko sambahule bhikkhū sambahulānaṃ itthīnaṃ santikaṃ peseti, itthigaṇanāya saṅghādisesā. Sambahulā purisā ekaṃ bhikkhuṃ ekissā santikaṃ pesenti, purisagaṇanāya saṅghādisesā. Sambahulā ekaṃ sambahulānaṃ itthīnaṃ santikaṃ pesenti, vatthugaṇanāya saṅghādisesā. Sambahulā sambahule ekissā santikaṃ pesenti, vatthugaṇanāya saṅghādisesā. Sambahulā purisā sambahule bhikkhū sambahulānaṃ itthīnaṃ santikaṃ pesenti, vatthugaṇanāya saṅghādisesā. Esa nayo ‘‘ekā itthī ekaṃ bhikkhu’’ntiādīsupi. Ettha ca sabhāgavibhāgatā nāma appamāṇaṃ, mātāpitunampi pañcasahadhammikānampi sañcarittakammaṃ karontassa āpattiyeva.

    ಪುರಿಸೋ ಭಿಕ್ಖುಂ ಆಣಾಪೇತಿ ಗಚ್ಛ ಭನ್ತೇತಿ ಚತುಕ್ಕಂ ಅಙ್ಗವಸೇನ ಆಪತ್ತಿಭೇದ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತಂ। ತಸ್ಸ ಪಚ್ಛಿಮಪದೇ ಅನ್ತೇವಾಸೀ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ಬಹಿದ್ಧಾ ಪಚ್ಚಾಹರತೀತಿ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಅನಾರೋಚೇತ್ವಾ ಏತ್ತೋವ ಗನ್ತ್ವಾ ತಸ್ಸ ಪುರಿಸಸ್ಸ ಆರೋಚೇತಿ। ಆಪತ್ತಿ ಉಭಿನ್ನಂ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಸ್ಸಾತಿ ಆಚರಿಯಸ್ಸ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತತ್ತಾ ಚ ವೀಮಂಸಾಪಿತತ್ತಾ ಚ ದ್ವೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ, ಅನ್ತೇವಾಸಿಕಸ್ಸ ವೀಮಂಸಿತತ್ತಾ ಚ ಪಚ್ಚಾಹಟತ್ತಾ ಚ ದ್ವೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ಸೇಸಂ ಪಾಕಟಮೇವ।

    Purisobhikkhuṃ āṇāpeti gaccha bhanteti catukkaṃ aṅgavasena āpattibheda dassanatthaṃ vuttaṃ. Tassa pacchimapade antevāsī vīmaṃsitvā bahiddhā paccāharatīti āgantvā ācariyassa anārocetvā ettova gantvā tassa purisassa āroceti. Āpatti ubhinnaṃ thullaccayassāti ācariyassa paṭiggahitattā ca vīmaṃsāpitattā ca dvīhaṅgehi thullaccayaṃ, antevāsikassa vīmaṃsitattā ca paccāhaṭattā ca dvīhaṅgehi thullaccayaṃ. Sesaṃ pākaṭameva.

    ೩೩೯. ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸಮ್ಪಾದೇತೀತಿ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ ಚೇವ ವೀಮಂಸತಿ ಚ। ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ವಿಸಂವಾದೇತೀತಿ ನ ಪಚ್ಚಾಹರತಿ। ಗಚ್ಛನ್ತೋ ವಿಸಂವಾದೇತೀತಿ ನ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಆಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸಮ್ಪಾದೇತೀತಿ ವೀಮಂಸತಿ ಚೇವ ಪಚ್ಚಾಹರತಿ ಚ। ಏವಂ ಉಭಯತ್ಥ ದ್ವೀಹಙ್ಗೇಹಿ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ। ತತಿಯಪದೇ ಆಪತ್ತಿ, ಚತುತ್ಥೇ ಅನಾಪತ್ತಿ।

    339.Gacchanto sampādetīti paṭiggaṇhāti ceva vīmaṃsati ca. Āgacchanto visaṃvādetīti na paccāharati. Gacchanto visaṃvādetīti na paṭiggaṇhāti. Āgacchanto sampādetīti vīmaṃsati ceva paccāharati ca. Evaṃ ubhayattha dvīhaṅgehi thullaccayaṃ. Tatiyapade āpatti, catutthe anāpatti.

    ೩೪೦. ಅನಾಪತ್ತಿ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ವಾ ಚೇತಿಯಸ್ಸ ವಾ ಗಿಲಾನಸ್ಸ ವಾ ಕರಣೀಯೇನ ಗಚ್ಛತಿ ಉಮ್ಮತ್ತಕಸ್ಸ ಆದಿಕಮ್ಮಿಕಸ್ಸಾತಿ ಏತ್ಥ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಸ್ಸ ಉಪೋಸಥಾಗಾರಂ ವಾ ಕಿಞ್ಚಿ ವಾ ವಿಪ್ಪಕತಂ ಹೋತಿ। ತತ್ಥ ಕಾರುಕಾನಂ ಭತ್ತವೇತನತ್ಥಾಯ ಉಪಾಸಕೋ ವಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯ ಸನ್ತಿಕಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಹಿಣೇಯ್ಯ, ಉಂಪಾಸಿಕಾ ವಾ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ, ಏವರೂಪೇನ ಸಙ್ಘಸ್ಸ ಕರಣೀಯೇನ ಗಚ್ಛನ್ತಸ್ಸ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಚೇತಿಯಕಮ್ಮೇ ಕಯಿರಮಾನೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ। ಗಿಲಾನಸ್ಸ ಭೇಸಜ್ಜತ್ಥಾಯಪಿ ಉಪಾಸಕೇನ ವಾ ಉಪಾಸಿಕಾಯ ಸನ್ತಿಕಂ ಉಪಾಸಿಕಾಯ ವಾ ಉಪಾಸಕಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಂ ಪಹಿತಸ್ಸ ಗಚ್ಛತೋ ಅನಾಪತ್ತಿ। ಉಮ್ಮತ್ತಕಆದಿಕಮ್ಮಿಕಾ ವುತ್ತನಯಾ ಏವ।

    340.Anāpatti saṅghassa vā cetiyassa vā gilānassa vā karaṇīyena gacchati ummattakassa ādikammikassāti ettha bhikkhusaṅghassa uposathāgāraṃ vā kiñci vā vippakataṃ hoti. Tattha kārukānaṃ bhattavetanatthāya upāsako vā upāsikāya santikaṃ bhikkhuṃ pahiṇeyya, uṃpāsikā vā upāsakassa, evarūpena saṅghassa karaṇīyena gacchantassa anāpatti. Cetiyakamme kayiramānepi eseva nayo. Gilānassa bhesajjatthāyapi upāsakena vā upāsikāya santikaṃ upāsikāya vā upāsakassa santikaṃ pahitassa gacchato anāpatti. Ummattakaādikammikā vuttanayā eva.

    ಪದಭಾಜನೀಯವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Padabhājanīyavaṇṇanā niṭṭhitā.

    ಸಮುಟ್ಠಾನಾದೀಸು ಇದಂ ಸಿಕ್ಖಾಪದಂ ಛಸಮುಟ್ಠಾನಂ, ಸೀಸುಕ್ಖಿಪನಾದಿನಾ ಕಾಯವಿಕಾರೇನ ಸಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಗನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥಮುದ್ದಾಯ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ಪುನ ಆಗನ್ತ್ವಾ ಹತ್ಥಮುದ್ದಾಯ ಏವ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ಕಾಯತೋ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ। ಆಸನಸಾಲಾಯ ನಿಸಿನ್ನಸ್ಸ ‘‘ಇತ್ಥನ್ನಾಮಾ ಆಗಮಿಸ್ಸತಿ, ತಸ್ಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಥಾ’’ತಿ ಕೇನಚಿ ವುತ್ತೇ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಮ್ಪಟಿಚ್ಛಿತ್ವಾ ತಂ ಆಗತಂ ವತ್ವಾ ತಸ್ಸಾ ಗತಾಯ ಪುನ ತಸ್ಮಿಂ ಪುರಿಸೇ ಆಗತೇ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸ ವಾಚತೋ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ। ವಾಚಾಯ ‘‘ಸಾಧೂ’’ತಿ ಸಾಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಞ್ಞೇನ ಕರಣೀಯೇನ ತಸ್ಸಾ ಘರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಅಞ್ಞತ್ಥ ವಾ ಗಮನಕಾಲೇ ತಂ ದಿಸ್ವಾ ವಚೀಭೇದೇನೇವ ವೀಮಂಸಿತ್ವಾ ಪುನ ಅಞ್ಞೇನೇವ ಕರಣೀಯೇನ ತತೋ ಅಪಕ್ಕಮ್ಮ ಕದಾಚಿದೇವ ತಂ ಪುರಿಸಂ ದಿಸ್ವಾ ಆರೋಚೇನ್ತಸ್ಸಾಪಿ ವಾಚತೋವ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ। ಪಣ್ಣತ್ತಿಂ ಅಜಾನನ್ತಸ್ಸ ಪನ ಖೀಣಾಸವಸ್ಸಾಪಿ ಕಾಯವಾಚತೋ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ। ಕಥಂ? ಸಚೇ ಹಿಸ್ಸ ಮಾತಾಪಿತರೋ ಕುಜ್ಝಿತ್ವಾ ಅಲಂವಚನೀಯಾ ಹೋನ್ತಿ, ತಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಂ ಘರಂ ಉಪಗತಂ ಥೇರಪಿತಾ ವದತಿ ‘‘ಮಾತಾ ತೇ ತಾತ ಮಂ ಮಹಲ್ಲಕಂ ಛಡ್ಡೇತ್ವಾ ಞಾತಿಕುಲಂ ಗತಾ, ಗಚ್ಛ ತಂ ಮಂ ಉಪಟ್ಠಾತುಂ ಪೇಸೇಹೀ’’ತಿ। ಸೋ ಚೇ ಗನ್ತ್ವಾ ತಂ ವತ್ವಾ ಪುನ ಪಿತುನೋ ತಸ್ಸಾ ಆಗಮನಂ ವಾ ಅನಾಗಮನಂ ವಾ ಆರೋಚೇತಿ, ಸಙ್ಘಾದಿಸೇಸೋ। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಅಚಿತ್ತಕಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ।

    Samuṭṭhānādīsu idaṃ sikkhāpadaṃ chasamuṭṭhānaṃ, sīsukkhipanādinā kāyavikārena sāsanaṃ gahetvā gantvā hatthamuddāya vīmaṃsitvā puna āgantvā hatthamuddāya eva ārocentassa kāyato samuṭṭhāti. Āsanasālāya nisinnassa ‘‘itthannāmā āgamissati, tassā cittaṃ jāneyyāthā’’ti kenaci vutte ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā taṃ āgataṃ vatvā tassā gatāya puna tasmiṃ purise āgate ārocentassa vācato samuṭṭhāti. Vācāya ‘‘sādhū’’ti sāsanaṃ gahetvā aññena karaṇīyena tassā gharaṃ gantvā aññattha vā gamanakāle taṃ disvā vacībhedeneva vīmaṃsitvā puna aññeneva karaṇīyena tato apakkamma kadācideva taṃ purisaṃ disvā ārocentassāpi vācatova samuṭṭhāti. Paṇṇattiṃ ajānantassa pana khīṇāsavassāpi kāyavācato samuṭṭhāti. Kathaṃ? Sace hissa mātāpitaro kujjhitvā alaṃvacanīyā honti, tañca bhikkhuṃ gharaṃ upagataṃ therapitā vadati ‘‘mātā te tāta maṃ mahallakaṃ chaḍḍetvā ñātikulaṃ gatā, gaccha taṃ maṃ upaṭṭhātuṃ pesehī’’ti. So ce gantvā taṃ vatvā puna pituno tassā āgamanaṃ vā anāgamanaṃ vā āroceti, saṅghādiseso. Imāni tīṇi acittakasamuṭṭhānāni.

    ಪಣ್ಣತ್ತಿಂ ಪನ ಜಾನಿತ್ವಾ ಏತೇಹೇವ ತೀಹಿ ನಯೇಹಿ ಸಞ್ಚರಿತ್ತಂ ಸಮಾಪಜ್ಜತೋ ಕಾಯಚಿತ್ತತೋ ವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಕಾಯವಾಚಾಚಿತ್ತತೋ ಚ ಸಮುಟ್ಠಾತಿ। ಇಮಾನಿ ತೀಣಿ ಪಣ್ಣತ್ತಿಜಾನನಚಿತ್ತೇನ ಸಚಿತ್ತಕಸಮುಟ್ಠಾನಾನಿ। ಕಿರಿಯಂ, ನೋಸಞ್ಞಾವಿಮೋಕ್ಖಂ, ಪಣ್ಣತ್ತಿವಜ್ಜಂ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ಕುಸಲಾದಿವಸೇನ ಚೇತ್ಥ ತೀಣಿ ಚಿತ್ತಾನಿ, ಸುಖಾದಿವಸೇನ ತಿಸ್ಸೋ ವೇದನಾತಿ।

    Paṇṇattiṃ pana jānitvā eteheva tīhi nayehi sañcarittaṃ samāpajjato kāyacittato vācācittato kāyavācācittato ca samuṭṭhāti. Imāni tīṇi paṇṇattijānanacittena sacittakasamuṭṭhānāni. Kiriyaṃ, nosaññāvimokkhaṃ, paṇṇattivajjaṃ, kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, kusalādivasena cettha tīṇi cittāni, sukhādivasena tisso vedanāti.

    ೩೪೧. ವಿನೀತವತ್ಥೂಸು ಆದಿತೋ ವತ್ಥುಪಞ್ಚಕೇ ಪಟಿಗ್ಗಹಿತಮತ್ತತ್ತಾ ದುಕ್ಕಟಂ।

    341. Vinītavatthūsu ādito vatthupañcake paṭiggahitamattattā dukkaṭaṃ.

    ಕಲಹವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಅಕಾಸೀತಿ ತಂ ಸಞ್ಞಾಪೇತ್ವಾ ಪುನ ಗೇಹಗಮನೀಯಂ

    Kalahavatthusmiṃ sammodanīyaṃ akāsīti taṃ saññāpetvā puna gehagamanīyaṃ

    ಅಕಾಸಿ। ನಾಲಂವಚನೀಯಾತಿ ನ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯಾ ಹಿ ಯಥಾ ಯಥಾ ಯೇಸು ಯೇಸು ಜನಪದೇಸು ಪರಿಚ್ಚತ್ತಾ ಪರಿಚ್ಚತ್ತಾವ ಹೋತಿ, ಭರಿಯಾಭಾವಂ ಅತಿಕ್ಕಮತಿ, ಅಯಂ ‘‘ಅಲಂವಚನೀಯಾ’’ತಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಏಸಾ ಪನ ನ ಅಲಂವಚನೀಯಾ ಕೇನಚಿದೇವ ಕಾರಣೇನ ಕಲಹಂ ಕತ್ವಾ ಗತಾ, ತೇನೇವೇತ್ಥ ಭಗವಾ ‘‘ಅನಾಪತ್ತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಯಸ್ಮಾ ಪನ ಕಾಯಸಂಸಗ್ಗೇ ಯಕ್ಖಿಯಾ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯಂ ವುತ್ತಂ, ತಸ್ಮಾ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಾದೀಸುಪಿ ಯಕ್ಖಿಪೇತಿಯೋ ಥುಲ್ಲಚ್ಚಯವತ್ಥುಮೇವಾತಿ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಅಟ್ಠಕಥಾಸು ಪನೇತಂ ನ ವಿಚಾರಿತಂ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನತ್ಥಮೇವಾತಿ।

    Akāsi. Nālaṃvacanīyāti na pariccattāti attho. Yā hi yathā yathā yesu yesu janapadesu pariccattā pariccattāva hoti, bhariyābhāvaṃ atikkamati, ayaṃ ‘‘alaṃvacanīyā’’ti vuccati. Esā pana na alaṃvacanīyā kenacideva kāraṇena kalahaṃ katvā gatā, tenevettha bhagavā ‘‘anāpattī’’ti āha. Yasmā pana kāyasaṃsagge yakkhiyā thullaccayaṃ vuttaṃ, tasmā duṭṭhullādīsupi yakkhipetiyo thullaccayavatthumevāti veditabbā. Aṭṭhakathāsu panetaṃ na vicāritaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.

    ಸಞ್ಚರಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Sañcarittasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಮಹಾವಿಭಙ್ಗ • Mahāvibhaṅga / ೫. ಸಞ್ಚರಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದಂ • 5. Sañcarittasikkhāpadaṃ

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ೫. ಸಞ್ಚರಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 5. Sañcarittasikkhāpadavaṇṇanā

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ೫. ಸಞ್ಚರಿತ್ತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ • 5. Sañcarittasikkhāpadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact