Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౬. సన్దకసుత్తం
6. Sandakasuttaṃ
౨౨౩. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా కోసమ్బియం విహరతి ఘోసితారామే. తేన ఖో పన సమయేన సన్దకో పరిబ్బాజకో పిలక్ఖగుహాయం పటివసతి మహతియా పరిబ్బాజకపరిసాయ సద్ధిం పఞ్చమత్తేహి పరిబ్బాజకసతేహి. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో సాయన్హసమయం పటిసల్లానా వుట్ఠితో భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘ఆయామావుసో, యేన దేవకతసోబ్భో తేనుపసఙ్కమిస్సామ గుహాదస్సనాయా’’తి. ‘‘ఏవమావుసో’’తి ఖో తే భిక్ఖూ ఆయస్మతో ఆనన్దస్స పచ్చస్సోసుం. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో సమ్బహులేహి భిక్ఖూహి సద్ధిం యేన దేవకతసోబ్భో తేనుపసఙ్కమి. తేన ఖో పన సమయేన సన్దకో పరిబ్బాజకో మహతియా పరిబ్బాజకపరిసాయ సద్ధిం నిసిన్నో హోతి ఉన్నాదినియా ఉచ్చాసద్దమహాసద్దాయ అనేకవిహితం తిరచ్ఛానకథం కథేన్తియా, సేయ్యథిదం – రాజకథం చోరకథం మహామత్తకథం సేనాకథం భయకథం యుద్ధకథం అన్నకథం పానకథం వత్థకథం సయనకథం మాలాకథం గన్ధకథం ఞాతికథం యానకథం గామకథం నిగమకథం నగరకథం జనపదకథం ఇత్థికథం సూరకథం విసిఖాకథం కుమ్భట్ఠానకథం పుబ్బపేతకథం నానత్తకథం లోకక్ఖాయికం సముద్దక్ఖాయికం ఇతిభవాభవకథం ఇతి వా. అద్దసా ఖో సన్దకో పరిబ్బాజకో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తం. దిస్వాన సకం పరిసం సణ్ఠాపేసి – ‘‘అప్పసద్దా భోన్తో హోన్తు, మా భోన్తో సద్దమకత్థ; అయం సమణస్స గోతమస్స సావకో ఆగచ్ఛతి సమణో ఆనన్దో. యావతా ఖో పన సమణస్స గోతమస్స సావకా కోసమ్బియం పటివసన్తి, అయం తేసం అఞ్ఞతరో సమణో ఆనన్దో. అప్పసద్దకామా ఖో పన తే ఆయస్మన్తో అప్పసద్దవినీతా అప్పసద్దస్స వణ్ణవాదినో; అప్పేవ నామ అప్పసద్దం పరిసం విదిత్వా ఉపసఙ్కమితబ్బం మఞ్ఞేయ్యా’’తి. అథ ఖో తే పరిబ్బాజకా తుణ్హీ అహేసుం.
223. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Tena kho pana samayena sandako paribbājako pilakkhaguhāyaṃ paṭivasati mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ pañcamattehi paribbājakasatehi. Atha kho āyasmā ānando sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito bhikkhū āmantesi – ‘‘āyāmāvuso, yena devakatasobbho tenupasaṅkamissāma guhādassanāyā’’ti. ‘‘Evamāvuso’’ti kho te bhikkhū āyasmato ānandassa paccassosuṃ. Atha kho āyasmā ānando sambahulehi bhikkhūhi saddhiṃ yena devakatasobbho tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena sandako paribbājako mahatiyā paribbājakaparisāya saddhiṃ nisinno hoti unnādiniyā uccāsaddamahāsaddāya anekavihitaṃ tiracchānakathaṃ kathentiyā, seyyathidaṃ – rājakathaṃ corakathaṃ mahāmattakathaṃ senākathaṃ bhayakathaṃ yuddhakathaṃ annakathaṃ pānakathaṃ vatthakathaṃ sayanakathaṃ mālākathaṃ gandhakathaṃ ñātikathaṃ yānakathaṃ gāmakathaṃ nigamakathaṃ nagarakathaṃ janapadakathaṃ itthikathaṃ sūrakathaṃ visikhākathaṃ kumbhaṭṭhānakathaṃ pubbapetakathaṃ nānattakathaṃ lokakkhāyikaṃ samuddakkhāyikaṃ itibhavābhavakathaṃ iti vā. Addasā kho sandako paribbājako āyasmantaṃ ānandaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna sakaṃ parisaṃ saṇṭhāpesi – ‘‘appasaddā bhonto hontu, mā bhonto saddamakattha; ayaṃ samaṇassa gotamassa sāvako āgacchati samaṇo ānando. Yāvatā kho pana samaṇassa gotamassa sāvakā kosambiyaṃ paṭivasanti, ayaṃ tesaṃ aññataro samaṇo ānando. Appasaddakāmā kho pana te āyasmanto appasaddavinītā appasaddassa vaṇṇavādino; appeva nāma appasaddaṃ parisaṃ viditvā upasaṅkamitabbaṃ maññeyyā’’ti. Atha kho te paribbājakā tuṇhī ahesuṃ.
౨౨౪. అథ ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో యేన సన్దకో పరిబ్బాజకో తేనుపసఙ్కమి. అథ ఖో సన్దకో పరిబ్బాజకో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘ఏతు ఖో భవం ఆనన్దో, స్వాగతం భోతో ఆనన్దస్స. చిరస్సం ఖో భవం ఆనన్దో ఇమం పరియాయమకాసి యదిదం ఇధాగమనాయ. నిసీదతు భవం ఆనన్దో, ఇదమాసనం పఞ్ఞత్త’’న్తి. నిసీది ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో పఞ్ఞత్తే ఆసనే. సన్దకోపి ఖో పరిబ్బాజకో అఞ్ఞతరం నీచం ఆసనం గహేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో సన్దకం పరిబ్బాజకం ఆయస్మా ఆనన్దో ఏతదవోచ – ‘‘కాయనుత్థ, సన్దక, ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా, కా చ పన వో అన్తరాకథా విప్పకతా’’తి? ‘‘తిట్ఠతేసా, భో ఆనన్ద, కథా యాయ మయం ఏతరహి కథాయ సన్నిసిన్నా. నేసా భోతో ఆనన్దస్స కథా దుల్లభా భవిస్సతి పచ్ఛాపి సవనాయ. సాధు వత భవన్తంయేవ ఆనన్దం పటిభాతు సకే ఆచరియకే ధమ్మీకథా’’తి. ‘‘తేన హి, సన్దక, సుణాహి , సాధుకం మనసి కరోహి, భాసిస్సామీ’’తి. ‘‘ఏవం భో’’తి ఖో సన్దకో పరిబ్బాజకో ఆయస్మతో ఆనన్దస్స పచ్చస్సోసి. ఆయస్మా ఆనన్దో ఏతదవోచ – ‘‘చత్తారోమే , సన్దక, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన అబ్రహ్మచరియవాసా అక్ఖాతా చత్తారి చ అనస్సాసికాని బ్రహ్మచరియాని అక్ఖాతాని, యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ 1 నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసల’’న్తి. ‘‘కతమే పన తే, భో ఆనన్ద, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన చత్తారో అబ్రహ్మచరియవాసా అక్ఖాతా, యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసల’’న్తి?
224. Atha kho āyasmā ānando yena sandako paribbājako tenupasaṅkami. Atha kho sandako paribbājako āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘etu kho bhavaṃ ānando, svāgataṃ bhoto ānandassa. Cirassaṃ kho bhavaṃ ānando imaṃ pariyāyamakāsi yadidaṃ idhāgamanāya. Nisīdatu bhavaṃ ānando, idamāsanaṃ paññatta’’nti. Nisīdi kho āyasmā ānando paññatte āsane. Sandakopi kho paribbājako aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho sandakaṃ paribbājakaṃ āyasmā ānando etadavoca – ‘‘kāyanuttha, sandaka, etarahi kathāya sannisinnā, kā ca pana vo antarākathā vippakatā’’ti? ‘‘Tiṭṭhatesā, bho ānanda, kathā yāya mayaṃ etarahi kathāya sannisinnā. Nesā bhoto ānandassa kathā dullabhā bhavissati pacchāpi savanāya. Sādhu vata bhavantaṃyeva ānandaṃ paṭibhātu sake ācariyake dhammīkathā’’ti. ‘‘Tena hi, sandaka, suṇāhi , sādhukaṃ manasi karohi, bhāsissāmī’’ti. ‘‘Evaṃ bho’’ti kho sandako paribbājako āyasmato ānandassa paccassosi. Āyasmā ānando etadavoca – ‘‘cattārome , sandaka, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena abrahmacariyavāsā akkhātā cattāri ca anassāsikāni brahmacariyāni akkhātāni, yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca 2 nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusala’’nti. ‘‘Katame pana te, bho ānanda, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro abrahmacariyavāsā akkhātā, yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusala’’nti?
౨౨౫. ‘‘ఇధ, సన్దక, ఏకచ్చో సత్థా ఏవంవాదీ హోతి ఏవందిట్ఠి – ‘నత్థి దిన్నం, నత్థి యిట్ఠం, నత్థి హుతం, నత్థి సుకతదుక్కటానం కమ్మానం ఫలం విపాకో, నత్థి అయం లోకో, నత్థి పరోలోకో, నత్థి మాతా, నత్థి పితా, నత్థి సత్తా ఓపపాతికా, నత్థి లోకే సమణబ్రాహ్మణా సమ్మగ్గతా సమ్మాపటిపన్నా యే ఇమఞ్చ లోకం పరఞ్చ లోకం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా పవేదేన్తి. చాతుమహాభూతికో అయం పురిసో యదా కాలఙ్కరోతి, పథవీ పథవీకాయం అనుపేతి అనుపగచ్ఛతి, ఆపో ఆపోకాయం అనుపేతి అనుపగచ్ఛతి, తేజో తేజోకాయం అనుపేతి అనుపగచ్ఛతి, వాయో వాయోకాయం అనుపేతి అనుపగచ్ఛతి , ఆకాసం ఇన్ద్రియాని సఙ్కమన్తి. ఆసన్దిపఞ్చమా పురిసా మతం ఆదాయ గచ్ఛన్తి, యావాళాహనా పదాని పఞ్ఞాయన్తి. కాపోతకాని అట్ఠీని భవన్తి. భస్సన్తా ఆహుతియో; దత్తుపఞ్ఞత్తం యదిదం దానం. తేసం తుచ్ఛా ముసా విలాపో యే కేచి అత్థికవాదం వదన్తి. బాలే చ పణ్డితే చ కాయస్స భేదా ఉచ్ఛిజ్జన్తి వినస్సన్తి న హోన్తి పరం మరణా’తి.
225. ‘‘Idha, sandaka, ekacco satthā evaṃvādī hoti evaṃdiṭṭhi – ‘natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paroloko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedenti. Cātumahābhūtiko ayaṃ puriso yadā kālaṅkaroti, pathavī pathavīkāyaṃ anupeti anupagacchati, āpo āpokāyaṃ anupeti anupagacchati, tejo tejokāyaṃ anupeti anupagacchati, vāyo vāyokāyaṃ anupeti anupagacchati , ākāsaṃ indriyāni saṅkamanti. Āsandipañcamā purisā mataṃ ādāya gacchanti, yāvāḷāhanā padāni paññāyanti. Kāpotakāni aṭṭhīni bhavanti. Bhassantā āhutiyo; dattupaññattaṃ yadidaṃ dānaṃ. Tesaṃ tucchā musā vilāpo ye keci atthikavādaṃ vadanti. Bāle ca paṇḍite ca kāyassa bhedā ucchijjanti vinassanti na honti paraṃ maraṇā’ti.
‘‘తత్ర , సన్దక, విఞ్ఞూ పురిసో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘అయం ఖో భవం సత్థా ఏవంవాదీ ఏవందిట్ఠి – నత్థి దిన్నం, నత్థి యిట్ఠం, నత్థి హుతం, నత్థి సుకతదుక్కటానం కమ్మానం ఫలం విపాకో, నత్థి అయం లోకో, నత్థి పరోలోకో, నత్థి మాతా, నత్థి పితా, నత్థి సత్తా ఓపపాతికా, నత్థి లోకే సమణబ్రాహ్మణా సమ్మగ్గతా సమ్మాపటిపన్నా యే ఇమఞ్చ లోకం పరఞ్చ లోకం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా పవేదేన్తి. చాతుమహాభూతికో అయం పురిసో యదా కాలఙ్కరోతి, పథవీ పథవీకాయం అనుపేతి అనుపగచ్ఛతి, ఆపో ఆపోకాయం అనుపేతి అనుపగచ్ఛతి, తేజో తేజోకాయం అనుపేతి అనుపగచ్ఛతి, వాయో వాయోకాయం అనుపేతి అనుపగచ్ఛతి, ఆకాసం ఇన్ద్రియాని సఙ్కమన్తి. ఆసన్దిపఞ్చమా పురిసా మతం ఆదాయ గచ్ఛన్తి, యావాళాహనా పదాని పఞ్ఞాయన్తి. కాపోతకాని అట్ఠీని భవన్తి. భస్సన్తా ఆహుతియో; దత్తుపఞ్ఞత్తం యదిదం దానం. తేసం తుచ్ఛా ముసా విలాపో యే కేచి అత్థికవాదం వదన్తి. బాలే చ పణ్డితే చ కాయస్స భేదా ఉచ్ఛిజ్జన్తి వినస్సన్తి న హోన్తి పరం మరణా’తి. సచే ఇమస్స భోతో సత్థునో సచ్చం వచనం, అకతేన మే ఏత్థ కతం, అవుసితేన మే ఏత్థ వుసితం. ఉభోపి మయం ఏత్థ సమసమా సామఞ్ఞం పత్తా, యో చాహం న వదామి ‘ఉభో కాయస్స భేదా ఉచ్ఛిజ్జిస్సామ, వినస్సిస్సామ, న భవిస్సామ పరం మరణా’తి. అతిరేకం ఖో పనిమస్స భోతో సత్థునో నగ్గియం ముణ్డియం ఉక్కుటికప్పధానం కేసమస్సులోచనం యోహం పుత్తసమ్బాధసయనం 3 అజ్ఝావసన్తో కాసికచన్దనం పచ్చనుభోన్తో మాలాగన్ధవిలేపనం ధారేన్తో జాతరూపరజతం సాదియన్తో ఇమినా భోతా సత్థారా సమసమగతికో భవిస్సామి. అభిసమ్పరాయం సోహం కిం జానన్తో కిం పస్సన్తో ఇమస్మిం సత్థరి బ్రహ్మచరియం చరిస్సామి? ‘సో అబ్రహ్మచరియవాసో అయ’న్తి – ఇతి విదిత్వా తస్మా బ్రహ్మచరియా నిబ్బిజ్జ పక్కమతి 4. అయం ఖో, సన్దక, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన పఠమో అబ్రహ్మచరియవాసో అక్ఖాతో యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
‘‘Tatra , sandaka, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘ayaṃ kho bhavaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paroloko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedenti. Cātumahābhūtiko ayaṃ puriso yadā kālaṅkaroti, pathavī pathavīkāyaṃ anupeti anupagacchati, āpo āpokāyaṃ anupeti anupagacchati, tejo tejokāyaṃ anupeti anupagacchati, vāyo vāyokāyaṃ anupeti anupagacchati, ākāsaṃ indriyāni saṅkamanti. Āsandipañcamā purisā mataṃ ādāya gacchanti, yāvāḷāhanā padāni paññāyanti. Kāpotakāni aṭṭhīni bhavanti. Bhassantā āhutiyo; dattupaññattaṃ yadidaṃ dānaṃ. Tesaṃ tucchā musā vilāpo ye keci atthikavādaṃ vadanti. Bāle ca paṇḍite ca kāyassa bhedā ucchijjanti vinassanti na honti paraṃ maraṇā’ti. Sace imassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, akatena me ettha kataṃ, avusitena me ettha vusitaṃ. Ubhopi mayaṃ ettha samasamā sāmaññaṃ pattā, yo cāhaṃ na vadāmi ‘ubho kāyassa bhedā ucchijjissāma, vinassissāma, na bhavissāma paraṃ maraṇā’ti. Atirekaṃ kho panimassa bhoto satthuno naggiyaṃ muṇḍiyaṃ ukkuṭikappadhānaṃ kesamassulocanaṃ yohaṃ puttasambādhasayanaṃ 5 ajjhāvasanto kāsikacandanaṃ paccanubhonto mālāgandhavilepanaṃ dhārento jātarūparajataṃ sādiyanto iminā bhotā satthārā samasamagatiko bhavissāmi. Abhisamparāyaṃ sohaṃ kiṃ jānanto kiṃ passanto imasmiṃ satthari brahmacariyaṃ carissāmi? ‘So abrahmacariyavāso aya’nti – iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati 6. Ayaṃ kho, sandaka, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena paṭhamo abrahmacariyavāso akkhāto yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
౨౨౬. ‘‘పున చపరం, సన్దక, ఇధేకచ్చో సత్థా ఏవంవాదీ హోతి ఏవందిట్ఠి – ‘కరోతో కారయతో ఛిన్దతో ఛేదాపయతో పచతో పాచాపయతో సోచయతో సోచాపయతో కిలమతో కిలమాపయతో ఫన్దతో ఫన్దాపయతో పాణమతిపాతయతో అదిన్నం ఆదియతో సన్ధిం ఛిన్దతో నిల్లోపం హరతో ఏకాగారికం కరోతో పరిపన్థే తిట్ఠతో పరదారం గచ్ఛతో ముసా భణతో కరోతో న కరీయతి పాపం. ఖురపరియన్తేన చేపి చక్కేన యో ఇమిస్సా పథవియా పాణే ఏకం మంసఖలం ఏకం మంసపుఞ్జం కరేయ్య, నత్థి తతోనిదానం పాపం, నత్థి పాపస్స ఆగమో. దక్ఖిణఞ్చేపి గఙ్గాయ తీరం గచ్ఛేయ్య హనన్తో ఘాతేన్తో ఛిన్దన్తో ఛేదాపేన్తో పచన్తో పచాపేన్తో, నత్థి తతోనిదానం పాపం, నత్థి పాపస్స ఆగమో. ఉత్తరఞ్చేపి గఙ్గాయ తీరం గచ్ఛేయ్య దదన్తో దాపేన్తో యజన్తో యజాపేన్తో, నత్థి తతోనిదానం పుఞ్ఞం, నత్థి పుఞ్ఞస్స ఆగమో. దానేన దమేన సంయమేన సచ్చవజ్జేన నత్థి పుఞ్ఞం, నత్థి పుఞ్ఞస్స ఆగమో’తి.
226. ‘‘Puna caparaṃ, sandaka, idhekacco satthā evaṃvādī hoti evaṃdiṭṭhi – ‘karoto kārayato chindato chedāpayato pacato pācāpayato socayato socāpayato kilamato kilamāpayato phandato phandāpayato pāṇamatipātayato adinnaṃ ādiyato sandhiṃ chindato nillopaṃ harato ekāgārikaṃ karoto paripanthe tiṭṭhato paradāraṃ gacchato musā bhaṇato karoto na karīyati pāpaṃ. Khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pacāpento, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento yajanto yajāpento, natthi tatonidānaṃ puññaṃ, natthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti.
‘‘తత్ర, సన్దక, విఞ్ఞూ పురిసో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘అయం ఖో భవం సత్థా ఏవంవాదీ ఏవందిట్ఠి – కరోతో కారయతో ఛిన్దతో ఛేదాపయతో పచతో పాచాపయతో సోచతో సోచాపయతో కిలమతో కిలమాపయతో ఫన్దతో ఫన్దాపయతో పాణమతిపాతయతో అదిన్నం ఆదియతో సన్ధిం ఛిన్దతో నిల్లోపం హరతో ఏకాగారికం కరోతో పరిపన్థే తిట్ఠతో పరదారం గచ్ఛతో ముసా భణతో కరోతో న కరీయతి పాపం ఖురపరియన్తేన చేపి చక్కేన యో ఇమిస్సా పథవియా పాణే ఏకం మంసఖలం ఏకం మంసపుఞ్జం కరేయ్య, నత్థి తతోనిదానం పాపం, నత్థి పాపస్స ఆగమో. దక్ఖిణఞ్చేపి గఙ్గాయ తీరం గచ్ఛేయ్య హనన్తో ఘాతేన్తో ఛిన్దన్తో ఛేదాపేన్తో పచన్తో పచాపేన్తో, నత్థి తతోనిదానం పాపం, నత్థి పాపస్స ఆగమో. ఉత్తరఞ్చేపి గఙ్గాయ తీరం గచ్ఛేయ్య దదన్తో దాపేన్తో యజన్తో యజాపేన్తో, నత్థి తతోనిదానం పుఞ్ఞం, నత్థి పుఞ్ఞస్స ఆగమో. దానేన దమేన సంయమేన సచ్చవజ్జేన నత్థి పుఞ్ఞం, నత్థి పుఞ్ఞస్స ఆగమో’తి. సచే ఇమస్స భోతో సత్థునో సచ్చం వచనం, అకతేన మే ఏత్థ కతం, అవుసితేన మే ఏత్థ వుసితం. ఉభోపి మయం ఏత్థ సమసమా సామఞ్ఞం పత్తా, యో చాహం న వదామి ‘ఉభిన్నం కురుతం న కరీయతి పాప’న్తి. అతిరేకం ఖో పనిమస్స భోతో సత్థునో నగ్గియం ముణ్డియం ఉక్కుటికప్పధానం కేసమస్సులోచనం యోహం పుత్తసమ్బాధసయనం అజ్ఝావసన్తో కాసికచన్దనం పచ్చనుభోన్తో మాలాగన్ధవిలేపనం ధారేన్తో జాతరూపరజతం సాదియన్తో ఇమినా భోతా సత్థారా సమసమగతికో భవిస్సామి. అభిసమ్పరాయం సోహం కిం జానన్తో కిం పస్సన్తో ఇమస్మిం సత్థరి బ్రహ్మచరియం చరిస్సామి? ‘సో అబ్రహ్మచరియవాసో అయ’న్తి ఇతి విదిత్వా తస్మా బ్రహ్మచరియా నిబ్బిజ్జ పక్కమతి. అయం ఖో, సన్దక, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన దుతియో అబ్రహ్మచరియవాసో అక్ఖాతో యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
‘‘Tatra, sandaka, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘ayaṃ kho bhavaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – karoto kārayato chindato chedāpayato pacato pācāpayato socato socāpayato kilamato kilamāpayato phandato phandāpayato pāṇamatipātayato adinnaṃ ādiyato sandhiṃ chindato nillopaṃ harato ekāgārikaṃ karoto paripanthe tiṭṭhato paradāraṃ gacchato musā bhaṇato karoto na karīyati pāpaṃ khurapariyantena cepi cakkena yo imissā pathaviyā pāṇe ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kareyya, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Dakkhiṇañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya hananto ghātento chindanto chedāpento pacanto pacāpento, natthi tatonidānaṃ pāpaṃ, natthi pāpassa āgamo. Uttarañcepi gaṅgāya tīraṃ gaccheyya dadanto dāpento yajanto yajāpento, natthi tatonidānaṃ puññaṃ, natthi puññassa āgamo. Dānena damena saṃyamena saccavajjena natthi puññaṃ, natthi puññassa āgamo’ti. Sace imassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, akatena me ettha kataṃ, avusitena me ettha vusitaṃ. Ubhopi mayaṃ ettha samasamā sāmaññaṃ pattā, yo cāhaṃ na vadāmi ‘ubhinnaṃ kurutaṃ na karīyati pāpa’nti. Atirekaṃ kho panimassa bhoto satthuno naggiyaṃ muṇḍiyaṃ ukkuṭikappadhānaṃ kesamassulocanaṃ yohaṃ puttasambādhasayanaṃ ajjhāvasanto kāsikacandanaṃ paccanubhonto mālāgandhavilepanaṃ dhārento jātarūparajataṃ sādiyanto iminā bhotā satthārā samasamagatiko bhavissāmi. Abhisamparāyaṃ sohaṃ kiṃ jānanto kiṃ passanto imasmiṃ satthari brahmacariyaṃ carissāmi? ‘So abrahmacariyavāso aya’nti iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Ayaṃ kho, sandaka, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dutiyo abrahmacariyavāso akkhāto yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
౨౨౭. ‘‘పున చపరం, సన్దక, ఇధేకచ్చో సత్థా ఏవంవాదీ హోతి ఏవందిట్ఠి – ‘నత్థి హేతు, నత్థి పచ్చయో సత్తానం సంకిలేసాయ; అహేతూ అప్పచ్చయా సత్తా సంకిలిస్సన్తి; నత్థి హేతు, నత్థి పచ్చయో సత్తానం విసుద్ధియా; అహేతూ అప్పచ్చయా సత్తా విసుజ్ఝన్తి; నత్థి బలం, నత్థి వీరియం, నత్థి పురిసథామో , నత్థి పురిసపరక్కమో; సబ్బే సత్తా సబ్బే పాణా సబ్బే భూతా సబ్బే జీవా అవసా అబలా అవీరియా నియతిసఙ్గతిభావపరిణతా ఛస్వేవాభిజాతీసు సుఖదుక్ఖం పటిసంవేదేన్తీ’తి.
227. ‘‘Puna caparaṃ, sandaka, idhekacco satthā evaṃvādī hoti evaṃdiṭṭhi – ‘natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya; ahetū appaccayā sattā saṃkilissanti; natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā; ahetū appaccayā sattā visujjhanti; natthi balaṃ, natthi vīriyaṃ, natthi purisathāmo , natthi purisaparakkamo; sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṅgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti.
‘‘తత్ర, సన్దక, విఞ్ఞూ పురిసో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘అయం ఖో భవం సత్థా ఏవంవాదీ ఏవందిట్ఠి – నత్థి హేతు, నత్థి పచ్చయో సత్తానం సంకిలేసాయ, అహేతూ అప్పచ్చయా సత్తా సంకిలిస్సన్తి. నత్థి హేతు నత్థి పచ్చయో సత్తానం విసుద్ధియా, అహేతూ అప్పచ్చయా సత్తా విసుజ్ఝన్తి. నత్థి బలం, నత్థి వీరియం, నత్థి పురిసథామో, నత్థి పురిసపరక్కమో, సబ్బే సత్తా సబ్బే పాణా సబ్బే భూతా సబ్బే జీవా అవసా అబలా అవీరియా నియతిసఙ్గతిభావపరిణతా ఛస్వేవాభిజాతీసు సుఖదుక్ఖం పటిసంవేదేన్తీ’తి. సచే ఇమస్స భోతో సత్థునో సచ్చం వచనం, అకతేన మే ఏత్థ కతం, అవుసితేన మే ఏత్థ వుసితం. ఉభోపి మయం ఏత్థ సమసమా సామఞ్ఞం పత్తా, యో చాహం న వదామి ‘ఉభో అహేతూ అప్పచ్చయా విసుజ్ఝిస్సామా’తి. అతిరేకం ఖో పనిమస్స భోతో సత్థునో నగ్గియం ముణ్డియం ఉక్కుటికప్పధానం కేసమస్సులోచనం యోహం పుత్తసమ్బాధసయనం అజ్ఝావసన్తో కాసికచన్దనం పచ్చనుభోన్తో మాలాగన్ధవిలేపనం ధారేన్తో జాతరూపరజతం సాదియన్తో ఇమినా భోతా సత్థారా సమసమగతికో భవిస్సామి. అభిసమ్పరాయం సోహం కిం జానన్తో కిం పస్సన్తో ఇమస్మిం సత్థరి బ్రహ్మచరియం చరిస్సామి? ‘సో అబ్రహ్మచరియవాసో అయ’న్తి – ఇతి విదిత్వా తస్మా బ్రహ్మచరియా నిబ్బిజ్జ పక్కమతి. అయం ఖో, సన్దక, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన తతియో అబ్రహ్మచరియవాసో అక్ఖాతో యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
‘‘Tatra, sandaka, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘ayaṃ kho bhavaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – natthi hetu, natthi paccayo sattānaṃ saṃkilesāya, ahetū appaccayā sattā saṃkilissanti. Natthi hetu natthi paccayo sattānaṃ visuddhiyā, ahetū appaccayā sattā visujjhanti. Natthi balaṃ, natthi vīriyaṃ, natthi purisathāmo, natthi purisaparakkamo, sabbe sattā sabbe pāṇā sabbe bhūtā sabbe jīvā avasā abalā avīriyā niyatisaṅgatibhāvapariṇatā chasvevābhijātīsu sukhadukkhaṃ paṭisaṃvedentī’ti. Sace imassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, akatena me ettha kataṃ, avusitena me ettha vusitaṃ. Ubhopi mayaṃ ettha samasamā sāmaññaṃ pattā, yo cāhaṃ na vadāmi ‘ubho ahetū appaccayā visujjhissāmā’ti. Atirekaṃ kho panimassa bhoto satthuno naggiyaṃ muṇḍiyaṃ ukkuṭikappadhānaṃ kesamassulocanaṃ yohaṃ puttasambādhasayanaṃ ajjhāvasanto kāsikacandanaṃ paccanubhonto mālāgandhavilepanaṃ dhārento jātarūparajataṃ sādiyanto iminā bhotā satthārā samasamagatiko bhavissāmi. Abhisamparāyaṃ sohaṃ kiṃ jānanto kiṃ passanto imasmiṃ satthari brahmacariyaṃ carissāmi? ‘So abrahmacariyavāso aya’nti – iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Ayaṃ kho, sandaka, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena tatiyo abrahmacariyavāso akkhāto yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
౨౨౮. ‘‘పున చపరం, సన్దక, ఇధేకచ్చో సత్థా ఏవంవాదీ హోతి ఏవందిట్ఠి – ‘సత్తిమే కాయా అకటా అకటవిధా అనిమ్మితా అనిమ్మాతా వఞ్ఝా కూటట్ఠా ఏసికట్ఠాయిట్ఠితా, తే న ఇఞ్జన్తి న విపరిణమన్తి న అఞ్ఞమఞ్ఞం బ్యాబాధేన్తి నాలం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స సుఖాయ వా దుక్ఖాయ వా సుఖదుక్ఖాయ వా. కతమే సత్త? పథవీకాయో ఆపోకాయో తేజోకాయో వాయోకాయో సుఖే దుక్ఖే జీవే సత్తమే – ఇమే సత్తకాయా అకటా అకటవిధా అనిమ్మితా అనిమ్మాతా వఞ్ఝా కూటట్ఠా ఏసికట్ఠాయిట్ఠితా. తే న ఇఞ్జన్తి న విపరిణమన్తి న అఞ్ఞమఞ్ఞం బ్యాబాధేన్తి. నాలం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స సుఖాయ వా దుక్ఖాయ వా సుఖదుక్ఖాయ వా. తత్థ నత్థి హన్తా వా ఘాతేతా వా సోతా వా సావేతా వా విఞ్ఞాతా వా విఞ్ఞాపేతా వా. యోపి తిణ్హేన సత్థేన సీసం ఛిన్దతి, న కోచి కఞ్చి 7 జీవితా వోరోపేతి. సత్తన్నంత్వేవ కాయానమన్తరేన సత్థం వివరమనుపతతి. చుద్దస ఖో పనిమాని యోనిపముఖసతసహస్సాని సట్ఠి చ సతాని ఛ చ సతాని పఞ్చ చ కమ్మునో సతాని పఞ్చ చ కమ్మాని తీణి చ కమ్మాని, కమ్మే చ అడ్ఢకమ్మే చ, ద్వట్ఠిపటిపదా, ద్వట్ఠన్తరకప్పా, ఛళాభిజాతియో, అట్ఠ పురిసభూమియో, ఏకూనపఞ్ఞాస ఆజీవకసతే, ఏకూనపఞ్ఞాస పరిబ్బాజకసతే, ఏకూనపఞ్ఞాస నాగావాససతే, వీసే ఇన్ద్రియసతే, తింసే నిరయసతే, ఛత్తింస రజోధాతుయో, సత్త సఞ్ఞీగబ్భా, సత్త అసఞ్ఞీగబ్భా, సత్త నిగణ్ఠిగబ్భా, సత్త దేవా, సత్త మానుసా, సత్త పేసాచా, సత్త సరా, సత్త పవుటా, సత్త పపాతా, సత్త పపాతసతాని, సత్త సుపినా, సత్త సుపినసతాని, చుల్లాసీతి 8 మహాకప్పినో 9 సతసహస్సాని, యాని బాలే చ పణ్డితే చ సన్ధావిత్వా సంసరిత్వా దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సన్తి. తత్థ నత్థి ఇమినాహం సీలేన వా వతేన వా తపేన వా బ్రహ్మచరియేన వా అపరిపక్కం వా కమ్మం పరిపాచేస్సామి, పరిపక్కం వా కమ్మం ఫుస్స ఫుస్స బ్యన్తిం కరిస్సామీతి. హేవం నత్థి దోణమితే సుఖదుక్ఖే పరియన్తకతే సంసారే, నత్థి హాయనవడ్ఢనే, నత్థి ఉక్కంసావకంసే. సేయ్యథాపి నామ సుత్తగుళే ఖిత్తే నిబ్బేఠియమానమేవ పలేతి, ఏవమేవ బాలే చ పణ్డితే చ సన్ధావిత్వా సంసరిత్వా దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సన్తీ’తి.
228. ‘‘Puna caparaṃ, sandaka, idhekacco satthā evaṃvādī hoti evaṃdiṭṭhi – ‘sattime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭhāyiṭṭhitā, te na iñjanti na vipariṇamanti na aññamaññaṃ byābādhenti nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā. Katame satta? Pathavīkāyo āpokāyo tejokāyo vāyokāyo sukhe dukkhe jīve sattame – ime sattakāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭhāyiṭṭhitā. Te na iñjanti na vipariṇamanti na aññamaññaṃ byābādhenti. Nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā. Tattha natthi hantā vā ghātetā vā sotā vā sāvetā vā viññātā vā viññāpetā vā. Yopi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati, na koci kañci 10 jīvitā voropeti. Sattannaṃtveva kāyānamantarena satthaṃ vivaramanupatati. Cuddasa kho panimāni yonipamukhasatasahassāni saṭṭhi ca satāni cha ca satāni pañca ca kammuno satāni pañca ca kammāni tīṇi ca kammāni, kamme ca aḍḍhakamme ca, dvaṭṭhipaṭipadā, dvaṭṭhantarakappā, chaḷābhijātiyo, aṭṭha purisabhūmiyo, ekūnapaññāsa ājīvakasate, ekūnapaññāsa paribbājakasate, ekūnapaññāsa nāgāvāsasate, vīse indriyasate, tiṃse nirayasate, chattiṃsa rajodhātuyo, satta saññīgabbhā, satta asaññīgabbhā, satta nigaṇṭhigabbhā, satta devā, satta mānusā, satta pesācā, satta sarā, satta pavuṭā, satta papātā, satta papātasatāni, satta supinā, satta supinasatāni, cullāsīti 11 mahākappino 12 satasahassāni, yāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti. Tattha natthi imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā aparipakkaṃ vā kammaṃ paripācessāmi, paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa byantiṃ karissāmīti. Hevaṃ natthi doṇamite sukhadukkhe pariyantakate saṃsāre, natthi hāyanavaḍḍhane, natthi ukkaṃsāvakaṃse. Seyyathāpi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānameva paleti, evameva bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissantī’ti.
‘‘తత్ర, సన్దక, విఞ్ఞూ పురిసో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘అయం ఖో భవం సత్థా ఏవంవాదీ ఏవందిట్ఠి – సత్తిమే కాయా అకటా అకటవిధా అనిమ్మితా అనిమ్మాతా వఞ్ఝా కూటట్ఠా ఏసికట్ఠాయిట్ఠితా. తే న ఇఞ్జన్తి న విపరిణమన్తి న అఞ్ఞమఞ్ఞం బ్యాబాధేన్తి. నాలం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స సుఖాయ వా దుక్ఖాయ వా సుఖదుక్ఖాయ వా. కతమే సత్త ? పథవీకాయో ఆపోకాయో తేజోకాయో వాయోకాయో సుఖే దుక్ఖే జీవే సత్తమే – ఇమే సత్త కాయా అకటా అకటవిధా అనిమ్మితా అనిమ్మాతా వఞ్ఝా కూటట్ఠా ఏసికట్ఠాయిట్ఠితా. తే న ఇఞ్జన్తి న విపరిణమన్తి న అఞ్ఞమఞ్ఞం బ్యాబాధేన్తి. నాలం అఞ్ఞమఞ్ఞస్స సుఖాయ వా దుక్ఖాయ వా సుఖదుక్ఖాయ వా. తత్థ నత్థి హన్తా వా ఘాతేతా వా సోతా వా సావేతా వా విఞ్ఞాతా వా విఞ్ఞాపేతా వా. యోపి తిణ్హేన సత్థేన సీసం ఛిన్దతి, న కోచి కఞ్చి జీవితా వోరోపేతి . సత్తన్నంత్వేవ కాయానమన్తరేన సత్థం వివరమనుపతతి. చుద్దస ఖో పనిమాని యోనిపముఖసతసహస్సాని సట్ఠి చ సతాని ఛ చ సతాని పఞ్చ చ కమ్మునో సతాని పఞ్చ చ కమ్మాని తీణి చ కమ్మాని, కమ్మే చ అడ్ఢకమ్మే చ, ద్వట్ఠిపటిపదా, ద్వట్ఠన్తరకప్పా, ఛళాభిజాతియో, అట్ఠ పురిసభూమియో, ఏకూనపఞ్ఞాస ఆజీవకసతే, ఏకూనపఞ్ఞాస పరిబ్బాజకసతే, ఏకూనపఞ్ఞాస నాగావాససతే, వీసే ఇన్ద్రియసతే, తింసే నిరయసతే, ఛత్తింస రజోధాతుయో, సత్త సఞ్ఞీగబ్భా, సత్త అసఞ్ఞీగబ్భా, సత్త నిగణ్ఠిగబ్భా, సత్త దేవా, సత్త మానుసా, సత్త పేసాచా, సత్త సరా, సత్త పవుటా, సత్త పపాతా, సత్త పపాతసతాని, సత్త సుపినా, సత్త సుపినసతాని, చుల్లాసీతి మహాకప్పినో సతసహస్సాని, యాని బాలే చ పణ్డితే చ సన్ధావిత్వా సంసరిత్వా దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సన్తి. తత్థ నత్థి ఇమినాహం సీలేన వా వతేన వా తపేన వా బ్రహ్మచరియేన వా అపరిపక్కం వా కమ్మం పరిపాచేస్సామి, పరిపక్కం వా కమ్మం ఫుస్స ఫుస్స బ్యన్తిం కరిస్సామీతి, హేవం నత్థి దోణమితే సుఖదుక్ఖే పరియన్తకతే సంసారే, నత్థి హాయనవడ్ఢనే, నత్థి ఉక్కంసావకంసే. సేయ్యథాపి నామ సుత్తగుళే ఖిత్తే నిబ్బేఠియమానమేవ పలేతి, ఏవమేవ బాలే చ పణ్డితే చ సన్ధావిత్వా సంసరిత్వా దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సన్తీ’తి. సచే పన ఇమస్స భోతో సత్థునో సచ్చం వచనం, అకతేన మే ఏత్థ కతం, అవుసితేన మే ఏత్థ వుసితం. ఉభోపి మయం ఏత్థ సమసమా సామఞ్ఞం పత్తా, యో చాహం న వదామి. ‘ఉభో సన్ధావిత్వా సంసరిత్వా దుక్ఖస్సన్తం కరిస్సామా’తి. అతిరేకం ఖో పనిమస్స భోతో సత్థునో నగ్గియం ముణ్డియం ఉక్కుటికప్పధానం కేసమస్సులోచనం యోహం పుత్తసమ్బాధసయనం అజ్ఝావసన్తో కాసికచన్దనం పచ్చనుభోన్తో మాలాగన్ధవిలేపనం ధారేన్తో జాతరూపరజతం సాదియన్తో ఇమినా భోతా సత్థారా సమసమగతికో భవిస్సామి. అభిసమ్పరాయం సోహం కిం జానన్తో కిం పస్సన్తో ఇమస్మిం సత్థరి బ్రహ్మచరియం చరిస్సామి? ‘సో అబ్రహ్మచరియవాసో అయ’న్తి – ఇతి విదిత్వా తస్మా బ్రహ్మచరియా నిబ్బిజ్జ పక్కమతి. అయం ఖో, సన్దక, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన చతుత్థో అబ్రహ్మచరియవాసో అక్ఖాతో యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
‘‘Tatra, sandaka, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘ayaṃ kho bhavaṃ satthā evaṃvādī evaṃdiṭṭhi – sattime kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭhāyiṭṭhitā. Te na iñjanti na vipariṇamanti na aññamaññaṃ byābādhenti. Nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā. Katame satta ? Pathavīkāyo āpokāyo tejokāyo vāyokāyo sukhe dukkhe jīve sattame – ime satta kāyā akaṭā akaṭavidhā animmitā animmātā vañjhā kūṭaṭṭhā esikaṭṭhāyiṭṭhitā. Te na iñjanti na vipariṇamanti na aññamaññaṃ byābādhenti. Nālaṃ aññamaññassa sukhāya vā dukkhāya vā sukhadukkhāya vā. Tattha natthi hantā vā ghātetā vā sotā vā sāvetā vā viññātā vā viññāpetā vā. Yopi tiṇhena satthena sīsaṃ chindati, na koci kañci jīvitā voropeti . Sattannaṃtveva kāyānamantarena satthaṃ vivaramanupatati. Cuddasa kho panimāni yonipamukhasatasahassāni saṭṭhi ca satāni cha ca satāni pañca ca kammuno satāni pañca ca kammāni tīṇi ca kammāni, kamme ca aḍḍhakamme ca, dvaṭṭhipaṭipadā, dvaṭṭhantarakappā, chaḷābhijātiyo, aṭṭha purisabhūmiyo, ekūnapaññāsa ājīvakasate, ekūnapaññāsa paribbājakasate, ekūnapaññāsa nāgāvāsasate, vīse indriyasate, tiṃse nirayasate, chattiṃsa rajodhātuyo, satta saññīgabbhā, satta asaññīgabbhā, satta nigaṇṭhigabbhā, satta devā, satta mānusā, satta pesācā, satta sarā, satta pavuṭā, satta papātā, satta papātasatāni, satta supinā, satta supinasatāni, cullāsīti mahākappino satasahassāni, yāni bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissanti. Tattha natthi imināhaṃ sīlena vā vatena vā tapena vā brahmacariyena vā aparipakkaṃ vā kammaṃ paripācessāmi, paripakkaṃ vā kammaṃ phussa phussa byantiṃ karissāmīti, hevaṃ natthi doṇamite sukhadukkhe pariyantakate saṃsāre, natthi hāyanavaḍḍhane, natthi ukkaṃsāvakaṃse. Seyyathāpi nāma suttaguḷe khitte nibbeṭhiyamānameva paleti, evameva bāle ca paṇḍite ca sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissantī’ti. Sace pana imassa bhoto satthuno saccaṃ vacanaṃ, akatena me ettha kataṃ, avusitena me ettha vusitaṃ. Ubhopi mayaṃ ettha samasamā sāmaññaṃ pattā, yo cāhaṃ na vadāmi. ‘Ubho sandhāvitvā saṃsaritvā dukkhassantaṃ karissāmā’ti. Atirekaṃ kho panimassa bhoto satthuno naggiyaṃ muṇḍiyaṃ ukkuṭikappadhānaṃ kesamassulocanaṃ yohaṃ puttasambādhasayanaṃ ajjhāvasanto kāsikacandanaṃ paccanubhonto mālāgandhavilepanaṃ dhārento jātarūparajataṃ sādiyanto iminā bhotā satthārā samasamagatiko bhavissāmi. Abhisamparāyaṃ sohaṃ kiṃ jānanto kiṃ passanto imasmiṃ satthari brahmacariyaṃ carissāmi? ‘So abrahmacariyavāso aya’nti – iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Ayaṃ kho, sandaka, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena catuttho abrahmacariyavāso akkhāto yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
‘‘ఇమే ఖో తే, సన్దక, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన చత్తారో అబ్రహ్మచరియవాసా అక్ఖాతా యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసల’’న్తి.
‘‘Ime kho te, sandaka, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro abrahmacariyavāsā akkhātā yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusala’’nti.
‘‘అచ్ఛరియం , భో ఆనన్ద, అబ్భుతం, భో ఆనన్ద! యావఞ్చిదం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన చత్తారో అబ్రహ్మచరియవాసావ సమానా ‘అబ్రహ్మచరియవాసా’తి అక్ఖాతా యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలన్తి. కతమాని పన తాని, భో ఆనన్ద, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన చత్తారి అనస్సాసికాని బ్రహ్మచరియాని అక్ఖాతాని యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసల’’న్తి?
‘‘Acchariyaṃ , bho ānanda, abbhutaṃ, bho ānanda! Yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāro abrahmacariyavāsāva samānā ‘abrahmacariyavāsā’ti akkhātā yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalanti. Katamāni pana tāni, bho ānanda, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāri anassāsikāni brahmacariyāni akkhātāni yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusala’’nti?
౨౨౯. ‘‘ఇధ, సన్దక, ఏకచ్చో సత్థా సబ్బఞ్ఞూ సబ్బదస్సావీ అపరిసేసం ఞాణదస్సనం పటిజానాతి – ‘చరతో చ మే తిట్ఠతో చ సుత్తస్స చ జాగరస్స చ సతతం సమితం ఞాణదస్సనం పచ్చుపట్ఠిత’న్తి. సో సుఞ్ఞమ్పి అగారం పవిసతి, పిణ్డమ్పి న లభతి, కుక్కురోపి డంసతి, చణ్డేనపి హత్థినా సమాగచ్ఛతి, చణ్డేనపి అస్సేన సమాగచ్ఛతి, చణ్డేనపి గోణేన సమాగచ్ఛతి, ఇత్థియాపి పురిసస్సపి నామమ్పి గోత్తమ్పి పుచ్ఛతి, గామస్సపి నిగమస్సపి నామమ్పి మగ్గమ్పి పుచ్ఛతి. సో ‘కిమిద’న్తి పుట్ఠో సమానో ‘సుఞ్ఞం మే అగారం పవిసితబ్బం అహోసి’, తేన పావిసిం; ‘పిణ్డమ్పి అలద్ధబ్బం అహోసి’, తేన నాలత్థం ; ‘కుక్కురేన డంసితబ్బం అహోసి’, తేనమ్హి 13 దట్ఠో; ‘చణ్డేన హత్థినా సమాగన్తబ్బం అహోసి’, తేన సమాగమిం; ‘చణ్డేన అస్సేన సమాగన్తబ్బం అహోసి’, తేన సమాగమిం; ‘చణ్డేన గోణేన సమాగన్తబ్బం అహోసి’, తేన సమాగమిం; ‘ఇత్థియాపి పురిసస్సపి నామమ్పి గోత్తమ్పి పుచ్ఛితబ్బం అహోసి’, తేన పుచ్ఛిం; ‘గామస్సపి నిగమస్సపి నామమ్పి మగ్గమ్పి పుచ్ఛితబ్బం అహోసి’, తేన పుచ్ఛిన్తి. తత్ర, సన్దక, విఞ్ఞూ పురిసో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘అయం ఖో భవం సత్థా సబ్బఞ్ఞూ సబ్బదస్సావీ అపరిసేసం ఞాణదస్సనం పటిజానాతి…పే॰… ‘గామస్సపి నిగమస్సపి నామమ్పి మగ్గమ్పి పుచ్ఛితబ్బం అహోసి, తేన పుచ్ఛి’న్తి . సో ‘అనస్సాసికం ఇదం బ్రహ్మచరియ’న్తి – ఇతి విదిత్వా తస్మా బ్రహ్మచరియా నిబ్బిజ్జ పక్కమతి. ఇదం ఖో, సన్దక, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన పఠమం అనస్సాసికం బ్రహ్మచరియం అక్ఖాతం యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
229. ‘‘Idha, sandaka, ekacco satthā sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti – ‘carato ca me tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhita’nti. So suññampi agāraṃ pavisati, piṇḍampi na labhati, kukkuropi ḍaṃsati, caṇḍenapi hatthinā samāgacchati, caṇḍenapi assena samāgacchati, caṇḍenapi goṇena samāgacchati, itthiyāpi purisassapi nāmampi gottampi pucchati, gāmassapi nigamassapi nāmampi maggampi pucchati. So ‘kimida’nti puṭṭho samāno ‘suññaṃ me agāraṃ pavisitabbaṃ ahosi’, tena pāvisiṃ; ‘piṇḍampi aladdhabbaṃ ahosi’, tena nālatthaṃ ; ‘kukkurena ḍaṃsitabbaṃ ahosi’, tenamhi 14 daṭṭho; ‘caṇḍena hatthinā samāgantabbaṃ ahosi’, tena samāgamiṃ; ‘caṇḍena assena samāgantabbaṃ ahosi’, tena samāgamiṃ; ‘caṇḍena goṇena samāgantabbaṃ ahosi’, tena samāgamiṃ; ‘itthiyāpi purisassapi nāmampi gottampi pucchitabbaṃ ahosi’, tena pucchiṃ; ‘gāmassapi nigamassapi nāmampi maggampi pucchitabbaṃ ahosi’, tena pucchinti. Tatra, sandaka, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘ayaṃ kho bhavaṃ satthā sabbaññū sabbadassāvī aparisesaṃ ñāṇadassanaṃ paṭijānāti…pe… ‘gāmassapi nigamassapi nāmampi maggampi pucchitabbaṃ ahosi, tena pucchi’nti . So ‘anassāsikaṃ idaṃ brahmacariya’nti – iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Idaṃ kho, sandaka, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena paṭhamaṃ anassāsikaṃ brahmacariyaṃ akkhātaṃ yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
౨౩౦. ‘‘పున చపరం, సన్దక, ఇధేకచ్చో సత్థా అనుస్సవికో హోతి అనుస్సవసచ్చో. సో అనుస్సవేన ఇతిహితిహపరమ్పరాయ పిటకసమ్పదాయ ధమ్మం దేసేతి. అనుస్సవికస్స ఖో పన, సన్దక , సత్థునో అనుస్సవసచ్చస్స సుస్సుతమ్పి హోతి దుస్సుతమ్పి హోతి తథాపి హోతి అఞ్ఞథాపి హోతి. తత్ర, సన్దక, విఞ్ఞూ పురిసో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘అయం ఖో భవం సత్థా అనుస్సవికో అనుస్సవసచ్చో సో అనుస్సవేన ఇతిహితిహపరమ్పరాయ పిటకసమ్పదాయ ధమ్మం దేసేతి. అనుస్సవికస్స ఖో పన సత్థునో అనుస్సవసచ్చస్స సుస్సుతమ్పి హోతి దుస్సుతమ్పి హోతి తథాపి హోతి అఞ్ఞథాపి హోతి’. సో ‘అనస్సాసికం ఇదం బ్రహ్మచరియ’న్తి – ఇతి విదిత్వా తస్మా బ్రహ్మచరియా నిబ్బిజ్జ పక్కమతి. ఇదం ఖో, సన్దక, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన దుతియం అనస్సాసికం బ్రహ్మచరియం అక్ఖాతం యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
230. ‘‘Puna caparaṃ, sandaka, idhekacco satthā anussaviko hoti anussavasacco. So anussavena itihitihaparamparāya piṭakasampadāya dhammaṃ deseti. Anussavikassa kho pana, sandaka , satthuno anussavasaccassa sussutampi hoti dussutampi hoti tathāpi hoti aññathāpi hoti. Tatra, sandaka, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘ayaṃ kho bhavaṃ satthā anussaviko anussavasacco so anussavena itihitihaparamparāya piṭakasampadāya dhammaṃ deseti. Anussavikassa kho pana satthuno anussavasaccassa sussutampi hoti dussutampi hoti tathāpi hoti aññathāpi hoti’. So ‘anassāsikaṃ idaṃ brahmacariya’nti – iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Idaṃ kho, sandaka, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena dutiyaṃ anassāsikaṃ brahmacariyaṃ akkhātaṃ yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
౨౩౧. ‘‘పున చపరం, సన్దక, ఇధేకచ్చో సత్థా తక్కీ హోతి వీమంసీ. సో తక్కపరియాహతం వీమంసానుచరితం సయంపటిభానం ధమ్మం దేసేతి. తక్కిస్స ఖో పన, సన్దక, సత్థునో వీమంసిస్స సుతక్కితమ్పి హోతి దుత్తక్కితమ్పి హోతి తథాపి హోతి అఞ్ఞథాపి హోతి. తత్ర, సన్దక, విఞ్ఞూ పురిసో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘అయం ఖో భవం సత్థా తక్కీ వీమంసీ. సో తక్కపరియాహతం వీమంసానుచరితం సయంపటిభానం ధమ్మం దేసేతి. తక్కిస్స ఖో పన సత్థునో వీమంసిస్స సుతక్కితమ్పి హోతి దుత్తక్కితమ్పి హోతి తథాపి హోతి అఞ్ఞథాపి హోతి’. సో ‘అనస్సాసికం ఇదం బ్రహ్మచరియ’న్తి – ఇతి విదిత్వా తస్మా బ్రహ్మచరియా నిబ్బిజ్జ పక్కమతి. ఇదం ఖో, సన్దక, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన తతియం అనస్సాసికం బ్రహ్మచరియం అక్ఖాతం యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
231. ‘‘Puna caparaṃ, sandaka, idhekacco satthā takkī hoti vīmaṃsī. So takkapariyāhataṃ vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ dhammaṃ deseti. Takkissa kho pana, sandaka, satthuno vīmaṃsissa sutakkitampi hoti duttakkitampi hoti tathāpi hoti aññathāpi hoti. Tatra, sandaka, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘ayaṃ kho bhavaṃ satthā takkī vīmaṃsī. So takkapariyāhataṃ vīmaṃsānucaritaṃ sayaṃpaṭibhānaṃ dhammaṃ deseti. Takkissa kho pana satthuno vīmaṃsissa sutakkitampi hoti duttakkitampi hoti tathāpi hoti aññathāpi hoti’. So ‘anassāsikaṃ idaṃ brahmacariya’nti – iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Idaṃ kho, sandaka, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena tatiyaṃ anassāsikaṃ brahmacariyaṃ akkhātaṃ yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
౨౩౨. ‘‘పున చపరం, సన్దక, ఇధేకచ్చో సత్థా మన్దో హోతి మోమూహో. సో మన్దత్తా మోమూహత్తా తత్థ తత్థ 15 పఞ్హం పుట్ఠో సమానో వాచావిక్ఖేపం ఆపజ్జతి అమరావిక్ఖేపం – ‘ఏవన్తిపి 16 మే నో, తథాతిపి 17 మే నో, అఞ్ఞథాతిపి 18 మే నో, నోతిపి మే నో, నో నోతిపి మే నో’తి. తత్ర, సన్దక, విఞ్ఞూ పురిసో ఇతి పటిసఞ్చిక్ఖతి – ‘అయం ఖో భవం సత్థా మన్దో మోమూహో. సో మన్దత్తా మోమూహత్తా తత్థ తత్థ పఞ్హం పుట్ఠో సమానో వాచావిక్ఖేపం ఆపజ్జతి అమరావిక్ఖేపం – ఏవన్తిపి మే నో, తథాతిపి మే నో, అఞ్ఞథాతిపి మే నో, నోతిపి మే నో, నో నోతిపి మే నో’తి. సో ‘అనస్సాసికం ఇదం బ్రహ్మచరియ’న్తి – ఇతి విదిత్వా తస్మా బ్రహ్మచరియా నిబ్బిజ్జ పక్కమతి. ఇదం ఖో, సన్దక, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన చతుత్థం అనస్సాసికం బ్రహ్మచరియం అక్ఖాతం యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
232. ‘‘Puna caparaṃ, sandaka, idhekacco satthā mando hoti momūho. So mandattā momūhattā tattha tattha 19 pañhaṃ puṭṭho samāno vācāvikkhepaṃ āpajjati amarāvikkhepaṃ – ‘evantipi 20 me no, tathātipi 21 me no, aññathātipi 22 me no, notipi me no, no notipi me no’ti. Tatra, sandaka, viññū puriso iti paṭisañcikkhati – ‘ayaṃ kho bhavaṃ satthā mando momūho. So mandattā momūhattā tattha tattha pañhaṃ puṭṭho samāno vācāvikkhepaṃ āpajjati amarāvikkhepaṃ – evantipi me no, tathātipi me no, aññathātipi me no, notipi me no, no notipi me no’ti. So ‘anassāsikaṃ idaṃ brahmacariya’nti – iti viditvā tasmā brahmacariyā nibbijja pakkamati. Idaṃ kho, sandaka, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena catutthaṃ anassāsikaṃ brahmacariyaṃ akkhātaṃ yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
‘‘ఇమాని ఖో, (తాని సన్దక, తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన చత్తారి అనస్సాసికాని బ్రహ్మచరియాని అక్ఖాతాని యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసల’’న్తి.
‘‘Imāni kho, (tāni sandaka, tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāri anassāsikāni brahmacariyāni akkhātāni yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusala’’nti.
‘‘అచ్ఛరియం, భో ఆనన్ద, అబ్భుతం, భో ఆనన్ద! యావఞ్చిదం తేన భగవతా జానతా పస్సతా అరహతా సమ్మాసమ్బుద్ధేన చత్తారి అనస్సాసికానేవ బ్రహ్మచరియాని అనస్సాసికాని బ్రహ్మచరియానీతి అక్ఖాతాని యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం న వసేయ్య, వసన్తో చ నారాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం. సో పన, భో ఆనన్ద, సత్థా కిం వాదీ కిం అక్ఖాయీ యత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం వసేయ్య, వసన్తో చ ఆరాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసల’’న్తి.
‘‘Acchariyaṃ, bho ānanda, abbhutaṃ, bho ānanda! Yāvañcidaṃ tena bhagavatā jānatā passatā arahatā sammāsambuddhena cattāri anassāsikāneva brahmacariyāni anassāsikāni brahmacariyānīti akkhātāni yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ na vaseyya, vasanto ca nārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ. So pana, bho ānanda, satthā kiṃ vādī kiṃ akkhāyī yattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ vaseyya, vasanto ca ārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusala’’nti.
౨౩౩. ‘‘ఇధ, సన్దక, తథాగతో లోకే ఉప్పజ్జతి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో విజ్జాచరణసమ్పన్నో సుగతో లోకవిదూ అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథి సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవా…పే॰… 23 సో ఇమే పఞ్చ నీవరణే పహాయ చేతసో ఉపక్కిలేసే పఞ్ఞాయ దుబ్బలీకరణే వివిచ్చేవ కామేహి వివిచ్చ అకుసలేహి ధమ్మేహి సవితక్కం సవిచారం వివేకజం పీతిసుఖం పఠమం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. యస్మిం ఖో 24, సన్దక, సత్థరి సావకో ఏవరూపం ఉళారవిసేసం అధిగచ్ఛతి తత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం వసేయ్య, వసన్తో చ ఆరాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
233. ‘‘Idha, sandaka, tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā…pe… 25 so ime pañca nīvaraṇe pahāya cetaso upakkilese paññāya dubbalīkaraṇe vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Yasmiṃ kho 26, sandaka, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāravisesaṃ adhigacchati tattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ vaseyya, vasanto ca ārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
‘‘పున చపరం, సన్దక, భిక్ఖు వితక్కవిచారానం వూపసమా…పే॰.. దుతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. యస్మిం ఖో, సన్దక, సత్థరి సావకో ఏవరూపం ఉళారవిసేసం అధిగచ్ఛతి తత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం వసేయ్య, వసన్తో చ ఆరాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
‘‘Puna caparaṃ, sandaka, bhikkhu vitakkavicārānaṃ vūpasamā…pe... dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Yasmiṃ kho, sandaka, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāravisesaṃ adhigacchati tattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ vaseyya, vasanto ca ārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
‘‘పున చపరం, సన్దక, భిక్ఖు పీతియా చ విరాగా ఉపేక్ఖకో చ విహరతి…పే॰… తతియం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. యస్మిం ఖో, సన్దక, సత్థరి సావకో ఏవరూపం ఉళారవిసేసం అధిగచ్ఛతి తత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం వసేయ్య, వసన్తో చ ఆరాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
‘‘Puna caparaṃ, sandaka, bhikkhu pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Yasmiṃ kho, sandaka, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāravisesaṃ adhigacchati tattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ vaseyya, vasanto ca ārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
‘‘పున చపరం, సన్దక, భిక్ఖు సుఖస్స చ పహానా…పే॰… చతుత్థం ఝానం ఉపసమ్పజ్జ విహరతి. యస్మిం ఖో, సన్దక, సత్థరి సావకో ఏవరూపం ఉళారవిసేసం అధిగచ్ఛతి తత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం వసేయ్య, వసన్తో చ ఆరాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
‘‘Puna caparaṃ, sandaka, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Yasmiṃ kho, sandaka, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāravisesaṃ adhigacchati tattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ vaseyya, vasanto ca ārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే పుబ్బేనివాసానుస్సతిఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేతి. సో అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి, సేయ్యథిదం – ఏకమ్పి జాతిం ద్వేపి జాతియో…పే॰… ఇతి సాకారం సఉద్దేసం అనేకవిహితం పుబ్బేనివాసం అనుస్సరతి. యస్మిం ఖో, సన్దక, సత్థరి సావకో ఏవరూపం ఉళారవిసేసం అధిగచ్ఛతి తత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం వసేయ్య, వసన్తో చ ఆరాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Yasmiṃ kho, sandaka, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāravisesaṃ adhigacchati tattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ vaseyya, vasanto ca ārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే సత్తానం చుతూపపాతఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేతి. సో దిబ్బేన చక్ఖునా విసుద్ధేన అతిక్కన్తమానుసకేన సత్తే పస్సతి చవమానే ఉపపజ్జమానే హీనే పణీతే సువణ్ణే దుబ్బణ్ణే సుగతే దుగ్గతే…పే॰… యథాకమ్మూపగే సత్తే పజానాతి. యస్మిం ఖో, సన్దక, సత్థరి సావకో ఏవరూపం ఉళారవిసేసం అధిగచ్ఛతి తత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం వసేయ్య, వసన్తో చ ఆరాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసలం.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passati cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate…pe… yathākammūpage satte pajānāti. Yasmiṃ kho, sandaka, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāravisesaṃ adhigacchati tattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ vaseyya, vasanto ca ārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusalaṃ.
‘‘సో ఏవం సమాహితే చిత్తే పరిసుద్ధే పరియోదాతే అనఙ్గణే విగతూపక్కిలేసే ముదుభూతే కమ్మనియే ఠితే ఆనేఞ్జప్పత్తే ఆసవానం ఖయఞాణాయ చిత్తం అభినిన్నామేతి. సో ‘ఇదం దుక్ఖ’న్తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం దుక్ఖసముదయో’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం దుక్ఖనిరోధో’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం దుక్ఖనిరోధగామినీ పటిపదా’తి యథాభూతం పజానాతి; ‘ఇమే ఆసవా’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం ఆసవసముదయో’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం ఆసవనిరోధో’తి యథాభూతం పజానాతి, ‘అయం ఆసవనిరోధగామినీ పటిపదా’తి యథాభూతం పజానాతి. తస్స ఏవం జానతో ఏవం పస్సతో కామాసవాపి చిత్తం విముచ్చతి, భవాసవాపి చిత్తం విముచ్చతి, అవిజ్జాసవాపి చిత్తం విముచ్చతి. విముత్తస్మిం విముత్తమితి ఞాణం హోతి. ‘ఖీణా జాతి, వుసితం బ్రహ్మచరియం, కతం కరణీయం, నాపరం ఇత్థత్తాయా’తి పజానాతి. యస్మిం ఖో, సన్దక, సత్థరి సావకో ఏవరూపం ఉళారవిసేసం అధిగచ్ఛతి తత్థ విఞ్ఞూ పురిసో ససక్కం బ్రహ్మచరియం వసేయ్య, వసన్తో చ ఆరాధేయ్య ఞాయం ధమ్మం కుసల’’న్తి.
‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmeti. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti; ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ pajānāti, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ pajānāti. Tassa evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccati, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccati, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccati. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ hoti. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Yasmiṃ kho, sandaka, satthari sāvako evarūpaṃ uḷāravisesaṃ adhigacchati tattha viññū puriso sasakkaṃ brahmacariyaṃ vaseyya, vasanto ca ārādheyya ñāyaṃ dhammaṃ kusala’’nti.
౨౩౪. ‘‘యో పన సో, భో ఆనన్ద, భిక్ఖు అరహం ఖీణాసవో వుసితవా కతకరణీయో ఓహితభారో అనుప్పత్తసదత్థో పరిక్ఖీణభవసంయోజనో సమ్మదఞ్ఞా విముత్తో పరిభుఞ్జేయ్య సో కామే’’తి? ‘‘యో సో, సన్దక, భిక్ఖు అరహం ఖీణాసవో వుసితవా కతకరణీయో ఓహితభారో అనుప్పత్తసదత్థో పరిక్ఖీణభవసంయోజనో సమ్మదఞ్ఞా విముత్తో అభబ్బో సో పఞ్చట్ఠానాని అజ్ఝాచరితుం. అభబ్బో ఖీణాసవో భిక్ఖు సఞ్చిచ్చ పాణం జీవితా వోరోపేతుం, అభబ్బో ఖీణాసవో భిక్ఖు అదిన్నం థేయ్యసఙ్ఖాతం ఆదాతుం, అభబ్బో ఖీణాసవో భిక్ఖు మేథునం ధమ్మం పటిసేవేతుం, అభబ్బో ఖీణాసవో భిక్ఖు సమ్పజానముసా భాసితుం, అభబ్బో ఖీణాసవో భిక్ఖు సన్నిధికారకం కామే పరిభుఞ్జితుం, సేయ్యథాపి పుబ్బే అగారియభూతో. యో సో, సన్దక, భిక్ఖు అరహం ఖీణాసవో వుసితవా కతకరణీయో ఓహితభారో అనుప్పత్తసదత్థో పరిక్ఖీణభవసంయోజనో సమ్మదఞ్ఞా విముత్తో అభబ్బో సో ఇమాని పఞ్చట్ఠానాని అజ్ఝాచరితు’’న్తి.
234. ‘‘Yo pana so, bho ānanda, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto paribhuñjeyya so kāme’’ti? ‘‘Yo so, sandaka, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto abhabbo so pañcaṭṭhānāni ajjhācarituṃ. Abhabbo khīṇāsavo bhikkhu sañcicca pāṇaṃ jīvitā voropetuṃ, abhabbo khīṇāsavo bhikkhu adinnaṃ theyyasaṅkhātaṃ ādātuṃ, abhabbo khīṇāsavo bhikkhu methunaṃ dhammaṃ paṭisevetuṃ, abhabbo khīṇāsavo bhikkhu sampajānamusā bhāsituṃ, abhabbo khīṇāsavo bhikkhu sannidhikārakaṃ kāme paribhuñjituṃ, seyyathāpi pubbe agāriyabhūto. Yo so, sandaka, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto abhabbo so imāni pañcaṭṭhānāni ajjhācaritu’’nti.
౨౩౫. ‘‘యో పన సో, భో ఆనన్ద, భిక్ఖు అరహం ఖీణాసవో వుసితవా కతకరణీయో ఓహితభారో అనుప్పత్తసదత్థో పరిక్ఖీణభవసంయోజనో సమ్మదఞ్ఞా విముత్తో తస్స చరతో చేవ తిట్ఠతో చ సుత్తస్స చ జాగరస్స చ సతతం సమితం ఞాణదస్సనం పచ్చుపట్ఠితం – ‘ఖీణా మే ఆసవా’’’తి? ‘‘తేన హి, సన్దక, ఉపమం తే కరిస్సామి; ఉపమాయపిధేకచ్చే విఞ్ఞూ పురిసా భాసితస్స అత్థం ఆజానన్తి. సేయ్యథాపి, సన్దక, పురిసస్స హత్థపాదా ఛిన్నా; తస్స చరతో చేవ తిట్ఠతో చ సుత్తస్స చ జాగరస్స చ సతతం సమితం (జానాతి – ‘ఛిన్నా మే హత్థపాదా’తి, ఉదాహు పచ్చవేక్ఖమానో జానాతి – ‘ఛిన్నా మే హత్థపాదా’’’తి? ‘‘న ఖో, భో ఆనన్ద, సో పురిసో సతతం సమితం జానాతి – ‘ఛిన్నా మే హత్థపాదా’ తి.) 27 అపి చ ఖో పన నం పచ్చవేక్ఖమానో జానాతి – ‘ఛిన్నా మే హత్థపాదా’’’తి. ‘‘ఏవమేవ ఖో, సన్దక, యో సో భిక్ఖు అరహం ఖీణాసవో వుసితవా కతకరణీయో ఓహితభారో అనుప్పత్తసదత్థో పరిక్ఖీణభవసంయోజనో సమ్మదఞ్ఞా విముత్తో తస్స చరతో చేవ తిట్ఠతో చ సుత్తస్స చ జాగరస్స చ సతతం సమితం (ఞాణదస్సనం న పచ్చుపట్ఠితం – ‘ఖీణా మే ఆసవా’తి;) 28 అపి చ ఖో పన నం పచ్చవేక్ఖమానో జానాతి – ‘ఖీణా మే ఆసవా’’’తి.
235. ‘‘Yo pana so, bho ānanda, bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto tassa carato ceva tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ ñāṇadassanaṃ paccupaṭṭhitaṃ – ‘khīṇā me āsavā’’’ti? ‘‘Tena hi, sandaka, upamaṃ te karissāmi; upamāyapidhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti. Seyyathāpi, sandaka, purisassa hatthapādā chinnā; tassa carato ceva tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ (jānāti – ‘chinnā me hatthapādā’ti, udāhu paccavekkhamāno jānāti – ‘chinnā me hatthapādā’’’ti? ‘‘Na kho, bho ānanda, so puriso satataṃ samitaṃ jānāti – ‘chinnā me hatthapādā’ ti.) 29 Api ca kho pana naṃ paccavekkhamāno jānāti – ‘chinnā me hatthapādā’’’ti. ‘‘Evameva kho, sandaka, yo so bhikkhu arahaṃ khīṇāsavo vusitavā katakaraṇīyo ohitabhāro anuppattasadattho parikkhīṇabhavasaṃyojano sammadaññā vimutto tassa carato ceva tiṭṭhato ca suttassa ca jāgarassa ca satataṃ samitaṃ (ñāṇadassanaṃ na paccupaṭṭhitaṃ – ‘khīṇā me āsavā’ti;) 30 api ca kho pana naṃ paccavekkhamāno jānāti – ‘khīṇā me āsavā’’’ti.
౨౩౬. ‘‘కీవబహుకా పన, భో ఆనన్ద, ఇమస్మిం ధమ్మవినయే నియ్యాతారో’’తి? ‘‘న ఖో, సన్దక, ఏకంయేవ సతం న ద్వే సతాని న తీణి సతాని న చత్తారి సతాని న పఞ్చ సతాని, అథ ఖో భియ్యోవ యే ఇమస్మిం ధమ్మవినయే నియ్యాతారో’’తి. ‘‘అచ్ఛరియం, భో ఆనన్ద, అబ్భుతం, భో ఆనన్ద! న చ నామ సధమ్మోక్కంసనా భవిస్సతి, న పరధమ్మవమ్భనా, ఆయతనే చ ధమ్మదేసనా తావ బహుకా చ నియ్యాతారో పఞ్ఞాయిస్సన్తి. ఇమే పనాజీవకా పుత్తమతాయ పుత్తా అత్తానఞ్చేవ ఉక్కంసేన్తి, పరే చ వమ్భేన్తి తయో చేవ నియ్యాతారో పఞ్ఞపేన్తి, సేయ్యథిదం – నన్దం వచ్ఛం, కిసం సంకిచ్చం, మక్ఖలిం గోసాల’’న్తి. అథ ఖో సన్దకో పరిబ్బాజకో సకం పరిసం ఆమన్తేసి – ‘‘చరన్తు భోన్తో సమణే గోతమే బ్రహ్మచరియవాసో. న దాని సుకరం అమ్హేహి లాభసక్కారసిలోకే పరిచ్చజితు’’న్తి. ఇతి హిదం సన్దకో పరిబ్బాజకో సకం పరిసం ఉయ్యోజేసి భగవతి బ్రహ్మచరియేతి.
236. ‘‘Kīvabahukā pana, bho ānanda, imasmiṃ dhammavinaye niyyātāro’’ti? ‘‘Na kho, sandaka, ekaṃyeva sataṃ na dve satāni na tīṇi satāni na cattāri satāni na pañca satāni, atha kho bhiyyova ye imasmiṃ dhammavinaye niyyātāro’’ti. ‘‘Acchariyaṃ, bho ānanda, abbhutaṃ, bho ānanda! Na ca nāma sadhammokkaṃsanā bhavissati, na paradhammavambhanā, āyatane ca dhammadesanā tāva bahukā ca niyyātāro paññāyissanti. Ime panājīvakā puttamatāya puttā attānañceva ukkaṃsenti, pare ca vambhenti tayo ceva niyyātāro paññapenti, seyyathidaṃ – nandaṃ vacchaṃ, kisaṃ saṃkiccaṃ, makkhaliṃ gosāla’’nti. Atha kho sandako paribbājako sakaṃ parisaṃ āmantesi – ‘‘carantu bhonto samaṇe gotame brahmacariyavāso. Na dāni sukaraṃ amhehi lābhasakkārasiloke pariccajitu’’nti. Iti hidaṃ sandako paribbājako sakaṃ parisaṃ uyyojesi bhagavati brahmacariyeti.
సన్దకసుత్తం నిట్ఠితం ఛట్ఠం.
Sandakasuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౬. సన్దకసుత్తవణ్ణనా • 6. Sandakasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౬. సన్దకసుత్తవణ్ణనా • 6. Sandakasuttavaṇṇanā