| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย (อฎฺฐกถา) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
๒. สงฺคหสุตฺตวณฺณนา
2. Saṅgahasuttavaṇṇanā
๓๒. ทุติเย สงฺคหวตฺถูนีติ สงฺคณฺหนการณานิฯ ทานญฺจาติอาทีสุ เอกโจฺจ หิ ทาเนเนว สงฺคณฺหิตโพฺพ โหติ, ตสฺส ทานเมว ทาตพฺพํฯ เปยฺยวชฺชนฺติ ปิยวจนํฯ เอกโจฺจ หิ ‘‘อยํ ทาตพฺพํ นาม เทติ, เอเกเกน ปน วจเนน สพฺพํ มเกฺขตฺวา นาเสติ, กิํ ตสฺส ทาน’’นฺติ วตฺตา โหติฯ เอกโจฺจ ‘‘อยํ กิญฺจาปิ ทานํ น เทติ, กเถโนฺต ปน เตเลน วิย มเกฺขติฯ เอส เทตุ วา มา วา, วจนเมวสฺส สหสฺสํ อคฺฆตี’’ติ วตฺตา โหติฯ เอวรูโป ปุคฺคโล ทานํ น ปจฺจาสีสติ, ปิยวจนเมว ปจฺจาสีสติฯ ตสฺส ปิยวจนเมว วตฺตพฺพํฯ อตฺถจริยาติ อตฺถวฑฺฒนกถาฯ เอกโจฺจ หิ เนว ทานํ, น ปิยวจนํ ปจฺจาสีสติ, อตฺตโน หิตกถํ วฑฺฒิกถเมว ปจฺจาสีสติฯ เอวรูปสฺส ปุคฺคลสฺส ‘‘อิทํ เต กาตพฺพํ, อิทํ น กาตพฺพํ, เอวรูโป ปุคฺคโล เสวิตโพฺพ, เอวรูโป น เสวิตโพฺพ’’ติ เอวํ อตฺถจริยกถาว กเถตพฺพาฯ สมานตฺตตาติ สมานสุขทุกฺขภาโวฯ เอกโจฺจ หิ ทานาทีสุ เอกมฺปิ น ปจฺจาสีสติ , เอกาสเน นิสชฺชํ, เอกปลฺลเงฺก สยนํ, เอกโต โภชนนฺติ เอวํ สมานสุขทุกฺขตํ ปจฺจาสีสติฯ โส สเจ คหฎฺฐสฺส ชาติยา ปพฺพชิตสฺส สีเลน สทิโส โหติ, ตสฺสายํ สมานตฺตตา กาตพฺพาฯ ตตฺถ ตตฺถ ยถารหนฺติ เตสุ เตสุ ธเมฺมสุ ยถานุจฺฉวิกํ สมานตฺตตาติ อโตฺถฯ รถสฺสาณีว ยายโตติ ยถา รถสฺส คจฺฉโต อาณิ สงฺคโห นาม โหติ, สา รถํ สงฺคณฺหาติ, เอวมิเม สงฺคหา โลกํ สงฺคณฺหนฺติฯ น มาตา ปุตฺตการณาติ ยทิ มาตา เอเต สงฺคเห ปุตฺตสฺส น กเรยฺย, ปุตฺตการณา มานํ วา ปูชํ วา น ลเภยฺยฯ สงฺคหา เอเตติ อุปโยควจเน ปจฺจตฺตํฯ สงฺคเห เอเตติ วา ปาโฐฯ สมเวกฺขนฺตีติ สมฺมา เปกฺขนฺติฯ ปาสํสา จ ภวนฺตีติ ปสํสนียา จ ภวนฺติฯ
32. Dutiye saṅgahavatthūnīti saṅgaṇhanakāraṇāni. Dānañcātiādīsu ekacco hi dāneneva saṅgaṇhitabbo hoti, tassa dānameva dātabbaṃ. Peyyavajjanti piyavacanaṃ. Ekacco hi ‘‘ayaṃ dātabbaṃ nāma deti, ekekena pana vacanena sabbaṃ makkhetvā nāseti, kiṃ tassa dāna’’nti vattā hoti. Ekacco ‘‘ayaṃ kiñcāpi dānaṃ na deti, kathento pana telena viya makkheti. Esa detu vā mā vā, vacanamevassa sahassaṃ agghatī’’ti vattā hoti. Evarūpo puggalo dānaṃ na paccāsīsati, piyavacanameva paccāsīsati. Tassa piyavacanameva vattabbaṃ. Atthacariyāti atthavaḍḍhanakathā. Ekacco hi neva dānaṃ, na piyavacanaṃ paccāsīsati, attano hitakathaṃ vaḍḍhikathameva paccāsīsati. Evarūpassa puggalassa ‘‘idaṃ te kātabbaṃ, idaṃ na kātabbaṃ, evarūpo puggalo sevitabbo, evarūpo na sevitabbo’’ti evaṃ atthacariyakathāva kathetabbā. Samānattatāti samānasukhadukkhabhāvo. Ekacco hi dānādīsu ekampi na paccāsīsati , ekāsane nisajjaṃ, ekapallaṅke sayanaṃ, ekato bhojananti evaṃ samānasukhadukkhataṃ paccāsīsati. So sace gahaṭṭhassa jātiyā pabbajitassa sīlena sadiso hoti, tassāyaṃ samānattatā kātabbā. Tattha tattha yathārahanti tesu tesu dhammesu yathānucchavikaṃ samānattatāti attho. Rathassāṇīva yāyatoti yathā rathassa gacchato āṇi saṅgaho nāma hoti, sā rathaṃ saṅgaṇhāti, evamime saṅgahā lokaṃ saṅgaṇhanti. Na mātā puttakāraṇāti yadi mātā ete saṅgahe puttassa na kareyya, puttakāraṇā mānaṃ vā pūjaṃ vā na labheyya. Saṅgahāeteti upayogavacane paccattaṃ. Saṅgahe eteti vā pāṭho. Samavekkhantīti sammā pekkhanti. Pāsaṃsā ca bhavantīti pasaṃsanīyā ca bhavanti.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / สุตฺตปิฎก • Suttapiṭaka / องฺคุตฺตรนิกาย • Aṅguttaranikāya / ๒. สงฺคหสุตฺตํ • 2. Saṅgahasuttaṃ
ฎีกา • Tīkā / สุตฺตปิฎก (ฎีกา) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / องฺคุตฺตรนิกาย (ฎีกา) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ๒. สงฺคหสุตฺตวณฺณนา • 2. Saṅgahasuttavaṇṇanā
