| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
2. සඞ්‌ගහසුත්‌තවණ්‌ණනා
2. Saṅgahasuttavaṇṇanā
32. දුතියෙ සඞ්‌ගහවත්‌ථූනීති සඞ්‌ගණ්‌හනකාරණානි. දානඤ්‌චාතිආදීසු එකච්‌චො හි දානෙනෙව සඞ්‌ගණ්‌හිතබ්‌බො හොති, තස්‌ස දානමෙව දාතබ්‌බං. පෙය්‍යවජ්‌ජන්‌ති පියවචනං. එකච්‌චො හි ‘‘අයං දාතබ්‌බං නාම දෙති, එකෙකෙන පන වචනෙන සබ්‌බං මක්‌ඛෙත්‌වා නාසෙති, කිං තස්‌ස දාන’’න්‌ති වත්‌තා හොති. එකච්‌චො ‘‘අයං කිඤ්‌චාපි දානං න දෙති, කථෙන්‌තො පන තෙලෙන විය මක්‌ඛෙති. එස දෙතු වා මා වා, වචනමෙවස්‌ස සහස්‌සං අග්‌ඝතී’’ති වත්‌තා හොති. එවරූපො පුග්‌ගලො දානං න පච්‌චාසීසති, පියවචනමෙව පච්‌චාසීසති. තස්‌ස පියවචනමෙව වත්‌තබ්‌බං. අත්‌ථචරියාති අත්‌ථවඩ්‌ඪනකථා. එකච්‌චො හි නෙව දානං, න පියවචනං පච්‌චාසීසති, අත්‌තනො හිතකථං වඩ්‌ඪිකථමෙව පච්‌චාසීසති. එවරූපස්‌ස පුග්‌ගලස්‌ස ‘‘ඉදං තෙ කාතබ්‌බං, ඉදං න කාතබ්‌බං, එවරූපො පුග්‌ගලො සෙවිතබ්‌බො, එවරූපො න සෙවිතබ්‌බො’’ති එවං අත්‌ථචරියකථාව කථෙතබ්‌බා. සමානත්‌තතාති සමානසුඛදුක්‌ඛභාවො. එකච්‌චො හි දානාදීසු එකම්‌පි න පච්‌චාසීසති , එකාසනෙ නිසජ්‌ජං, එකපල්‌ලඞ්‌කෙ සයනං, එකතො භොජනන්‌ති එවං සමානසුඛදුක්‌ඛතං පච්‌චාසීසති. සො සචෙ ගහට්‌ඨස්‌ස ජාතියා පබ්‌බජිතස්‌ස සීලෙන සදිසො හොති, තස්‌සායං සමානත්‌තතා කාතබ්‌බා. තත්‌ථ තත්‌ථ යථාරහන්‌ති තෙසු තෙසු ධම්‌මෙසු යථානුච්‌ඡවිකං සමානත්‌තතාති අත්‌ථො. රථස්‌සාණීව යායතොති යථා රථස්‌ස ගච්‌ඡතො ආණි සඞ්‌ගහො නාම හොති, සා රථං සඞ්‌ගණ්‌හාති, එවමිමෙ සඞ්‌ගහා ලොකං සඞ්‌ගණ්‌හන්‌ති. න මාතා පුත්‌තකාරණාති යදි මාතා එතෙ සඞ්‌ගහෙ පුත්‌තස්‌ස න කරෙය්‍ය, පුත්‌තකාරණා මානං වා පූජං වා න ලභෙය්‍ය. සඞ්‌ගහා එතෙති උපයොගවචනෙ පච්‌චත්‌තං. සඞ්‌ගහෙ එතෙති වා පාඨො. සමවෙක්‌ඛන්‌තීති සම්‌මා පෙක්‌ඛන්‌ති. පාසංසා ච භවන්‌තීති පසංසනීයා ච භවන්‌ති.
32. Dutiye saṅgahavatthūnīti saṅgaṇhanakāraṇāni. Dānañcātiādīsu ekacco hi dāneneva saṅgaṇhitabbo hoti, tassa dānameva dātabbaṃ. Peyyavajjanti piyavacanaṃ. Ekacco hi ‘‘ayaṃ dātabbaṃ nāma deti, ekekena pana vacanena sabbaṃ makkhetvā nāseti, kiṃ tassa dāna’’nti vattā hoti. Ekacco ‘‘ayaṃ kiñcāpi dānaṃ na deti, kathento pana telena viya makkheti. Esa detu vā mā vā, vacanamevassa sahassaṃ agghatī’’ti vattā hoti. Evarūpo puggalo dānaṃ na paccāsīsati, piyavacanameva paccāsīsati. Tassa piyavacanameva vattabbaṃ. Atthacariyāti atthavaḍḍhanakathā. Ekacco hi neva dānaṃ, na piyavacanaṃ paccāsīsati, attano hitakathaṃ vaḍḍhikathameva paccāsīsati. Evarūpassa puggalassa ‘‘idaṃ te kātabbaṃ, idaṃ na kātabbaṃ, evarūpo puggalo sevitabbo, evarūpo na sevitabbo’’ti evaṃ atthacariyakathāva kathetabbā. Samānattatāti samānasukhadukkhabhāvo. Ekacco hi dānādīsu ekampi na paccāsīsati , ekāsane nisajjaṃ, ekapallaṅke sayanaṃ, ekato bhojananti evaṃ samānasukhadukkhataṃ paccāsīsati. So sace gahaṭṭhassa jātiyā pabbajitassa sīlena sadiso hoti, tassāyaṃ samānattatā kātabbā. Tattha tattha yathārahanti tesu tesu dhammesu yathānucchavikaṃ samānattatāti attho. Rathassāṇīva yāyatoti yathā rathassa gacchato āṇi saṅgaho nāma hoti, sā rathaṃ saṅgaṇhāti, evamime saṅgahā lokaṃ saṅgaṇhanti. Na mātā puttakāraṇāti yadi mātā ete saṅgahe puttassa na kareyya, puttakāraṇā mānaṃ vā pūjaṃ vā na labheyya. Saṅgahāeteti upayogavacane paccattaṃ. Saṅgahe eteti vā pāṭho. Samavekkhantīti sammā pekkhanti. Pāsaṃsā ca bhavantīti pasaṃsanīyā ca bhavanti.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 2. සඞ්‌ගහසුත්‌තං • 2. Saṅgahasuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / 2. සඞ්‌ගහසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Saṅgahasuttavaṇṇanā
