Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / நெத்திவிபா⁴வினீ • Nettivibhāvinī |
1. ஸங்க³ஹவாரஅத்த²விபா⁴வனா
1. Saṅgahavāraatthavibhāvanā
தத்த² யஸ்ஸ ஸிக்க²த்தயஸங்க³ஹஸ்ஸ நவங்க³ஸ்ஸ ஸத்து²ஸாஸனவரஸ்ஸ அத்த²ஸங்வண்ணனங் யங் நெத்திப்பகரணங் காதுகாமோ, தஸ்ஸ நெத்திப்பகரணஸ்ஸ நிஸ்ஸயங் விஸயபூ⁴தங் ஸங்வண்ணேதப்³ப³ஸஹிதங், ஸங்வண்ணேதப்³ப³ங் ஏவ வா ஸலோகபாலேன திலோகேன ஸதா³ பூஜேதப்³ப³ஸ்ஸ சேவ நமஸ்ஸிதப்³ப³ஸ்ஸ ச நருத்தமஸ்ஸ ஸத்து²னோ ஸாஸனவரங் விதூ³ஹேவ ஞாதப்³ப³ங். ஏதங் ஸாஸனவரங் தாவ த³ஸ்ஸெந்தோ தங்ஜனகேன, தங்விஜானகவிதூ³ஹி ச நியமேதுங், ரதனத்தயகு³ணபரிதீ³பனஞ்ச காதுங் –
Tattha yassa sikkhattayasaṅgahassa navaṅgassa satthusāsanavarassa atthasaṃvaṇṇanaṃ yaṃ nettippakaraṇaṃ kātukāmo, tassa nettippakaraṇassa nissayaṃ visayabhūtaṃ saṃvaṇṇetabbasahitaṃ, saṃvaṇṇetabbaṃ eva vā salokapālena tilokena sadā pūjetabbassa ceva namassitabbassa ca naruttamassa satthuno sāsanavaraṃ vidūheva ñātabbaṃ. Etaṃ sāsanavaraṃ tāva dassento taṃjanakena, taṃvijānakavidūhi ca niyametuṃ, ratanattayaguṇaparidīpanañca kātuṃ –
‘‘யங் லோகோ பூஜயதே, ஸலோகபாலோ ஸதா³ நமஸ்ஸதி ச;
‘‘Yaṃ loko pūjayate, salokapālo sadā namassati ca;
தஸ்ஸேத ஸாஸனவரங், விதூ³ஹி ஞெய்யங் நரவரஸ்ஸா’’தி. – பட²மகா³த²மாஹ;
Tasseta sāsanavaraṃ, vidūhi ñeyyaṃ naravarassā’’ti. – paṭhamagāthamāha;
இமாய ஹி பட²மகா³தா²ய ‘‘ஏதங் ஸாஸனவரங் ஞெய்ய’’ந்தி எத்தகமேவ ஏகந்ததோ கரணவிஸேஸபா⁴வேன அதி⁴ப்பேதங். ஏதேனேவ விஸேஸகரணேன ஏகந்தாதி⁴ப்பேதனெத்திவிஸயஸாஸனவரஸ்ஸ த³ஸ்ஸிதத்தா. ஏகந்தாதி⁴ப்பேதஸாஸனவரமேவ நெத்திஸங்வண்ணனாய ஸங்வண்ணேதப்³ப³த்தா விஸயங் தேனேவ வக்க²தி அட்ட²கதா²சரியோ –
Imāya hi paṭhamagāthāya ‘‘etaṃ sāsanavaraṃ ñeyya’’nti ettakameva ekantato karaṇavisesabhāvena adhippetaṃ. Eteneva visesakaraṇena ekantādhippetanettivisayasāsanavarassa dassitattā. Ekantādhippetasāsanavarameva nettisaṃvaṇṇanāya saṃvaṇṇetabbattā visayaṃ teneva vakkhati aṭṭhakathācariyo –
‘‘ஏதங் இதா³னி அம்ஹேஹி விப⁴ஜிதப்³ப³ஹாரனயபட்டா²னவிசாரணவிஸயபூ⁴தங் ஸாஸனங் ஆதி³கல்யாணதாதி³கு³ணஸம்பத்தியா வரங் அக்³க³ங் உத்தமங் நிபுணஞாணகோ³சரதாய பண்டி³தவேத³னீயமேவா’’தி (நெத்தி॰ அட்ட²॰ ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா) ச,
‘‘Etaṃ idāni amhehi vibhajitabbahāranayapaṭṭhānavicāraṇavisayabhūtaṃ sāsanaṃ ādikalyāṇatādiguṇasampattiyā varaṃ aggaṃ uttamaṃ nipuṇañāṇagocaratāya paṇḍitavedanīyamevā’’ti (netti. aṭṭha. saṅgahavāravaṇṇanā) ca,
‘‘ஏதங் திவித⁴ம்பி ‘ஸாஸனவர’ந்தி பதே³ன ஸங்க³ண்ஹித்வா தத்த² யங் பட²மங், தங் இதரேஸங் அதி⁴க³மூபாயோதி ஸப்³ப³ஸாஸனமூலபூ⁴தங், அத்தனோ பகரணஸ்ஸ ச விஸயபூ⁴தங் பரியத்திஸாஸனமேவா’’தி (நெத்தி॰ அட்ட²॰ ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா) ச,
‘‘Etaṃ tividhampi ‘sāsanavara’nti padena saṅgaṇhitvā tattha yaṃ paṭhamaṃ, taṃ itaresaṃ adhigamūpāyoti sabbasāsanamūlabhūtaṃ, attano pakaraṇassa ca visayabhūtaṃ pariyattisāsanamevā’’ti (netti. aṭṭha. saṅgahavāravaṇṇanā) ca,
‘‘இதா³னி யங் வுத்தங் ‘ஸாஸனவரங் விதூ³ஹி ஞெய்ய’ந்தி, தத்த² நெத்திஸங்வண்ணனாய விஸயபூ⁴தங் பரியத்தித⁴ம்மமேவ பகாரந்தரேன நியமெத்வா த³ஸ்ஸேது’’ந்தி (நெத்தி॰ அட்ட²॰ ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா) ச.
‘‘Idāni yaṃ vuttaṃ ‘sāsanavaraṃ vidūhi ñeyya’nti, tattha nettisaṃvaṇṇanāya visayabhūtaṃ pariyattidhammameva pakārantarena niyametvā dassetu’’nti (netti. aṭṭha. saṅgahavāravaṇṇanā) ca.
தத்த² பரியத்திஸாஸனஸ்ஸாபி மூலங் ஹோதீதி வுத்தங் ‘‘ஸப்³ப³ஸாஸனமூலபூ⁴த’’ந்தி. ஏதேன கம்மஸாத⁴னேனபி அதி⁴ப்பேதத்தே² ஸித்³தே⁴ நானாவித⁴ஸாத⁴கவசனங் நானாவாதா³னங் அனோகாஸகரணத்தா²ய கதங். ஸ்வாக்கா²ததாதி³த⁴ம்மகு³ணா பன ஸாஸனஸ்ஸ விஸேஸதே³ஸகனரவரஸத்³தே³ன வா பரிதீ³பகத்த²பா⁴வேன வா தீ³பிதா அவினாபா⁴வதோ. ஸாஸனவரஸ்ஸ பன ஜனகஸம்ப³ந்தி⁴பெக்க²த்தா ‘‘நரவரஸ்ஸா’’தி வுத்தங். தேன ச அக்³க³புக்³க³லோ ஸாஸனவரஜனகோ வாசகத்த²ஸம்ப³ந்தி⁴பா⁴வேன வுத்தோ. அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணமஹாகருணாஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணாதி³கு³ணவிஸேஸா பன ஜனகஸம்ப³ந்தி⁴பூ⁴தஸ்ஸ நரஸ்ஸ விஸேஸகேனவரஸத்³தே³ன வா பரிதீ³பகத்த²பா⁴வேன வா தீ³பிதோ.
Tattha pariyattisāsanassāpi mūlaṃ hotīti vuttaṃ ‘‘sabbasāsanamūlabhūta’’nti. Etena kammasādhanenapi adhippetatthe siddhe nānāvidhasādhakavacanaṃ nānāvādānaṃ anokāsakaraṇatthāya kataṃ. Svākkhātatādidhammaguṇā pana sāsanassa visesadesakanaravarasaddena vā paridīpakatthabhāvena vā dīpitā avinābhāvato. Sāsanavarassa pana janakasambandhipekkhattā ‘‘naravarassā’’ti vuttaṃ. Tena ca aggapuggalo sāsanavarajanako vācakatthasambandhibhāvena vutto. Anaññasādhāraṇamahākaruṇāsabbaññutaññāṇādiguṇavisesā pana janakasambandhibhūtassa narassa visesakenavarasaddena vā paridīpakatthabhāvena vā dīpito.
கிங் நு ஸோ ஸாஸனவரஜனகோ நரவரோ பரமத்தோ²வ, உதா³ஹு பூஜனீயோ சேவ நமஸ்ஸனீயோ சாதி வுத்தங் ‘‘யங் லோகோ…பே॰… நமஸ்ஸதி சா’’தி, தேன ஸாஸனவரஜனகோ நரவரோ பரமத்தோ²வ ந ஹோதி, அத² கோ² ஸலோகபாலேன லோகேன ஸதா³ ஸப்³ப³காலேஸு பூஜனீயோ சேவ நமஸ்ஸனீயோ சாதி விஸேஸிதோ தோ²மிதோதி.
Kiṃ nu so sāsanavarajanako naravaro paramatthova, udāhu pūjanīyo ceva namassanīyo cāti vuttaṃ ‘‘yaṃ loko…pe… namassati cā’’ti, tena sāsanavarajanako naravaro paramatthova na hoti, atha kho salokapālena lokena sadā sabbakālesu pūjanīyo ceva namassanīyo cāti visesito thomitoti.
எத்த² ச பூஜனநமஸ்ஸனசேதனாவாசகேன வா பூஜனநமஸ்ஸனஸத்³தே³ன ப²லூபசாரத்தோ² புஞ்ஞமஹத்தஸங்கா²தோ பூஜனீயபா⁴வோ சேவ ஆஸவக்க²யஞாணபத³ட்டா²னஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணாதி³கு³ணஸங்கா²தோ நமஸ்ஸனீயபா⁴வோ ச தீ³பகத்த²பா⁴வேன பரிக்³க³ஹெத்வா தீ³பிதோ. தேனாஹ அட்ட²கதா²சரியோ ‘‘ப⁴க³வதோ ஸதே³வகஸ்ஸ லோகஸ்ஸ பூஜனீயவந்த³னீயபா⁴வோ, அக்³க³புக்³க³லபா⁴வோ ச வுச்சமானோ கு³ணவிஸிட்ட²தங் தீ³பேதீ’’திஆதி³ (நெத்தி॰ அட்ட²॰ ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா).
Ettha ca pūjananamassanacetanāvācakena vā pūjananamassanasaddena phalūpacārattho puññamahattasaṅkhāto pūjanīyabhāvo ceva āsavakkhayañāṇapadaṭṭhānasabbaññutaññāṇādiguṇasaṅkhāto namassanīyabhāvo ca dīpakatthabhāvena pariggahetvā dīpito. Tenāha aṭṭhakathācariyo ‘‘bhagavato sadevakassa lokassa pūjanīyavandanīyabhāvo, aggapuggalabhāvo ca vuccamāno guṇavisiṭṭhataṃ dīpetī’’tiādi (netti. aṭṭha. saṅgahavāravaṇṇanā).
தாதி³ஸஸ்ஸ நரவரஸ்ஸ தாதி³ஸங் ஸாஸனவரங் கிங் யேன கேனசி விஞ்ஞெய்யந்தி வுத்தங் ‘‘விதூ³ஹீ’’தி. தேன திபிடகத⁴ரா அரியபூ⁴தா பண்டி³தா வாசகத்த²பா⁴வேன க³ஹிதா, ஸுப்படிபன்னதாதி³ஸங்க⁴கு³ணா பன வந்த³தா⁴துவசனேன வா தீ³பகத்த²பா⁴வேன வா தீ³பிதாதி. ஏவங் பரிக்³க³ஹெத்வா தீ³பிதே ரதனத்தயகு³ணே ஸந்தா⁴ய ‘‘ஏவங் பட²மகா³தா²ய ஸாதிஸயங் ரதனத்தயகு³ணபரிதீ³பனங் கத்வா’’தி (நெத்தி॰ அட்ட²॰ ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா) வக்க²தி, ந கா³தா²ய நிரவஸேஸத்தே². தத்த² ஏவந்தி ஏவங் ஸாஸனவரத³ஸ்ஸனபூ⁴தாய பட²மகா³தா²யாதி அத்தோ²வ த³ட்ட²ப்³போ³. அபரே பனாசரியா ‘‘இமாய பட²மகா³தா²ய ஏகந்ததோ அதி⁴ப்பேதானாதி⁴ப்பேதவசனானி சேவ வாசகத்த²தீ³பகத்த²விஸேஸானி ச ஸுட்டு² அவிசாரெத்வா ‘ஏவங் பட²மகா³தா²ய ஸாதிஸயங் ரதனத்தயகு³ணபரிதீ³பனங் கத்வா’தி வசனச்சா²யங் நிஸ்ஸாய ஸாதிஸயங் ரதனத்தயகு³ணபரிதீ³பனங் காதுங் ‘யங் லோகொத்யாதி³மாஹா’தி ச ஸாதிஸயரதனத்தயகு³ணே த³ஸ்ஸெந்தோ ‘யங் லோகொத்யாதி³மாஹா’தி’’ ச வத³ந்தி. தேஸங் வாதோ³ அம்ஹாகங் நக்க²மதி. காரணங் பன மயா ஹெட்டா² வுத்தானுஸாரேன ஞாதப்³ப³ந்தி அயங் பதா³னுக்கமானுரூபானுஸந்த்⁴யத்தோ².
Tādisassa naravarassa tādisaṃ sāsanavaraṃ kiṃ yena kenaci viññeyyanti vuttaṃ ‘‘vidūhī’’ti. Tena tipiṭakadharā ariyabhūtā paṇḍitā vācakatthabhāvena gahitā, suppaṭipannatādisaṅghaguṇā pana vandadhātuvacanena vā dīpakatthabhāvena vā dīpitāti. Evaṃ pariggahetvā dīpite ratanattayaguṇe sandhāya ‘‘evaṃ paṭhamagāthāya sātisayaṃ ratanattayaguṇaparidīpanaṃ katvā’’ti (netti. aṭṭha. saṅgahavāravaṇṇanā) vakkhati, na gāthāya niravasesatthe. Tattha evanti evaṃ sāsanavaradassanabhūtāya paṭhamagāthāyāti atthova daṭṭhabbo. Apare panācariyā ‘‘imāya paṭhamagāthāya ekantato adhippetānādhippetavacanāni ceva vācakatthadīpakatthavisesāni ca suṭṭhu avicāretvā ‘evaṃ paṭhamagāthāya sātisayaṃ ratanattayaguṇaparidīpanaṃ katvā’ti vacanacchāyaṃ nissāya sātisayaṃ ratanattayaguṇaparidīpanaṃ kātuṃ ‘yaṃ lokotyādimāhā’ti ca sātisayaratanattayaguṇe dassento ‘yaṃ lokotyādimāhā’ti’’ ca vadanti. Tesaṃ vādo amhākaṃ nakkhamati. Kāraṇaṃ pana mayā heṭṭhā vuttānusārena ñātabbanti ayaṃ padānukkamānurūpānusandhyattho.
அத² வா ஏகங் ஸமயங் ஜம்பு³வனஸண்டே³ நிஸீதி³த்வா ஸிஸ்ஸானங் ஹிதங் சிந்தெந்தோ, அத்தனோ அபி⁴னீஹாரஸம்பத்திங் பஸ்ஸந்தோ, ஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ன பஸங்ஸிதோ, மஹாகச்சாயனோ ஸத்தா²ரா அனுமோதி³தங் ஸாஸனாயத்தங் நவங்க³ஸ்ஸத்த²வண்ணனங் ஸோளஸஹாராதி³அனேகத்த²வித⁴ங் நெத்திப்பகரணங் ஆரப⁴ந்தோ, ‘‘யங் லோகோ’’த்யாதி³மாஹ. யதி³ ஏவங் யதா²வுத்தப்பகாரங் நெத்திப்பகரணபூ⁴தங் ஸோளஸஹாராத்யாதி³கங் ஆரபி⁴தப்³ப³ங், தங் அனாரபி⁴த்வா கஸ்மா நெத்திப்பகரணதோ ப³ஹிபூ⁴தங் ‘‘யங் லோகோ’’த்யாதி³கங் ஆரபி⁴தப்³ப³ங், ஸெய்யதா²பி அம்ப³ங் புட்டோ² லபு³ஜங் ப்³யாகரெய்ய, லபு³ஜங் புட்டோ² அம்ப³ங் ப்³யாகரெய்ய, ஏவமேவ நெத்திப்பகரணமாரப⁴ந்தோ அஞ்ஞங் ஆரப⁴தீதி? ததா²பி யஸ்ஸ யதா²வுத்தஸ்ஸ ஸாஸனவரஸ்ஸ அத்த²ஸங்வண்ணனங் யங் நெத்திப்பகரணங் காதுகாமோ யஸ்ஸ நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸயபூ⁴தங் ஸங்வண்ணேதப்³ப³ஸஹிதங், ஸங்வண்ணேதப்³ப³ங் ஏவ வா தங் ஸாஸனவரங் தாவ த³ஸ்ஸெந்தோ தங்ஜனகேன, தங்விஜானகவிதூ³ஹி ச நியமேதுங், ரதனத்தயகு³ணபரிதீ³பனஞ்ச காதுங் ‘‘யங் லோகோ’’த்யாதி³மாஹ. அயங் லீனந்தரசோத³னாஸஹிதோ அனுஸந்த்⁴யத்தோ².
Atha vā ekaṃ samayaṃ jambuvanasaṇḍe nisīditvā sissānaṃ hitaṃ cintento, attano abhinīhārasampattiṃ passanto, sammāsambuddhena pasaṃsito, mahākaccāyano satthārā anumoditaṃ sāsanāyattaṃ navaṅgassatthavaṇṇanaṃ soḷasahārādianekatthavidhaṃ nettippakaraṇaṃ ārabhanto, ‘‘yaṃ loko’’tyādimāha. Yadi evaṃ yathāvuttappakāraṃ nettippakaraṇabhūtaṃ soḷasahārātyādikaṃ ārabhitabbaṃ, taṃ anārabhitvā kasmā nettippakaraṇato bahibhūtaṃ ‘‘yaṃ loko’’tyādikaṃ ārabhitabbaṃ, seyyathāpi ambaṃ puṭṭho labujaṃ byākareyya, labujaṃ puṭṭho ambaṃ byākareyya, evameva nettippakaraṇamārabhanto aññaṃ ārabhatīti? Tathāpi yassa yathāvuttassa sāsanavarassa atthasaṃvaṇṇanaṃ yaṃ nettippakaraṇaṃ kātukāmo yassa nettippakaraṇassa visayabhūtaṃ saṃvaṇṇetabbasahitaṃ, saṃvaṇṇetabbaṃ eva vā taṃ sāsanavaraṃ tāva dassento taṃjanakena, taṃvijānakavidūhi ca niyametuṃ, ratanattayaguṇaparidīpanañca kātuṃ ‘‘yaṃ loko’’tyādimāha. Ayaṃ līnantaracodanāsahito anusandhyattho.
‘‘யங் லோகோ பூஜயதே, ஸலோகபாலோ ஸதா³ நமஸ்ஸதி ச;
‘‘Yaṃ loko pūjayate, salokapālo sadā namassati ca;
தஸ்ஸேத ஸாஸனவரங், விதூ³ஹி ஞெய்யங் நரவரஸ்ஸா’’தி. –
Tasseta sāsanavaraṃ, vidūhi ñeyyaṃ naravarassā’’ti. –
நிக்³க³ஹிதலோபங் கத்வா ரசிதா கா³தா² அரியாஸாமஞ்ஞலக்க²ணேன ஸம்பன்னா. கத²ங்? புப்³ப³ட்³டே⁴ திங்ஸ மத்தா, அபரட்³டே⁴ ஸத்தவீஸ மத்தா. ஸம்பிண்டி³தா ஸத்தபஞ்ஞாஸ மத்தாவ ப⁴வந்தி. அக்க²ரானங் பன இமிஸ்ஸங் கா³தா²யங் ஸத்ததிங்ஸ. தேஸு க³ருக்க²ரா வீஸதி, லஹுக்க²ரா ஸத்தரஸ ப⁴வந்தி. ‘‘தஸ்ஸேதங் ஸாஸனவர’’ந்தி பன ஸானுனாஸிகங் விருஜ்ஜ²தி.
Niggahitalopaṃ katvā racitā gāthā ariyāsāmaññalakkhaṇena sampannā. Kathaṃ? Pubbaḍḍhe tiṃsa mattā, aparaḍḍhe sattavīsa mattā. Sampiṇḍitā sattapaññāsa mattāva bhavanti. Akkharānaṃ pana imissaṃ gāthāyaṃ sattatiṃsa. Tesu garukkharā vīsati, lahukkharā sattarasa bhavanti. ‘‘Tassetaṃ sāsanavara’’nti pana sānunāsikaṃ virujjhati.
தத்த² நித்³தே³ஸத்தோ² அட்ட²கதா²னுஸாரேன விஜானிதப்³போ³. ஸலோகபாலோ ஸப்³போ³ ஸத்தலோகோ ஸக்கச்சங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணாதி³அனேககு³ணானுஸ்ஸரணேன வா பூஜேதப்³ப³பூஜனேன வா படிபத்திபூஜனேன வா ஸதா³ ஸப்³ப³காலேஸு ஸக்கச்சங் யங் நரவரங் பூஜயதே சேவ நமஸ்ஸதி ச, தஸ்ஸ பூஜேதப்³ப³ஸ்ஸ சேவ நமஸ்ஸிதப்³ப³ஸ்ஸ ச ஸத்து²னோ நரவரஸ்ஸ திலோகக்³க³ஸ்ஸ மயா ஸங்வண்ணேதப்³ப³ஸஹிதங், ஸங்வண்ணேதப்³ப³ங் ஏவ வா விதூ³ஹேவ ஞெய்யங் ஞாதப்³ப³ங். நிபுணஞாணகோ³சரங் ஏதங் மயா பு³த்³தி⁴யங் ட²பிதங் ஸாஸனவரங் மயா ஆரபி⁴தப்³ப³ஸ்ஸ நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸயந்தி பட²மங் ஜானிதப்³ப³ங் த³ஸ்ஸெத்வா தஸ்ஸ அத்த²ஸங்வண்ணனாபூ⁴தங் நெத்திப்பகரணங் அஹங் ஆரபி⁴ஸ்ஸாமி, தங் தும்ஹே ஸாத⁴வோ ஸுணாத² மனஸி கரோதா²தி ஸமுதா³யயோஜனா, அவயவயோஜனாபி காதப்³பா³.
Tattha niddesattho aṭṭhakathānusārena vijānitabbo. Salokapālo sabbo sattaloko sakkaccaṃ sabbaññutaññāṇādianekaguṇānussaraṇena vā pūjetabbapūjanena vā paṭipattipūjanena vā sadā sabbakālesu sakkaccaṃ yaṃ naravaraṃ pūjayate ceva namassati ca, tassa pūjetabbassa ceva namassitabbassa ca satthuno naravarassa tilokaggassa mayā saṃvaṇṇetabbasahitaṃ, saṃvaṇṇetabbaṃ eva vā vidūheva ñeyyaṃ ñātabbaṃ. Nipuṇañāṇagocaraṃ etaṃ mayā buddhiyaṃ ṭhapitaṃ sāsanavaraṃ mayā ārabhitabbassa nettippakaraṇassa visayanti paṭhamaṃ jānitabbaṃ dassetvā tassa atthasaṃvaṇṇanābhūtaṃ nettippakaraṇaṃ ahaṃ ārabhissāmi, taṃ tumhe sādhavo suṇātha manasi karothāti samudāyayojanā, avayavayojanāpi kātabbā.
கத²ங்? ‘‘ஸலோகபாலோ லோகோ’’தி விஸேஸனவிஸேஸிதப்³ப³பா⁴வேன யோஜனா. லோகபாலோ வஜ்ஜெத்வா அவஸேஸோ லோகோ ச ந ஹோதி, அத² கோ² லோகபாலஸஹிதோ லோகோதி விஸேஸேதி. ‘‘லோகோ பூஜயதே சேவ நமஸ்ஸதி சா’’தி கத்துகாரகஆக்²யாதகிரியாபா⁴வேன யோஜனா ‘‘யோ கரோதி, ஸ கத்தா’’தி வுத்தத்தா. யோ லோகோ காரகோ, ஸோ கத்தா ஹோது. யோ லோகோ பூஜயதே சேவ நமஸ்ஸதி ச, கத²ங் ஸோ கத்தாதி? ‘‘யோ கரோதி, ஸ கத்தா’’தி ஸுத்தஸ்ஸ ‘‘யோ கரோதி கிரியங் நிப்பா²தே³தி, ஸோ கிரியானிப்பா²த³கோ கத்தா’’தி அத்த²ஸம்ப⁴வதோ ஸயனபு⁴ஞ்ஜனாதி³ஸப்³ப³கிரியானிப்பா²த³கோ கத்தாயேவ ஹோதி. அயஞ்ச லோகோ பூஜனநமஸ்ஸனகிரியானிப்பா²த³கோயேவாதி. கத²ங் அயங் லோகோ கிரியானிப்பா²த³கோதி? ‘‘லோகோ’’தி ஸத்தபஞ்ஞத்தியா பரமத்த²தோ அவிஜ்ஜமானாயபி பஞ்ஞாபேதப்³போ³ ஸந்தானே பவத்தமானோ ஹத³யவத்து²னிஸ்ஸிதோ சித்துப்பாதோ³ க³ஹேதப்³போ³, ஸோ யதா²ரஹங் ஹேதாதி⁴பதிஸஹஜாதாதி³பச்சயேன பச்சயோ நிப்பா²த³கோ ப⁴வே. ஏவங் லோகஸ்ஸ கத்துகாரகபா⁴வோ விஜானிதப்³போ³தி பச்சயபச்சயுப்பன்னபா⁴வேன யோஜனா. ஏஸ நயோ தீஸு பிடகேஸுபி ஏவரூபேஸு டா²னேஸு.
Kathaṃ? ‘‘Salokapālo loko’’ti visesanavisesitabbabhāvena yojanā. Lokapālo vajjetvā avaseso loko ca na hoti, atha kho lokapālasahito lokoti viseseti. ‘‘Loko pūjayate ceva namassati cā’’ti kattukārakaākhyātakiriyābhāvena yojanā ‘‘yo karoti, sa kattā’’ti vuttattā. Yo loko kārako, so kattā hotu. Yo loko pūjayate ceva namassati ca, kathaṃ so kattāti? ‘‘Yo karoti, sa kattā’’ti suttassa ‘‘yo karoti kiriyaṃ nipphādeti, so kiriyānipphādako kattā’’ti atthasambhavato sayanabhuñjanādisabbakiriyānipphādako kattāyeva hoti. Ayañca loko pūjananamassanakiriyānipphādakoyevāti. Kathaṃ ayaṃ loko kiriyānipphādakoti? ‘‘Loko’’ti sattapaññattiyā paramatthato avijjamānāyapi paññāpetabbo santāne pavattamāno hadayavatthunissito cittuppādo gahetabbo, so yathārahaṃ hetādhipatisahajātādipaccayena paccayo nipphādako bhave. Evaṃ lokassa kattukārakabhāvo vijānitabboti paccayapaccayuppannabhāvena yojanā. Esa nayo tīsu piṭakesupi evarūpesu ṭhānesu.
‘‘யங் நரவரங் பூஜயதே சேவ நமஸ்ஸதி சா’’தி கம்மகாரகஆக்²யாதகிரியாபா⁴வேன யோஜனா ‘‘யங் கரோதி, தங் கம்ம’’ந்தி வுத்தத்தா. யங் காதப்³ப³ங், தங் கம்மங் ஹோது. யங் பூஜயதி சேவ நமஸ்ஸதி ச, கத²ங் தங் கம்மந்தி? ‘‘யங் கரோதி, தங் கம்ம’’ந்தி ஸுத்தஸ்ஸ ‘‘யங் கரோதி கிரியாய ஸம்ப³ஜ்ஜ²தி, கிரியாய ஸம்ப³ஜ்ஜி²தப்³ப³ங் கம்ம’’ந்தி அத்த²ஸம்ப⁴வதோ கரணவாசகவசனீயாதி³ஸப்³ப³கிரியாய ஸம்ப³ஜ்ஜி²தப்³ப³ங் கம்மங் ஹொத்வேவ. அயஞ்ச நரவரோ பூஜனநமஸ்ஸனகிரியாய வாசகவசனீயபா⁴வேன ஸம்ப³ஜ்ஜி²தப்³போ³யேவாதி. கத²ங் அயங் நரவரோ வசனீயோதி? பூஜனநமஸ்ஸனசேதனாய ஆரம்மணகரணவஸேன நரவரோ வசனீயோ, சேதனா வாசகா, ஏவங் வாசகவசிதப்³ப³பா⁴வோ ஹொத்வேவ. ‘‘யங் நரவர’’ந்தி பஞ்ஞத்தியா பரமத்த²தோ அவிஜ்ஜமானாயபி பஞ்ஞாபேதப்³போ³ ஸந்தானவஸேன பவத்தமானோ லோகியலோகுத்தரகு³ணஸஹிதோ க²ந்த⁴பஞ்சகோ வுத்தோ, ஸோ ஆரம்மணபச்சயேன பச்சயோ, சேதனா பச்சயுப்பன்னாதி பச்சயபச்சயுப்பன்னபா⁴வேன யோஜனா. ஏஸ நயோ தீஸு பிடகேஸு ஏவரூபேஸு டா²னேஸு.
‘‘Yaṃnaravaraṃ pūjayate ceva namassati cā’’ti kammakārakaākhyātakiriyābhāvena yojanā ‘‘yaṃ karoti, taṃ kamma’’nti vuttattā. Yaṃ kātabbaṃ, taṃ kammaṃ hotu. Yaṃ pūjayati ceva namassati ca, kathaṃ taṃ kammanti? ‘‘Yaṃ karoti, taṃ kamma’’nti suttassa ‘‘yaṃ karoti kiriyāya sambajjhati, kiriyāya sambajjhitabbaṃ kamma’’nti atthasambhavato karaṇavācakavacanīyādisabbakiriyāya sambajjhitabbaṃ kammaṃ hotveva. Ayañca naravaro pūjananamassanakiriyāya vācakavacanīyabhāvena sambajjhitabboyevāti. Kathaṃ ayaṃ naravaro vacanīyoti? Pūjananamassanacetanāya ārammaṇakaraṇavasena naravaro vacanīyo, cetanā vācakā, evaṃ vācakavacitabbabhāvo hotveva. ‘‘Yaṃ naravara’’nti paññattiyā paramatthato avijjamānāyapi paññāpetabbo santānavasena pavattamāno lokiyalokuttaraguṇasahito khandhapañcako vutto, so ārammaṇapaccayena paccayo, cetanā paccayuppannāti paccayapaccayuppannabhāvena yojanā. Esa nayo tīsu piṭakesu evarūpesu ṭhānesu.
‘‘தஸ்ஸ நரவரஸ்ஸா’’தி விஸேஸனவிஸேஸிதப்³ப³பா⁴வேன யோஜனா. நரவரோ நாம நிமந்திதப்³பா³தி³கோ ந ஹோதி, அத² கோ² பூஜேதப்³போ³ நமஸ்ஸிதப்³போ³ ஏவாதி விஸேஸேதி. தஸ்ஸ பூஜேதப்³ப³ஸ்ஸ சேவ நமஸ்ஸிதப்³ப³ஸ்ஸ ச நரவரஸ்ஸ ஸாஸனவரந்தி ஜஞ்ஞஜனகபா⁴வேன யோஜனா. ஸாஸனவரங் நாம பச்சேகபு³த்³த⁴ஸாவகபு³த்³த⁴ராஜராஜாதீ³னங் ஸாஸனவரங் ந ஹோதி, பூஜேதப்³ப³ஸ்ஸ சேவ நமஸ்ஸிதப்³ப³ஸ்ஸ ச நரவரஸ்ஸ திலோகஸ்ஸேவ ஸாஸனவரந்தி நியமேதி.
‘‘Tassa naravarassā’’ti visesanavisesitabbabhāvena yojanā. Naravaro nāma nimantitabbādiko na hoti, atha kho pūjetabbo namassitabbo evāti viseseti. Tassa pūjetabbassa ceva namassitabbassa ca naravarassa sāsanavaranti jaññajanakabhāvena yojanā. Sāsanavaraṃ nāma paccekabuddhasāvakabuddharājarājādīnaṃ sāsanavaraṃ na hoti, pūjetabbassa ceva namassitabbassa ca naravarassa tilokasseva sāsanavaranti niyameti.
‘‘விதூ³ஹி ஞெய்ய’’ந்தி கத்துகாரககிதகிரியாபா⁴வேன யோஜனா. கத்துபா⁴வோ ஹெட்டா² வுத்தோவ. ‘‘விதூ³ஹீ’’தி ஸத்தபஞ்ஞத்தியா பரமத்த²தோ அவிஜ்ஜமானாயபி பஞ்ஞாபேதப்³போ³ ஸந்தானே பவத்தமானோ ஸாஸனவரே ஸம்மோஹத⁴ங்ஸகஞாணஸஹிதோ ஹத³யவத்து²னிஸ்ஸிதோ சித்துப்பாதோ³ வுத்தோ, ஸோ யதா²ரஹங் ஹேதாதி⁴பதிஸஹஜாதாதி³பச்சயேன பச்சயோ நிப்பா²த³கோ ப⁴வே. ஞா-இதிதா⁴துயா அத்த²பூ⁴தங் ஞாணங் பச்சயுப்பன்னங் நிப்பா²தெ³ய்யங் ப⁴வே, ஏவங் பச்சயபச்சயுப்பன்னபா⁴வேன யோஜனா.
‘‘Vidūhi ñeyya’’nti kattukārakakitakiriyābhāvena yojanā. Kattubhāvo heṭṭhā vuttova. ‘‘Vidūhī’’ti sattapaññattiyā paramatthato avijjamānāyapi paññāpetabbo santāne pavattamāno sāsanavare sammohadhaṃsakañāṇasahito hadayavatthunissito cittuppādo vutto, so yathārahaṃ hetādhipatisahajātādipaccayena paccayo nipphādako bhave. Ñā-itidhātuyā atthabhūtaṃ ñāṇaṃ paccayuppannaṃ nipphādeyyaṃ bhave, evaṃ paccayapaccayuppannabhāvena yojanā.
‘‘ஞெய்யங் ஸாஸனவர’’ந்தி விஸேஸனவிஸெஸ்யபா⁴வேன யோஜனா. ஸாஸனவரங் நாம ந யேன கேனசி ஞெய்யங், அத² கோ² விதூ³ஹேவ ஸண்ஹஸுகு²மஞாணேன ஞெய்யங் ஸாஸனவரந்தி விஸேஸேதி.
‘‘Ñeyyaṃ sāsanavara’’nti visesanavisesyabhāvena yojanā. Sāsanavaraṃ nāma na yena kenaci ñeyyaṃ, atha kho vidūheva saṇhasukhumañāṇena ñeyyaṃ sāsanavaranti viseseti.
‘‘ஏதங் ஸாஸனவர’’ந்தி விஸேஸனவிஸெஸ்யபா⁴வேன யோஜனா. ஸாஸனவரங் நாம மயா பு³த்³தி⁴யங் அட்ட²பிதங் அப்பவத்தேதப்³ப³ங் ஹோதி, மயா இதா³னி நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸயபா⁴வேன பு³த்³தி⁴யங் விபரிவத்தமானங் ட²பேதப்³ப³ங் பவத்தேதப்³ப³ங் ஸாஸனவரந்தி விஸேஸேதி. ஏதங் ஸாஸனவரங் நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸயந்தி யோஜனா காதப்³பா³. தேனாஹ ‘‘ஏதங் இதா³னி அம்ஹேஹி விப⁴ஜிதப்³ப³ஹாரனயபட்டா²னவிசாரணவிஸயபூ⁴தங் ஸாஸன’’ந்தி (நெத்தி॰ அட்ட²॰ ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா). இச்சேவங் நெத்தியா பட²மகா³தா²ய ஸங்கே²பேன யோஜனத்தோ² ஸமத்தோ.
‘‘Etaṃ sāsanavara’’nti visesanavisesyabhāvena yojanā. Sāsanavaraṃ nāma mayā buddhiyaṃ aṭṭhapitaṃ appavattetabbaṃ hoti, mayā idāni nettippakaraṇassa visayabhāvena buddhiyaṃ viparivattamānaṃ ṭhapetabbaṃ pavattetabbaṃ sāsanavaranti viseseti. Etaṃ sāsanavaraṃ nettippakaraṇassa visayanti yojanā kātabbā. Tenāha ‘‘etaṃ idāni amhehi vibhajitabbahāranayapaṭṭhānavicāraṇavisayabhūtaṃ sāsana’’nti (netti. aṭṭha. saṅgahavāravaṇṇanā). Iccevaṃ nettiyā paṭhamagāthāya saṅkhepena yojanattho samatto.
தத்த² யந்தி அனியமனரவரஸ்ஸ ஸத்து²னோ வாசகங் பயோக³வந்தஸப்³ப³னாமங். அனியமோ ச பூஜனநமஸ்ஸனகிரியாய அனியமிதத்தா வுத்தோ, ந நரவரதோ அஞ்ஞஸத்தஸ்ஸ ஸம்ப⁴வதோதி. ஏஸ நயோ ஸேஸானியதேஸுபி தீஸு பிடகேஸு. லோகியந்தி எத்த² புஞ்ஞாபுஞ்ஞானி, தப்³பி³பாகோ சாதி லோகோ.எத்த² ஸத்தனிகாயே புஞ்ஞாபுஞ்ஞானி லோகியந்தி பவத்தந்தி, தப்³பி³பாகோ ச லோகியதி பவத்ததி, இதி ஸத்தனிகாயஸ்ஸ புஞ்ஞாபுஞ்ஞானங், தப்³பி³பாகஸ்ஸ ச பவத்தனஸ்ஸ ஆதா⁴ரபா⁴வதோ ‘‘எத்தா²’’திபதே³ன நித்³தி³ட்டோ² ஸத்தனிகாயோ லோகோநாம. பூஜயதேதி விக்³க³ஹவிரஹிதங் ஆக்²யாதபத³ங், ஸக்கச்சங் பூஜனங் கரோதி.
Tattha yanti aniyamanaravarassa satthuno vācakaṃ payogavantasabbanāmaṃ. Aniyamo ca pūjananamassanakiriyāya aniyamitattā vutto, na naravarato aññasattassa sambhavatoti. Esa nayo sesāniyatesupi tīsu piṭakesu. Lokiyanti ettha puññāpuññāni, tabbipāko cāti loko.Ettha sattanikāye puññāpuññāni lokiyanti pavattanti, tabbipāko ca lokiyati pavattati, iti sattanikāyassa puññāpuññānaṃ, tabbipākassa ca pavattanassa ādhārabhāvato ‘‘etthā’’tipadena niddiṭṭho sattanikāyo lokonāma. Pūjayateti viggahavirahitaṃ ākhyātapadaṃ, sakkaccaṃ pūjanaṃ karoti.
லோகங் பாலெந்தீதி லோகபாலா, புஞ்ஞாபுஞ்ஞானஞ்சேவ தப்³பி³பாகஸ்ஸ ச பவத்தனாதா⁴ரத்தா லோகா ச. கே தே? சத்தாரோ மஹாராஜானோ, இந்த³யமவருணகுவேரா வா, க²த்தியசதுமஹாராஜஸக்கஸுயாமஸந்துஸிதஸுனிம்மிதபரனிம்மிதவஸவத்திமஹாப்³ரஹ்மாத³யோ வா. பாலனஞ்செத்த² இஸ்ஸரியாதி⁴பச்சேன தங்தங்ஸத்தலோகஸ்ஸ அஞ்ஞமஞ்ஞவிஹேஸனநிவாரணாதி³ஆணாபவத்தாபனயஸபரிவாரட்டா²னந்தராதி³னிய்யாத³னா, ஸஹ லோகபாலேஹி யோ வத்ததீதி ஸலோகபாலோ. அத² வா யே ஹிரொத்தப்பா லோகங் பாலெந்தி, இதி பாலனதோ தே ஹிரொத்தப்பா லோகபாலா. தேனாஹ ப⁴க³வா ‘‘த்³வேமே, பி⁴க்க²வே, ஸுக்கா த⁴ம்மா லோகங் பாலெந்தீ’’தி (அ॰ நி॰ 2.9; இதிவு॰ 42). லோகபாலேஹி ஹிரொத்தப்பேஹி ஸமன்னாக³தோ லோகோ ஸலோகபாலோ நாம. ஹிரொத்தப்பஸம்பன்னோ ஹி ஸப்புரிஸோ லோகோ ஸக்கச்சங் ஸதா³ ஸப்³ப³காலேஸு பூஜயதி சேவ நமஸ்ஸதி ச பாபஹிரிஜிகு³ச்ச²னதோ, த⁴ம்மச்ச²ந்த³வந்ததாய ச.
Lokaṃ pālentīti lokapālā, puññāpuññānañceva tabbipākassa ca pavattanādhārattā lokā ca. Ke te? Cattāro mahārājāno, indayamavaruṇakuverā vā, khattiyacatumahārājasakkasuyāmasantusitasunimmitaparanimmitavasavattimahābrahmādayo vā. Pālanañcettha issariyādhipaccena taṃtaṃsattalokassa aññamaññavihesananivāraṇādiāṇāpavattāpanayasaparivāraṭṭhānantarādiniyyādanā, saha lokapālehi yo vattatīti salokapālo. Atha vā ye hirottappā lokaṃ pālenti, iti pālanato te hirottappā lokapālā. Tenāha bhagavā ‘‘dveme, bhikkhave, sukkā dhammā lokaṃ pālentī’’ti (a. ni. 2.9; itivu. 42). Lokapālehi hirottappehi samannāgato loko salokapālo nāma. Hirottappasampanno hi sappuriso loko sakkaccaṃ sadā sabbakālesu pūjayati ceva namassati ca pāpahirijigucchanato, dhammacchandavantatāya ca.
அஞ்ஞே பன பூஜெந்தா நமஸ்ஸந்தாபி கதா³சியேவ பூஜெந்தி நமஸ்ஸந்தி, ந ஸப்³ப³தா³தி. ஸதா³தி பூஜனநமஸ்ஸனகாலவாசகவிக்³க³ஹவிரஹிதங் விகப்பனாமங், ஸப்³ப³னாமங் வா. நமஸ்ஸதீதி விக்³க³ஹவிரஹிதங் ஆக்²யாதபத³ங், ஸக்கச்சங் நமஸ்ஸனங் கரோதி. தஸ்ஸேதாதி எத்த² தஸ்ஸாதி நியமவாசகங் பயோக³வந்தஸப்³ப³னாமங் விக்³க³ஹவிரஹிதமேவ. நியமோ ச பூஜனநமஸ்ஸனகிரியாய விஸேஸிதோ. தஸ்மா தஸ்ஸ பூஜனநமஸ்ஸனகிரியாய நியமிதப்³ப³ஸ்ஸ பூஜேதப்³ப³ஸ்ஸ நமஸ்ஸிதப்³ப³ஸ்ஸ நரவரஸ்ஸாதி அத்தோ² யுத்தோவ. ஸேஸனியமேஸு அஞ்ஞேஸுபி ஏஸேவ நயோ. ஏதந்தி ஆசரியேன விப⁴ஜிதப்³ப³ஹாரனயபட்டா²னவிசாரணவிஸயபூ⁴தஸ்ஸ ஸாஸனவரபராமஸனங் பயோக³வந்தஸப்³ப³னாமங் விக்³க³ஹவிரஹிதங்.
Aññe pana pūjentā namassantāpi kadāciyeva pūjenti namassanti, na sabbadāti. Sadāti pūjananamassanakālavācakaviggahavirahitaṃ vikappanāmaṃ, sabbanāmaṃ vā. Namassatīti viggahavirahitaṃ ākhyātapadaṃ, sakkaccaṃ namassanaṃ karoti. Tassetāti ettha tassāti niyamavācakaṃ payogavantasabbanāmaṃ viggahavirahitameva. Niyamo ca pūjananamassanakiriyāya visesito. Tasmā tassa pūjananamassanakiriyāya niyamitabbassa pūjetabbassa namassitabbassa naravarassāti attho yuttova. Sesaniyamesu aññesupi eseva nayo. Etanti ācariyena vibhajitabbahāranayapaṭṭhānavicāraṇavisayabhūtassa sāsanavaraparāmasanaṃ payogavantasabbanāmaṃ viggahavirahitaṃ.
ஸாஸதி ஏதேனாதி ஸாஸனங், ஏதேன நவவித⁴ஸுத்தந்தேன, நவவித⁴ஸுத்தந்தஸஹிதேன வா வரேன ஸப்³பே³ன ஸமத்தே² வேனெய்யே தி³ட்ட²த⁴ம்மிகஸம்பராயிகபரமத்தே²ஹி திவித⁴யானமுகே²ன யதா²ரஹங் ஸத்தே ஸாஸதி அனுஸாஸதி வினேதி. இதி ஸாஸனானுஸாஸனகிரியானுஸாரேன வேனெய்யஸத்தானங் ஜானநபடிபஜ்ஜனாதி⁴க³மஸ்ஸ காரணகரணத்தா ‘‘ஏதேனா’’தி பதே³ன நித்³தி³ட்ட²ங் நவவித⁴ஸுத்தந்தங், நவவித⁴ஸுத்தந்தஸஹிதங் வா வரங் ஸப்³ப³ங் ஸாஸனங் நாம. நவவித⁴ஸுத்தந்ததே³ஸனாய ஹி வேனெய்யானங் ஜானநங் புரிமஜானநேன பச்சி²மஜானநங், ஜானநேன படிபஜ்ஜனேன பச்சி²மபடிபஜ்ஜனேன அதி⁴க³மோ, புரிமாதி⁴க³மேன பச்சி²மாதி⁴க³மோ ஹோதி. தேன வுத்தங் ‘‘ஸத்³தா⁴ ஸீலங் ஸுதங் சாகோ³ பஞ்ஞா ஸத்³தா⁴ய ஸீலஸ்ஸ ஸுதஸ்ஸ சாக³ஸ்ஸ பஞ்ஞாயா’’தி (பட்டா²॰ 1.1.423) ச ‘‘பட²மஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸ பரிகம்மங் பட²மஸ்ஸ ஜா²னஸ்ஸ’’த்யாதி³ (பட்டா²॰ 1.1.423) ச. ஸாஸதா⁴துயா தே³ஸனாஸத்³தோ³ ச தங்ஜனகோ தே³ஸனாஞாணஸம்பயுத்தசித்துப்பாதோ³ ச முக்²யத்தோ², தங்உபனிஸ்ஸயபச்சயா வேனெய்யானங் அத்த²ஜானநபடிபஜ்ஜனஅதி⁴க³மனாதி³ காரணூபசாரத்தோ², ‘‘ஏதேனா’’தி பதே³ன வுத்தாய ஸாஸனபூ⁴தாய நாமபஞ்ஞத்தியா கரணஸத்திஸங்கா²தா உபனிஸ்ஸயபச்சயஸத்தி ப²லூபசாரத்தோ². இதி-ஸத்³தோ³பி தமேவ நாமபஞ்ஞத்தியா உபனிஸ்ஸயபச்சயஸத்திங் ஹேதுபா⁴வேன பராமஸதி, தஸ்ஸா ஸத்தியா ஆதா⁴ரபூ⁴தா நாமபஞ்ஞத்தி யு-பச்சயத்தோ². ஏஸேவ நயோ தீஸு பிடகேஸு ஏவரூபேஸு டா²னேஸு.
Sāsati etenāti sāsanaṃ, etena navavidhasuttantena, navavidhasuttantasahitena vā varena sabbena samatthe veneyye diṭṭhadhammikasamparāyikaparamatthehi tividhayānamukhena yathārahaṃ satte sāsati anusāsati vineti. Iti sāsanānusāsanakiriyānusārena veneyyasattānaṃ jānanapaṭipajjanādhigamassa kāraṇakaraṇattā ‘‘etenā’’ti padena niddiṭṭhaṃ navavidhasuttantaṃ, navavidhasuttantasahitaṃ vā varaṃ sabbaṃ sāsanaṃ nāma. Navavidhasuttantadesanāya hi veneyyānaṃ jānanaṃ purimajānanena pacchimajānanaṃ, jānanena paṭipajjanena pacchimapaṭipajjanena adhigamo, purimādhigamena pacchimādhigamo hoti. Tena vuttaṃ ‘‘saddhā sīlaṃ sutaṃ cāgo paññā saddhāya sīlassa sutassa cāgassa paññāyā’’ti (paṭṭhā. 1.1.423) ca ‘‘paṭhamassa jhānassa parikammaṃ paṭhamassa jhānassa’’tyādi (paṭṭhā. 1.1.423) ca. Sāsadhātuyā desanāsaddo ca taṃjanako desanāñāṇasampayuttacittuppādo ca mukhyattho, taṃupanissayapaccayā veneyyānaṃ atthajānanapaṭipajjanaadhigamanādi kāraṇūpacārattho, ‘‘etenā’’ti padena vuttāya sāsanabhūtāya nāmapaññattiyā karaṇasattisaṅkhātā upanissayapaccayasatti phalūpacārattho. Iti-saddopi tameva nāmapaññattiyā upanissayapaccayasattiṃ hetubhāvena parāmasati, tassā sattiyā ādhārabhūtā nāmapaññatti yu-paccayattho. Eseva nayo tīsu piṭakesu evarūpesu ṭhānesu.
ஏகந்தனிய்யானட்டே²ன, அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணகு³ணதாய ச உத்தமட்டே²ன வரங் உத்தமங், பரியத்திஸாஸனம்ஹி ப²லனிய்யாத³னதோ, மக்³க³னிய்யானஹேதுபா⁴வதோ ச நிய்யானட்டே²ன, ஸாவகாதீ³ஹி அஜனியத்தா அஸாதா⁴ரணட்டே²ன ச உத்தமட்டே²ன வரங், வரிதப்³ப³ந்தி வா வரங். யதா²வுத்தஸ்ஸ ஸாஸனஸ்ஸ பண்டி³தேஹி அபி⁴பத்தி²தஸமித்³தி⁴ஹேதுதாய வரிதப்³ப³த்தா பத்தே²தப்³ப³த்தா ஸாஸனவரங் நாம, யதா²வுத்தட்டே²ன வா ஸாஸனஞ்ச தங் வரஞ்சாதி ஸாஸனவரங். ச-ஸத்³தே³ன ஸத்திபே⁴த³ங், தங்-ஸத்³தே³ன அத்தா²பே⁴த³ங் தெ³ஸ்ஸேதி.
Ekantaniyyānaṭṭhena, anaññasādhāraṇaguṇatāya ca uttamaṭṭhena varaṃ uttamaṃ, pariyattisāsanamhi phalaniyyādanato, magganiyyānahetubhāvato ca niyyānaṭṭhena, sāvakādīhi ajaniyattā asādhāraṇaṭṭhena ca uttamaṭṭhena varaṃ, varitabbanti vā varaṃ. Yathāvuttassa sāsanassa paṇḍitehi abhipatthitasamiddhihetutāya varitabbattā patthetabbattā sāsanavaraṃ nāma, yathāvuttaṭṭhena vā sāsanañca taṃ varañcāti sāsanavaraṃ. Ca-saddena sattibhedaṃ, taṃ-saddena atthābhedaṃ desseti.
வித³ந்தீதி விதூ³. யே பண்டி³தா யதா²ஸபா⁴வதோ கம்மகம்மப²லானி, குஸலாதி³பே⁴தே³ ச த⁴ம்மே வித³ந்தி, இதி வித³னதோ தே பண்டி³தா விதூ³ நாம, தேஹி. ஞாதப்³ப³ந்தி ஞெய்யங். ஞா-தா⁴துயா நிப்பரியாயதோ ஆரம்மணிகங் ஞாணங் வுத்தங், டா²னூபசாரதோ ஸாஸனவரஸ்ஸ ஆரம்மணபச்சயபா⁴வோ த³ஸ்ஸிதோ, இதி-ஸத்³தே³ன ஆரம்மணபச்சயபா⁴வோ பராமஸிதோ. தஸ்ஸ இதி-ஸத்³தே³ன பராமஸிதப்³ப³ஸ்ஸ ஆரம்மணபச்சயபா⁴வஸ்ஸ ஆதா⁴ரங் ஸாஸனவரங் ண்ய-பச்சயத்தோ²தி த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஞாணங் அரஹதீதி வா ஞெய்யங், விதூ³னங் ஞாணங் ஜானநங் ஆரம்மணபா⁴வேன அரஹதீதி அத்தோ². இமஸ்மிங் நயே தத்³தி⁴தபத³ங் த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Vidantīti vidū. Ye paṇḍitā yathāsabhāvato kammakammaphalāni, kusalādibhede ca dhamme vidanti, iti vidanato te paṇḍitā vidū nāma, tehi. Ñātabbanti ñeyyaṃ. Ñā-dhātuyā nippariyāyato ārammaṇikaṃ ñāṇaṃ vuttaṃ, ṭhānūpacārato sāsanavarassa ārammaṇapaccayabhāvo dassito, iti-saddena ārammaṇapaccayabhāvo parāmasito. Tassa iti-saddena parāmasitabbassa ārammaṇapaccayabhāvassa ādhāraṃ sāsanavaraṃ ṇya-paccayatthoti daṭṭhabbaṃ. Ñāṇaṃ arahatīti vā ñeyyaṃ, vidūnaṃ ñāṇaṃ jānanaṃ ārammaṇabhāvena arahatīti attho. Imasmiṃ naye taddhitapadaṃ daṭṭhabbaṃ.
நரதி நேதீதி நரோ. யோ புரிஸோ அத்தானங் இத்தீ²னங் உச்சட்டா²னங் நரதி நேதி, இதி நரனதோ நயனதோ ஸோ புரிஸோ நரோ நாம. ஸோ ஹி புத்தபூ⁴தோபி மாதுயா பிதுட்டா²னே திட்ட²தி, கனிட்ட²பா⁴துபூ⁴தோபி ஜெட்ட²ப⁴கி³னீனங் பிதுட்டா²னே திட்ட²தி. அத² வா நரிதப்³போ³ நேதப்³போ³தி நரோ. ஸோ ஹி ஜாதகாலதோ பட்டா²ய யாவ அத்தனோ ஸபா⁴வேன அத்தானங் தா⁴ரேதுங் ஸமத்தோ² ந ஹோதி, தாவ பரேஹி நேதப்³போ³, ந ததா² அஞ்ஞோ திரச்சா²னாதி³கோதி. எத்த² பன ஸத்து²விஸயதாய நரதி வேனெய்யஸத்தேதி நரோதி அத்தோ² அதி⁴ப்பேதோ. ஸத்தா² ஹி ஸத்தே அபாயாதி³தோ ஸுக³திங் வா மக்³க³ப²லனிப்³பா³னங் வா நேதீதி. ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணாதி³அனேககு³ணஸமன்னாக³தத்தா வரோ உத்தமோ, வரிதப்³போ³ பத்தே²தப்³போ³தி வா வரோ, திலோகக்³கோ³. பகதியா உச்சட்டா²னட்டோ² நரோ கு³ணுத்தமேன ஸமன்னாக³தோ வரோ, நரோ ச ஸோ வரோ சாதி நரவரோ. ச-த-ஸத்³தா³னங் அத்த²பே⁴தோ³ வுத்தோவ, விஸேஸனபரபத³ஸமாஸோயங். யேன வுத்தங் ‘‘அக்³க³புக்³க³லஸ்ஸாதி அத்தோ²’’தி (நெத்தி॰ அட்ட²॰ ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா). அஞ்ஞே பன ‘‘நரானங், நரேஸு வா வரோதி நரவரோ’’தி வத³ந்தி, தங் வசனங் ‘‘அக்³க³புக்³க³லஸ்ஸாதி அத்தோ²’’தி (நெத்தி॰ அட்ட²॰ ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா) அட்ட²கதா²வசனேன விருஜ்ஜ²தி மஞ்ஞே. தஸ்ஸ நரவரஸ்ஸாதி. இச்சேவங் நெத்திப்பகரணஸ்ஸ ஆதி³கா³தா²ய ஸமாஸேன ச வசனத்தோ² ஸமத்தோ.
Narati netīti naro. Yo puriso attānaṃ itthīnaṃ uccaṭṭhānaṃ narati neti, iti naranato nayanato so puriso naro nāma. So hi puttabhūtopi mātuyā pituṭṭhāne tiṭṭhati, kaniṭṭhabhātubhūtopi jeṭṭhabhaginīnaṃ pituṭṭhāne tiṭṭhati. Atha vā naritabbo netabboti naro. So hi jātakālato paṭṭhāya yāva attano sabhāvena attānaṃ dhāretuṃ samattho na hoti, tāva parehi netabbo, na tathā añño tiracchānādikoti. Ettha pana satthuvisayatāya narati veneyyasatteti naroti attho adhippeto. Satthā hi satte apāyādito sugatiṃ vā maggaphalanibbānaṃ vā netīti. Sabbaññutaññāṇādianekaguṇasamannāgatattā varo uttamo, varitabbo patthetabboti vā varo, tilokaggo. Pakatiyā uccaṭṭhānaṭṭho naro guṇuttamena samannāgato varo, naro ca so varo cāti naravaro. Ca-ta-saddānaṃ atthabhedo vuttova, visesanaparapadasamāsoyaṃ. Yena vuttaṃ ‘‘aggapuggalassāti attho’’ti (netti. aṭṭha. saṅgahavāravaṇṇanā). Aññe pana ‘‘narānaṃ, naresu vā varoti naravaro’’ti vadanti, taṃ vacanaṃ ‘‘aggapuggalassāti attho’’ti (netti. aṭṭha. saṅgahavāravaṇṇanā) aṭṭhakathāvacanena virujjhati maññe. Tassa naravarassāti. Iccevaṃ nettippakaraṇassa ādigāthāya samāsena ca vacanattho samatto.
ஸரூபத்தோ² யோஜனத்த²வசனத்தா²னுஸாரேன விஜானிதப்³போ³. ததா²பி விஸுங் ஸுட்டு² ஜானநத்தா²ய புன வத்தப்³போ³. ‘‘ய’’ந்தி பத³ஸ்ஸ அனஞ்ஞஸாதா⁴ரணஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணாதி³அனேககு³ணஸம்பன்னோ ஸலோகபாலேன லோகேன பூஜேதப்³போ³ சேவ நமஸ்ஸிதப்³போ³ ச ஸாஸனவரதே³ஸகோ திலோகக்³கோ³ ஸரூபத்தோ². ‘‘லோகோ’’தி பத³ஸ்ஸ யதா²வுத்தலோகபாலஸஹிதோ ஸத்³தா⁴சாகா³தி³ஸம்பன்னோ ஸப்³ப³ஸத்தலோகோ ஸரூபத்தோ². லோகஸத்³தோ³ ஏகவசனயுத்தோபி ஜாதிஸத்³த³த்தா நிரவஸேஸதோ ஸத்தே ஸங்க³ண்ஹாதி யதா² ‘‘மஹாஜனோ’’தி. காமஞ்செத்த² லோகஸத்³தோ³ ‘‘லோகவிதூ³’’த்யாதீ³ஸு ஸங்கா²ரபா⁴ஜனேஸுபி பவத்தோ, பூஜனநமஸ்ஸனகிரியாஸாத⁴னத்தா பன ஸத்தலோகேவ வாசகபா⁴வேன பவத்தோதி. தேனாஹ ‘‘பூஜனகிரியாயொக்³யபூ⁴ததாவஸேனா’’தி (நெத்தி॰ அட்ட²॰ ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா).
Sarūpattho yojanatthavacanatthānusārena vijānitabbo. Tathāpi visuṃ suṭṭhu jānanatthāya puna vattabbo. ‘‘Ya’’nti padassa anaññasādhāraṇasabbaññutaññāṇādianekaguṇasampanno salokapālena lokena pūjetabbo ceva namassitabbo ca sāsanavaradesako tilokaggo sarūpattho. ‘‘Loko’’ti padassa yathāvuttalokapālasahito saddhācāgādisampanno sabbasattaloko sarūpattho. Lokasaddo ekavacanayuttopi jātisaddattā niravasesato satte saṅgaṇhāti yathā ‘‘mahājano’’ti. Kāmañcettha lokasaddo ‘‘lokavidū’’tyādīsu saṅkhārabhājanesupi pavatto, pūjananamassanakiriyāsādhanattā pana sattalokeva vācakabhāvena pavattoti. Tenāha ‘‘pūjanakiriyāyogyabhūtatāvasenā’’ti (netti. aṭṭha. saṅgahavāravaṇṇanā).
பூஜயதேதி எத்த² பூஜனகிரியாய முக்²யதோ பூஜனஸங்கா²தோ பூஜெந்தானங் சித்துப்பாதோ³ ஸரூபத்தோ², ப²லூபசாரேன தங்சித்துப்பாத³ஸ்ஸ ஆரம்மணபகதூபனிஸ்ஸயபூ⁴தா வுத்தப்பகாரா ஸப்³பே³ பு³த்³த⁴கு³ணா ஸரூபத்தா². தே-விப⁴த்திபச்சயஸ்ஸ பூஜனகிரியாஸாத⁴கோ வுத்தப்பகாரோ லோகோ ச ஸரூபத்தோ², ஏவங் ஸதி அத்த²பே⁴தா³பா⁴வதோ த்³வீஸு வாசகேஸு ஏகோவ வாசகோ வத்தப்³போ³, கஸ்மா ஏகஸ்மிங் அத்தே² த்³வே வாசகா வுத்தாதி? நாயங் தோ³ஸோ த்³வின்னங் வாசகானங் ஸாமஞ்ஞவிஸேஸவாசகத்தா. லோகஸத்³தோ³ ஹி பூஜனகிரியாஸாத⁴கோ, அஞ்ஞகிரியாஸாத⁴கோ ச வத³தீதி ஸாமஞ்ஞவாசகோ ச ஹோதி. பூஜயதே-ஸத்³தோ³ லோகபூஜனஇத்தி²பூஜனபுரிஸபூஜனதிரச்சா²னபூஜனாதி³கிரியாஸாத⁴கஞ்ச வத³தீதி ஸாமஞ்ஞவாசகோ . தஸ்மா பூஜயதே-ஸத்³தோ³ லோகஸத்³த³ஸ்ஸ ஸரூபத்தோ², பூஜனகிரியாஸாத⁴கோ ச ந அஞ்ஞகிரியாஸாத⁴கோதி நியமேதி. லோகஸத்³தோ³ ச பூஜயதேஸத்³த³ஸ்ஸ ஸரூபத்தோ² பூஜனகிரியாஸாத⁴கோ. லோகோ பன பூஜனகிரியாஸாத⁴கோ இத்தி²புரிஸதிரச்சா²னாதி³கோதி நியமேதி. தீஸு பிடகேஸு அஞ்ஞேஸுபி ஏவரூபேஸு டா²னேஸு ஏஸேவ நயோ.
Pūjayateti ettha pūjanakiriyāya mukhyato pūjanasaṅkhāto pūjentānaṃ cittuppādo sarūpattho, phalūpacārena taṃcittuppādassa ārammaṇapakatūpanissayabhūtā vuttappakārā sabbe buddhaguṇā sarūpatthā. Te-vibhattipaccayassa pūjanakiriyāsādhako vuttappakāro loko ca sarūpattho, evaṃ sati atthabhedābhāvato dvīsu vācakesu ekova vācako vattabbo, kasmā ekasmiṃ atthe dve vācakā vuttāti? Nāyaṃ doso dvinnaṃ vācakānaṃ sāmaññavisesavācakattā. Lokasaddo hi pūjanakiriyāsādhako, aññakiriyāsādhako ca vadatīti sāmaññavācako ca hoti. Pūjayate-saddo lokapūjanaitthipūjanapurisapūjanatiracchānapūjanādikiriyāsādhakañca vadatīti sāmaññavācako . Tasmā pūjayate-saddo lokasaddassa sarūpattho, pūjanakiriyāsādhako ca na aññakiriyāsādhakoti niyameti. Lokasaddo ca pūjayatesaddassa sarūpattho pūjanakiriyāsādhako. Loko pana pūjanakiriyāsādhako itthipurisatiracchānādikoti niyameti. Tīsu piṭakesu aññesupi evarūpesu ṭhānesu eseva nayo.
‘‘ஸலோகபாலோ’’தி பத³ஸ்ஸ யதா²வுத்தஸெட்ட²லோகபாலஸஹக³தோ, பூஜனநமஸ்ஸனகிரியாஸாத⁴கோ ச ஸத்தனிகாயோ ஸரூபத்தோ². ‘‘ஸதா³’’தி பத³ஸ்ஸ ரத்திதி³வஸகாலோ அதீதப⁴க³வதோ த⁴ரமானகாலோ ததோ பரகாலோ அபி⁴னீஹாரதோ யாவ ஸாஸனந்தரதா⁴னா காலோ ததோ பரகாலோ ஸரூபத்தோ². ஸோ பன அனாக³தபு³த்³து⁴ப்பஜ்ஜனகாலோ அதீதஸம்மாஸம்பு³த்³தே⁴ இதா³னி பூஜயந்தி நமஸ்ஸந்தி விய பூஜயிஸ்ஸதி சேவ நமஸ்ஸிஸ்ஸதி ச. நமஸ்ஸதீதி எத்த² நமஸ்ஸனகிரியாய முக்²யதோ நமஸ்ஸனஸங்கா²தோ சித்துப்பாதோ³ ஸரூபத்தோ², ப²லூபசாரேன தங்சித்துப்பாத³ஸ்ஸ ஆரம்மணபகதூபனிஸ்ஸயபூ⁴தா வுத்தப்பகாரா ஸப்³பே³ பு³த்³த⁴கு³ணா ஸரூபத்தோ². தி-விப⁴த்திபச்சயஸ்ஸ நமஸ்ஸனகிரியாஸாத⁴கோ யதா²வுத்தஸத்தனிகாயோ லோகோ ச ஸரூபத்தோ², அத்த²பே⁴தா³பா⁴வேபி த்³வின்னங் வாசகானங் பவத்தபா⁴வோ ஹெட்டா² வுத்தோவ. ‘‘சா’’தி பத³ஸ்ஸ இதே⁴கச்சோ பூஜெந்தோபி ந நமஸ்ஸதி, நமஸ்ஸந்தோபி ந பூஜேதி ச, அயங் பன ஸத்தனிகாயோ லோகோ பூஜயதி சேவ நமஸ்ஸதி சாதி ஸமுச்சயத்தோ² ஸரூபத்தோ².
‘‘Salokapālo’’ti padassa yathāvuttaseṭṭhalokapālasahagato, pūjananamassanakiriyāsādhako ca sattanikāyo sarūpattho. ‘‘Sadā’’ti padassa rattidivasakālo atītabhagavato dharamānakālo tato parakālo abhinīhārato yāva sāsanantaradhānā kālo tato parakālo sarūpattho. So pana anāgatabuddhuppajjanakālo atītasammāsambuddhe idāni pūjayanti namassanti viya pūjayissati ceva namassissati ca. Namassatīti ettha namassanakiriyāya mukhyato namassanasaṅkhāto cittuppādo sarūpattho, phalūpacārena taṃcittuppādassa ārammaṇapakatūpanissayabhūtā vuttappakārā sabbe buddhaguṇā sarūpattho. Ti-vibhattipaccayassa namassanakiriyāsādhako yathāvuttasattanikāyo loko ca sarūpattho, atthabhedābhāvepi dvinnaṃ vācakānaṃ pavattabhāvo heṭṭhā vuttova. ‘‘Cā’’ti padassa idhekacco pūjentopi na namassati, namassantopi na pūjeti ca, ayaṃ pana sattanikāyo loko pūjayati ceva namassati cāti samuccayattho sarūpattho.
தஸ்ஸாதி எத்த² தங்-ஸத்³த³ஸ்ஸ ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணாதி³அனேககு³ணஸமன்னாக³தோ பூஜேதப்³போ³ நமஸ்ஸிதப்³போ³ திலோகக்³கோ³ ஸத்தா² ஸரூபத்தோ², ச²ட்டீ²விப⁴த்தியா ஜனகஸ்ஸ நரவரஸ்ஸ ஜஞ்ஞேன ஸாஸனவரேன ஸம்ப³ந்தோ⁴ பதா⁴னஸரூபத்தோ², ஜஞ்ஞஸாஸனவரஸ்ஸ ஜனகேன நரவரேன ஸம்ப³ந்தோ⁴ அபதா⁴னஸரூபத்தோ². தீஸு பிடகேஸு ஏவரூபேஸு அஞ்ஞேஸுபி ஏஸேவ நயோ.
Tassāti ettha taṃ-saddassa sabbaññutaññāṇādianekaguṇasamannāgato pūjetabbo namassitabbo tilokaggo satthā sarūpattho, chaṭṭhīvibhattiyā janakassa naravarassa jaññena sāsanavarena sambandho padhānasarūpattho, jaññasāsanavarassa janakena naravarena sambandho apadhānasarūpattho. Tīsu piṭakesu evarūpesu aññesupi eseva nayo.
‘‘ஏத’’ந்தி பத³ஸ்ஸ ஆசரியேன விப⁴ஜிதப்³ப³ஹாரனயபட்டா²னவிசாரணவிஸயபூ⁴தங் ஸாஸனங் ஸரூபத்தோ². ‘‘ஸாஸனவர’’ந்தி பத³ஸ்ஸாபி தமேவ ஸரூபத்தோ², ஏதங் ஸாஸனவரங் பரியத்திபடிபத்திபடிவேத⁴பே⁴தே³ன திவித⁴ம்பி பரியத்திஸாஸனமேவ ஸப்³ப³ஸாஸனமூலபூ⁴தத்தா, நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸயபூ⁴தத்தா ச விஸேஸதோ அதி⁴ப்பேதங் தஸ்ஸ மூலபூ⁴தபா⁴வதோ வினயஸங்வண்ணனாதீ³ஸு ப³ஹூபகாரேன த³ஸ்ஸிதோதி அம்ஹேஹி ந வத்தப்³போ³. வத³ந்தோபி அஞ்ஞங் ரசிதப்³ப³ங் ரசிதுங் அஸமத்தோ²வ ஹுத்வா வத³தீதி க³ஹிதப்³போ³ வதெ³ய்ய.
‘‘Eta’’nti padassa ācariyena vibhajitabbahāranayapaṭṭhānavicāraṇavisayabhūtaṃ sāsanaṃ sarūpattho. ‘‘Sāsanavara’’nti padassāpi tameva sarūpattho, etaṃ sāsanavaraṃ pariyattipaṭipattipaṭivedhabhedena tividhampi pariyattisāsanameva sabbasāsanamūlabhūtattā, nettippakaraṇassa visayabhūtattā ca visesato adhippetaṃ tassa mūlabhūtabhāvato vinayasaṃvaṇṇanādīsu bahūpakārena dassitoti amhehi na vattabbo. Vadantopi aññaṃ racitabbaṃ racituṃ asamatthova hutvā vadatīti gahitabbo vadeyya.
தங் பன பரியத்திஸாஸனங் விமுத்திரஸவஸேன ஏகவித⁴ங், த⁴ம்மவினயவஸேன து³வித⁴ங், வினயபிடகஸுத்தந்தபிடகஅபி⁴த⁴ம்மபிடகவஸேன திவித⁴ங் , ஆணாதே³ஸனாவோஹாரதே³ஸனாபரமத்த²தே³ஸனாவஸேன திவித⁴ங், யதா²பராத⁴ஸாஸனாயதா²னுலோமஸாஸனாயதா²த⁴ம்மஸாஸனாபே⁴தே³னபி திவித⁴ங், ஸங்வராஸங்வரகதா²தி³ட்டி²வினிவேட²னகதா²னாமரூபபரிச்சே²த³கதா²பே⁴தே³னபி திவித⁴ங். எத்த² ச தே³ஸனா தே³ஸகாதீ⁴னா, ஸாஸனங் ஸாஸிதப்³பா³யத்தங், கதா² கதே²தப்³ப³த்தா²பெக்கா²தி விஸேஸோ. தீ³க⁴னிகாயோ, மஜ்ஜி²மனிகாயோ, ஸங்யுத்தனிகாயோ, அங்கு³த்தரனிகாயோ, கு²த்³த³கனிகாயோதி நிகாயபே⁴தே³ன பன பஞ்சவித⁴ங்; ஸுத்தகெ³ய்யவெய்யாகரணகா³தா²உதா³னஇதிவுத்தகஜாதகஅப்³பு⁴தத⁴ம்மவேத³ல்லபே⁴தே³ன பன நவவித⁴ங்; த⁴ம்மக்க²ந்த⁴பே⁴தே³ன பன சதுராஸீதித⁴ம்மக்க²ந்த⁴ஸஹஸ்ஸவித⁴ங்; ‘‘ஸங்கிலேஸபா⁴கி³யவாஸனாபா⁴கி³யனிப்³பே³த⁴பா⁴கி³யஅஸெக்க²பா⁴கி³யாதி அமிஸ்ஸானி சத்தாரி; ஸங்கிலேஸபா⁴கி³யவாஸனாபா⁴கி³யஸங்கிலேஸபா⁴கி³யனிப்³பே³த⁴ பா⁴கி³யஸங்கிலேஸபா⁴கி³யஅஸெக்க²பா⁴கி³யவாஸனாபா⁴கி³யனிப்³பே³த⁴பா⁴கி³யாதி மிஸ்ஸகது³கானி சத்தாரி; ஸங்கிலேஸபா⁴கி³யவாஸனாபா⁴கி³யஅஸெக்க²பா⁴கி³யஸங்கிலேஸபா⁴கி³யவாஸனா பா⁴கி³யனிப்³பே³த⁴பா⁴கி³யாதி மிஸ்ஸகதிகானி த்³வே; தண்ஹாஸங்கிலேஸதி³ட்டி²ஸங்கிலேஸது³ச்சரிதஸங்கிலேஸதண்ஹாவோதா³னபா⁴கி³யதி³ட்டி²வ- உதா³னபா⁴கி³யது³ச்சரிதவோதா³னபா⁴கி³யாதிசா²’’தி (நெத்தி॰ 89) ஸோளஸன்னங் ஸுத்தானங் பே⁴தே³ன ஸோளஸவித⁴ங்; ‘‘லோகியலோகுத்தரலோகியலோகுத்தரஸத்தாதி⁴ட்டா²னத⁴ம்மாதி⁴ட்டா²னஸத்தத⁴ம்மாதி⁴ட்டா²னஞாணஞெய்ய- ஞாணஞெய்யத³ஸ்ஸனபா⁴வனாத³ஸ்ஸனபா⁴வனாஸகவசனபரவசனஸகவசனபரவசன விஸ்ஸஜ்ஜனீயஅவிஸ்ஸஜ்ஜனீயவிஸ்ஸஜ்ஜனீயஅவிஸ்ஸஜ்ஜனீயகம்மவிபாககம்மவிபாககுஸல அகுஸலகுஸலாகுஸலஅனுஞ்ஞாதபடிக்கி²த்தஅனுஞ்ஞாதபடிக்கி²த்தத²வஸ்ஸ பே⁴தே³ன அட்ட²வீஸதிவித⁴’’ந்தி (நெத்தி॰ 112) ஏவமாதி³ப³ஹுவித⁴ங் பரியத்திஸாஸனங் நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸேஸதோ விஸயங். தஸ்ஸ விஸயபா⁴வே ஸதி படிபத்திபடிவேத⁴ஸங்கா²தங் ஸாஸனத்³வயம்பி தம்மூலகத்தா விஸயங் ஹோதி பரியாயதோதி த³ட்ட²ப்³ப³ங்.
Taṃ pana pariyattisāsanaṃ vimuttirasavasena ekavidhaṃ, dhammavinayavasena duvidhaṃ, vinayapiṭakasuttantapiṭakaabhidhammapiṭakavasena tividhaṃ , āṇādesanāvohāradesanāparamatthadesanāvasena tividhaṃ, yathāparādhasāsanāyathānulomasāsanāyathādhammasāsanābhedenapi tividhaṃ, saṃvarāsaṃvarakathādiṭṭhiviniveṭhanakathānāmarūpaparicchedakathābhedenapi tividhaṃ. Ettha ca desanā desakādhīnā, sāsanaṃ sāsitabbāyattaṃ, kathā kathetabbatthāpekkhāti viseso. Dīghanikāyo, majjhimanikāyo, saṃyuttanikāyo, aṅguttaranikāyo, khuddakanikāyoti nikāyabhedena pana pañcavidhaṃ; suttageyyaveyyākaraṇagāthāudānaitivuttakajātakaabbhutadhammavedallabhedena pana navavidhaṃ; dhammakkhandhabhedena pana caturāsītidhammakkhandhasahassavidhaṃ; ‘‘saṃkilesabhāgiyavāsanābhāgiyanibbedhabhāgiyaasekkhabhāgiyāti amissāni cattāri; saṃkilesabhāgiyavāsanābhāgiyasaṃkilesabhāgiyanibbedha bhāgiyasaṃkilesabhāgiyaasekkhabhāgiyavāsanābhāgiyanibbedhabhāgiyāti missakadukāni cattāri; saṃkilesabhāgiyavāsanābhāgiyaasekkhabhāgiyasaṃkilesabhāgiyavāsanā bhāgiyanibbedhabhāgiyāti missakatikāni dve; taṇhāsaṃkilesadiṭṭhisaṃkilesaduccaritasaṃkilesataṇhāvodānabhāgiyadiṭṭhiva- udānabhāgiyaduccaritavodānabhāgiyātichā’’ti (netti. 89) soḷasannaṃ suttānaṃ bhedena soḷasavidhaṃ; ‘‘lokiyalokuttaralokiyalokuttarasattādhiṭṭhānadhammādhiṭṭhānasattadhammādhiṭṭhānañāṇañeyya- ñāṇañeyyadassanabhāvanādassanabhāvanāsakavacanaparavacanasakavacanaparavacana vissajjanīyaavissajjanīyavissajjanīyaavissajjanīyakammavipākakammavipākakusala akusalakusalākusalaanuññātapaṭikkhittaanuññātapaṭikkhittathavassa bhedena aṭṭhavīsatividha’’nti (netti. 112) evamādibahuvidhaṃ pariyattisāsanaṃ nettippakaraṇassa visesato visayaṃ. Tassa visayabhāve sati paṭipattipaṭivedhasaṅkhātaṃ sāsanadvayampi tammūlakattā visayaṃ hoti pariyāyatoti daṭṭhabbaṃ.
‘‘விதூ³ஹீ’’தி பத³ஸ்ஸ யதா²வுத்தஸாஸனவரஸ்ஸ ஸபரஸந்தானபவத்தனபவத்தாபனாதி³வஸேன விஜானநஸமத்தோ² ஸண்ஹஸுகு²மஞாணாதி³கு³ணஸம்பன்னோ கல்யாணபுது²ஜ்ஜனஸோதாபன்னாதி³கோ புக்³க³லோ ஸரூபத்தோ². ‘‘ஞெய்ய’’ந்தி பத³ஸ்ஸ தாதி³ஸேஹி விதூ³ஹி ஸண்ஹஸுகு²மஞாணாதி³னா விஜானிதப்³ப³ங் ஸாஸனவரங் ஸரூபத்தோ². ‘‘நரவரஸ்ஸா’’தி பத³ஸ்ஸ ஏகவிதா⁴தி³பே⁴த³ஸ்ஸ ஸாஸனவரஸ்ஸ ஜனகோ அனேககு³ணஸம்பன்னோ திலோகக்³கோ³ ஸரூபத்தோ². இச்சேவங் நெத்தியா ஆதி³கா³தா²ய ஸரூபத்தோ² ஸங்கே²பேன விஜானிதப்³போ³.
‘‘Vidūhī’’ti padassa yathāvuttasāsanavarassa saparasantānapavattanapavattāpanādivasena vijānanasamattho saṇhasukhumañāṇādiguṇasampanno kalyāṇaputhujjanasotāpannādiko puggalo sarūpattho. ‘‘Ñeyya’’nti padassa tādisehi vidūhi saṇhasukhumañāṇādinā vijānitabbaṃ sāsanavaraṃ sarūpattho. ‘‘Naravarassā’’ti padassa ekavidhādibhedassa sāsanavarassa janako anekaguṇasampanno tilokaggo sarūpattho. Iccevaṃ nettiyā ādigāthāya sarūpattho saṅkhepena vijānitabbo.
ஏவங் தஸ்ஸா அனுஸந்த்⁴யாதீ³னங் ஜானிதப்³ப³பா⁴வே ஸதிபி அஜானந்தோ விய புச்சி²த்வா தோ³ஸங் ஆரோபெத்வா பரிஹாரவஸேனாபி க³ம்பீ⁴ராதி⁴ப்பாயஸ்ஸ அனாகுலஸ்ஸ விஸேஸஜானநங் ப⁴விஸ்ஸதி. தஸ்மா புச்சி²த்வா தோ³ஸங் ரோபெத்வா பரிஹாரவஸேன க³ம்பீ⁴ராதி⁴ப்பாயங் ஸம்பிண்டெ³த்வா கத²யிஸ்ஸங். அம்ஹாகாசரிய கிமத்த²ங் ‘‘யங் லோகோ’’த்யாதி³மாஹ? நெத்திப்பகரணங் காதுங். ஏவங் ஸதி நெத்திப்பகரணபூ⁴தங் ‘‘ஸோளஸஹாரா நெத்தி’’த்யாதி³கங் ஏவ வத்தப்³ப³ங், கஸ்மா தங் அவத்வா ததோ நெத்திப்பகரணதோ அஞ்ஞங் ‘‘யங் லோகோ பூஜயதே’’த்யாதி³மாஹ. ஸெய்யதா²பி ஸமுத்³த³ங் க³ச்ச²ந்தோ ஹிமவந்தங் க³ச்ச²தி, ஹிமவந்தங் க³ச்ச²ந்தோ ஸமுத்³த³ங் க³ச்ச²தி, ஏவமேவ நெத்திப்பகரணங் கரொந்தோ ஸாஸனவரத³ஸ்ஸனங் கரோதீதி? ஸச்சங், ததா²பி யஸ்ஸ ஸங்வண்ணனங் நெத்திப்பகரணங் காதுகாமோ தங் ஸாஸனவரங் பட²மங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘யங் லோகோ’’த்யாதி³மாஹ. ஏவங் ஸதி ‘‘ஏதங் ஸாஸனவர’’ந்தி எத்தகமேவ வத்தப்³ப³ங், கஸ்மா ‘‘யங் லோகோ’’த்யாதி³ வுத்தந்தி? தங் ஸாஸனவரங் ஜனகேன நரவரேன நியமெத்வா தோ²மேதுங் வுத்தங். ததா²பி ‘‘தஸ்ஸ நரவரஸ்ஸா’’தி எத்தகமேவ வத்தப்³ப³ங், கஸ்மா ‘‘யங் லோகோ’’த்யாதி³ வுத்தந்தி? தங் ஜனகங் நரவரங் லோகபாலேன லோகஸெட்டே²ன ஸத்³தி⁴ங் ஸப்³பே³ன லோகேன பூஜனீயனமஸ்ஸனீயபா⁴வேன தோ²மேதுங் ‘‘யங் லோகோ’’த்யாதி³ வுத்தங். பூஜெந்தாபி வந்தி³த்வா பூஜெந்தி, தஸ்மா ‘‘பூஜயதே’’தி எத்தகமேவ வத்தப்³ப³ந்தி? ததா²பி கேசி கேஸஞ்சி பூஜாஸக்காராதீ³னி கரொந்தாபி தேஸங் அபாகடகு³ணதாய நமக்காரங் ந கரொந்தி. ஏவங் ப⁴க³வதோ யதா²பூ⁴தஅப்³பு⁴க்³க³தஸத்³த³தாய பன ப⁴க³வந்தங் பூஜெத்வாபி வந்த³தியேவாதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘நமஸ்ஸதி சா’’தி வுத்தங். பூஜெந்தோ, நமஸ்ஸந்தோ ச ந கதா³சியேவ, அத² கோ² ஸப்³ப³காலந்தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸதா³’’தி வுத்தங். தாதி³ஸஸ்ஸ நரவரஸ்ஸ தாதி³ஸங் ஸாஸனவரங் ஸண்ஹஸுகு²மஞாணஸம்பன்னேஹி விதூ³ஹேவ ஸுகு²மஞாணேனேவ ஞெய்யந்தி ஸாஸனவரங் தோ²மேதுங் ‘‘விதூ³ஹி ஞெய்ய’’ந்தி வுத்தங்.
Evaṃ tassā anusandhyādīnaṃ jānitabbabhāve satipi ajānanto viya pucchitvā dosaṃ āropetvā parihāravasenāpi gambhīrādhippāyassa anākulassa visesajānanaṃ bhavissati. Tasmā pucchitvā dosaṃ ropetvā parihāravasena gambhīrādhippāyaṃ sampiṇḍetvā kathayissaṃ. Amhākācariya kimatthaṃ ‘‘yaṃ loko’’tyādimāha? Nettippakaraṇaṃ kātuṃ. Evaṃ sati nettippakaraṇabhūtaṃ ‘‘soḷasahārā netti’’tyādikaṃ eva vattabbaṃ, kasmā taṃ avatvā tato nettippakaraṇato aññaṃ ‘‘yaṃ loko pūjayate’’tyādimāha. Seyyathāpi samuddaṃ gacchanto himavantaṃ gacchati, himavantaṃ gacchanto samuddaṃ gacchati, evameva nettippakaraṇaṃ karonto sāsanavaradassanaṃ karotīti? Saccaṃ, tathāpi yassa saṃvaṇṇanaṃ nettippakaraṇaṃ kātukāmo taṃ sāsanavaraṃ paṭhamaṃ dassetuṃ ‘‘yaṃ loko’’tyādimāha. Evaṃ sati ‘‘etaṃ sāsanavara’’nti ettakameva vattabbaṃ, kasmā ‘‘yaṃ loko’’tyādi vuttanti? Taṃ sāsanavaraṃ janakena naravarena niyametvā thometuṃ vuttaṃ. Tathāpi ‘‘tassa naravarassā’’ti ettakameva vattabbaṃ, kasmā ‘‘yaṃ loko’’tyādi vuttanti? Taṃ janakaṃ naravaraṃ lokapālena lokaseṭṭhena saddhiṃ sabbena lokena pūjanīyanamassanīyabhāvena thometuṃ ‘‘yaṃ loko’’tyādi vuttaṃ. Pūjentāpi vanditvā pūjenti, tasmā ‘‘pūjayate’’ti ettakameva vattabbanti? Tathāpi keci kesañci pūjāsakkārādīni karontāpi tesaṃ apākaṭaguṇatāya namakkāraṃ na karonti. Evaṃ bhagavato yathābhūtaabbhuggatasaddatāya pana bhagavantaṃ pūjetvāpi vandatiyevāti dassetuṃ ‘‘namassati cā’’ti vuttaṃ. Pūjento, namassanto ca na kadāciyeva, atha kho sabbakālanti dassetuṃ ‘‘sadā’’ti vuttaṃ. Tādisassa naravarassa tādisaṃ sāsanavaraṃ saṇhasukhumañāṇasampannehi vidūheva sukhumañāṇeneva ñeyyanti sāsanavaraṃ thometuṃ ‘‘vidūhi ñeyya’’nti vuttaṃ.
எத்த² ச ‘‘பூஜயதே, நமஸ்ஸதீ’’தி ஏதேஹி பூஜனநமஸ்ஸனகிரியாய ஹேதுபூ⁴தா ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணாத³யோ அனேகே லோகியலோகுத்தரகு³ணா பகாஸிதா ஹொந்தி தே கு³ணே ஆக³ம்ம ஸப்³ப³லோகஸ்ஸ பூஜனநமஸ்ஸனசேதனாய பவத்தனதோ. தேஸு ஹி கிஞ்சி ஸரூபதோ, கிஞ்சி அனுமானதோ ஸாரிபுத்தத்தே²ராத³யோ அனுஸ்ஸரந்தி, பூஜெந்தி, நமஸ்ஸந்தி. தேன வுத்தங் ‘‘அனுஸ்ஸரேத² ஸம்பு³த்³த⁴’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 1.249). ஏகதே³ஸகு³ணாபி பூஜாரஹா நமஸ்ஸனாரஹா, கஸ்மா ஸப்³பே³பி கு³ணா பகாஸிதாதி? ஸப்³ப³கு³ணத³ஸ்ஸனேன போ³தி⁴ஸம்பா⁴ரஸம்ப⁴ரணமஹாகருணாயோக³ஸங்கா²தஹேதுஞாணபஹான- ஆனுபா⁴வரூபகாயஸம்பத்திஸங்கா²தப²லஹிதஜ்ஜா²ஸயிந்த்³ரிய- பாககாலாக³மனதே³ஸனாஞாணஸங்கா²தஸத்து- பகாரஸம்பதா³வஸேன தோ²மனா த³ஸ்ஸிதா. தேன அத்தஹிதபடிபத்தி, பரஹிதபடிபத்தி ச நிருபக்கிலேஸூபக³மனாபக³மனஞ்ச லோகஸமஞ்ஞானுபபவத்தி, தத³னதிதா⁴வனஞ்ச சரணஸம்பத்தி, விஜ்ஜாஸம்பத்தி ச அத்தாதி⁴பதிதா, த⁴ம்மாதி⁴பதிதா ச லோகனாத²அத்தனாத²தா ச புப்³ப³காரிகதஞ்ஞுதா ச அபரந்தபதா, அனத்தந்தபதா ச பு³த்³த⁴கரணத⁴ம்மபு³த்³த⁴பா⁴வஸித்³தி⁴ ச பரதாரணஅத்ததாரணஞ்ச ஸத்தானுக்³க³ஹசித்ததா, த⁴ம்மவிரத்தசித்ததா ச பகாஸிதா ப⁴வந்தி. தேன ஸப்³ப³ப்பகாரேன அனுத்தரத³க்கி²ணெய்யதாஉத்தமபூஜனீயனமஸ்ஸனீயபா⁴வபூஜனநமஸ்ஸனகிரியாய ச கெ²த்தங்க³தபா⁴வங் பகாஸேதி. தேன பூஜனகனமஸ்ஸனகானங் யதி²ச்சி²தப்³ப³பயோஜனஸம்பத்தி பகாஸிதாதி ஸப்³ப³கு³ணா பகாஸிதாதி.
Ettha ca ‘‘pūjayate, namassatī’’ti etehi pūjananamassanakiriyāya hetubhūtā sabbaññutaññāṇādayo aneke lokiyalokuttaraguṇā pakāsitā honti te guṇe āgamma sabbalokassa pūjananamassanacetanāya pavattanato. Tesu hi kiñci sarūpato, kiñci anumānato sāriputtattherādayo anussaranti, pūjenti, namassanti. Tena vuttaṃ ‘‘anussaretha sambuddha’’nti (saṃ. ni. 1.249). Ekadesaguṇāpi pūjārahā namassanārahā, kasmā sabbepi guṇā pakāsitāti? Sabbaguṇadassanena bodhisambhārasambharaṇamahākaruṇāyogasaṅkhātahetuñāṇapahāna- ānubhāvarūpakāyasampattisaṅkhātaphalahitajjhāsayindriya- pākakālāgamanadesanāñāṇasaṅkhātasattu- pakārasampadāvasena thomanā dassitā. Tena attahitapaṭipatti, parahitapaṭipatti ca nirupakkilesūpagamanāpagamanañca lokasamaññānupapavatti, tadanatidhāvanañca caraṇasampatti, vijjāsampatti ca attādhipatitā, dhammādhipatitā ca lokanāthaattanāthatā ca pubbakārikataññutā ca aparantapatā, anattantapatā ca buddhakaraṇadhammabuddhabhāvasiddhi ca paratāraṇaattatāraṇañca sattānuggahacittatā, dhammavirattacittatā ca pakāsitā bhavanti. Tena sabbappakārena anuttaradakkhiṇeyyatāuttamapūjanīyanamassanīyabhāvapūjananamassanakiriyāya ca khettaṅgatabhāvaṃ pakāseti. Tena pūjanakanamassanakānaṃ yathicchitabbapayojanasampatti pakāsitāti sabbaguṇā pakāsitāti.
ஆதி³கல்யாணதாதி³கு³ணஸம்பத்தியா வரங் அக்³க³ங் உத்தமங், நிபுணஞாணகோ³சரதாய பண்டி³தவேத³னீயஞ்ச, தஸ்மா ‘‘வரங் ஞெய்ய’’ந்தி வசனேஹி ஸ்வாக்கா²ததாத³யோ ஸப்³பே³ த⁴ம்மகு³ணா பகாஸிதா. அரியஸச்சபடிவேதே⁴ன ஸமுக்³கா⁴தகிலேஸஸம்மோஹாயேவ பரமத்த²தோ பண்டி³தா பா³ல்யாதி³ஸமதிக்கமனதோ, தஸ்மா பா⁴விதலோகுத்தரமக்³கா³, ஸச்சி²கதஸாமஞ்ஞப²லா ச புக்³க³லா விஸேஸதோ ‘‘விதூ³’’தி வுச்சந்தி. தே ஹி யதா²வுத்தஸாஸனவரங் அவிபரீததோ ஞாதுங், நேதுஞ்ச ஸபரஸந்தானே ஸக்குணந்தி. தஸ்மா யே ஸுப்படிபன்னதாத³யோ அனேகேஹி ஸுத்தபதே³ஹி ஸங்வண்ணிதா, தே அரியஸங்க⁴கு³ணாபி நிரவஸேஸதோ ‘‘விதூ³ஹீ’’தி பதே³ன பகாஸிதாதி. ஏவங் நெத்தியா பட²மகா³தா²ய ‘‘ஏதங் ஸாஸனவர’’ந்தி பதே³ன ஸாஸனத்தயங் ஸங்க³ண்ஹித்வா தத்த² இதரேஸங் த்³வின்னங் அதி⁴க³மூபாயபா⁴வதோ ஸப்³ப³ஸாஸனமூலபூ⁴தஸ்ஸ, அத்தனோ நெத்திப்பகரணஸ்ஸ ச விஸயபூ⁴தஸ்ஸ பரியத்திஸாஸனவரஸ்ஸ த³ஸ்ஸனமுகே²ன ஸப்³பே³ ரதனத்தயகு³ணாபி தோ²மனாவஸேன நயதோவ பகாஸிதா ஹொந்தி. நயதோ ஹி த³ஸ்ஸிதா ஸப்³பே³ கு³ணா நிரவஸேஸா க³ஹிதா ப⁴வந்தி, ந ஸரூபதோ. தேனாஹ ப⁴க³வந்தங் ட²பெத்வா பஞ்ஞவந்தானங் அக்³க³பூ⁴தோ த⁴ம்மஸேனாபதிஸாரிபுத்தத்தே²ரோபி பு³த்³த⁴கு³ணபரிச்சே²த³னமனுயுத்தோ ‘‘அபிச மே த⁴ம்மன்வயோ விதி³தோ’’தி (தீ³॰ நி॰ 2.146) ப⁴க³வதாபி –
Ādikalyāṇatādiguṇasampattiyā varaṃ aggaṃ uttamaṃ, nipuṇañāṇagocaratāya paṇḍitavedanīyañca, tasmā ‘‘varaṃ ñeyya’’nti vacanehi svākkhātatādayo sabbe dhammaguṇā pakāsitā. Ariyasaccapaṭivedhena samugghātakilesasammohāyeva paramatthato paṇḍitā bālyādisamatikkamanato, tasmā bhāvitalokuttaramaggā, sacchikatasāmaññaphalā ca puggalā visesato ‘‘vidū’’ti vuccanti. Te hi yathāvuttasāsanavaraṃ aviparītato ñātuṃ, netuñca saparasantāne sakkuṇanti. Tasmā ye suppaṭipannatādayo anekehi suttapadehi saṃvaṇṇitā, te ariyasaṅghaguṇāpi niravasesato ‘‘vidūhī’’ti padena pakāsitāti. Evaṃ nettiyā paṭhamagāthāya ‘‘etaṃ sāsanavara’’nti padena sāsanattayaṃ saṅgaṇhitvā tattha itaresaṃ dvinnaṃ adhigamūpāyabhāvato sabbasāsanamūlabhūtassa, attano nettippakaraṇassa ca visayabhūtassa pariyattisāsanavarassa dassanamukhena sabbe ratanattayaguṇāpi thomanāvasena nayatova pakāsitā honti. Nayato hi dassitā sabbe guṇā niravasesā gahitā bhavanti, na sarūpato. Tenāha bhagavantaṃ ṭhapetvā paññavantānaṃ aggabhūto dhammasenāpatisāriputtattheropi buddhaguṇaparicchedanamanuyutto ‘‘apica me dhammanvayo vidito’’ti (dī. ni. 2.146) bhagavatāpi –
‘‘ஏவங் அசிந்தியா பு³த்³தா⁴, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா அசிந்தியா;
‘‘Evaṃ acintiyā buddhā, buddhadhammā acintiyā;
அசிந்தியே பஸன்னானங், விபாகோ ஹோதி அசிந்தியோ’’தி. (அப॰ தே²ர 1.1.82; நெத்தி॰ 95) –
Acintiye pasannānaṃ, vipāko hoti acintiyo’’ti. (apa. thera 1.1.82; netti. 95) –
கா³தா² வுத்தா. தத்த² பு³த்³த⁴த⁴ம்மாதி பு³த்³த⁴கு³ணா. அம்ஹாகங் பன யாவஜீவங் ரதனத்தயகு³ணபரிதீ³பனே அதிஉஸ்ஸாஹந்தானம்பி ஸரூபதோ நீஹரித்வா த³ஸ்ஸேதுங் அஸமத்த²பா⁴வோ பகே³வ பண்டி³தேஹி வேதி³தப்³போ³தி.
Gāthā vuttā. Tattha buddhadhammāti buddhaguṇā. Amhākaṃ pana yāvajīvaṃ ratanattayaguṇaparidīpane atiussāhantānampi sarūpato nīharitvā dassetuṃ asamatthabhāvo pageva paṇḍitehi veditabboti.
இச்சேவங் –
Iccevaṃ –
‘‘யங் லோகோ பூஜயதே, ஸலோகபாலோ ஸதா³ நமஸ்ஸதி ச;
‘‘Yaṃ loko pūjayate, salokapālo sadā namassati ca;
தஸ்ஸேத ஸாஸனவரங், விதூ³ஹி ஞெய்யங் நரவரஸ்ஸா’’தி. –
Tasseta sāsanavaraṃ, vidūhi ñeyyaṃ naravarassā’’ti. –
நிக்³க³ஹிதலோபவஸேன வுத்தாய கா³தா²ய ஸங்கே²பேன கதி²தோ அனுஸந்த்⁴யாதி³கோ ஸமத்தோதி.
Niggahitalopavasena vuttāya gāthāya saṅkhepena kathito anusandhyādiko samattoti.
‘‘யங் லோகோ பூஜயதே, ஸ லோகபாலோ ஸதா³ நமஸ்ஸதி ச;
‘‘Yaṃ loko pūjayate, sa lokapālo sadā namassati ca;
தங் தஸ்ஸ ஸாஸனவரங், விதூ³ஹி ஞெய்யங் நரவரஸ்ஸா’’தி. –
Taṃ tassa sāsanavaraṃ, vidūhi ñeyyaṃ naravarassā’’ti. –
கா³த²ங் அபரே பட²ந்தி. தஸ்ஸாபி அனுஸந்த்⁴யத்தோ² வுத்தனயோவ. யோஜனத்தோ² பன விஸேஸோ. தத்த² ஹி ஸலோகபாலோ லோகோ யஸ்ஸ ஸத்து²னோ நரவரஸ்ஸ யங் ஸாஸனவரங் ஸங்வண்ணேதப்³ப³ஸஹிதங், ஸங்வண்ணேதப்³ப³ங் ஏவ வா பூஜயதே சேவ நமஸ்ஸதி ச, தஸ்ஸ லோகபாலஸ்ஸ ஸத்து²னோ தங் பூஜேதப்³ப³ங், நமஸ்ஸிதப்³ப³ஞ்ச விதூ³ஹேவ விஞ்ஞாதப்³ப³ங், ஏதங் ஸாஸனவரங் நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸயந்தி க³ஹேதப்³ப³ந்தி யோஜனா. யோஜனாகாரோபி ஹெட்டா² வுத்தனயோவ.
Gāthaṃ apare paṭhanti. Tassāpi anusandhyattho vuttanayova. Yojanattho pana viseso. Tattha hi salokapālo loko yassa satthuno naravarassa yaṃ sāsanavaraṃ saṃvaṇṇetabbasahitaṃ, saṃvaṇṇetabbaṃ eva vā pūjayate ceva namassati ca, tassa lokapālassa satthuno taṃ pūjetabbaṃ, namassitabbañca vidūheva viññātabbaṃ, etaṃ sāsanavaraṃ nettippakaraṇassa visayanti gahetabbanti yojanā. Yojanākāropi heṭṭhā vuttanayova.
விக்³க³ஹத்தோ²பி விஸேஸோ. இமஸ்மிஞ்ஹி நயே லோகங் பாலெந்தீதி லோகபாலா, யதா²வுத்தசதுமஹாராஜாத³யோ. தேஹி லோகபாலேஹி ஸஹிதங் ஸப்³ப³லோகங் பாலேதி லோகக்³க³னாயகத்தாதி லோகபாலோதி ப⁴க³வாபி லோகபாலஸத்³தே³ன வுத்தோ. ஸோ ஹி ‘‘தஸ்ஸா’’தி எத்த² தங்-ஸத்³தே³ன பராமஸீயதி, தஸ்மா தஸ்ஸ லோகபாலஸ்ஸ ஸத்து²னோ நரவரஸ்ஸாதி அத்தோ² க³ஹிதோ. யதி³ ஏவங் லோகபாலோ கு³ணீபூ⁴தோ அபதா⁴னோ பதா⁴னபூ⁴தங் லோகங் விஸேஸெத்வா வினிவத்தோ, கத²ங் தங்-ஸத்³தே³ன பராமஸீயதீதி? லோகவிஸேஸகோ ஸமானோபி ஸாஸனவராபெக்க²தாய ஜனகஸாமிபா⁴வேன ஸம்ப³ந்தி⁴விஸேஸபூ⁴தத்தா பதா⁴னபூ⁴தோ விய பராமஸீயதீதி. ப⁴க³வா ஸாஸனவரஸ்ஸ ஸாமிபா⁴வேன க³ஹிதோ. கத²ங் ஸாஸனவரஸ்ஸ ஸாமீ ப⁴க³வா ஸாஸனவரங் பூஜயதீதி? ந சாயங் விரோதோ⁴. பு³த்³தா⁴ ஹி ப⁴க³வந்தோ த⁴ம்மக³ருனோ, தே ஸப்³ப³காலங் த⁴ம்மமபசயமானாவ விஹரந்தீதி. பு³த்³தா⁴னஞ்ஹி த⁴ம்மக³ருத⁴ம்மாபசயமானபா⁴வோ ‘‘யங்னூனாஹங்…பே॰… தமேவ த⁴ம்மங் ஸக்கத்வா க³ருங் கத்வா மானெத்வா பூஜெத்வா உபனிஸ்ஸாய விஹரெய்ய’’ந்தி (அ॰ நி॰ 4.21) வுத்தோ, தஸ்மா லோகபாலோ ப⁴க³வா ஸாஸனவரங் பூஜயதீதி த³ட்ட²ப்³போ³. ஏவங் ஸதி லோகபாலோ ப⁴க³வா ஸாஸனவரங் பூஜயதீதி அத்தோ² யுத்தோ ஹோது, கத²ங் லோகபாலோ ப⁴க³வா ஸாஸனவரங் நமஸ்ஸதீதி யுத்தோதி? யுத்தோவ ‘‘நமஸ்ஸதீ’’தி பத³ஸ்ஸ க³ருகரணேன தன்னின்னபோணபப்³பா⁴ரோதி அத்த²ஸ்ஸாபி லப்³ப⁴னதோ. ப⁴க³வா ஹி த⁴ம்மக³ருதாய ஸப்³ப³காலங் த⁴ம்மனின்னபோணபப்³பா⁴ரபா⁴வேன விஹரதீதி. வுத்தஞ்ஹேதங் ‘‘யேன ஸுத³ங் நிச்சகப்பங் விஹராமீ’’திஆதி³. ஸேஸமெத்த² ஹெட்டா² வுத்தனயேன வா ஸங்வண்ணனாஸு வுத்தனயேன வா ஞாதப்³ப³ந்தி அம்ஹேஹி ந வித்தா²ரீயதி.
Viggahatthopi viseso. Imasmiñhi naye lokaṃ pālentīti lokapālā, yathāvuttacatumahārājādayo. Tehi lokapālehi sahitaṃ sabbalokaṃ pāleti lokagganāyakattāti lokapāloti bhagavāpi lokapālasaddena vutto. So hi ‘‘tassā’’ti ettha taṃ-saddena parāmasīyati, tasmā tassa lokapālassa satthuno naravarassāti attho gahito. Yadi evaṃ lokapālo guṇībhūto apadhāno padhānabhūtaṃ lokaṃ visesetvā vinivatto, kathaṃ taṃ-saddena parāmasīyatīti? Lokavisesako samānopi sāsanavarāpekkhatāya janakasāmibhāvena sambandhivisesabhūtattā padhānabhūto viya parāmasīyatīti. Bhagavā sāsanavarassa sāmibhāvena gahito. Kathaṃ sāsanavarassa sāmī bhagavā sāsanavaraṃ pūjayatīti? Na cāyaṃ virodho. Buddhā hi bhagavanto dhammagaruno, te sabbakālaṃ dhammamapacayamānāva viharantīti. Buddhānañhi dhammagarudhammāpacayamānabhāvo ‘‘yaṃnūnāhaṃ…pe… tameva dhammaṃ sakkatvā garuṃ katvā mānetvā pūjetvā upanissāya vihareyya’’nti (a. ni. 4.21) vutto, tasmā lokapālo bhagavā sāsanavaraṃ pūjayatīti daṭṭhabbo. Evaṃ sati lokapālo bhagavā sāsanavaraṃ pūjayatīti attho yutto hotu, kathaṃ lokapālo bhagavā sāsanavaraṃ namassatīti yuttoti? Yuttova ‘‘namassatī’’ti padassa garukaraṇena tanninnapoṇapabbhāroti atthassāpi labbhanato. Bhagavā hi dhammagarutāya sabbakālaṃ dhammaninnapoṇapabbhārabhāvena viharatīti. Vuttañhetaṃ ‘‘yena sudaṃ niccakappaṃ viharāmī’’tiādi. Sesamettha heṭṭhā vuttanayena vā saṃvaṇṇanāsu vuttanayena vā ñātabbanti amhehi na vitthārīyati.
ஏவங் பட²மகா³தா²ய ‘‘ஸாஸனவர’’ந்தி பதே³ன திவித⁴ம்பி ஸாஸனங் ஸங்க³ண்ஹித்வா தத்த² பரியத்திஸாஸனமேவ அத்தனோ நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸயங் நியமெத்வா த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘த்³வாத³ஸ பதா³னி’’த்யாதி³மாஹ. அத² வா பட²மகா³தா²ய ரதனத்தயதோ²மனேன ஸஹ நெத்திப்பகரணதாவிஸயங் ஸாஸனவரங் ஆசரியேன த³ஸ்ஸிதங், ‘‘தஸ்ஸ ஸாஸனவரங் கிங் ஸப்³ப³ங்யேவ நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸயங், உதா³ஹு பரியத்திஸாஸனமேவா’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா பரியத்திஸாஸனபூ⁴தங் ஸுத்தமேவாதி த³ஸ்ஸெந்தோ ‘‘த்³வாத³ஸ பதா³னி ஸுத்த’’ந்திஆதி³மாஹ. தத்த² ‘‘ஸாஸனவர’’ந்தி ஸாமஞ்ஞேன வுத்தம்பி பரியத்திஸுத்தமேவ ஸாஸனவரந்தி க³ஹேதப்³ப³ந்தி அத்தோ². ‘‘தங் பன கதிவித⁴’’ந்தி வத்தப்³ப³த்தா ‘‘த்³வாத³ஸ பதா³னீ’’தி வுத்தங், ஸங்கே²பதோ பபே⁴தே³ன த்³வாத³ஸவித⁴ந்தி அத்தோ². பபே⁴த³தோ த்³வாத³ஸவித⁴ம்பி ப்³யஞ்ஜனபத³அத்த²பத³தோ பன து³வித⁴மேவாதி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தங் ஸப்³ப³ங் ப்³யஞ்ஜனஞ்ச அத்தோ² சா’’தி வுத்தங். ‘‘தஸ்மிங் த்³வயே ஏகமேவ ஸரூபதோ நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸயந்தி விஞ்ஞெய்யங், உதா³ஹு உப⁴ய’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³த்தா உப⁴யந்தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘தங் விஞ்ஞெய்யங் உப⁴ய’’ந்தி வுத்தங். வசனவசனீயபா⁴வேன ஸம்ப³ந்தே⁴ யஸ்மிங் ப்³யஞ்ஜனே, அத்தே² ச ‘‘ஸுத்த’’ந்தி வோஹாரோ பவத்தோ, தங் உப⁴யங் ஸரூபதோ நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸயந்தி விஞ்ஞெய்யந்தி அத்தோ². ‘‘கிந்தி விஞ்ஞெய்ய’’ந்தி வத்தப்³ப³த்தா ‘‘கோ அத்தோ², ப்³யஞ்ஜனங் கதம’’ந்தி வுத்தங். இத³ங் வுத்தங் ஹோதி – ச²ப்³யஞ்ஜனபத³ச²அத்த²பத³பே⁴தே³ன த்³வாத³ஸவித⁴ங் ப்³யஞ்ஜனபத³அத்த²பத³வஸேன து³வித⁴ங் ஸப்³ப³பரியத்திஸங்கா²தங் ஸுத்தங் மம நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸயங் ஸாஸனவரந்தி ஞாதப்³ப³ங். ஸரூபதோ புச்சி²த்வா அத்த²பத³ங், ப்³யஞ்ஜனபத³ஞ்ச ஸரூபதோ ஞாதப்³ப³ந்தி.
Evaṃ paṭhamagāthāya ‘‘sāsanavara’’nti padena tividhampi sāsanaṃ saṅgaṇhitvā tattha pariyattisāsanameva attano nettippakaraṇassa visayaṃ niyametvā dassento ‘‘dvādasa padāni’’tyādimāha. Atha vā paṭhamagāthāya ratanattayathomanena saha nettippakaraṇatāvisayaṃ sāsanavaraṃ ācariyena dassitaṃ, ‘‘tassa sāsanavaraṃ kiṃ sabbaṃyeva nettippakaraṇassa visayaṃ, udāhu pariyattisāsanamevā’’ti pucchitabbattā pariyattisāsanabhūtaṃ suttamevāti dassento ‘‘dvādasa padāni sutta’’ntiādimāha. Tattha ‘‘sāsanavara’’nti sāmaññena vuttampi pariyattisuttameva sāsanavaranti gahetabbanti attho. ‘‘Taṃ pana katividha’’nti vattabbattā ‘‘dvādasa padānī’’ti vuttaṃ, saṅkhepato pabhedena dvādasavidhanti attho. Pabhedato dvādasavidhampi byañjanapadaatthapadato pana duvidhamevāti dassetuṃ ‘‘taṃ sabbaṃ byañjanañca attho cā’’ti vuttaṃ. ‘‘Tasmiṃ dvaye ekameva sarūpato nettippakaraṇassa visayanti viññeyyaṃ, udāhu ubhaya’’nti pucchitabbattā ubhayanti dassetuṃ ‘‘taṃ viññeyyaṃ ubhaya’’nti vuttaṃ. Vacanavacanīyabhāvena sambandhe yasmiṃ byañjane, atthe ca ‘‘sutta’’nti vohāro pavatto, taṃ ubhayaṃ sarūpato nettippakaraṇassa visayanti viññeyyanti attho. ‘‘Kinti viññeyya’’nti vattabbattā ‘‘ko attho, byañjanaṃ katama’’nti vuttaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – chabyañjanapadachaatthapadabhedena dvādasavidhaṃ byañjanapadaatthapadavasena duvidhaṃ sabbapariyattisaṅkhātaṃ suttaṃ mama nettippakaraṇassa visayaṃ sāsanavaranti ñātabbaṃ. Sarūpato pucchitvā atthapadaṃ, byañjanapadañca sarūpato ñātabbanti.
ஏவங் பட²மகா³தா²ய ‘‘ஸாஸனவர’’ந்தி வுத்தஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ பரியத்திபா⁴வஞ்சேவ அத்த²பத³ப்³யஞ்ஜனபத³பா⁴வேன வேதி³தப்³ப³த்தஞ்ச த³ஸ்ஸெத்வா இதா³னி தஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ பவிசயூபாயங் நெத்திப்பகரணங் பத³த்த²விபா⁴கே³ன த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸோளஸஹாரா’’த்யாதி³மாஹ. அத² வா து³தியகா³தா²ய நெத்திப்பகரணஸ்ஸ விஸயங் ஸாஸனவரங் நியமெத்வா த³ஸ்ஸிதங், ‘‘நெத்தி நாம கதமா, கதிவிதா⁴’’தி புச்சி²தப்³ப³த்தா நெத்தினாம எத்திகாதி ஸங்கே²பதோ த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸோளஸஹாரா’’த்யாதி³மாஹ. தத்த² தஸ்ஸ ஸாஸனஸ்ஸ ஸுத்தஸ்ஸ அத்த²பரியெட்டி² நெத்திஸங்வண்ணனா மயா மஹாகச்சாயனேன நித்³தி³ட்டா² நெத்தி நாம ஸோளஸஹாரஸமுதா³யா பஞ்சனயஸமுதா³யா அட்டா²ரஸமூலபத³ஸமுதா³யாதி விஜானிதப்³பா³தி.
Evaṃ paṭhamagāthāya ‘‘sāsanavara’’nti vuttassa suttassa pariyattibhāvañceva atthapadabyañjanapadabhāvena veditabbattañca dassetvā idāni tassa suttassa pavicayūpāyaṃ nettippakaraṇaṃ padatthavibhāgena dassetuṃ ‘‘soḷasahārā’’tyādimāha. Atha vā dutiyagāthāya nettippakaraṇassa visayaṃ sāsanavaraṃ niyametvā dassitaṃ, ‘‘netti nāma katamā, katividhā’’ti pucchitabbattā nettināma ettikāti saṅkhepato dassetuṃ ‘‘soḷasahārā’’tyādimāha. Tattha tassa sāsanassa suttassa atthapariyeṭṭhi nettisaṃvaṇṇanā mayā mahākaccāyanena niddiṭṭhā netti nāma soḷasahārasamudāyā pañcanayasamudāyā aṭṭhārasamūlapadasamudāyāti vijānitabbāti.
தே ஹாராத³யோ கேனட்டே²ன நெத்தி நாம? வேனெய்யஸத்தே அரியத⁴ம்மங் நேதீதி நெத்தீதி ஏவமாதி³ அத்தோ² ஸங்வண்ணனாஸு (நெத்தி॰ அட்ட²॰ க³ந்தா²ரம்ப⁴கதா²) வுத்தோவ. இமாய ததியகா³தா²யபி ‘‘மஹாகச்சானேன நித்³தி³ட்டா²’’தி பாடோ² ஸுந்த³ரோ. ‘‘மஹாகச்சாயனேன நித்³தி³ட்டா²’’தி வா பாடோ², ந ஸுந்த³ரோ. லக்க²ணஞ்ஹி மயா ஹெட்டா² வுத்தந்தி. ‘‘ஸோளஸஹாராதி³ஸமுதா³யா நெத்தீ’’தி வுத்தா, தே ஹாரா ஸுத்தஸ்ஸ ப்³யஞ்ஜனவிசயோ வா ஹொந்தி, அத்த²விசயோ வா, நயா ச ப்³யஞ்ஜனவிசயோ வா ஹொந்தி, அத்த²விசயோ வாதி விசாரணாயங் ஸதி ‘‘இமே இமஸ்ஸ விசயோ’’தி நியமெத்வா த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஹாரா ப்³யஞ்ஜனவிசயோ’’திஆதி³மாஹ. தத்த² ஹாரா ஸுத்தஸ்ஸ ப்³யஞ்ஜனவிசயோ ஹொந்தி, ந அத்த²விசயோ ஸோளஸஹாரானங் மூலபத³னித்³தா⁴ரணங் வஜ்ஜெத்வா ப்³யஞ்ஜனமுகே²னேவ ஸங்வண்ணனாபா⁴வதோ. தயோ பன நயா ஸுத்தஸ்ஸ அத்த²விசயோ ஹொந்தி, திண்ணங் நயானங் மூலபத³ஸங்கா²தஅவிஜ்ஜாதி³ஸபா⁴வத⁴ம்மனித்³தா⁴ரணமுகே²னேவ ஸுத்தஸ்ஸ அத்த²ஸங்வண்ணனாபா⁴வதோதி.
Te hārādayo kenaṭṭhena netti nāma? Veneyyasatte ariyadhammaṃ netīti nettīti evamādi attho saṃvaṇṇanāsu (netti. aṭṭha. ganthārambhakathā) vuttova. Imāya tatiyagāthāyapi ‘‘mahākaccānena niddiṭṭhā’’ti pāṭho sundaro. ‘‘Mahākaccāyanena niddiṭṭhā’’ti vā pāṭho, na sundaro. Lakkhaṇañhi mayā heṭṭhā vuttanti. ‘‘Soḷasahārādisamudāyā nettī’’ti vuttā, te hārā suttassa byañjanavicayo vā honti, atthavicayo vā, nayā ca byañjanavicayo vā honti, atthavicayo vāti vicāraṇāyaṃ sati ‘‘ime imassa vicayo’’ti niyametvā dassetuṃ ‘‘hārā byañjanavicayo’’tiādimāha. Tattha hārā suttassa byañjanavicayo honti, na atthavicayo soḷasahārānaṃ mūlapadaniddhāraṇaṃ vajjetvā byañjanamukheneva saṃvaṇṇanābhāvato. Tayo pana nayā suttassa atthavicayo honti, tiṇṇaṃ nayānaṃ mūlapadasaṅkhātaavijjādisabhāvadhammaniddhāraṇamukheneva suttassa atthasaṃvaṇṇanābhāvatoti.
‘‘தங் உப⁴யங் ஸுத்தே ஸங்வண்ணனாபா⁴வேன கேனசி கத்த²சியேவ யோஜேதப்³ப³ங், உதா³ஹு ஸப்³ப³தா² ஸப்³ப³த்த² யோஜித’’ந்தி புச்சி²தப்³ப³பா⁴வதோ தங் உப⁴யங் ஸப்³ப³த்த² ஸுத்தேஸு ஸப்³ப³தா² யோஜிதந்தி த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘உப⁴யங் பரிக்³க³ஹீத’’ந்தி வுத்தங். ஹாரா சேவ நயா ச உப⁴யங் ஸுத்தஸ்ஸ அத்த²னித்³தா⁴ரணவஸேன பரிதோ ஸமந்ததோ க³ஹிதங் ஸப்³ப³தா² ஸுத்தேஸு யோஜிதந்தி.
‘‘Taṃ ubhayaṃ sutte saṃvaṇṇanābhāvena kenaci katthaciyeva yojetabbaṃ, udāhu sabbathā sabbattha yojita’’nti pucchitabbabhāvato taṃ ubhayaṃ sabbattha suttesu sabbathā yojitanti dassetuṃ ‘‘ubhayaṃ pariggahīta’’nti vuttaṃ. Hārā ceva nayā ca ubhayaṃ suttassa atthaniddhāraṇavasena parito samantato gahitaṃ sabbathā suttesu yojitanti.
‘‘ஹாராதி³ஸமுதா³யபூ⁴தங் நெத்திஸங்கா²தங் ஸுத்தங் கத²ங் ஸங்வண்ணேதப்³ப³ங் ஸுத்தங் ஸங்வண்ணேதீ’’தி வத்தப்³ப³பா⁴வதோ வுத்தங் ‘‘வுச்சதி ஸுத்தங் யதா²ஸுத்த’’ந்தி. நெத்திஸங்கா²தங் ஸங்வண்ணனாஸுத்தங் ஸங்வண்ணேதப்³ப³ஸுத்தானுரூபங் யதா² யேன யேன தே³ஸனாஹாரேன வா அஞ்ஞேன வா ஸங்வண்ணேதப்³ப³ங், தேன தேன வுச்சதி ஸங்வண்ணேதீதி அத்தோ². அத² வா ‘‘நெத்திஸங்கா²தங் ஸுத்தங் கித்தகங் ஸங்வண்ணேதப்³ப³ங் ஸுத்தங் ஸங்வண்ணேதீ’’தி வத்தப்³ப³பா⁴வதோ வுத்தங் ‘‘வுச்சதி ஸுத்தங் யதா²ஸுத்த’’ந்தி. தத்த² யதா²ஸுத்தங் யங் யங் ஸுத்தங் ப⁴க³வதா வுத்தங், தங் தங் ஸப்³ப³ங் ஸுத்தங் நெத்திஸங்கா²தங் ஸுத்தங் வுச்சதி வத³தி அஸ்ஸாதா³தீ³னவத³ஸ்ஸனவஸேன ஸங்வண்ணேதீதி. தேன வுத்தங் ‘‘நெத்தினயேன ஹி ஸங்வண்ணேதுங் அஸக்குணெய்யங் நாம ஸுத்தங் நத்தீ²’’தி (நெத்தி॰ அட்ட²॰ ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா).
‘‘Hārādisamudāyabhūtaṃ nettisaṅkhātaṃ suttaṃ kathaṃ saṃvaṇṇetabbaṃ suttaṃ saṃvaṇṇetī’’ti vattabbabhāvato vuttaṃ ‘‘vuccati suttaṃ yathāsutta’’nti. Nettisaṅkhātaṃ saṃvaṇṇanāsuttaṃ saṃvaṇṇetabbasuttānurūpaṃ yathā yena yena desanāhārena vā aññena vā saṃvaṇṇetabbaṃ, tena tena vuccati saṃvaṇṇetīti attho. Atha vā ‘‘nettisaṅkhātaṃ suttaṃ kittakaṃ saṃvaṇṇetabbaṃ suttaṃ saṃvaṇṇetī’’ti vattabbabhāvato vuttaṃ ‘‘vuccati suttaṃ yathāsutta’’nti. Tattha yathāsuttaṃ yaṃ yaṃ suttaṃ bhagavatā vuttaṃ, taṃ taṃ sabbaṃ suttaṃ nettisaṅkhātaṃ suttaṃ vuccati vadati assādādīnavadassanavasena saṃvaṇṇetīti. Tena vuttaṃ ‘‘nettinayena hi saṃvaṇṇetuṃ asakkuṇeyyaṃ nāma suttaṃ natthī’’ti (netti. aṭṭha. saṅgahavāravaṇṇanā).
‘‘யங் யங் ப⁴க³வதா தே³ஸிதங் ஸுத்தங் நெத்திஸங்வண்ணனாய ஸங்வண்ணிதங், ஸா ஸங்வண்ணேதப்³பா³ தே³ஸனா ச விஞ்ஞெய்யா, உதா³ஹு தே³ஸிதப்³ப³ஞ்சா’’தி வத்தப்³ப³பா⁴வதோ ‘‘யா சேவ தே³ஸனா’’த்யாதி³மாஹ. யா சேவ தே³ஸனா பாளி ஸங்வண்ணிதா, ஸா ச, தாய தே³ஸனாய தே³ஸிதங் யங் த⁴ம்மஜாதங், தஞ்ச உப⁴யங் விமுத்தாயதனதே³ஸனாஸீஸேன பரிசயங் கரொந்தேஹி ஏகந்தேன விஞ்ஞெய்யங் உப⁴யஸ்ஸேவ அனுபாதி³ஸேஸபரினிப்³பா³னபரியோஸானானங் ஸம்பத்தீனங் ஹேதுபா⁴வதோ. ‘‘தஸ்ஸ உப⁴யஸ்ஸ விஜானநே ஸாதே⁴தப்³பே³ ஸாதே⁴தப்³ப³ஸ்ஸ விஜானநஸ்ஸ ஹேதுபூ⁴தா கதமா அனுபுப்³பீ³’’தி புச்சி²தப்³ப³பா⁴வதோ வுத்தங் ‘‘தத்ரா’’த்யாதி³. தத்த² தத்ர விஜானநே ஸாதே⁴தப்³பே³ ஸுத்தாதி³னவங்க³ஸ்ஸ ஸாஸனஸ்ஸ அத்த²பரியேஸனா அத்த²விசாரணா ஹாரனயானங் அயங் அனுபுப்³பீ³ விஜானநஸ்ஸ ஸாதே⁴தப்³ப³ஸ்ஸ ஹேதுபூ⁴தா அனுபுப்³பீ³ நாமாதி அத்தோ². அத² வா தஸ்ஸ உப⁴யஸ்ஸ விஜானநே ஸாதே⁴தப்³பே³ ஸுத்தாதி³னவங்க³ஸ்ஸ ஸாஸனஸ்ஸ அத்த²பரியேஸனாய அத்த²விசாரணாய அயங் அனுபுப்³பீ³ விஜானநஸ்ஸ ஸாதே⁴தப்³ப³ஸ்ஸ ஹேதுபூ⁴தா அனுபுப்³பீ³ நாமாதி. அத² வா வக்க²மானாய ஹாரனயானுபுப்³பி³யா நவவித⁴ஸுத்தந்தபரியேஸனா விஜானநஸ்ஸ ஹேதுபூ⁴தாதி வேதி³தப்³பா³. தேனாகாரேனேவ அட்ட²கதா²யங் திதா⁴ வுத்தாதி.
‘‘Yaṃ yaṃ bhagavatā desitaṃ suttaṃ nettisaṃvaṇṇanāya saṃvaṇṇitaṃ, sā saṃvaṇṇetabbā desanā ca viññeyyā, udāhu desitabbañcā’’ti vattabbabhāvato ‘‘yā ceva desanā’’tyādimāha. Yā ceva desanā pāḷi saṃvaṇṇitā, sā ca, tāya desanāya desitaṃ yaṃ dhammajātaṃ, tañca ubhayaṃ vimuttāyatanadesanāsīsena paricayaṃ karontehi ekantena viññeyyaṃ ubhayasseva anupādisesaparinibbānapariyosānānaṃ sampattīnaṃ hetubhāvato. ‘‘Tassa ubhayassa vijānane sādhetabbe sādhetabbassa vijānanassa hetubhūtā katamā anupubbī’’ti pucchitabbabhāvato vuttaṃ ‘‘tatrā’’tyādi. Tattha tatra vijānane sādhetabbe suttādinavaṅgassa sāsanassa atthapariyesanā atthavicāraṇā hāranayānaṃ ayaṃ anupubbī vijānanassa sādhetabbassa hetubhūtā anupubbī nāmāti attho. Atha vā tassa ubhayassa vijānane sādhetabbe suttādinavaṅgassa sāsanassa atthapariyesanāya atthavicāraṇāya ayaṃ anupubbī vijānanassa sādhetabbassa hetubhūtā anupubbī nāmāti. Atha vā vakkhamānāya hāranayānupubbiyā navavidhasuttantapariyesanā vijānanassa hetubhūtāti veditabbā. Tenākāreneva aṭṭhakathāyaṃ tidhā vuttāti.
ஸங்க³ஹவாரஸ்ஸ அத்த²விபா⁴வனா நிட்டி²தா.
Saṅgahavārassa atthavibhāvanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / நெத்திப்பகரணபாளி • Nettippakaraṇapāḷi / 1. ஸங்க³ஹவாரோ • 1. Saṅgahavāro
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / கு²த்³த³கனிகாய (அட்ட²கதா²) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / நெத்திப்பகரண-அட்ட²கதா² • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / 1. ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா • 1. Saṅgahavāravaṇṇanā
டீகா • Tīkā / ஸுத்தபிடக (டீகா) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / கு²த்³த³கனிகாய (டீகா) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / நெத்திப்பகரண-டீகா • Nettippakaraṇa-ṭīkā / 1. ஸங்க³ஹவாரவண்ணனா • 1. Saṅgahavāravaṇṇanā