1. сан̇г̇ахаваараван̣н̣анаа

звам̣ анзгабхзд̣̇авибхад̇д̇з нзд̇д̇иббагаран̣з яад̣̇ид̣̇ам̣ вуд̇д̇ам̣ ‘‘сан̇г̇ахавибхааг̇авааравасзна д̣̇увид̇ха’’нд̇и, д̇ад̇т̇а сан̇г̇ахавааро аад̣̇и. д̇ассааби ‘‘яам̣ лого бууж̇аяад̇з’’д̇и аяам̣ г̇аат̇аа аад̣̇и. д̇ад̇т̇а яанд̇и анияамад̇о убаяог̇анид̣̇д̣̇зсо, д̇асса ‘‘д̇ассаа’’д̇и иминаа нияаманам̣ взд̣̇ид̇аб̣б̣ам̣. логод̇и гад̇д̇унид̣̇д̣̇зсо. бууж̇аяад̇зд̇и гирияаанид̣̇д̣̇зсо. салогабаалод̇и гад̇д̇увисзсанам̣. сад̣̇аад̇и гааланид̣̇д̣̇зсо. намассад̇и жаад̇и убажаязна гирияаанид̣̇д̣̇зсо . д̇ассаад̇и сааминид̣̇д̣̇зсо. зд̇анд̇и бажжад̇д̇анид̣̇д̣̇зсо. саасанаваранд̇и бажжад̇д̇анид̣̇д̣̇зсзна нид̣̇д̣̇идтад̇хамманид̣̇ассанам̣. вид̣̇уухийд̇и гаран̣аважанзна гад̇д̇унид̣̇д̣̇зсо. н̃зяяанд̇и гаммаваажагагирияаанид̣̇д̣̇зсо. нараварассаад̇и ‘‘д̇ассаа’’д̇и нияамзд̇ваа д̣̇ассид̇асса саруубад̇о д̣̇ассанам̣.

д̇ад̇т̇а логияанд̇и зд̇т̇а бун̃н̃аабун̃н̃аани д̇аб̣б̣ибааго жаад̇и лого, баж̇аа, сад̇д̇анигааяод̇и ад̇т̇о. лога-сад̣̇д̣̇о хи ж̇аад̇исад̣̇д̣̇ад̇ааяа сааман̃н̃авасзна ниравасзсад̇о сад̇д̇з сан̇г̇ан̣хаад̇и. гин̃жааби хи логасад̣̇д̣̇о сан̇каарабхааж̇анзсуби д̣̇идтаббаяог̇о, бууж̇анагирияааяог̇яабхууд̇ад̇аавасзна бана сад̇д̇алогаважано зва ид̇ха г̇ахид̇од̇и д̣̇адтаб̣б̣ам̣. бууж̇аяад̇зд̇и маанаяад̇и, абажааяад̇ийд̇и ад̇т̇о.

логам̣ баалзнд̇ийд̇и логабаалаа, жад̇д̇ааро махаарааж̇аано. логияаа бана инд̣̇аяамаварун̣агувзраа логабаалаад̇и вад̣̇анд̇и. саха логабаалзхийд̇и салогабаало, ‘‘лого’’д̇и иминаа д̇уляаад̇хигаран̣ам̣. ат̇а ваа иссарияаад̇хибажжзна д̇ам̣д̇ам̣сад̇д̇алогасса бааланад̇о рагкан̣ад̇о кад̇д̇ияажад̇умахаарааж̇асаггасуяаамасанд̇усид̇асуниммид̇абараниммид̇авасавад̇д̇имахааб̣рахмаад̣̇аяо логабаалаа. д̇зхи саха д̇ам̣д̇ам̣сад̇д̇анигааяо салогабаало логод̇и вуд̇д̇о. ат̇а ваа ‘‘д̣̇взмз, бхигкавз, суггаа д̇хаммаа логам̣ баалзнд̇ий’’д̇и (а. ни. 2.9; ид̇иву. 42) важанад̇о хирод̇д̇аббад̇хаммаа логабаалаа. д̇зхи саманнааг̇ад̇о лого салогабаало. хирод̇д̇аббасамбаннаа хи баабаг̇арахино саббурисаа д̇хаммажчанд̣̇аванд̇ад̇ааяа бхаг̇авад̇и бууж̇аанамаггаарабараа хонд̇ийд̇и.

сад̣̇аад̇и саб̣б̣агаалам̣ рад̇д̇ин̃жзва д̣̇иваа жа, сад̣̇аад̇и ваа бхаг̇авад̇о д̇харамаанагаалз д̇ад̇о баран̃жа. ат̇а ваа сад̣̇аад̇и абхинийхаарад̇о бадтааяа яаава саасананд̇арад̇хаанаа, д̇ад̇о барамби ваа. махаабхинийхаарад̇о бадтааяа хи махааб̣од̇хисад̇д̇аа б̣од̇хияаа нияад̇ад̇ааяа б̣уд̣̇д̇хан̇гурабхууд̇аа сад̣̇звагасса логасса бууж̇анийяаа жзва ванд̣̇анийяаа жа хонд̇и. яат̇ааха бхаг̇аваа сумзд̇хабхууд̇о –

‘‘д̣̇ийбан̇гаро логавид̣̇уу, аахуд̇ийнам̣ бадиг̇г̇ахо;

мама гаммам̣ багид̇д̇зд̇ваа, д̣̇агкин̣ам̣ баад̣̇амуд̣̇д̇хари.

‘‘яз д̇ад̇т̇аасум̣ ж̇инабуд̇д̇аа, бад̣̇агкин̣амагам̣су мам̣;

д̣̇зваа мануссаа асураа жа, абхиваад̣̇зд̇ваана баггаму’’нд̇и. (б̣у. вам̣. 2.75-76);

намассад̇и жаад̇и гзжи гзсан̃жи бууж̇аасаггаараад̣̇ийни гаронд̇ааби д̇зсам̣ абаагадаг̇ун̣ад̇ааяа намаггаарам̣ на гаронд̇и, на звам̣ бхаг̇авад̇о, яат̇аабхууд̇ааб̣бхуг̇г̇ад̇агид̇д̇исад̣̇д̣̇ад̇ааяа бана бхаг̇аванд̇ам̣ сад̣̇зваго лого бууж̇аяад̇и жзва намассад̇и жаад̇и ад̇т̇о. ‘‘сад̣̇аа нарамануссо’’д̇и гзжи батанд̇и, д̇ам̣ на сунд̣̇арам̣. д̇ассаад̇и яам̣ сад̣̇зваго лого бууж̇аяад̇и жзва намассад̇и жа, д̇асса. зд̇анд̇и ид̣̇аани вад̇д̇аб̣б̣ам̣ б̣уд̣̇д̇хияам̣ вибаривад̇д̇амаанам̣ сааман̃н̃зна д̣̇ассзд̇и. саасанаваранд̇и д̇ам̣ саруубад̇о д̣̇ассзд̇и. д̇ад̇т̇а д̣̇идтад̇хаммигасамбарааяигабарамад̇т̇зхи яат̇аарахам̣ сад̇д̇з саасад̇и винзд̇и зд̇знаад̇и саасанам̣, д̇ад̣̇зва зганд̇анияяаанадтзна анан̃н̃асаад̇хааран̣аг̇ун̣ад̇ааяа жа уд̇д̇амадтзна д̇ам̣д̇ам̣абхибад̇т̇ид̇асамид̣̇д̇хихзд̇уд̇ааяа бан̣д̣ид̇зхи варид̇аб̣б̣ад̇о ваа варам̣, саасанамзва варанд̇и саасанаварам̣. вид̣̇уухийд̇и яат̇аасабхаавад̇о гаммагаммапалаани гусалаад̣̇ибхзд̣̇з жа д̇хаммз вид̣̇анд̇ийд̇и вид̣̇уу, бан̣д̣ид̇амануссаа, д̇зхи. н̃аад̇аб̣б̣ам̣, н̃аан̣амарахад̇ийд̇и ваа н̃зяяам̣. нараварассаад̇и бурисаварасса, аг̇г̇абуг̇г̇алассаад̇и ад̇т̇о.

ид̣̇ам̣ вуд̇д̇ам̣ ход̇и – яо анан̃н̃асаад̇хааран̣амахаагарун̣аасаб̣б̣ан̃н̃уд̇ан̃н̃аан̣аад̣̇иг̇ун̣ависзсаяог̇зна сад̣̇звагзна логзна бууж̇анийяо намассанийяо жа бхаг̇аваа арахам̣ саммаасамб̣уд̣̇д̇хо, д̇асса логз уд̇д̇амабуг̇г̇аласса зд̇ам̣ ид̣̇аани амхзхи вибхаж̇ид̇аб̣б̣ахааранаяабадтаанавижааран̣ависаяабхууд̇ам̣ саасанам̣ аад̣̇игаляаан̣ад̇аад̣̇иг̇ун̣асамбад̇д̇ияаа варам̣ аг̇г̇ам̣ уд̇д̇амам̣ нибун̣ан̃аан̣аг̇ожарад̇ааяа бан̣д̣ид̇авзд̣̇анийяамзваад̇и. бхаг̇авад̇о хи важанам̣ згаг̇аат̇аамад̇д̇амби сажжабадижжасамуббаад̣̇аканд̇хааяад̇анад̇хаад̇инд̣̇рияасад̇ибадтаанаад̣̇исабхаавад̇хамманид̣̇д̇хааран̣агкамад̇ааяа сол̣асахаарабан̃жанаяасол̣асаадтавийсад̇ивид̇хабадтаанавижаараяог̇яабхаавзна жа барамаг̇амбхийрам̣ ад̇т̇ад̇о аг̇аад̇хабаарам̣ сан̣хасукуман̃аан̣ависаяамзваад̇и. д̇знзвааха – ‘‘бан̃н̃аванд̇ассааяам̣ д̇хаммо, нааяам̣ д̇хаммо д̣̇уббан̃н̃ассаа’’д̇и (д̣̇ий. ни. 3.358; а. ни. 8.30). ат̇а ваа бхаг̇авад̇о саасанам̣ барин̃н̃ааггамзна лагкан̣ааваб̣од̇хаббадибад̇д̇ияаа сун̃н̃ад̇амукаад̣̇ийхи ог̇аахид̇аб̣б̣ад̇д̇аа авин̃н̃уунам̣ субинанд̇знаби на висаяо ход̇ийд̇и ааха – ‘‘вид̣̇уухи н̃зяяа’’нд̇и. д̇ат̇аа жа вуд̇д̇ам̣ – ‘‘зд̇у вин̃н̃уу бурисо’’д̇иаад̣̇и.

абарз бана ‘‘д̇ам̣ д̇асса саасанавара’’нд̇и батанд̇и, д̇зсам̣ мад̇зна яам̣-сад̣̇д̣̇о саасана-сад̣̇д̣̇зна самаанаад̇хигаран̣од̇и д̣̇адтаб̣б̣о. ид̣̇ам̣ вуд̇д̇ам̣ ход̇и яам̣ саасанаварам̣ салогабаало лого бууж̇аяад̇и намассад̇и жа, д̇ам̣ саасанаварам̣ вид̣̇уухи н̃аад̇аб̣б̣анд̇и. имасмин̃жа наяз логабаала-сад̣̇д̣̇зна бхаг̇авааби вужжад̇и. бхаг̇аваа хи логаг̇г̇ад̇ааяагад̇д̇аа ниббарияааязна логабаало, д̇асмаа ‘‘д̇ассаа’’д̇и логабааласса сад̇т̇унод̇и ад̇т̇о. салогабаалод̇и жзд̇т̇а логабаала-сад̣̇д̣̇о г̇ун̣ийбхууд̇оби сад̇т̇увисаяад̇д̇аа саасана-сад̣̇д̣̇аабзгкад̇ааяа саамибхаавзна самб̣анд̇хийвисзсабхууд̇о бад̇хаанабхууд̇о вияа бадинид̣̇д̣̇зсам̣ арахад̇ийд̇и.

гат̇ам̣ бана саяам̣ д̇хаммассаамий бхаг̇аваа д̇хаммам̣ бууж̇аяад̇ийд̇и? нааяам̣ вирод̇хо. д̇хаммаг̇аруно хи б̣уд̣̇д̇хаа бхаг̇аванд̇о, д̇з саб̣б̣агаалам̣ д̇хаммам̣ абажааяамаанаава вихаранд̇ийд̇и. вуд̇д̇ан̃хзд̇ам̣ – ‘‘яам̣нуунаахам̣ явааяам̣ д̇хаммо маяаа абхисамб̣уд̣̇д̇хо, д̇амзва д̇хаммам̣ саггад̇ваа г̇арум̣ гад̇ваа убаниссааяа вихарзяяа’’нд̇и (сам̣. ни. 1.173; а. ни. 4.21).

аби жа бхаг̇авад̇о д̇хаммабууж̇анаа сад̇д̇асад̇д̇аахаббадибад̇д̇иаад̣̇ийхи д̣̇ийбзд̇аб̣б̣аа. д̇хаммассаамийд̇и жа д̇хаммзна сад̣̇звагасса логасса саамийд̇и ад̇т̇о, на д̇хаммасса саамийд̇и. звамби намассад̇ийд̇и важанам̣ на яуж̇ж̇ад̇и. на хи бхаг̇аваа ган̃жи намассад̇ийд̇и, зсоби нид̣̇д̣̇осо. на хи намассад̇ийд̇и бад̣̇асса намаггаарам̣ гарод̇ийд̇и аяамзва ад̇т̇о, ат̇а ко г̇аругаран̣зна д̇аннинно д̇аббон̣о д̇аббаб̣бхаарод̇и аяамби ад̇т̇о лаб̣бхад̇и. бхаг̇аваа жа д̇хаммаг̇аруд̇ааяа саб̣б̣агаалам̣ д̇хамманиннабон̣абаб̣бхаарабхаавзна вихарад̇ийд̇и. аяан̃жа ад̇т̇о ‘‘язна суд̣̇ам̣ сваахам̣ нижжагаббам̣ вихараамий’’д̇и (ма. ни. 1.387) звамаад̣̇ийхи суд̇д̇абад̣̇зхи д̣̇ийбзд̇аб̣б̣о. ‘‘вид̣̇уухи нзяяа’’нд̇иби баато, д̇асса бан̣д̣ид̇зхи сабарасанд̇аанзсу нзд̇аб̣б̣ам̣ баабзд̇аб̣б̣анд̇и ад̇т̇о. д̇ад̇т̇а ад̇д̇асанд̇аанз баабанам̣ б̣уж̇жханам̣, барасанд̇аанз б̣од̇хананд̇и д̣̇адтаб̣б̣ам̣.

звам̣ бхаг̇авад̇о сад̣̇звагасса логасса бууж̇анийяаванд̣̇анийяабхааво аг̇г̇абуг̇г̇алабхааво жа вужжамаано г̇ун̣ависидтад̇ам̣ д̣̇ийбзд̇и, саа жа г̇ун̣ависидтад̇аа махааб̣од̇хияаа взд̣̇ид̇аб̣б̣аа. аасавагкаяан̃аан̣абад̣̇адтаанан̃хи саб̣б̣ан̃н̃уд̇ан̃н̃аан̣ам̣ саб̣б̣ан̃н̃уд̇ан̃н̃аан̣абад̣̇адтаанан̃жа аасавагкаяан̃аан̣ам̣ ‘‘махааб̣од̇хий’’д̇и вужжад̇и. саа авибарийд̇ад̇хаммад̣̇зсанад̇о д̇ат̇ааг̇ад̇з суббад̇идтид̇аад̇и вин̃н̃ааяад̇и . на хи саваасананиравасзсагилзсаббахаанам̣ анааваран̣ан̃аан̣ан̃жа винаа д̇аад̣̇исий д̇хаммад̣̇зсанаа самбхавад̇и. ижжасса жад̇увзсаараж̇ж̇аяог̇о. д̇зна д̣̇асаб̣алачаасаад̇хааран̣ан̃аан̣аадтаарасаавзн̣игаб̣уд̣̇д̇хад̇хаммаад̣̇исагаласаб̣б̣ан̃н̃уг̇ун̣абаарибуурий багаасид̇аа ход̇и. зд̇аад̣̇исий жа г̇ун̣авибхууд̇и махаагарун̣аабуб̣б̣ан̇г̇амам̣ абхинийхаарасамбад̇д̇им̣ бурассарам̣ гад̇ваа самбаад̣̇ид̇ам̣ самад̇д̇им̣сабаарамисан̇каад̇ам̣ бун̃н̃ан̃аан̣асамбхаараманд̇арзна на убалаб̣бхад̇ийд̇и хзд̇усамбад̣̇ааби ад̇т̇ад̇о вибхаавид̇аа ход̇ийд̇и звам̣ бхаг̇авад̇о д̇ийсуби авад̇т̇аасу саб̣б̣асад̇д̇аанам̣ зганд̇ахид̇аббадилаабхахзд̇убхууд̇аа аад̣̇имаж̇жхабарияосаанагаляаан̣аа ниравасзсаа б̣уд̣̇д̇хаг̇ун̣аа имааяа г̇аат̇ааяа багаасид̇аад̇и взд̣̇ид̇аб̣б̣ам̣.

д̣̇уд̇ияанаяз бана яасмаа сигкад̇д̇аяасан̇г̇ахам̣ сапалам̣ арияамаг̇г̇асаасанам̣ д̇асса аарамман̣абхууд̇ан̃жа амад̇ад̇хаад̇ум̣ д̇ад̣̇ад̇хиг̇амуубааяан̃жа буб̣б̣абхааг̇абадибад̇д̇исаасанам̣ д̇ад̣̇ад̇т̇абарид̣̇ийбанан̃жа барияад̇д̇исаасанам̣ яат̇аарахам̣ сажжаабхисамаяавасзна абхисамзнд̇о сваагкаад̇ад̇аад̣̇иг̇ун̣ависзсаяуд̇д̇ад̇ам̣ манасигаронд̇о саггажжам̣ саванад̇хааран̣абарибужчаад̣̇ийхи барижаяам̣ гаронд̇о жа сад̣̇зваго лого бууж̇аяад̇и наама. логанаат̇о жа саммаасамб̣од̇хиббад̇д̇ияаа взнзяяаанам̣ саггажжам̣ д̇хаммад̣̇зсанзна ‘‘арияам̣ во, бхигкавз, саммаасамаад̇хим̣ д̣̇зсзссаами’’ (ма. ни. 3.136; сам̣. ни. 5.28; бздаго. 24), ‘‘маг̇г̇аанадтан̇г̇иго сздто’’ (д̇ха. ба. 273; гат̇аа. 872; нзд̇д̇и. 125; бздаго. 30), ‘‘яаавад̇аа, бхигкавз, д̇хаммаа сан̇кад̇аа ваа асан̇кад̇аа ваа, вирааг̇о д̇зсам̣ аг̇г̇амагкааяад̇и’’ (ид̇иву. 90; а. ни. 4.34), ‘‘каяам̣ вирааг̇ам̣ амад̇ам̣ бан̣ийд̇ам̣’’ (ку. баа. 6.4; су. ни. 227), ‘‘згааяано аяам̣, бхигкавз, маг̇г̇о сад̇д̇аанам̣ висуд̣̇д̇хияаа’’ (д̣̇ий. ни. 2.373; ма. ни. 1.106; сам̣. ни. 5.367), ‘‘д̇хаммам̣ во, бхигкавз, д̣̇зсзссаами аад̣̇игаляаан̣а’’нд̇иаад̣̇ийхи (ма. ни. 3.420; нзд̇д̇и. 5) важанзхи т̇оманзна жа бууж̇аяад̇и наама. д̇асмаа саасанаварасса бууж̇анийяабхааво ид̇ха вужжамаано анавасзсад̇о д̇хаммаг̇ун̣з д̣̇ийбзд̇ийд̇и яз арияабхааваад̣̇аяо нияяаанаад̣̇аяо каяавирааг̇аад̣̇аяо мад̣̇аниммад̣̇анаад̣̇аяо асан̇кад̇аад̣̇аяо сваагкаад̇ад̇аад̣̇аяо аад̣̇игаляаан̣ад̇аад̣̇аяо жа анзгзхи суд̇д̇абад̣̇зхи бавзд̣̇ид̇аа анзгз д̇хаммаг̇ун̣аа, д̇з ниравасзсад̇о имааяа г̇аат̇ааяа багаасид̇аад̇и взд̣̇ид̇аб̣б̣аа.

яасмаа бана арияасажжаббадивзд̇хзна самуг̇гхаадид̇асаммохааязва барамад̇т̇ад̇о бан̣д̣ид̇аа б̣ааляаад̣̇исамад̇иггаманад̇о, д̇асмаа бхаавид̇алогуд̇д̇арамаг̇г̇аа сажчигад̇асааман̃н̃апалаа жа арияабуг̇г̇алаа висзсад̇о вид̣̇ууд̇и вужжанд̇и. д̇з хи яат̇аавуд̇д̇асаасанаварам̣ авибарийд̇ад̇о н̃аад̇ум̣ нзд̇ун̃жа сабарасанд̇аанз саггун̣анд̇ийд̇и адтаарияабуг̇г̇аласамуухасса барамад̇т̇асан̇гхассааби ид̇ха г̇ахид̇ад̇д̇аа яз суббадибаннад̇аад̣̇аяо анзгзхи суд̇д̇абад̣̇зхи сам̣ван̣н̣ид̇аа арияасан̇гхаг̇ун̣аа, д̇зби ниравасзсад̇о ид̇ха багаасид̇аад̇и взд̣̇ид̇аб̣б̣аа.

звам̣ батамаг̇аат̇ааяа саад̇исаяам̣ рад̇анад̇д̇аяаг̇ун̣абарид̣̇ийбанам̣ гад̇ваа ид̣̇аани –

‘‘саб̣б̣абаабасса агаран̣ам̣, гусаласса убасамбад̣̇аа;

сажид̇д̇абарияод̣̇абанам̣, зд̇ам̣ б̣уд̣̇д̇хаана саасана’’нд̇и. (д̣̇ий. ни. 2.90; д̇ха. ба. 183; нзд̇д̇и. 30, 50, 116, 124) –

важанад̇о сан̇кзбад̇о сигкад̇д̇аяасан̇г̇ахам̣ саасанам̣, д̇ам̣ бана сигкад̇д̇аяам̣ н̃аан̣ависзсависаяабхаавабхзд̣̇ад̇о авад̇т̇аабхзд̣̇ад̇о жа д̇ивид̇хам̣ ход̇и. гат̇ам̣? суд̇амаяан̃аан̣аг̇ожаро жа яо ‘‘барияад̇д̇исад̣̇д̇хаммо’’д̇и вужжад̇и. жинд̇аамаяан̃аан̣аг̇ожаро жа яо аагаарабаривид̇аггад̣̇идтиниж̇жхаанагканд̇ийхи г̇ахзд̇аб̣б̣аагааро вимуд̇д̇ааяад̇анависзсо ‘‘бадибад̇д̇исад̣̇д̇хаммо’’д̇и вужжад̇и. вибассанаан̃аан̣аад̣̇исахаг̇ад̇о бхааванаамаяан̃аан̣аг̇ожаро жа яо ‘‘бадивзд̇хасад̣̇д̇хаммо’’д̇и вужжад̇и. звам̣ д̇ивид̇хамби саасанам̣ саасанаваранд̇и бад̣̇зна сан̇г̇ан̣хид̇ваа д̇ад̇т̇а яам̣ батамам̣, д̇ам̣ ид̇арзсам̣ ад̇хиг̇амуубааяод̇и саб̣б̣асаасанамуулабхууд̇ам̣ ад̇д̇ано багаран̣асса жа висаяабхууд̇ам̣ барияад̇д̇исаасанамзва д̇аава сан̇кзбад̇о вибхаж̇анд̇о ‘‘д̣̇ваад̣̇аса бад̣̇ааний’’д̇и г̇аат̇амааха.

д̇ад̇т̇а д̣̇ваад̣̇асаад̇и г̇ан̣анабарижчзд̣̇о. бад̣̇аанийд̇и барижчиннад̇хамманид̣̇ассанам̣. д̇зсу б̣яан̃ж̇анабад̣̇аани баж̇ж̇ад̇и ад̇т̇о зд̇зхийд̇и бад̣̇аани. ад̇т̇абад̣̇аани бана баж̇ж̇анд̇и н̃ааяанд̇ийд̇и бад̣̇аани. убхаяамби ваа убхаяат̇аа яож̇зд̇аб̣б̣ам̣ б̣яан̃ж̇анабад̣̇аанамби авибарийд̇ам̣ бадибаж̇ж̇ид̇аб̣б̣ад̇д̇аа, ад̇т̇абад̣̇аанам̣ уд̇д̇аривисзсаад̇хиг̇амасса гааран̣абхаавад̇о, д̇аани бад̣̇аани барад̇о баал̣ияан̃н̃зва аави бхависсанд̇ийд̇и д̇ад̇т̇зва ван̣н̣аяиссаама. ад̇т̇асуужанаад̣̇иад̇т̇ад̇о суд̇д̇ам̣. вуд̇д̇ан̃хзд̇ам̣ сан̇г̇ахзсу –

‘‘ад̇т̇аанам̣ суужанад̇о, сувуд̇д̇ад̇о саванад̇от̇а сууд̣̇анад̇о;

суд̇д̇аан̣аа суд̇д̇асабхааг̇ад̇о жа, ‘суд̇д̇а’нд̇и агкаад̇а’’нд̇и. (баараа. адта. 1.батамамахаасан̇г̇ийд̇игат̇аа; д̣̇ий. ни. адта. 1.батамамахаасан̇г̇ийд̇игат̇аа; д̇ха. са. адта. нид̣̇аанагат̇аа);

д̇ад̣̇зд̇ам̣ д̇ад̇т̇а суд̇д̇абидагавасзна ааг̇ад̇ам̣, ид̇ха бана бидагад̇д̇аяавасзна яож̇зд̇аб̣б̣ам̣. ‘‘д̣̇ваад̣̇аса бад̣̇аани суд̇д̇а’’нд̇и вуд̇д̇ам̣, яам̣ барияад̇д̇исаасананд̇и ад̇т̇о. д̇ам̣ саб̣б̣анд̇и д̇ам̣ ‘‘суд̇д̇а’’нд̇и вуд̇д̇ам̣ сагалам̣ б̣уд̣̇д̇хаважанам̣. б̣яан̃ж̇анан̃жа ад̇т̇о жаад̇и б̣яан̃ж̇анан̃жзва д̇ад̣̇ад̇т̇о жа. яад̇о ‘‘д̣̇ваад̣̇аса бад̣̇аани суд̇д̇а’’нд̇и вуд̇д̇ам̣. ид̣̇ам̣ вуд̇д̇ам̣ ход̇и – ад̇т̇асуужанаад̣̇ид̇о суд̇д̇ам̣ барияад̇д̇ид̇хаммо, д̇ан̃жа саб̣б̣ам̣ ад̇т̇ад̇о д̣̇ваад̣̇аса бад̣̇аани ча б̣яан̃ж̇анабад̣̇аани жзва ча ад̇т̇абад̣̇аани жаад̇и. ат̇а ваа яад̣̇зд̇ам̣ ‘‘саасанавара’’нд̇и вуд̇д̇ам̣, д̇ам̣ саб̣б̣ам̣ суд̇д̇ам̣, барияад̇д̇исаасанасса ад̇хиббзд̇ад̇д̇аа. ад̇т̇ад̇о бана д̣̇ваад̣̇аса бад̣̇аани, б̣яан̃ж̇анад̇т̇абад̣̇асамуд̣̇ааяабхаавад̇о. яат̇ааха – ‘‘б̣яан̃ж̇анан̃жа ад̇т̇о жаа’’д̇и. д̇ам̣ вин̃н̃зяяам̣ убхаяанд̇и яасмим̣ б̣яан̃ж̇анз ад̇т̇з жа важанаважанийяабхаавзна самб̣анд̇хз суд̇д̇авохааро, д̇ад̣̇убхаяам̣ саруубад̇о вин̃н̃аад̇аб̣б̣ам̣ д̇ад̇т̇а гад̇амам̣ б̣яан̃ж̇анам̣ гад̇амо ад̇т̇од̇и? д̇знзвааха – ‘‘го ад̇т̇о б̣яан̃ж̇анам̣ гад̇ама’’нд̇и.

звам̣ ‘‘саасанавара’’нд̇и вуд̇д̇асса суд̇д̇асса барияад̇д̇ибхаавам̣ д̇асса жа ад̇т̇аб̣яан̃ж̇анабад̣̇абхаавзна взд̣̇ид̇аб̣б̣ад̇ам̣ д̣̇ассзд̇ваа ид̣̇аани д̇асса бавижаяубааяам̣ нзд̇д̇иббагаран̣ам̣ бад̣̇ад̇т̇авибхааг̇зна д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘сол̣асахаараа’’д̇и г̇аат̇амааха.

д̇ад̇т̇а сол̣аса хаараа зд̇иссаад̇и сол̣асахаараа. бан̃жанаяаа адтаарасамуулабад̣̇аад̇и зд̇т̇ааби зсзва наяо. ат̇а ваа сол̣аса хаараа сол̣асахаараа. звам̣ ид̇арад̇т̇ааби. хааранаяамуулабад̣̇аани зва хи сан̇кзбад̇о вид̇т̇аарад̇о жа бхаасид̇аани нзд̇д̇ийд̇и. саасанасса барияздтийд̇и саасанасса ад̇т̇абариязсанаа, барияад̇д̇исаасанасса ад̇т̇асам̣ван̣н̣анаад̇и ад̇т̇о, сагалассзва ваа саасанасса ад̇т̇авижааран̣аад̇и ад̇т̇о. бадибад̇д̇ибадивзд̇хзби хи нзд̇д̇инаяаанусаарзна ад̇хиг̇ажчанд̇ийд̇и. махагажжаанзнаад̇и гажжод̇и бураад̇ано иси, д̇асса вам̣саалан̇гаарабхууд̇ояам̣ махаат̇зро ‘‘гажжаано’’д̇и вужжад̇и. махагажжаанод̇и бана бууж̇ааважанам̣, яат̇аа махаамог̇г̇аллаанод̇и, ‘‘гажжааяанаг̇од̇д̇анид̣̇д̣̇идтаа’’д̇иби баато. аяан̃жа г̇аат̇аа нзд̇д̇им̣ сан̇г̇ааяанд̇зхи багаран̣ад̇т̇асан̇г̇ан̣ханавасзна табид̇аад̇и д̣̇адтаб̣б̣аа. яат̇аа жааяам̣, звам̣ хааравибхан̇г̇аваарз д̇ам̣д̇ам̣хааранид̣̇д̣̇зсаниг̇аманз ‘‘д̇знааха ааяасмаа’’д̇иаад̣̇иважанам̣, хаараад̣̇исамуд̣̇ааяабхууд̇ааяам̣ нзд̇д̇ияам̣ б̣яан̃ж̇анад̇т̇асамуд̣̇ааяз жа суд̇д̇з гим̣ гзна вижияад̇ийд̇и вижааран̣ааяам̣ ааха – ‘‘хаараа б̣яан̃ж̇анавижаяо’’д̇иаад̣̇и.

д̇ад̇т̇а сол̣асаби хаараа муулабад̣̇анид̣̇д̇хааран̣аманд̇арзна б̣яан̃ж̇анамукзнзва суд̇д̇асса сам̣ван̣н̣анаа хонд̇и, на наяаа вияа муулабад̣̇асан̇каад̇асабхаавад̇хамманид̣̇д̇хааран̣амукзнаад̇и д̇з ‘‘б̣яан̃ж̇анавижаяо суд̇д̇ассаа’’д̇и вуд̇д̇аа. ад̇т̇анаяаа бана яат̇аавуд̇д̇аад̇т̇амукзнзва суд̇д̇асса ад̇т̇асамбадибад̇д̇ияаа хонд̇ийд̇и ааха – ‘‘наяаа д̇аяо жа суд̇д̇ад̇т̇о’’д̇и. аяан̃жа вижааран̣аа барад̇оби ааг̇амиссад̇и. гзжи ‘‘наяо жаа’’д̇и батанд̇и, д̇ам̣ на сунд̣̇арам̣. убхаяам̣ бариг̇г̇ахийд̇анд̇и хаараа наяаа жаад̇и зд̇ам̣ убхаяам̣ суд̇д̇асса ад̇т̇анид̣̇д̇хааран̣авасзна барисаманд̇ад̇о г̇ахид̇ам̣ саб̣б̣ат̇аа суд̇д̇з яож̇ид̇ам̣. вужжад̇и суд̇д̇ам̣ вад̣̇ад̇и сам̣ван̣н̣зд̇и. гат̇ам̣? яат̇аасуд̇д̇ам̣ суд̇д̇аануруубам̣, яам̣ суд̇д̇ам̣ яат̇аа сам̣ван̣н̣зд̇аб̣б̣ам̣, д̇ат̇аа сам̣ван̣н̣зд̇ийд̇и ад̇т̇о. яам̣ яам̣ суд̇д̇анд̇и ваа яат̇аасуд̇д̇ам̣, саб̣б̣ам̣ суд̇д̇анд̇и ад̇т̇о. нзд̇д̇инаязна хи сам̣ван̣н̣зд̇ум̣ асаггун̣зяяам̣ наама суд̇д̇ам̣ над̇т̇ийд̇и.

ид̣̇аани яам̣ вуд̇д̇ам̣ – ‘‘саасанаварам̣ вид̣̇уухи н̃зяяа’’нд̇и, д̇ад̇т̇а нзд̇д̇исам̣ван̣н̣анааяа висаяабхууд̇ам̣ барияад̇д̇ид̇хаммамзва багааранд̇арзна нияамзд̇ваа д̣̇ассзд̇ум̣ ‘‘яаа жзваа’’д̇иаад̣̇и вуд̇д̇ам̣.

д̇ад̇т̇а ад̇т̇зсу гад̇абарижчзд̣̇о б̣яан̃ж̇анаббаб̣анд̇хо д̣̇зсанаа, яо баатод̇и вужжад̇и. д̇ад̣̇ад̇т̇о д̣̇зсид̇ам̣ д̇ааяа д̣̇зсанааяа баб̣од̇хид̇ад̇д̇аа. д̇ад̣̇убхаяан̃жа вимуд̇д̇ааяад̇анасийсзна барижаяам̣ гаронд̇аанам̣ анубаад̣̇аабариниб̣б̣аанабарияосаанаанам̣ самбад̇д̇ийнам̣ хзд̇убхаавад̇о зганд̇зна вин̃н̃зяяам̣, д̇ад̣̇убхаяавинимуд̇д̇асса ваа н̃зяяасса абхаавад̇о д̇ад̣̇зва д̣̇ваяам̣ вин̃н̃зяяанд̇и имамад̇т̇ам̣ д̣̇ассзд̇и яаа жзва…бз… вин̃н̃зяяанд̇и. д̇ад̇раад̇и д̇асмим̣ виж̇аананз саад̇хзд̇аб̣б̣з, нибпаад̣̇зд̇аб̣б̣з жзд̇ам̣ бхуммам̣. аяамаанубуб̣б̣ийд̇и аяам̣ вагкамаанаа анубуб̣б̣и хааранаяаанам̣ ануггамо, ануггамзна вагкамаанаа хааранаяаад̇и ад̇т̇о. нававид̇хасуд̇д̇анд̇абарияздтийд̇и суд̇д̇аад̣̇ивасзна наван̇г̇асса саасанасса бариязсанаа, ад̇т̇авижааран̣аад̇и ад̇т̇о. саамиад̇т̇з ваа зд̇ам̣ бажжад̇д̇ам̣ нававид̇хасуд̇д̇анд̇абарияздтияаа анубуб̣б̣ийд̇и. ат̇а ваа анубуб̣б̣ийд̇и гаран̣ад̇т̇з бажжад̇д̇ам̣. ид̣̇ам̣ вуд̇д̇ам̣ ход̇и – яат̇аавуд̇д̇авиж̇аананз саад̇хзд̇аб̣б̣з вагкамаанааяа хааранаяаанубуб̣б̣ияаа аяам̣ нававид̇хасуд̇д̇анд̇асса ад̇т̇абариязсанаад̇и.

зд̇т̇ааха – гат̇ам̣ банзд̇т̇а г̇зяяан̇г̇аад̣̇ийнам̣ суд̇д̇абхааво, суд̇д̇абхаавз жа д̇зсам̣ гат̇ам̣ саасанасса наван̇г̇абхааво. яан̃жа сан̇г̇ахзсу вужжад̇и ‘‘саг̇аат̇агам̣ суд̇д̇ам̣ г̇зяяам̣, ниг̇г̇аат̇агам̣ суд̇д̇ам̣ взяяаагаран̣а’’нд̇и, д̇ат̇аа жа сад̇и суд̇д̇ан̇г̇амзва на сияаа. ат̇ааби висум̣ суд̇д̇ан̇г̇ам̣ сияаа, ман̇г̇аласуд̇д̇аад̣̇ийнам̣ (ку. баа. 5.1 аад̣̇аяо; су. ни. 261 аад̣̇аяо) суд̇д̇ан̇г̇асан̇г̇ахо на сияаа, г̇аат̇аабхаавад̇о д̇хаммабад̣̇аад̣̇ийнам̣ вияа, г̇зяяан̇г̇асан̇г̇ахо ваа сияаа, саг̇аат̇агад̇д̇аа саг̇аат̇ааваг̇г̇асса вияа, д̇ат̇аа убхад̇овибхан̇г̇аад̣̇ийсу саг̇аат̇агаббад̣̇зсаананд̇и. вужжад̇з –

суд̇д̇анд̇и сааман̃н̃авид̇хи, висзсавид̇хаяо барз;

санимид̇д̇аа нирул̣хад̇д̇аа, сахад̇аан̃н̃зна наан̃н̃ад̇о.

саб̣б̣ассааби хи б̣уд̣̇д̇хаважанасса суд̇д̇анд̇и аяам̣ сааман̃н̃авид̇хи. д̇ат̇аа хи ‘‘зд̇д̇агам̣ д̇асса бхаг̇авад̇о суд̇д̇ааг̇ад̇ам̣ суд̇д̇абарияаабаннам̣ (баажи. 1242), саавад̇т̇ияаа суд̇д̇авибхан̇г̇з, сагаваад̣̇з бан̃жа суд̇д̇асад̇ааний’’д̇иаад̣̇иважанад̇о винаяаабхид̇хаммабарияад̇д̇ивисзсзби суд̇д̇авохааро д̣̇иссад̇и. д̇ад̣̇згад̣̇зсзсу бана г̇зяяаад̣̇аяо висзсавид̇хаяо д̇зна д̇зна нимид̇д̇зна бад̇идтид̇аа. д̇ат̇аа хи г̇зяяасса саг̇аат̇агад̇д̇ам̣ д̇аб̣бхааванимид̇д̇ам̣. логзби хи сасилогам̣ саг̇аат̇агам̣ жун̣н̣ияаг̇ант̇ам̣ г̇зяяа’’нд̇и вад̣̇анд̇и. г̇аат̇аавирахз бана сад̇и бужчид̇ваа виссаж̇ж̇анабхааво взяяаагаран̣асса. бужчаависсаж̇ж̇анан̃хи ‘‘б̣яаагаран̣а’’нд̇и вужжад̇и. б̣яаагаран̣амзва взяяаагаран̣анд̇и. звам̣ санд̇з саг̇аат̇агаад̣̇ийнамби бан̃хаависсаж̇ж̇анавасзна бавад̇д̇аанам̣ взяяаагаран̣абхааво аабаж̇ж̇ад̇ийд̇и? наабаж̇ж̇ад̇и, г̇зяяаад̣̇исан̃н̃аанам̣ аногаасабхаавад̇о ‘‘г̇аат̇аавирахз сад̇ий’’д̇и висзсид̇ад̇д̇аа жа. д̇ат̇аа хи д̇хаммабад̣̇аад̣̇ийсу гзвалам̣ г̇аат̇ааб̣анд̇хзсу саг̇аат̇агад̇д̇зби соманассан̃аан̣амаяигаг̇аат̇ааяуд̇д̇зсу ‘‘вуд̇д̇ан̃хзд̇а’’нд̇иаад̣̇иважанасамб̣анд̇хзсу аб̣бхуд̇ад̇хаммабадисам̣яуд̇д̇зсу жа суд̇д̇ависзсзсу яат̇ааггамам̣ г̇аат̇аауд̣̇аанаид̇ивуд̇д̇агааб̣бхуд̇ад̇хаммасан̃н̃аа бад̇идтид̇аа, д̇ат̇аа сад̇иби г̇аат̇ааб̣анд̇хабхаавз бхаг̇авад̇о ад̇ийд̇аасу ж̇аад̇ийсу жарияаанубхааваббагаасагзсу ж̇аад̇агасан̃н̃аа. сад̇иби бан̃хаависсаж̇ж̇анабхаавз саг̇аат̇агад̇д̇з жа гзсужи суд̇д̇анд̇зсу взд̣̇асса лабхаабанад̇о взд̣̇алласан̃н̃аа бад̇идтид̇аад̇и звам̣ д̇зна д̇зна саг̇аат̇агад̇д̇аад̣̇инаа нимид̇д̇зна д̇зсу д̇зсу суд̇д̇ависзсзсу г̇зяяан̇г̇аад̣̇исан̃н̃аа бад̇идтид̇аад̇и висзсавид̇хаяо суд̇д̇ан̇г̇ад̇о барз г̇зяяаад̣̇аяо.

яам̣ банзд̇т̇а г̇зяяан̇г̇аад̣̇инимид̇д̇арахид̇ам̣ суд̇д̇ам̣, д̇ам̣ суд̇д̇ан̇г̇ам̣ висзсасан̃н̃аабарихаарзна сааман̃н̃асан̃н̃ааяа бавад̇д̇анад̇од̇и. нану жа саг̇аат̇агам̣ суд̇д̇ам̣ г̇зяяам̣, ниг̇г̇аат̇агам̣ суд̇д̇ам̣ взяяаагаран̣анд̇и суд̇д̇ан̇г̇ам̣ на самбхавад̇ийд̇и жод̣̇анаа д̇ад̣̇авад̇т̇аа зваад̇и? на д̇ад̣̇авад̇т̇аа, сод̇хид̇ад̇д̇аа. сод̇хид̇ан̃хи буб̣б̣з г̇аат̇аавирахз сад̇и бужчаависсаж̇ж̇анабхааво взяяаагаран̣асса д̇аб̣бхааванимид̇д̇анд̇и. яан̃жа вуд̇д̇ам̣ – ‘‘г̇аат̇аабхаавад̇о ман̇г̇аласуд̇д̇аад̣̇ийнам̣ суд̇д̇ан̇г̇асан̇г̇ахо на сияаа’’д̇и, д̇амби на, нирул̣хад̇д̇аа. нирул̣хо хи ман̇г̇аласуд̇д̇аад̣̇ийсу суд̇д̇абхааво, на хи д̇аани д̇хаммабад̣̇аб̣уд̣̇д̇хавам̣саад̣̇аяо вияа г̇аат̇аабхаавзна бан̃н̃аад̇аани, гинд̇у суд̇д̇абхаавзнзва. д̇знзва хи адтагат̇ааяам̣ ‘‘суд̇д̇анаамага’’нд̇и наамаг̇г̇ахан̣ам̣ гад̇ам̣.

яам̣ бана вуд̇д̇ам̣ ‘‘саг̇аат̇агад̇д̇аа г̇зяяан̇г̇асан̇г̇ахо ваа сияаа’’д̇и, д̇ад̣̇аби над̇т̇и, яасмаа сахад̇аан̃н̃зна. саха г̇аат̇аахийд̇и хи саг̇аат̇агам̣. сахабхааво жа наама ад̇т̇ад̇о ан̃н̃зна ход̇и, на жа ман̇г̇аласуд̇д̇аад̣̇ийсу г̇аат̇аавинимуд̇д̇о гожи суд̇д̇аббад̣̇зсо ад̇т̇и. яо саха г̇аат̇аахийд̇и вужжзяяа, на жа самуд̣̇ааяо наама гожи ад̇т̇и. яад̣̇аби вуд̇д̇ам̣ – ‘‘убхад̇овибхан̇г̇аад̣̇ийсу саг̇аат̇агаббад̣̇зсаанам̣ г̇зяяан̇г̇асан̇г̇ахо сияаа’’д̇и, д̇ад̣̇аби на ан̃н̃ад̇о. ан̃н̃аа зва хи д̇аа г̇аат̇аа, ж̇аад̇агаад̣̇ибарияаабаннад̇д̇аа. ад̇о на д̇аахи убхад̇овибхан̇г̇аад̣̇ийнам̣ г̇зяяан̇г̇абхаавод̇и звам̣ суд̇д̇аад̣̇ийнам̣ ан̇г̇аанам̣ ан̃н̃аман̃н̃асан̇гараабхааво взд̣̇ид̇аб̣б̣о. яасмаа бана саб̣б̣амби б̣уд̣̇д̇хаважанам̣ яат̇аавуд̇д̇анаязна ад̇т̇аанам̣ суужанаад̣̇иад̇т̇зна суд̇д̇анд̇взва вужжад̇и, д̇асмаа вуд̇д̇ам̣ – ‘‘нававид̇хасуд̇д̇анд̇абарияздтий’’д̇и.

сан̇г̇ахаваараван̣н̣анаа нидтид̇аа.