Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / అఙ్గుత్తరనికాయ • Aṅguttaranikāya |
౧౦. సఙ్గారవసుత్తం
10. Saṅgāravasuttaṃ
౬౧. అథ ఖో సఙ్గారవో బ్రాహ్మణో యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవతా సద్ధిం సమ్మోది. సమ్మోదనీయం కథం సారణీయం వీతిసారేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నో ఖో సఙ్గారవో బ్రాహ్మణో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘మయమస్సు, భో గోతమ, బ్రాహ్మణా నామ. యఞ్ఞం యజామపి యజాపేమపి. తత్ర, భో గోతమ, యో చేవ యజతి 1 యో చ యజాపేతి సబ్బే తే అనేకసారీరికం పుఞ్ఞప్పటిపదం పటిపన్నా హోన్తి, యదిదం యఞ్ఞాధికరణం. యో పనాయం, భో గోతమ, యస్స వా తస్స వా కులా అగారస్మా అనగారియం పబ్బజితో ఏకమత్తానం దమేతి, ఏకమత్తానం సమేతి, ఏకమత్తానం పరినిబ్బాపేతి, ఏవమస్సాయం ఏకసారీరికం పుఞ్ఞప్పటిపదం పటిపన్నో హోతి, యదిదం పబ్బజ్జాధికరణ’’న్తి.
61. Atha kho saṅgāravo brāhmaṇo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho saṅgāravo brāhmaṇo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mayamassu, bho gotama, brāhmaṇā nāma. Yaññaṃ yajāmapi yajāpemapi. Tatra, bho gotama, yo ceva yajati 2 yo ca yajāpeti sabbe te anekasārīrikaṃ puññappaṭipadaṃ paṭipannā honti, yadidaṃ yaññādhikaraṇaṃ. Yo panāyaṃ, bho gotama, yassa vā tassa vā kulā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito ekamattānaṃ dameti, ekamattānaṃ sameti, ekamattānaṃ parinibbāpeti, evamassāyaṃ ekasārīrikaṃ puññappaṭipadaṃ paṭipanno hoti, yadidaṃ pabbajjādhikaraṇa’’nti.
‘‘తేన హి, బ్రాహ్మణ, తఞ్ఞేవేత్థ పటిపుచ్ఛిస్సామి. యథా తే ఖమేయ్య తథా నం బ్యాకరేయ్యాసి. తం కిం మఞ్ఞసి, బ్రాహ్మణ, ఇధ తథాగతో లోకే ఉప్పజ్జతి అరహం సమ్మాసమ్బుద్ధో విజ్జాచరణసమ్పన్నో సుగతో లోకవిదూ అనుత్తరో పురిసదమ్మసారథి సత్థా దేవమనుస్సానం బుద్ధో భగవా. సో ఏవమాహ – ‘ఏథాయం మగ్గో అయం పటిపదా యథాపటిపన్నో అహం అనుత్తరం బ్రహ్మచరియోగధం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా పవేదేమి; ఏథ 3, తుమ్హేపి తథా పటిపజ్జథ, యథాపటిపన్నా తుమ్హేపి అనుత్తరం బ్రహ్మచరియోగధం సయం అభిఞ్ఞా సచ్ఛికత్వా ఉపసమ్పజ్జ విహరిస్సథా’తి. ఇతి అయఞ్చేవ 4 సత్థా ధమ్మం దేసేతి, పరే చ తథత్థాయ పటిపజ్జన్తి, తాని ఖో పన హోన్తి అనేకానిపి సతాని అనేకానిపి సహస్సాని అనేకానిపి సతసహస్సాని.
‘‘Tena hi, brāhmaṇa, taññevettha paṭipucchissāmi. Yathā te khameyya tathā naṃ byākareyyāsi. Taṃ kiṃ maññasi, brāhmaṇa, idha tathāgato loke uppajjati arahaṃ sammāsambuddho vijjācaraṇasampanno sugato lokavidū anuttaro purisadammasārathi satthā devamanussānaṃ buddho bhagavā. So evamāha – ‘ethāyaṃ maggo ayaṃ paṭipadā yathāpaṭipanno ahaṃ anuttaraṃ brahmacariyogadhaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedemi; etha 5, tumhepi tathā paṭipajjatha, yathāpaṭipannā tumhepi anuttaraṃ brahmacariyogadhaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharissathā’ti. Iti ayañceva 6 satthā dhammaṃ deseti, pare ca tathatthāya paṭipajjanti, tāni kho pana honti anekānipi satāni anekānipi sahassāni anekānipi satasahassāni.
‘‘తం కిం మఞ్ఞసి, బ్రాహ్మణ, ఇచ్చాయం ఏవం సన్తే ఏకసారీరికా వా పుఞ్ఞప్పటిపదా హోతి అనేకసారీరికా వా, యదిదం పబ్బజ్జాధికరణ’’న్తి? ‘‘ఇచ్చాయమ్పి 7, భో గోతమ, ఏవం సన్తే అనేకసారీరికా పుఞ్ఞప్పటిపదా హోతి, యదిదం పబ్బజ్జాధికరణ’’న్తి.
‘‘Taṃ kiṃ maññasi, brāhmaṇa, iccāyaṃ evaṃ sante ekasārīrikā vā puññappaṭipadā hoti anekasārīrikā vā, yadidaṃ pabbajjādhikaraṇa’’nti? ‘‘Iccāyampi 8, bho gotama, evaṃ sante anekasārīrikā puññappaṭipadā hoti, yadidaṃ pabbajjādhikaraṇa’’nti.
ఏవం వుత్తే ఆయస్మా ఆనన్దో సఙ్గారవం బ్రాహ్మణం ఏతదవోచ – ‘‘ఇమాసం తే, బ్రాహ్మణ, ద్విన్నం పటిపదానం కతమా పటిపదా ఖమతి అప్పత్థతరా చ అప్పసమారమ్భతరా చ మహప్ఫలతరా చ మహానిసంసతరా చా’’తి? ఏవం వుత్తే సఙ్గారవో బ్రాహ్మణో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘సేయ్యథాపి భవం గోతమో భవం చానన్దో. ఏతే మే పుజ్జా, ఏతే మే పాసంసా’’తి.
Evaṃ vutte āyasmā ānando saṅgāravaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘imāsaṃ te, brāhmaṇa, dvinnaṃ paṭipadānaṃ katamā paṭipadā khamati appatthatarā ca appasamārambhatarā ca mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā cā’’ti? Evaṃ vutte saṅgāravo brāhmaṇo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘seyyathāpi bhavaṃ gotamo bhavaṃ cānando. Ete me pujjā, ete me pāsaṃsā’’ti.
దుతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో సఙ్గారవం బ్రాహ్మణం ఏతదవోచ – ‘‘న ఖో త్యాహం, బ్రాహ్మణ, ఏవం పుచ్ఛామి – ‘కే వా తే పుజ్జా కే వా తే పాసంసా’తి? ఏవం ఖో త్యాహం, బ్రాహ్మణ, పుచ్ఛామి – ‘ఇమాసం తే, బ్రాహ్మణ, ద్విన్నం పటిపదానం కతమా పటిపదా ఖమతి అప్పత్థతరా చ అప్పసమారమ్భతరా చ మహప్ఫలతరా చ మహానిసంసతరా చా’’’తి? దుతియమ్పి ఖో సఙ్గారవో బ్రాహ్మణో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘సేయ్యథాపి భవం గోతమో భవం చానన్దో. ఏతే మే పుజ్జా, ఏతే మే పాసంసా’’తి.
Dutiyampi kho āyasmā ānando saṅgāravaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘na kho tyāhaṃ, brāhmaṇa, evaṃ pucchāmi – ‘ke vā te pujjā ke vā te pāsaṃsā’ti? Evaṃ kho tyāhaṃ, brāhmaṇa, pucchāmi – ‘imāsaṃ te, brāhmaṇa, dvinnaṃ paṭipadānaṃ katamā paṭipadā khamati appatthatarā ca appasamārambhatarā ca mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā cā’’’ti? Dutiyampi kho saṅgāravo brāhmaṇo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘seyyathāpi bhavaṃ gotamo bhavaṃ cānando. Ete me pujjā, ete me pāsaṃsā’’ti.
తతియమ్పి ఖో ఆయస్మా ఆనన్దో సఙ్గారవం బ్రాహ్మణం ఏతదవోచ – ‘‘న ఖో త్యాహం, బ్రాహ్మణ, ఏవం పుచ్ఛామి – ‘కే వా తే పుజ్జా కే వా తే పాసంసా’తి? ఏవం ఖో త్యాహం, బ్రాహ్మణ, పుచ్ఛామి – ‘ఇమాసం తే, బ్రాహ్మణ, ద్విన్నం పటిపదానం కతమా పటిపదా ఖమతి అప్పత్థతరా చ అప్పసమారమ్భతరా చ మహప్ఫలతరా చ మహానిసంసతరా చా’’’తి? తతియమ్పి ఖో సఙ్గారవో బ్రాహ్మణో ఆయస్మన్తం ఆనన్దం ఏతదవోచ – ‘‘సేయ్యథాపి భవం గోతమో భవం చానన్దో. ఏతే మే పుజ్జా, ఏతే మే పాసంసా’’తి.
Tatiyampi kho āyasmā ānando saṅgāravaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘na kho tyāhaṃ, brāhmaṇa, evaṃ pucchāmi – ‘ke vā te pujjā ke vā te pāsaṃsā’ti? Evaṃ kho tyāhaṃ, brāhmaṇa, pucchāmi – ‘imāsaṃ te, brāhmaṇa, dvinnaṃ paṭipadānaṃ katamā paṭipadā khamati appatthatarā ca appasamārambhatarā ca mahapphalatarā ca mahānisaṃsatarā cā’’’ti? Tatiyampi kho saṅgāravo brāhmaṇo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca – ‘‘seyyathāpi bhavaṃ gotamo bhavaṃ cānando. Ete me pujjā, ete me pāsaṃsā’’ti.
అథ ఖో భగవతో ఏతదహోసి – ‘‘యావ తతియమ్పి ఖో సఙ్గారవో బ్రాహ్మణో ఆనన్దేన సహధమ్మికం పఞ్హం పుట్ఠో సంసాదేతి 9 నో విస్సజ్జేతి. యంనూనాహం పరిమోచేయ్య’’న్తి. అథ ఖో భగవా సఙ్గారవం బ్రాహ్మణం ఏతదవోచ – ‘‘కా న్వజ్జ, బ్రాహ్మణ, రాజన్తేపురే రాజపురిసానం 10 సన్నిసిన్నానం సన్నిపతితానం అన్తరాకథా ఉదపాదీ’’తి? ‘‘అయం ఖ్వజ్జ, భో గోతమ, రాజన్తేపురే రాజపురిసానం సన్నిసిన్నానం సన్నిపతితానం అన్తరాకథా ఉదపాది – ‘పుబ్బే సుదం అప్పతరా చేవ భిక్ఖూ అహేసుం బహుతరా చ ఉత్తరి మనుస్సధమ్మా ఇద్ధిపాటిహారియం దస్సేసుం; ఏతరహి పన బహుతరా చేవ భిక్ఖూ అప్పతరా చ ఉత్తరి మనుస్సధమ్మా ఇద్ధిపాటిహారియం దస్సేన్తీ’తి. అయం ఖ్వజ్జ, భో గోతమ, రాజన్తేపురే రాజపురిసానం సన్నిసిన్నానం సన్నిపతితానం అన్తరాకథా ఉదపాదీ’’తి.
Atha kho bhagavato etadahosi – ‘‘yāva tatiyampi kho saṅgāravo brāhmaṇo ānandena sahadhammikaṃ pañhaṃ puṭṭho saṃsādeti 11 no vissajjeti. Yaṃnūnāhaṃ parimoceyya’’nti. Atha kho bhagavā saṅgāravaṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘‘kā nvajja, brāhmaṇa, rājantepure rājapurisānaṃ 12 sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ antarākathā udapādī’’ti? ‘‘Ayaṃ khvajja, bho gotama, rājantepure rājapurisānaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ antarākathā udapādi – ‘pubbe sudaṃ appatarā ceva bhikkhū ahesuṃ bahutarā ca uttari manussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ dassesuṃ; etarahi pana bahutarā ceva bhikkhū appatarā ca uttari manussadhammā iddhipāṭihāriyaṃ dassentī’ti. Ayaṃ khvajja, bho gotama, rājantepure rājapurisānaṃ sannisinnānaṃ sannipatitānaṃ antarākathā udapādī’’ti.
13 ‘‘తీణి ఖో ఇమాని, బ్రాహ్మణ, పాటిహారియాని. కతమాని తీణి? ఇద్ధిపాటిహారియం, ఆదేసనాపాటిహారియం , అనుసాసనీపాటిహారియం. కతమఞ్చ, బ్రాహ్మణ, ఇద్ధిపాటిహారియం? ఇధ, బ్రాహ్మణ, ఏకచ్చో అనేకవిహితం ఇద్ధివిధం పచ్చనుభోతి – ‘ఏకోపి హుత్వా బహుధా హోతి, బహుధాపి హుత్వా ఏకో హోతి; ఆవిభావం, తిరోభావం; తిరోకుట్టం తిరోపాకారం తిరోపబ్బతం అసజ్జమానో గచ్ఛతి, సేయ్యథాపి ఆకాసే; పథవియాపి ఉమ్ముజ్జనిముజ్జం కరోతి, సేయ్యథాపి ఉదకే; ఉదకేపి అభిజ్జమానే గచ్ఛతి, సేయ్యథాపి పథవియం; ఆకాసేపి పల్లఙ్కేన కమతి, సేయ్యథాపి పక్ఖీ సకుణో; ఇమేపి చన్దిమసూరియే ఏవంమహిద్ధికే ఏవంమహానుభావే పాణినా పరిమసతి 14 పరిమజ్జతి, యావ బ్రహ్మలోకాపి కాయేన వసం వత్తేతి’. ఇదం వుచ్చతి, బ్రాహ్మణ, ఇద్ధిపాటిహారియం .
15 ‘‘Tīṇi kho imāni, brāhmaṇa, pāṭihāriyāni. Katamāni tīṇi? Iddhipāṭihāriyaṃ, ādesanāpāṭihāriyaṃ , anusāsanīpāṭihāriyaṃ. Katamañca, brāhmaṇa, iddhipāṭihāriyaṃ? Idha, brāhmaṇa, ekacco anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti – ‘ekopi hutvā bahudhā hoti, bahudhāpi hutvā eko hoti; āvibhāvaṃ, tirobhāvaṃ; tirokuṭṭaṃ tiropākāraṃ tiropabbataṃ asajjamāno gacchati, seyyathāpi ākāse; pathaviyāpi ummujjanimujjaṃ karoti, seyyathāpi udake; udakepi abhijjamāne gacchati, seyyathāpi pathaviyaṃ; ākāsepi pallaṅkena kamati, seyyathāpi pakkhī sakuṇo; imepi candimasūriye evaṃmahiddhike evaṃmahānubhāve pāṇinā parimasati 16 parimajjati, yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti’. Idaṃ vuccati, brāhmaṇa, iddhipāṭihāriyaṃ .
‘‘కతమఞ్చ, బ్రాహ్మణ, ఆదేసనాపాటిహారియం? ఇధ, బ్రాహ్మణ, ఏకచ్చో నిమిత్తేన ఆదిసతి – ‘ఏవమ్పి తే మనో, ఇత్థమ్పి తే మనో, ఇతిపి తే చిత్త’న్తి. సో బహుం చేపి ఆదిసతి తథేవ తం హోతి, నో అఞ్ఞథా.
‘‘Katamañca, brāhmaṇa, ādesanāpāṭihāriyaṃ? Idha, brāhmaṇa, ekacco nimittena ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’nti. So bahuṃ cepi ādisati tatheva taṃ hoti, no aññathā.
‘‘ఇధ పన, బ్రాహ్మణ, ఏకచ్చో న హేవ ఖో నిమిత్తేన ఆదిసతి , అపి చ ఖో మనుస్సానం వా అమనుస్సానం వా దేవతానం వా సద్దం సుత్వా ఆదిసతి – ‘ఏవమ్పి తే మనో, ఇత్థమ్పి తే మనో, ఇతిపి తే చిత్త’న్తి. సో బహుం చేపి ఆదిసతి తథేవ తం హోతి, నో అఞ్ఞథా.
‘‘Idha pana, brāhmaṇa, ekacco na heva kho nimittena ādisati , api ca kho manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’nti. So bahuṃ cepi ādisati tatheva taṃ hoti, no aññathā.
‘‘ఇధ పన, బ్రాహ్మణ, ఏకచ్చో న హేవ ఖో నిమిత్తేన ఆదిసతి నపి మనుస్సానం వా అమనుస్సానం వా దేవతానం వా సద్దం సుత్వా ఆదిసతి, అపి చ ఖో వితక్కయతో విచారయతో వితక్కవిప్ఫారసద్దం సుత్వా ఆదిసతి – ‘ఏవమ్పి తే మనో, ఇత్థమ్పి తే మనో, ఇతిపి తే చిత్త’న్తి. సో బహుం చేపి ఆదిసతి తథేవ తం హోతి, నో అఞ్ఞథా.
‘‘Idha pana, brāhmaṇa, ekacco na heva kho nimittena ādisati napi manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati, api ca kho vitakkayato vicārayato vitakkavipphārasaddaṃ sutvā ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’nti. So bahuṃ cepi ādisati tatheva taṃ hoti, no aññathā.
‘‘ఇధ పన, బ్రాహ్మణ, ఏకచ్చో న హేవ ఖో నిమిత్తేన ఆదిసతి, నపి మనుస్సానం వా అమనుస్సానం వా దేవతానం వా సద్దం సుత్వా ఆదిసతి, నపి వితక్కయతో విచారయతో వితక్కవిప్ఫారసద్దం సుత్వా ఆదిసతి, అపి చ ఖో అవితక్కం అవిచారం సమాధిం సమాపన్నస్స చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానాతి – ‘యథా ఇమస్స భోతో మనోసఙ్ఖారా పణిహితా ఇమస్స చిత్తస్స అనన్తరా అముం నామ వితక్కం వితక్కేస్సతీ’తి. సో బహుం చేపి ఆదిసతి తథేవ తం హోతి, నో అఞ్ఞథా. ఇదం వుచ్చతి, బ్రాహ్మణ, ఆదేసనాపాటిహారియం.
‘‘Idha pana, brāhmaṇa, ekacco na heva kho nimittena ādisati, napi manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati, napi vitakkayato vicārayato vitakkavipphārasaddaṃ sutvā ādisati, api ca kho avitakkaṃ avicāraṃ samādhiṃ samāpannassa cetasā ceto paricca pajānāti – ‘yathā imassa bhoto manosaṅkhārā paṇihitā imassa cittassa anantarā amuṃ nāma vitakkaṃ vitakkessatī’ti. So bahuṃ cepi ādisati tatheva taṃ hoti, no aññathā. Idaṃ vuccati, brāhmaṇa, ādesanāpāṭihāriyaṃ.
‘‘కతమఞ్చ, బ్రాహ్మణ, అనుసాసనీపాటిహారియం? ఇధ, బ్రాహ్మణ , ఏకచ్చో ఏవమనుసాసతి – ‘ఏవం వితక్కేథ, మా ఏవం వితక్కయిత్థ; ఏవం మనసి కరోథ, మా ఏవం మనసాకత్థ; ఇదం పజహథ, ఇదం ఉపసమ్పజ్జ విహరథా’తి. ఇదం వుచ్చతి, బ్రాహ్మణ, అనుసాసనీపాటిహారియం. ఇమాని ఖో, బ్రాహ్మణ, తీణి పాటిహారియాని. ఇమేసం తే, బ్రాహ్మణ, తిణ్ణం పాటిహారియానం కతమం పాటిహారియం ఖమతి అభిక్కన్తతరఞ్చ పణీతతరఞ్చా’’తి?
‘‘Katamañca, brāhmaṇa, anusāsanīpāṭihāriyaṃ? Idha, brāhmaṇa , ekacco evamanusāsati – ‘evaṃ vitakketha, mā evaṃ vitakkayittha; evaṃ manasi karotha, mā evaṃ manasākattha; idaṃ pajahatha, idaṃ upasampajja viharathā’ti. Idaṃ vuccati, brāhmaṇa, anusāsanīpāṭihāriyaṃ. Imāni kho, brāhmaṇa, tīṇi pāṭihāriyāni. Imesaṃ te, brāhmaṇa, tiṇṇaṃ pāṭihāriyānaṃ katamaṃ pāṭihāriyaṃ khamati abhikkantatarañca paṇītatarañcā’’ti?
‘‘తత్ర, భో గోతమ, యదిదం 17 పాటిహారియం ఇధేకచ్చో అనేకవిహితం ఇద్ధివిధం పచ్చనుభోతి…పే॰… యావ బ్రాహ్మలోకాపి కాయేన వసం వత్తేతి, ఇదం, భో గోతమ, పాటిహారియం యోవ 18 నం కరోతి సోవ 19 నం పటిసంవేదేతి, యోవ 20 నం కరోతి తస్సేవ 21 తం హోతి. ఇదం మే, భో గోతమ, పాటిహారియం మాయాసహధమ్మరూపం వియ ఖాయతి.
‘‘Tatra, bho gotama, yadidaṃ 22 pāṭihāriyaṃ idhekacco anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti…pe… yāva brāhmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti, idaṃ, bho gotama, pāṭihāriyaṃ yova 23 naṃ karoti sova 24 naṃ paṭisaṃvedeti, yova 25 naṃ karoti tasseva 26 taṃ hoti. Idaṃ me, bho gotama, pāṭihāriyaṃ māyāsahadhammarūpaṃ viya khāyati.
‘‘యమ్పిదం , భో గోతమ, పాటిహారియం ఇధేకచ్చో నిమిత్తేన ఆదిసతి – ‘ఏవమ్పి తే మనో, ఇత్థమ్పి తే మనో, ఇతిపి తే చిత్త’న్తి, సో బహుం చేపి ఆదిసతి తథేవ తం హోతి, నో అఞ్ఞథా. ఇధ పన, భో గోతమ, ఏకచ్చో న హేవ ఖో నిమిత్తేన ఆదిసతి, అపి చ ఖో మనుస్సానం వా అమనుస్సానం వా దేవతానం వా సద్దం సుత్వా ఆదిసతి…పే॰… నపి మనుస్సానం వా అమనుస్సానం వా దేవతానం వా సద్దం సుత్వా ఆదిసతి, అపి చ ఖో వితక్కయతో విచారయతో వితక్కవిప్ఫారసద్దం సుత్వా ఆదిసతి…పే॰… నపి వితక్కయతో విచారయతో వితక్కవిప్ఫారసద్దం సుత్వా ఆదిసతి, అపి చ ఖో అవితక్కం అవిచారం సమాధిం సమాపన్నస్స చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానాతి – ‘యథా ఇమస్స భోతో మనోసఙ్ఖారా పణిహితా ఇమస్స చిత్తస్స అనన్తరా అమ్హం నామ వితక్కం వితక్కేస్సతీ’తి, సో బహుం చేపి ఆదిసతి తథేవ తం హోతి, నో అఞ్ఞథా. ఇదమ్పి, భో గోతమ, పాటిహారియం యోవ నం కరోతి సోవ నం పటిసంవేదేతి, యోవ నం కరోతి తస్సేవ తం హోతి. ఇదమ్పి మే, భో గోతమ, పాటిహారియం మాయాసహధమ్మరూపం వియ ఖాయతి.
‘‘Yampidaṃ , bho gotama, pāṭihāriyaṃ idhekacco nimittena ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’nti, so bahuṃ cepi ādisati tatheva taṃ hoti, no aññathā. Idha pana, bho gotama, ekacco na heva kho nimittena ādisati, api ca kho manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati…pe… napi manussānaṃ vā amanussānaṃ vā devatānaṃ vā saddaṃ sutvā ādisati, api ca kho vitakkayato vicārayato vitakkavipphārasaddaṃ sutvā ādisati…pe… napi vitakkayato vicārayato vitakkavipphārasaddaṃ sutvā ādisati, api ca kho avitakkaṃ avicāraṃ samādhiṃ samāpannassa cetasā ceto paricca pajānāti – ‘yathā imassa bhoto manosaṅkhārā paṇihitā imassa cittassa anantarā amhaṃ nāma vitakkaṃ vitakkessatī’ti, so bahuṃ cepi ādisati tatheva taṃ hoti, no aññathā. Idampi, bho gotama, pāṭihāriyaṃ yova naṃ karoti sova naṃ paṭisaṃvedeti, yova naṃ karoti tasseva taṃ hoti. Idampi me, bho gotama, pāṭihāriyaṃ māyāsahadhammarūpaṃ viya khāyati.
‘‘యఞ్చ ఖో ఇదం, భో గోతమ, పాటిహారియం ఇధేకచ్చో ఏవం అనుసాసతి – ‘ఏవం వితక్కేథ , మా ఏవం వితక్కయిత్థ; ఏవం మనసి కరోథ, మా ఏవం మనసాకత్థ; ఇదం పజహథ, ఇదం ఉపసమ్పజ్జ విహరథా’తి. ఇదమేవ, భో గోతమ, పాటిహారియం ఖమతి ఇమేసం తిణ్ణం పాటిహారియానం అభిక్కన్తతరఞ్చ పణీతతరఞ్చ.
‘‘Yañca kho idaṃ, bho gotama, pāṭihāriyaṃ idhekacco evaṃ anusāsati – ‘evaṃ vitakketha , mā evaṃ vitakkayittha; evaṃ manasi karotha, mā evaṃ manasākattha; idaṃ pajahatha, idaṃ upasampajja viharathā’ti. Idameva, bho gotama, pāṭihāriyaṃ khamati imesaṃ tiṇṇaṃ pāṭihāriyānaṃ abhikkantatarañca paṇītatarañca.
‘‘అచ్ఛరియం, భో గోతమ, అబ్భుతం, భో గోతమ! యావసుభాసితమిదం భోతా గోతమేన ఇమేహి చ మయం తీహి పాటిహారియేహి సమన్నాగతం భవన్తం గోతమం ధారేమ. భవఞ్హి గోతమో అనేకవిహితం ఇద్ధివిధం పచ్చనుభోతి…పే॰… యావ బ్రహ్మలోకాపి కాయేన వసం వత్తేతి, భవఞ్హి గోతమో అవితక్కం అవిచారం సమాధిం సమాపన్నస్స చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానాతి – ‘యథా ఇమస్స భోతో మనోసఙ్ఖారా పణిహితా ఇమస్స చిత్తస్స అనన్తరా అముం నామ వితక్కం వితక్కేస్సతీ’తి. భవఞ్హి గోతమో ఏవమనుసాసతి – ‘ఏవం వితక్కేథ, మా ఏవం వితక్కయిత్థ; ఏవం మనసి కరోథ, మా ఏవం మనసాకత్థ; ఇదం పజహథ, ఇదం ఉపసమ్పజ్జ విహరథా’’’తి.
‘‘Acchariyaṃ, bho gotama, abbhutaṃ, bho gotama! Yāvasubhāsitamidaṃ bhotā gotamena imehi ca mayaṃ tīhi pāṭihāriyehi samannāgataṃ bhavantaṃ gotamaṃ dhārema. Bhavañhi gotamo anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhoti…pe… yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vatteti, bhavañhi gotamo avitakkaṃ avicāraṃ samādhiṃ samāpannassa cetasā ceto paricca pajānāti – ‘yathā imassa bhoto manosaṅkhārā paṇihitā imassa cittassa anantarā amuṃ nāma vitakkaṃ vitakkessatī’ti. Bhavañhi gotamo evamanusāsati – ‘evaṃ vitakketha, mā evaṃ vitakkayittha; evaṃ manasi karotha, mā evaṃ manasākattha; idaṃ pajahatha, idaṃ upasampajja viharathā’’’ti.
‘‘అద్ధా ఖో త్యాహం, బ్రాహ్మణ, ఆసజ్జ ఉపనీయ వాచా భాసితా; అపి చ త్యాహం బ్యాకరిస్సామి. అహఞ్హి, బ్రాహ్మణ, అనేకవిహితం ఇద్ధివిధం పచ్చనుభోమి…పే॰… యావ బ్రహ్మలోకాపి కాయేన వసం వత్తేమి. అహఞ్హి , బ్రాహ్మణ, అవితక్కం అవిచారం సమాధిం సమాపన్నస్స చేతసా చేతో పరిచ్చ పజానామి – ‘యథా ఇమస్స భోతో మనోసఙ్ఖారా పణిహితా, ఇమస్స చిత్తస్స అనన్తరా అముం నామ వితక్కం వితక్కేస్సతీ’తి. అహఞ్హి, బ్రాహ్మణ, ఏవమనుసాసామి – ‘ఏవం వితక్కేథ, మా ఏవం వితక్కయిత్థ; ఏవం మనసి కరోథ, మా ఏవం మనసాకత్థ; ఇదం పజహథ, ఇదం ఉపసమ్పజ్జ విహరథా’’’తి.
‘‘Addhā kho tyāhaṃ, brāhmaṇa, āsajja upanīya vācā bhāsitā; api ca tyāhaṃ byākarissāmi. Ahañhi, brāhmaṇa, anekavihitaṃ iddhividhaṃ paccanubhomi…pe… yāva brahmalokāpi kāyena vasaṃ vattemi. Ahañhi , brāhmaṇa, avitakkaṃ avicāraṃ samādhiṃ samāpannassa cetasā ceto paricca pajānāmi – ‘yathā imassa bhoto manosaṅkhārā paṇihitā, imassa cittassa anantarā amuṃ nāma vitakkaṃ vitakkessatī’ti. Ahañhi, brāhmaṇa, evamanusāsāmi – ‘evaṃ vitakketha, mā evaṃ vitakkayittha; evaṃ manasi karotha, mā evaṃ manasākattha; idaṃ pajahatha, idaṃ upasampajja viharathā’’’ti.
‘‘అత్థి పన, భో గోతమ, అఞ్ఞో ఏకభిక్ఖుపి యో ఇమేహి తీహి పాటిహారియేహి సమన్నాగతో, అఞ్ఞత్ర భోతా గోతమేనా’’తి? ‘‘న ఖో, బ్రాహ్మణ, ఏకంయేవ సతం న ద్వే సతాని న తీణి సతాని న చత్తారి సతాని న పఞ్చ సతాని, అథ ఖో భియ్యోవ, యే 27 భిక్ఖూ ఇమేహి తీహి పాటిహారియేహి సమన్నాగతా’’తి. ‘‘కహం పన, భో గోతమ, ఏతరహి తే భిక్ఖూ విహరన్తీ’’తి? ‘‘ఇమస్మింయేవ ఖో, బ్రాహ్మణ, భిక్ఖుసఙ్ఘే’’తి.
‘‘Atthi pana, bho gotama, añño ekabhikkhupi yo imehi tīhi pāṭihāriyehi samannāgato, aññatra bhotā gotamenā’’ti? ‘‘Na kho, brāhmaṇa, ekaṃyeva sataṃ na dve satāni na tīṇi satāni na cattāri satāni na pañca satāni, atha kho bhiyyova, ye 28 bhikkhū imehi tīhi pāṭihāriyehi samannāgatā’’ti. ‘‘Kahaṃ pana, bho gotama, etarahi te bhikkhū viharantī’’ti? ‘‘Imasmiṃyeva kho, brāhmaṇa, bhikkhusaṅghe’’ti.
‘‘అభిక్కన్తం, భో గోతమ, అభిక్కన్తం, భో గోతమ! సేయ్యథాపి భో గోతమ, నిక్కుజ్జితం వా ఉక్కుజ్జేయ్య, పటిచ్ఛన్నం వా వివరేయ్య, మూళ్హస్స వా మగ్గం ఆచిక్ఖేయ్య, అన్ధకారే వా తేలపజ్జోతం ధారేయ్య – ‘చక్ఖుమన్తో రూపాని దక్ఖన్తీ’తి, ఏవమేవం భోతా గోతమేన అనేకపరియాయేన ధమ్మో పకాసితో. ఏసాహం భవన్తం గోతమం సరణం గచ్ఛామి, ధమ్మఞ్చ భిక్ఖుసఙ్ఘఞ్చ. ఉపాసకం మం భవం గోతమో ధారేతు అజ్జతగ్గే పాణుపేతం సరణం గత’’న్తి. దసమం.
‘‘Abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – ‘cakkhumanto rūpāni dakkhantī’ti, evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi, dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti. Dasamaṃ.
బ్రాహ్మణవగ్గో పఠమో.
Brāhmaṇavaggo paṭhamo.
తస్సుద్దానం –
Tassuddānaṃ –
ద్వే బ్రాహ్మణా చఞ్ఞతరో, పరిబ్బాజకేన నిబ్బుతం;
Dve brāhmaṇā caññataro, paribbājakena nibbutaṃ;
పలోకవచ్ఛో తికణ్ణో, సోణి సఙ్గారవేన చాతి.
Palokavaccho tikaṇṇo, soṇi saṅgāravena cāti.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (అట్ఠకథా) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ౧౦. సఙ్గారవసుత్తవణ్ణనా • 10. Saṅgāravasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / అఙ్గుత్తరనికాయ (టీకా) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ౧౦. సఙ్గారవసుత్తవణ్ణనా • 10. Saṅgāravasuttavaṇṇanā