Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya

೧೦. ಸಙ್ಗಾರವಸುತ್ತಂ

10. Saṅgāravasuttaṃ

೪೭೩. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ಕೋಸಲೇಸು ಚಾರಿಕಂ ಚರತಿ ಮಹತಾ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘೇನ ಸದ್ಧಿಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಧನಞ್ಜಾನೀ ¹ ನಾಮ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಚಞ್ಚಲಿಕಪ್ಪೇ ² ಪಟಿವಸತಿ ಅಭಿಪ್ಪಸನ್ನಾ ಬುದ್ಧೇ ಚ ಧಮ್ಮೇ ಚ ಸಙ್ಘೇ ಚ। ಅಥ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನೀ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಉಪಕ್ಖಲಿತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಉದಾನಂ ಉದಾನೇಸಿ – ‘‘ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ। ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ। ನಮೋ ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸಾ’’ತಿ ।

473. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosalesu cārikaṃ carati mahatā bhikkhusaṅghena saddhiṃ. Tena kho pana samayena dhanañjānī ³ nāma brāhmaṇī cañcalikappe ⁴ paṭivasati abhippasannā buddhe ca dhamme ca saṅghe ca. Atha kho dhanañjānī brāhmaṇī upakkhalitvā tikkhattuṃ udānaṃ udānesi – ‘‘namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa. Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa. Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassā’’ti .

ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ಸಙ್ಗಾರವೋ ನಾಮ ಮಾಣವೋ ಚಞ್ಚಲಿಕಪ್ಪೇ ಪಟಿವಸತಿ ತಿಣ್ಣಂ ವೇದಾನಂ ಪಾರಗೂ ಸನಿಘಣ್ಡುಕೇಟುಭಾನಂ ಸಾಕ್ಖರಪ್ಪಭೇದಾನಂ ಇತಿಹಾಸಪಞ್ಚಮಾನಂ , ಪದಕೋ, ವೇಯ್ಯಾಕರಣೋ, ಲೋಕಾಯತಮಹಾಪುರಿಸಲಕ್ಖಣೇಸು ಅನವಯೋ। ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಸಙ್ಗಾರವೋ ಮಾಣವೋ ಧನಞ್ಜಾನಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಏವಂ ವಾಚಂ ಭಾಸಮಾನಾಯ। ಸುತ್ವಾ ಧನಞ್ಜಾನಿಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅವಭೂತಾವ ಅಯಂ ⁵ ಧನಞ್ಜಾನೀ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ, ಪರಭೂತಾವ ಅಯಂ ⁶ ಧನಞ್ಜಾನೀ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ, ವಿಜ್ಜಮಾನಾನಂ (ತೇವಿಜ್ಜಾನಂ) ⁷ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ, ಅಥ ಚ ಪನ ತಸ್ಸ ಮುಣ್ಡಕಸ್ಸ ಸಮಣಕಸ್ಸ ವಣ್ಣಂ ಭಾಸಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ⁸। ‘‘ನ ಹಿ ಪನ ತ್ವಂ, ತಾತ ಭದ್ರಮುಖ, ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸೀಲಪಞ್ಞಾಣಂ ಜಾನಾಸಿ। ಸಚೇ ತ್ವಂ, ತಾತ ಭದ್ರಮುಖ, ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸೀಲಪಞ್ಞಾಣಂ ಜಾನೇಯ್ಯಾಸಿ, ನ ತ್ವಂ, ತಾತ ಭದ್ರಮುಖ, ತಂ ಭಗವನ್ತಂ ಅಕ್ಕೋಸಿತಬ್ಬಂ ಪರಿಭಾಸಿತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭೋತಿ, ಯದಾ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಚಞ್ಚಲಿಕಪ್ಪಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಹೋತಿ ಅಥ ಮೇ ಆರೋಚೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭದ್ರಮುಖಾ’’ತಿ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನೀ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಸಙ್ಗಾರವಸ್ಸ ಮಾಣವಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ।

Tena kho pana samayena saṅgāravo nāma māṇavo cañcalikappe paṭivasati tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ , padako, veyyākaraṇo, lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu anavayo. Assosi kho saṅgāravo māṇavo dhanañjāniyā brāhmaṇiyā evaṃ vācaṃ bhāsamānāya. Sutvā dhanañjāniṃ brāhmaṇiṃ etadavoca – ‘‘avabhūtāva ayaṃ ⁹ dhanañjānī brāhmaṇī, parabhūtāva ayaṃ ¹⁰ dhanañjānī brāhmaṇī, vijjamānānaṃ (tevijjānaṃ) ¹¹ brāhmaṇānaṃ, atha ca pana tassa muṇḍakassa samaṇakassa vaṇṇaṃ bhāsissatī’’ti ¹². ‘‘Na hi pana tvaṃ, tāta bhadramukha, tassa bhagavato sīlapaññāṇaṃ jānāsi. Sace tvaṃ, tāta bhadramukha, tassa bhagavato sīlapaññāṇaṃ jāneyyāsi, na tvaṃ, tāta bhadramukha, taṃ bhagavantaṃ akkositabbaṃ paribhāsitabbaṃ maññeyyāsī’’ti. ‘‘Tena hi, bhoti, yadā samaṇo gotamo cañcalikappaṃ anuppatto hoti atha me āroceyyāsī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhadramukhā’’ti kho dhanañjānī brāhmaṇī saṅgāravassa māṇavassa paccassosi.

ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಕೋಸಲೇಸು ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಚಞ್ಚಲಿಕಪ್ಪಂ ತದವಸರಿ। ತತ್ರ ಸುದಂ ಭಗವಾ ಚಞ್ಚಲಿಕಪ್ಪೇ ವಿಹರತಿ ತೋದೇಯ್ಯಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಅಮ್ಬವನೇ। ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನೀ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ – ‘‘ಭಗವಾ ಕಿರ ಚಞ್ಚಲಿಕಪ್ಪಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಚಞ್ಚಲಿಕಪ್ಪೇ ವಿಹರತಿ ತೋದೇಯ್ಯಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಅಮ್ಬವನೇ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಧನಞ್ಜಾನೀ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಯೇನ ಸಙ್ಗಾರವೋ ಮಾಣವೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಙ್ಗಾರವಂ ಮಾಣವಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಯಂ, ತಾತ ಭದ್ರಮುಖ, ಸೋ ಭಗವಾ ಚಞ್ಚಲಿಕಪ್ಪಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ, ಚಞ್ಚಲಿಕಪ್ಪೇ ವಿಹರತಿ ತೋದೇಯ್ಯಾನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ ಅಮ್ಬವನೇ। ಯಸ್ಸದಾನಿ, ತಾತ ಭದ್ರಮುಖ, ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ।

Atha kho bhagavā kosalesu anupubbena cārikaṃ caramāno yena cañcalikappaṃ tadavasari. Tatra sudaṃ bhagavā cañcalikappe viharati todeyyānaṃ brāhmaṇānaṃ ambavane. Assosi kho dhanañjānī brāhmaṇī – ‘‘bhagavā kira cañcalikappaṃ anuppatto, cañcalikappe viharati todeyyānaṃ brāhmaṇānaṃ ambavane’’ti. Atha kho dhanañjānī brāhmaṇī yena saṅgāravo māṇavo tenupasaṅkami ; upasaṅkamitvā saṅgāravaṃ māṇavaṃ etadavoca – ‘‘ayaṃ, tāta bhadramukha, so bhagavā cañcalikappaṃ anuppatto, cañcalikappe viharati todeyyānaṃ brāhmaṇānaṃ ambavane. Yassadāni, tāta bhadramukha, kālaṃ maññasī’’ti.

೪೭೪. ‘‘ಏವಂ, ಭೋ’’ತಿ ಖೋ ಸಙ್ಗಾರವೋ ಮಾಣವೋ ಧನಞ್ಜಾನಿಯಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸಙ್ಗಾರವೋ ಮಾಣವೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸನ್ತಿ ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಾಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ, ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಟಿಜಾನನ್ತಿ। ತತ್ರ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಾಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ, ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಟಿಜಾನನ್ತಿ, ತೇಸಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಕತಮೋ’’ತಿ? ‘‘ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಾಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾನಂ, ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಟಿಜಾನನ್ತಾನಮ್ಪಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ವೇಮತ್ತಂ ವದಾಮಿ। ಸನ್ತಿ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಅನುಸ್ಸವಿಕಾ। ತೇ ಅನುಸ್ಸವೇನ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಾಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ, ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಟಿಜಾನನ್ತಿ; ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ತೇವಿಜ್ಜಾ। ಸನ್ತಿ ಪನ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಕೇವಲಂ ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕೇನ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಾಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ, ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಟಿಜಾನನ್ತಿ; ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ತಕ್ಕೀ ವೀಮಂಸೀ। ಸನ್ತಿ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏಕೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅನನುಸ್ಸುತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಾಮಂಯೇವ ಧಮ್ಮಂ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಾಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ, ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಟಿಜಾನನ್ತಿ। ತತ್ರ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅನನುಸ್ಸುತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಾಮಂಯೇವ ಧಮ್ಮಂ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಾಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ, ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಟಿಜಾನನ್ತಿ, ತೇಸಾಹಮಸ್ಮಿ। ತದಮಿನಾಪೇತಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಪರಿಯಾಯೇನ ವೇದಿತಬ್ಬಂ, ಯಥಾ ಯೇ ತೇ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅನನುಸ್ಸುತೇಸು ಧಮ್ಮೇಸು ಸಾಮಂಯೇವ ಧಮ್ಮಂ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮಾಭಿಞ್ಞಾವೋಸಾನಪಾರಮಿಪ್ಪತ್ತಾ, ಆದಿಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಪಟಿಜಾನನ್ತಿ, ತೇಸಾಹಮಸ್ಮಿ।

474. ‘‘Evaṃ, bho’’ti kho saṅgāravo māṇavo dhanañjāniyā brāhmaṇiyā paṭissutvā yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho saṅgāravo māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘santi kho, bho gotama, eke samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti. Tatra, bho gotama, ye te samaṇabrāhmaṇā diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti, tesaṃ bhavaṃ gotamo katamo’’ti? ‘‘Diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattānaṃ, ādibrahmacariyaṃ paṭijānantānampi kho ahaṃ, bhāradvāja, vemattaṃ vadāmi. Santi, bhāradvāja, eke samaṇabrāhmaṇā anussavikā. Te anussavena diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti; seyyathāpi brāhmaṇā tevijjā. Santi pana, bhāradvāja, eke samaṇabrāhmaṇā kevalaṃ saddhāmattakena diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti; seyyathāpi takkī vīmaṃsī. Santi, bhāradvāja, eke samaṇabrāhmaṇā pubbe ananussutesu dhammesu sāmaṃyeva dhammaṃ abhiññāya diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti. Tatra, bhāradvāja, ye te samaṇabrāhmaṇā pubbe ananussutesu dhammesu sāmaṃyeva dhammaṃ abhiññāya diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti, tesāhamasmi. Tadamināpetaṃ, bhāradvāja, pariyāyena veditabbaṃ, yathā ye te samaṇabrāhmaṇā pubbe ananussutesu dhammesu sāmaṃyeva dhammaṃ abhiññāya diṭṭhadhammābhiññāvosānapāramippattā, ādibrahmacariyaṃ paṭijānanti, tesāhamasmi.

೪೭೫. ‘‘ಇಧ ಮೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಪುಬ್ಬೇವ ಸಮ್ಬೋಧಾ ಅನಭಿಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಬೋಧಿಸತ್ತಸ್ಸೇವ ಸತೋ ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಸಮ್ಬಾಧೋ ಘರಾವಾಸೋ ರಜಾಪಥೋ, ಅಬ್ಭೋಕಾಸೋ ಪಬ್ಬಜ್ಜಾ। ನಯಿದಂ ಸುಕರಂ ಅಗಾರಂ ಅಜ್ಝಾವಸತಾ ಏಕನ್ತಪರಿಪುಣ್ಣಂ ಏಕನ್ತಪರಿಸುದ್ಧಂ ಸಙ್ಖಲಿಖಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತುಂ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ದಹರೋವ ಸಮಾನೋ ಸುಸುಕಾಳಕೇಸೋ ಭದ್ರೇನ ಯೋಬ್ಬನೇನ ಸಮನ್ನಾಗತೋ ಪಠಮೇನ ವಯಸಾ ಅಕಾಮಕಾನಂ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಅಸ್ಸುಮುಖಾನಂ ರುದನ್ತಾನಂ ಕೇಸಮಸ್ಸುಂ ಓಹಾರೇತ್ವಾ ಕಾಸಾಯಾನಿ ವತ್ಥಾನಿ ಅಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜಿಂ। ಸೋ ಏವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಸಮಾನೋ ಕಿಂಕುಸಲಗವೇಸೀ ಅನುತ್ತರಂ ಸನ್ತಿವರಪದಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಯೇನ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಳಾರಂ ಕಾಲಾಮಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಆವುಸೋ ಕಾಲಾಮ, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತು’ನ್ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಮಂ ಏತದವೋಚ – ‘ವಿಹರತಾಯಸ್ಮಾ। ತಾದಿಸೋ ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿಂ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ತಾವತಕೇನೇವ ಓಟ್ಠಪಹತಮತ್ತೇನ ಲಪಿತಲಾಪನಮತ್ತೇನ ‘ಞಾಣವಾದಞ್ಚ ವದಾಮಿ, ಥೇರವಾದಞ್ಚ ಜಾನಾಮಿ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಚ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ, ಅಹಞ್ಚೇವ ಅಞ್ಞೇ ಚ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಕೇವಲಂ ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕೇನ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇತಿ; ಅದ್ಧಾ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಂ ಪಸ್ಸಂ ವಿಹರತೀ’ತಿ।

475. ‘‘Idha me, bhāradvāja, pubbeva sambodhā anabhisambuddhassa bodhisattasseva sato etadahosi – ‘sambādho gharāvāso rajāpatho, abbhokāso pabbajjā. Nayidaṃ sukaraṃ agāraṃ ajjhāvasatā ekantaparipuṇṇaṃ ekantaparisuddhaṃ saṅkhalikhitaṃ brahmacariyaṃ carituṃ. Yaṃnūnāhaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajeyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, aparena samayena daharova samāno susukāḷakeso bhadrena yobbanena samannāgato paṭhamena vayasā akāmakānaṃ mātāpitūnaṃ assumukhānaṃ rudantānaṃ kesamassuṃ ohāretvā kāsāyāni vatthāni acchādetvā agārasmā anagāriyaṃ pabbajiṃ. So evaṃ pabbajito samāno kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘icchāmahaṃ, āvuso kālāma, imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. Evaṃ vutte, bhāradvāja, āḷāro kālāmo maṃ etadavoca – ‘viharatāyasmā. Tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. So kho ahaṃ, bhāradvāja, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ‘ñāṇavādañca vadāmi, theravādañca jānāmi, passāmī’ti ca paṭijānāmi, ahañceva aññe ca. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘na kho āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti; addhā āḷāro kālāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ viharatī’ti.

‘‘ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಯೇನ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಳಾರಂ ಕಾಲಾಮಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಕಿತ್ತಾವತಾ ನೋ, ಆವುಸೋ ಕಾಲಾಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನಂ ಪವೇದೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ಆಳಾರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ಸದ್ಧಾ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸದ್ಧಾ; ನ ಖೋ ಆಳಾರಸ್ಸೇವ ಕಾಲಾಮಸ್ಸ ಅತ್ಥಿ ವೀರಿಯಂ…ಪೇ॰… ಸತಿ… ಸಮಾಧಿ… ಪಞ್ಞಾ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಪಞ್ಞಾ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇತಿ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪದಹೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿಂ। ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಯೇನ ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಆಳಾರಂ ಕಾಲಾಮಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಏತ್ತಾವತಾ ನೋ, ಆವುಸೋ ಕಾಲಾಮ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ? ‘ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ ಅಹಂ, ಆವುಸೋ, ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಮೀ’ತಿ। ‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಏತ್ತಾವತಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ। ‘ಲಾಭಾ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಸುಲದ್ಧಂ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಯೇ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ತಾದಿಸಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ ಪಸ್ಸಾಮ। ಇತಿ ಯಾಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಮಿ ತಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಸಿ; ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಸಿ ತಮಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಮಿ। ಇತಿ ಯಾಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಮಿ ತಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಸಿ, ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಸಿ ತಮಹಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಮಿ । ಇತಿ ಯಾದಿಸೋ ಅಹಂ ತಾದಿಸೋ ತುವಂ, ಯಾದಿಸೋ ತುವಂ ತಾದಿಸೋ ಅಹಂ। ಏಹಿ ದಾನಿ, ಆವುಸೋ, ಉಭೋವ ಸನ್ತಾ ಇಮಂ ಗಣಂ ಪರಿಹರಾಮಾ’ತಿ। ಇತಿ ಖೋ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಆಳಾರೋ ಕಾಲಾಮೋ ಆಚರಿಯೋ ಮೇ ಸಮಾನೋ ಅತ್ತನೋ ಅನ್ತೇವಾಸಿಂ ಮಂ ಸಮಾನಂ ಅತ್ತನಾ ಸಮಸಮಂ ಠಪೇಸಿ, ಉಳಾರಾಯ ಚ ಮಂ ಪೂಜಾಯ ಪೂಜೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಯಾವದೇವ ಆಕಿಞ್ಚಞ್ಞಾಯತನೂಪಪತ್ತಿಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಅಪಕ್ಕಮಿಂ।

‘‘Atha khvāhaṃ, bhāradvāja, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘kittāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? Evaṃ vutte, bhāradvāja, āḷāro kālāmo ākiñcaññāyatanaṃ pavedesi. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘na kho āḷārasseva kālāmassa atthi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; na kho āḷārasseva kālāmassa atthi vīriyaṃ…pe… sati… samādhi… paññā, mayhaṃpatthi paññā. Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ āḷāro kālāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedeti tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ. Atha khvāhaṃ, bhāradvāja, yena āḷāro kālāmo tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā āḷāraṃ kālāmaṃ etadavocaṃ – ‘ettāvatā no, āvuso kālāma, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? ‘Ettāvatā kho ahaṃ, āvuso, imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemī’ti. ‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. ‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. Iti yāhaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi tamahaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedemi. Iti yāhaṃ dhammaṃ jānāmi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi, yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi tamahaṃ dhammaṃ jānāmi . Iti yādiso ahaṃ tādiso tuvaṃ, yādiso tuvaṃ tādiso ahaṃ. Ehi dāni, āvuso, ubhova santā imaṃ gaṇaṃ pariharāmā’ti. Iti kho, bhāradvāja, āḷāro kālāmo ācariyo me samāno attano antevāsiṃ maṃ samānaṃ attanā samasamaṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva ākiñcaññāyatanūpapattiyā’ti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.

೪೭೬. ‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಕಿಂಕುಸಲಗವೇಸೀ ಅನುತ್ತರಂ ಸನ್ತಿವರಪದಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಯೇನ ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ರಾಮಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಆವುಸೋ ¹³, ಇಮಸ್ಮಿಂ ಧಮ್ಮವಿನಯೇ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ಚರಿತು’ನ್ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ಮಂ ಏತದವೋಚ – ‘ವಿಹರತಾಯಸ್ಮಾ। ತಾದಿಸೋ ಅಯಂ ಧಮ್ಮೋ ಯತ್ಥ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಸಕಂ ಆಚರಿಯಕಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರೇಯ್ಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಪರಿಯಾಪುಣಿಂ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ತಾವತಕೇನೇವ ಓಟ್ಠಪಹತಮತ್ತೇನ ಲಪಿತಲಾಪನಮತ್ತೇನ ‘ಞಾಣವಾದಞ್ಚ ವದಾಮಿ, ಥೇರವಾದಞ್ಚ ಜಾನಾಮಿ, ಪಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಚ ಪಟಿಜಾನಾಮಿ, ಅಹಞ್ಚೇವ ಅಞ್ಞೇ ಚ । ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಕೇವಲಂ ಸದ್ಧಾಮತ್ತಕೇನ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇಸಿ; ಅದ್ಧಾ ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಂ ಪಸ್ಸಂ ವಿಹಾಸೀ’ತಿ। ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಯೇನ ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ರಾಮಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಕಿತ್ತಾವತಾ ನೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನಂ ಪವೇದೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ರಾಮಸ್ಸೇವ ಅಹೋಸಿ ಸದ್ಧಾ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಸದ್ಧಾ; ನ ಖೋ ರಾಮಸ್ಸೇವ ಅಹೋಸಿ ವೀರಿಯಂ…ಪೇ॰… ಸತಿ… ಸಮಾಧಿ… ಪಞ್ಞಾ, ಮಯ್ಹಂಪತ್ಥಿ ಪಞ್ಞಾ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀತಿ ಪವೇದೇಸಿ ತಸ್ಸ ಧಮ್ಮಸ್ಸ ಸಚ್ಛಿಕಿರಿಯಾಯ ಪದಹೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಖಿಪ್ಪಮೇವ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿಂ।

476. ‘‘So kho ahaṃ, bhāradvāja, kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘icchāmahaṃ, āvuso ¹⁴, imasmiṃ dhammavinaye brahmacariyaṃ caritu’nti. Evaṃ vutte, bhāradvāja, udako rāmaputto maṃ etadavoca – ‘viharatāyasmā. Tādiso ayaṃ dhammo yattha viññū puriso nacirasseva sakaṃ ācariyakaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihareyyā’ti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ pariyāpuṇiṃ. So kho ahaṃ, bhāradvāja, tāvatakeneva oṭṭhapahatamattena lapitalāpanamattena ‘ñāṇavādañca vadāmi, theravādañca jānāmi, passāmī’ti ca paṭijānāmi, ahañceva aññe ca . Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘na kho rāmo imaṃ dhammaṃ kevalaṃ saddhāmattakena sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi; addhā rāmo imaṃ dhammaṃ jānaṃ passaṃ vihāsī’ti. Atha khvāhaṃ, bhāradvāja, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘kittāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesī’ti? Evaṃ vutte, bhāradvāja, udako rāmaputto nevasaññānāsaññāyatanaṃ pavedesi. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘na kho rāmasseva ahosi saddhā, mayhaṃpatthi saddhā; na kho rāmasseva ahosi vīriyaṃ…pe… sati… samādhi… paññā, mayhaṃpatthi paññā. Yaṃnūnāhaṃ yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmīti pavedesi tassa dhammassa sacchikiriyāya padaheyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, nacirasseva khippameva taṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja vihāsiṃ.

‘‘ಅಥ ಖ್ವಾಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಯೇನ ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿಂ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉದಕಂ ರಾಮಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚಂ – ‘ಏತ್ತಾವತಾ ನೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ? ‘ಏತ್ತಾವತಾ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ರಾಮೋ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸೀ’ತಿ। ‘ಅಹಮ್ಪಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ, ಏತ್ತಾವತಾ ಇಮಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಾಮೀ’ತಿ। ‘ಲಾಭಾ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಸುಲದ್ಧಂ ನೋ, ಆವುಸೋ, ಯೇ ಮಯಂ ಆಯಸ್ಮನ್ತಂ ತಾದಿಸಂ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರಿಂ ಪಸ್ಸಾಮ। ಇತಿ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸಿ ತಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಸಿ; ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಸಿ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ ಸಯಂ ಅಭಿಞ್ಞಾ ಸಚ್ಛಿಕತ್ವಾ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ಪವೇದೇಸಿ। ಇತಿ ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಸಿ ತಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಸಿ, ಯಂ ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಂ ಜಾನಾಸಿ ತಂ ಧಮ್ಮಂ ರಾಮೋ ಅಭಿಞ್ಞಾಸಿ। ಇತಿ ಯಾದಿಸೋ ರಾಮೋ ಅಹೋಸಿ ತಾದಿಸೋ ತುವಂ, ಯಾದಿಸೋ ತುವಂ ತಾದಿಸೋ ರಾಮೋ ಅಹೋಸಿ। ಏಹಿ ದಾನಿ, ಆವುಸೋ, ತುವಂ ಇಮಂ ಗಣಂ ಪರಿಹರಾ’ತಿ। ಇತಿ ಖೋ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಉದಕೋ ರಾಮಪುತ್ತೋ ಸಬ್ರಹ್ಮಚಾರೀ ಮೇ ಸಮಾನೋ ಆಚರಿಯಟ್ಠಾನೇ ಮಂ ಠಪೇಸಿ, ಉಳಾರಾಯ ಚ ಮಂ ಪೂಜಾಯ ಪೂಜೇಸಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನಾಯಂ ಧಮ್ಮೋ ನಿಬ್ಬಿದಾಯ ನ ವಿರಾಗಾಯ ನ ನಿರೋಧಾಯ ನ ಉಪಸಮಾಯ ನ ಅಭಿಞ್ಞಾಯ ನ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ ನ ನಿಬ್ಬಾನಾಯ ಸಂವತ್ತತಿ, ಯಾವದೇವ ನೇವಸಞ್ಞಾನಾಸಞ್ಞಾಯತನೂಪಪತ್ತಿಯಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ತಂ ಧಮ್ಮಂ ಅನಲಙ್ಕರಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಾ ಧಮ್ಮಾ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಅಪಕ್ಕಮಿಂ।

‘‘Atha khvāhaṃ, bhāradvāja, yena udako rāmaputto tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā udakaṃ rāmaputtaṃ etadavocaṃ – ‘ettāvatā no, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti? ‘Ettāvatā kho, āvuso, rāmo imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesī’ti. ‘Ahampi kho, āvuso, ettāvatā imaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharāmī’ti. ‘Lābhā no, āvuso, suladdhaṃ no, āvuso, ye mayaṃ āyasmantaṃ tādisaṃ sabrahmacāriṃ passāma. Iti yaṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi taṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi; yaṃ tvaṃ dhammaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja viharasi taṃ dhammaṃ rāmo sayaṃ abhiññā sacchikatvā upasampajja pavedesi. Iti yaṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi taṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi, yaṃ tvaṃ dhammaṃ jānāsi taṃ dhammaṃ rāmo abhiññāsi. Iti yādiso rāmo ahosi tādiso tuvaṃ, yādiso tuvaṃ tādiso rāmo ahosi. Ehi dāni, āvuso, tuvaṃ imaṃ gaṇaṃ pariharā’ti. Iti kho, bhāradvāja, udako rāmaputto sabrahmacārī me samāno ācariyaṭṭhāne maṃ ṭhapesi, uḷārāya ca maṃ pūjāya pūjesi. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘nāyaṃ dhammo nibbidāya na virāgāya na nirodhāya na upasamāya na abhiññāya na sambodhāya na nibbānāya saṃvattati, yāvadeva nevasaññānāsaññāyatanūpapattiyā’ti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, taṃ dhammaṃ analaṅkaritvā tasmā dhammā nibbijja apakkamiṃ.

೪೭೭. ‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಕಿಂಕುಸಲಗವೇಸೀ ಅನುತ್ತರಂ ಸನ್ತಿವರಪದಂ ಪರಿಯೇಸಮಾನೋ ಮಗಧೇಸು ಅನುಪುಬ್ಬೇನ ಚಾರಿಕಂ ಚರಮಾನೋ ಯೇನ ಉರುವೇಳಾ ಸೇನಾನಿಗಮೋ ತದವಸರಿಂ। ತತ್ಥದ್ದಸಂ ರಮಣೀಯಂ ಭೂಮಿಭಾಗಂ, ಪಾಸಾದಿಕಞ್ಚ ವನಸಣ್ಡಂ, ನದಿಞ್ಚ ಸನ್ದನ್ತಿಂ ಸೇತಕಂ ಸುಪತಿತ್ಥಂ ರಮಣೀಯಂ, ಸಮನ್ತಾ ಚ ಗೋಚರಗಾಮಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ರಮಣೀಯೋ ವತ, ಭೋ, ಭೂಮಿಭಾಗೋ, ಪಾಸಾದಿಕೋ ಚ ವನಸಣ್ಡೋ, ನದೀ ಚ ಸನ್ದತಿ ಸೇತಕಾ ಸುಪತಿತ್ಥಾ ರಮಣೀಯಾ, ಸಮನ್ತಾ ಚ ಗೋಚರಗಾಮೋ। ಅಲಂ ವತಿದಂ ಕುಲಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಧಾನತ್ಥಿಕಸ್ಸ ಪಧಾನಾಯಾ’ತಿ । ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ತತ್ಥೇವ ನಿಸೀದಿಂ – ‘ಅಲಮಿದಂ ಪಧಾನಾಯಾ’ತಿ। ಅಪಿಸ್ಸು ಮಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ತಿಸ್ಸೋ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಂಸು ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ।

477. ‘‘So kho ahaṃ, bhāradvāja, kiṃkusalagavesī anuttaraṃ santivarapadaṃ pariyesamāno magadhesu anupubbena cārikaṃ caramāno yena uruveḷā senānigamo tadavasariṃ. Tatthaddasaṃ ramaṇīyaṃ bhūmibhāgaṃ, pāsādikañca vanasaṇḍaṃ, nadiñca sandantiṃ setakaṃ supatitthaṃ ramaṇīyaṃ, samantā ca gocaragāmaṃ. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘ramaṇīyo vata, bho, bhūmibhāgo, pāsādiko ca vanasaṇḍo, nadī ca sandati setakā supatitthā ramaṇīyā, samantā ca gocaragāmo. Alaṃ vatidaṃ kulaputtassa padhānatthikassa padhānāyā’ti . So kho ahaṃ, bhāradvāja, tattheva nisīdiṃ – ‘alamidaṃ padhānāyā’ti. Apissu maṃ, bhāradvāja, tisso upamā paṭibhaṃsu anacchariyā pubbe assutapubbā.

‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ ಉದಕೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ – ‘ಅಗ್ಗಿಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಸ್ಸಾಮಿ, ತೇಜೋ ಪಾತುಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಂ ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ ಉದಕೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಮನ್ಥೇನ್ತೋ ಅಗ್ಗಿಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ, ತೇಜೋ ಪಾತುಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅದುಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ, ತಞ್ಚ ಪನ ಉದಕೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ; ಯಾವದೇವ ಚ ಪನ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಕಿಲಮಥಸ್ಸ ವಿಘಾತಸ್ಸ ಭಾಗೀ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಕಾಯೇನ ಚೇವ ಚಿತ್ತೇನ ಚ ಕಾಮೇಹಿ ಅವೂಪಕಟ್ಠಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಯೋ ಚ ನೇಸಂ ಕಾಮೇಸು ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಕಾಮಸ್ನೇಹೋ ಕಾಮಮುಚ್ಛಾ ಕಾಮಪಿಪಾಸಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೋ ಸೋ ಚ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ನ ಸುಪ್ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ ನ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ, ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ಚೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾವ ತೇ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ। ನೋ ಚಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ ಅಭಬ್ಬಾವ ತೇ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ। ಅಯಂ ಖೋ ಮಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಪಠಮಾ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಸಿ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ।

‘‘Seyyathāpi, bhāradvāja, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ udake nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, bhāradvāja, api nu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ udake nikkhittaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya, tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama. Taṃ kissa hetu? Aduñhi, bho gotama, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, tañca pana udake nikkhittaṃ; yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhāradvāja, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi avūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho so ca ajjhattaṃ na suppahīno hoti na suppaṭippassaddho, opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No capi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, bhāradvāja, paṭhamā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā.

೪೭೮. ‘‘ಅಪರಾಪಿ ಖೋ ಮಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ದುತಿಯಾ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಸಿ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ ಆರಕಾ ಉದಕಾ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ – ‘ಅಗ್ಗಿಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಸ್ಸಾಮಿ, ತೇಜೋ ಪಾತುಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಂ ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ ಆರಕಾ ಉದಕಾ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಮನ್ಥೇನ್ತೋ ಅಗ್ಗಿಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ ತೇಜೋ ಪಾತುಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ನೋ ಹಿದಂ, ಭೋ ಗೋತಮ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅದುಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಲ್ಲಂ ಕಟ್ಠಂ ಸಸ್ನೇಹಂ, ಕಿಞ್ಚಾಪಿ ಆರಕಾ ಉದಕಾ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ; ಯಾವದೇವ ಚ ಪನ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಕಿಲಮಥಸ್ಸ ವಿಘಾತಸ್ಸ ಭಾಗೀ ಅಸ್ಸಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಕಾಯೇನ ಚೇವ ಚಿತ್ತೇನ ಚ ಕಾಮೇಹಿ ವೂಪಕಟ್ಠಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಯೋ ಚ ನೇಸಂ ಕಾಮೇಸು ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಕಾಮಸ್ನೇಹೋ ಕಾಮಮುಚ್ಛಾ ಕಾಮಪಿಪಾಸಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೋ ಸೋ ಚ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ನ ಸುಪ್ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ ನ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ, ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ಚೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾವ ತೇ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ। ನೋ ಚೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಅಭಬ್ಬಾವ ತೇ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ। ಅಯಂ ಖೋ ಮಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ದುತಿಯಾ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಸಿ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ।

478. ‘‘Aparāpi kho maṃ, bhāradvāja, dutiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Seyyathāpi, bhāradvāja, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, bhāradvāja, api nu so puriso amuṃ allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘No hidaṃ, bho gotama. Taṃ kissa hetu? Aduñhi, bho gotama, allaṃ kaṭṭhaṃ sasnehaṃ, kiñcāpi ārakā udakā thale nikkhittaṃ; yāvadeva ca pana so puriso kilamathassa vighātassa bhāgī assā’’ti. ‘‘Evameva kho, bhāradvāja, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi vūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho so ca ajjhattaṃ na suppahīno hoti na suppaṭippassaddho, opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, abhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, bhāradvāja, dutiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā.

೪೭೯. ‘‘ಅಪರಾಪಿ ಖೋ ಮಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ತತಿಯಾ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಸಿ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಸುಕ್ಖಂ ಕಟ್ಠಂ ಕೋಳಾಪಂ ಆರಕಾ ಉದಕಾ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ। ಅಥ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ – ‘ಅಗ್ಗಿಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಸ್ಸಾಮಿ, ತೇಜೋ ಪಾತುಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಅಪಿ ನು ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಅಮುಂ ಸುಕ್ಖಂ ಕಟ್ಠಂ ಕೋಳಾಪಂ ಆರಕಾ ಉದಕಾ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಉತ್ತರಾರಣಿಂ ಆದಾಯ ಅಭಿಮನ್ಥೇನ್ತೋ ಅಗ್ಗಿಂ ಅಭಿನಿಬ್ಬತ್ತೇಯ್ಯ, ತೇಜೋ ಪಾತುಕರೇಯ್ಯಾ’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ ಭೋ ಗೋತಮ। ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು? ಅದುಞ್ಹಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಸುಕ್ಖಂ ಕಟ್ಠಂ ಕೋಳಾಪಂ, ತಞ್ಚ ಪನ ಆರಕಾ ಉದಕಾ ಥಲೇ ನಿಕ್ಖಿತ್ತ’’ನ್ತಿ। ‘‘ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಯೇ ಹಿ ಕೇಚಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಕಾಯೇನ ಚೇವ ಚಿತ್ತೇನ ಚ ಕಾಮೇಹಿ ವೂಪಕಟ್ಠಾ ವಿಹರನ್ತಿ, ಯೋ ಚ ನೇಸಂ ಕಾಮೇಸು ಕಾಮಚ್ಛನ್ದೋ ಕಾಮಸ್ನೇಹೋ ಕಾಮಮುಚ್ಛಾ ಕಾಮಪಿಪಾಸಾ ಕಾಮಪರಿಳಾಹೋ ಸೋ ಚ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸುಪ್ಪಹೀನೋ ಹೋತಿ ಸುಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ, ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ಚೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾವ ತೇ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ। ನೋ ಚೇಪಿ ತೇ ಭೋನ್ತೋ ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಭಬ್ಬಾವ ತೇ ಞಾಣಾಯ ದಸ್ಸನಾಯ ಅನುತ್ತರಾಯ ಸಮ್ಬೋಧಾಯ। ಅಯಂ ಖೋ ಮಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ತತಿಯಾ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಾಸಿ ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ। ಇಮಾ ಖೋ ಮಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ತಿಸ್ಸೋ ಉಪಮಾ ಪಟಿಭಂಸು ಅನಚ್ಛರಿಯಾ ಪುಬ್ಬೇ ಅಸ್ಸುತಪುಬ್ಬಾ।

479. ‘‘Aparāpi kho maṃ, bhāradvāja, tatiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Seyyathāpi, bhāradvāja, sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ. Atha puriso āgaccheyya uttarāraṇiṃ ādāya – ‘aggiṃ abhinibbattessāmi, tejo pātukarissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, bhāradvāja, api nu so puriso amuṃ sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ ārakā udakā thale nikkhittaṃ uttarāraṇiṃ ādāya abhimanthento aggiṃ abhinibbatteyya, tejo pātukareyyā’’ti? ‘‘Evaṃ bho gotama. Taṃ kissa hetu? Aduñhi, bho gotama, sukkhaṃ kaṭṭhaṃ koḷāpaṃ, tañca pana ārakā udakā thale nikkhitta’’nti. ‘‘Evameva kho, bhāradvāja, ye hi keci samaṇā vā brāhmaṇā vā kāyena ceva cittena ca kāmehi vūpakaṭṭhā viharanti, yo ca nesaṃ kāmesu kāmacchando kāmasneho kāmamucchā kāmapipāsā kāmapariḷāho so ca ajjhattaṃ suppahīno hoti suppaṭippassaddho, opakkamikā cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, bhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. No cepi te bhonto samaṇabrāhmaṇā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, bhabbāva te ñāṇāya dassanāya anuttarāya sambodhāya. Ayaṃ kho maṃ, bhāradvāja, tatiyā upamā paṭibhāsi anacchariyā pubbe assutapubbā. Imā kho maṃ, bhāradvāja, tisso upamā paṭibhaṃsu anacchariyā pubbe assutapubbā.

೪೮೦. ‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ದನ್ತೇಭಿದನ್ತಮಾಧಾಯ, ಜಿವ್ಹಾಯ ತಾಲುಂ ಆಹಚ್ಚ, ಚೇತಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯಂ ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳೇಯ್ಯಂ ಅಭಿಸನ್ತಾಪೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ದನ್ತೇಭಿದನ್ತಮಾಧಾಯ, ಜಿವ್ಹಾಯ ತಾಲುಂ ಆಹಚ್ಚ, ಚೇತಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳೇಮಿ ಅಭಿಸನ್ತಾಪೇಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ದನ್ತೇಭಿದನ್ತಮಾಧಾಯ, ಜಿವ್ಹಾಯ ತಾಲುಂ ಆಹಚ್ಚ, ಚೇತಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹತೋ ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳಯತೋ ಅಭಿಸನ್ತಾಪಯತೋ ಕಚ್ಛೇಹಿ ಸೇದಾ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ದುಬ್ಬಲತರಂ ಪುರಿಸಂ ಸೀಸೇ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಖನ್ಧೇ ವಾ ಗಹೇತ್ವಾ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳೇಯ್ಯ ಅಭಿಸನ್ತಾಪೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ ಖೋ ಮೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ದನ್ತೇಭಿದನ್ತಮಾಧಾಯ, ಜಿವ್ಹಾಯ ತಾಲುಂ ಆಹಚ್ಚ, ಚೇತಸಾ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿಗ್ಗಣ್ಹತೋ ಅಭಿನಿಪ್ಪೀಳಯತೋ ಅಭಿಸನ್ತಾಪಯತೋ ಕಚ್ಛೇಹಿ ಸೇದಾ ಮುಚ್ಚನ್ತಿ। ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ವೀರಿಯಂ ಹೋತಿ ಅಸಲ್ಲೀನಂ, ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ; ಸಾರದ್ಧೋ ಚ ಪನ ಮೇ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ, ತೇನೇವ ದುಕ್ಖಪ್ಪಧಾನೇನ ಪಧಾನಾಭಿತುನ್ನಸ್ಸ ಸತೋ।

480. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ dantebhidantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇheyyaṃ abhinippīḷeyyaṃ abhisantāpeyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, dantebhidantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhāmi abhinippīḷemi abhisantāpemi. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, dantebhidantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhato abhinippīḷayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti. Seyyathāpi, bhāradvāja, balavā puriso dubbalataraṃ purisaṃ sīse vā gahetvā khandhe vā gahetvā abhiniggaṇheyya abhinippīḷeyya abhisantāpeyya, evameva kho me, bhāradvāja, dantebhidantamādhāya, jivhāya tāluṃ āhacca, cetasā cittaṃ abhiniggaṇhato abhinippīḷayato abhisantāpayato kacchehi sedā muccanti. Āraddhaṃ kho pana me, bhāradvāja, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā; sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.

೪೮೧. ‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಅಪ್ಪಾಣಕಂಯೇವ ಝಾನಂ ಝಾಯೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇ ಉಪರುನ್ಧಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇಸು ಉಪರುದ್ಧೇಸು ಕಣ್ಣಸೋತೇಹಿ ವಾತಾನಂ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಾನಂ ಅಧಿಮತ್ತೋ ಸದ್ದೋ ಹೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಕಮ್ಮಾರಗಗ್ಗರಿಯಾ ಧಮಮಾನಾಯ ಅಧಿಮತ್ತೋ ಸದ್ದೋ ಹೋತಿ, ಏವಮೇವ ಖೋ ಮೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇಸು ಉಪರುದ್ಧೇಸು ಕಣ್ಣಸೋತೇಹಿ ವಾತಾನಂ ನಿಕ್ಖಮನ್ತಾನಂ ಅಧಿಮತ್ತೋ ಸದ್ದೋ ಹೋತಿ। ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ವೀರಿಯಂ ಹೋತಿ ಅಸಲ್ಲೀನಂ, ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ; ಸಾರದ್ಧೋ ಚ ಪನ ಮೇ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ, ತೇನೇವ ದುಕ್ಖಪ್ಪಧಾನೇನ ಪಧಾನಾಭಿತುನ್ನಸ್ಸ ಸತೋ।

481. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaṇṇasotehi vātānaṃ nikkhamantānaṃ adhimatto saddo hoti. Seyyathāpi nāma kammāragaggariyā dhamamānāya adhimatto saddo hoti, evameva kho me, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca assāsapassāsesu uparuddhesu kaṇṇasotehi vātānaṃ nikkhamantānaṃ adhimatto saddo hoti. Āraddhaṃ kho pana me, bhāradvāja, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā; sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato.

‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಅಪ್ಪಾಣಕಂಯೇವ ಝಾನಂ ಝಾಯೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಕಣ್ಣತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇ ಉಪರುನ್ಧಿಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಕಣ್ಣತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇಸು ಉಪರುದ್ಧೇಸು ಅಧಿಮತ್ತೋ ಕಾಯಸ್ಮಿಂ ಡಾಹೋ ಹೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ದ್ವೇ ಬಲವನ್ತೋ ಪುರಿಸಾ ದುಬ್ಬಲತರಂ ಪುರಿಸಂ ನಾನಾಬಾಹಾಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಅಙ್ಗಾರಕಾಸುಯಾ ಸನ್ತಾಪೇಯ್ಯುಂ ಸಮ್ಪರಿತಾಪೇಯ್ಯುಂ, ಏವಮೇವ ಖೋ ಮೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಮುಖತೋ ಚ ನಾಸತೋ ಚ ಕಣ್ಣತೋ ಚ ಅಸ್ಸಾಸಪಸ್ಸಾಸೇಸು ಉಪರುದ್ಧೇಸು ಅಧಿಮತ್ತೋ ಕಾಯಸ್ಮಿಂ ಡಾಹೋ ಹೋತಿ। ಆರದ್ಧಂ ಖೋ ಪನ ಮೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ವೀರಿಯಂ ಹೋತಿ ಅಸಲ್ಲೀನಂ, ಉಪಟ್ಠಿತಾ ಸತಿ ಅಸಮ್ಮುಟ್ಠಾ, ಸಾರದ್ಧೋ ಚ ಪನ ಮೇ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ ಅಪ್ಪಟಿಪ್ಪಸ್ಸದ್ಧೋ, ತೇನೇವ ದುಕ್ಖಪ್ಪಧಾನೇನ ಪಧಾನಾಭಿತುನ್ನಸ್ಸ ಸತೋ। ಅಪಿಸ್ಸು ಮಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ದೇವತಾ ದಿಸ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ನ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ಅಪಿ ಚ ಕಾಲಙ್ಕರೋತೀ’ತಿ। ಏಕಚ್ಚಾ ದೇವತಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ನ ಕಾಲಙ್ಕತೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ನಾಪಿ ಕಾಲಙ್ಕರೋತಿ; ಅರಹಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ವಿಹಾರೋತ್ವೇವ ಸೋ ಅರಹತೋ ಏವರೂಪೋ ಹೋತೀ’ತಿ।

‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ appāṇakaṃyeva jhānaṃ jhāyeyya’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāse uparundhiṃ. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiṃ ḍāho hoti. Seyyathāpi, bhāradvāja, dve balavanto purisā dubbalataraṃ purisaṃ nānābāhāsu gahetvā aṅgārakāsuyā santāpeyyuṃ samparitāpeyyuṃ, evameva kho me, bhāradvāja, mukhato ca nāsato ca kaṇṇato ca assāsapassāsesu uparuddhesu adhimatto kāyasmiṃ ḍāho hoti. Āraddhaṃ kho pana me, bhāradvāja, vīriyaṃ hoti asallīnaṃ, upaṭṭhitā sati asammuṭṭhā, sāraddho ca pana me kāyo hoti appaṭippassaddho, teneva dukkhappadhānena padhānābhitunnassa sato. Apissu maṃ, bhāradvāja, devatā disvā evamāhaṃsu – ‘kālaṅkato samaṇo gotamo’ti. Ekaccā devatā evamāhaṃsu – ‘na kālaṅkato samaṇo gotamo, api ca kālaṅkarotī’ti. Ekaccā devatā evamāhaṃsu – ‘na kālaṅkato samaṇo gotamo, nāpi kālaṅkaroti; arahaṃ samaṇo gotamo, vihārotveva so arahato evarūpo hotī’ti.

‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಸಬ್ಬಸೋ ಆಹಾರುಪಚ್ಛೇದಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜೇಯ್ಯ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಮಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ದೇವತಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಏತದವೋಚುಂ – ‘ಮಾ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ಸಬ್ಬಸೋ ಆಹಾರುಪಚ್ಛೇದಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ। ಸಚೇ ಖೋ ತ್ವಂ, ಮಾರಿಸ, ಸಬ್ಬಸೋ ಆಹಾರುಪಚ್ಛೇದಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಸ್ಸಸಿ, ತಸ್ಸ ತೇ ಮಯಂ ದಿಬ್ಬಂ ಓಜಂ ಲೋಮಕೂಪೇಹಿ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇಸ್ಸಾಮ। ತಾಯ ತ್ವಂ ಯಾಪೇಸ್ಸಸೀ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಹಞ್ಚೇವ ಖೋ ಪನ ಸಬ್ಬಸೋ ಅಜಜ್ಜಿತಂ ಪಟಿಜಾನೇಯ್ಯಂ, ಇಮಾ ಚ ಮೇ ದೇವತಾ ದಿಬ್ಬಂ ಓಜಂ ಲೋಮಕೂಪೇಹಿ ಅಜ್ಝೋಹಾರೇಯ್ಯುಂ, ತಾಯ ಚಾಹಂ ಯಾಪೇಯ್ಯಂ। ತಂ ಮಮಸ್ಸ ಮುಸಾ’ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ತಾ ದೇವತಾ ಪಚ್ಚಾಚಿಕ್ಖಾಮಿ, ‘ಹಲ’ನ್ತಿ ವದಾಮಿ।

‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ sabbaso āhārupacchedāya paṭipajjeyya’nti. Atha kho maṃ, bhāradvāja, devatā upasaṅkamitvā etadavocuṃ – ‘mā kho tvaṃ, mārisa, sabbaso āhārupacchedāya paṭipajji. Sace kho tvaṃ, mārisa, sabbaso āhārupacchedāya paṭipajjissasi, tassa te mayaṃ dibbaṃ ojaṃ lomakūpehi ajjhohāressāma. Tāya tvaṃ yāpessasī’ti. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘ahañceva kho pana sabbaso ajajjitaṃ paṭijāneyyaṃ, imā ca me devatā dibbaṃ ojaṃ lomakūpehi ajjhohāreyyuṃ, tāya cāhaṃ yāpeyyaṃ. Taṃ mamassa musā’ti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, tā devatā paccācikkhāmi, ‘hala’nti vadāmi.

‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯಂನೂನಾಹಂ ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಯ್ಯಂ ಪಸತಂ ಪಸತಂ , ಯದಿ ವಾ ಮುಗ್ಗಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಕುಲತ್ಥಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಕಳಾಯಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಹರೇಣುಕಯೂಸ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಸಿಂ ಪಸತಂ ಪಸತಂ, ಯದಿ ವಾ ಮುಗ್ಗಯೂಸಂ , ಯದಿ ವಾ ಕುಲತ್ಥಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಕಳಾಯಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಹರೇಣುಕಯೂಸಂ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಥೋಕಂ ಥೋಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರಯತೋ ಪಸತಂ ಪಸತಂ, ಯದಿ ವಾ ಮುಗ್ಗಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಕುಲತ್ಥಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಕಳಾಯಯೂಸಂ, ಯದಿ ವಾ ಹರೇಣುಕಯೂಸಂ, ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ ಪತ್ತೋ ಕಾಯೋ ಹೋತಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಆಸೀತಿಕಪಬ್ಬಾನಿ ವಾ ಕಾಳಪಬ್ಬಾನಿ ವಾ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಅಙ್ಗಪಚ್ಚಙ್ಗಾನಿ ಭವನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ; ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಓಟ್ಠಪದಂ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಆನಿಸದಂ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ; ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ವಟ್ಟನಾವಳೀ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕೋ ಉಣ್ಣತಾವನತೋ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ; ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಜರಸಾಲಾಯ ಗೋಪಾನಸಿಯೋ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಾ ಭವನ್ತಿ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಫಾಸುಳಿಯೋ ಓಲುಗ್ಗವಿಲುಗ್ಗಾ ಭವನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ; ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಗಮ್ಭೀರೇ ಉದಪಾನೇ ಉದಕತಾರಕಾ ಗಮ್ಭೀರಗತಾ ಓಕ್ಖಾಯಿಕಾ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಅಕ್ಖಿಕೂಪೇಸು ಅಕ್ಖಿತಾರಕಾ ಗಮ್ಭೀರಗತಾ ಓಕ್ಖಾಯಿಕಾ ದಿಸ್ಸನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ; ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ತಿತ್ತಕಾಲಾಬು ಆಮಕಚ್ಛಿನ್ನೋ ವಾತಾತಪೇನ ಸಂಫುಟಿತೋ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಿಲಾತೋ, ಏವಮೇವಸ್ಸು ಮೇ ಸೀಸಚ್ಛವಿ ಸಂಫುಟಿತಾ ಹೋತಿ ಸಮ್ಮಿಲಾತಾ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ‘ಉದರಚ್ಛವಿಂ ಪರಿಮಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂಯೇವ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ, ‘ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂ ಪರಿಮಸಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಉದರಚ್ಛವಿಂಯೇವ ಪರಿಗ್ಗಣ್ಹಾಮಿ; ಯಾವಸ್ಸು ಮೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಉದರಚ್ಛವಿ ಪಿಟ್ಠಿಕಣ್ಟಕಂ ಅಲ್ಲೀನಾ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ , ‘ವಚ್ಚಂ ವಾ ಮುತ್ತಂ ವಾ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ತತ್ಥೇವ ಅವಕುಜ್ಜೋ ಪಪತಾಮಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಇಮಮೇವ ಕಾಯಂ ಅಸ್ಸಾಸೇನ್ತೋ ಪಾಣಿನಾ ಗತ್ತಾನಿ ಅನುಮಜ್ಜಾಮಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಪಾಣಿನಾ ಗತ್ತಾನಿ ಅನುಮಜ್ಜತೋ ಪೂತಿಮೂಲಾನಿ ಲೋಮಾನಿ ಕಾಯಸ್ಮಾ ಪಪತನ್ತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ। ಅಪಿಸ್ಸು ಮಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಮನುಸ್ಸಾ ದಿಸ್ವಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ಕಾಳೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ನ ಕಾಳೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ, ಸಾಮೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ। ಏಕಚ್ಚೇ ಮನುಸ್ಸಾ ಏವಮಾಹಂಸು – ‘ನ ಕಾಳೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ನಪಿ ಸಾಮೋ, ಮಙ್ಗುರಚ್ಛವಿ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ’ತಿ; ಯಾವಸ್ಸು ಮೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ತಾವ ಪರಿಸುದ್ಧೋ ಛವಿವಣ್ಣೋ ಪರಿಯೋದಾತೋ ಉಪಹತೋ ಹೋತಿ ತಾಯೇವಪ್ಪಾಹಾರತಾಯ।

‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘yaṃnūnāhaṃ thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhāreyyaṃ pasataṃ pasataṃ , yadi vā muggayūsaṃ, yadi vā kulatthayūsaṃ, yadi vā kaḷāyayūsaṃ, yadi vā hareṇukayūsa’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhāresiṃ pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ , yadi vā kulatthayūsaṃ, yadi vā kaḷāyayūsaṃ, yadi vā hareṇukayūsaṃ. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, thokaṃ thokaṃ āhāraṃ āhārayato pasataṃ pasataṃ, yadi vā muggayūsaṃ, yadi vā kulatthayūsaṃ, yadi vā kaḷāyayūsaṃ, yadi vā hareṇukayūsaṃ, adhimattakasimānaṃ patto kāyo hoti. Seyyathāpi nāma āsītikapabbāni vā kāḷapabbāni vā, evamevassu me aṅgapaccaṅgāni bhavanti tāyevappāhāratāya; seyyathāpi nāma oṭṭhapadaṃ, evamevassu me ānisadaṃ hoti tāyevappāhāratāya; seyyathāpi nāma vaṭṭanāvaḷī, evamevassu me piṭṭhikaṇṭako uṇṇatāvanato hoti tāyevappāhāratāya; seyyathāpi nāma jarasālāya gopānasiyo oluggaviluggā bhavanti, evamevassu me phāsuḷiyo oluggaviluggā bhavanti tāyevappāhāratāya; seyyathāpi nāma gambhīre udapāne udakatārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti, evamevassu me akkhikūpesu akkhitārakā gambhīragatā okkhāyikā dissanti tāyevappāhāratāya; seyyathāpi nāma tittakālābu āmakacchinno vātātapena saṃphuṭito hoti sammilāto, evamevassu me sīsacchavi saṃphuṭitā hoti sammilātā tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, bhāradvāja, ‘udaracchaviṃ parimasissāmī’ti piṭṭhikaṇṭakaṃyeva pariggaṇhāmi, ‘piṭṭhikaṇṭakaṃ parimasissāmī’ti udaracchaviṃyeva pariggaṇhāmi; yāvassu me, bhāradvāja, udaracchavi piṭṭhikaṇṭakaṃ allīnā hoti tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, bhāradvāja , ‘vaccaṃ vā muttaṃ vā karissāmī’ti tattheva avakujjo papatāmi tāyevappāhāratāya. So kho ahaṃ, bhāradvāja, imameva kāyaṃ assāsento pāṇinā gattāni anumajjāmi. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, pāṇinā gattāni anumajjato pūtimūlāni lomāni kāyasmā papatanti tāyevappāhāratāya. Apissu maṃ, bhāradvāja, manussā disvā evamāhaṃsu – ‘kāḷo samaṇo gotamo’ti. Ekacce manussā evamāhaṃsu – ‘na kāḷo samaṇo gotamo, sāmo samaṇo gotamo’ti. Ekacce manussā evamāhaṃsu – ‘na kāḷo samaṇo gotamo napi sāmo, maṅguracchavi samaṇo gotamo’ti; yāvassu me, bhāradvāja, tāva parisuddho chavivaṇṇo pariyodāto upahato hoti tāyevappāhāratāya.

೪೮೨. ‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಯೇ ಖೋ ಕೇಚಿ ಅತೀತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಿಂಸು , ಏತಾವಪರಮಂ, ನಯಿತೋ ಭಿಯ್ಯೋ; ಯೇಪಿ ಹಿ ಕೇಚಿ ಅನಾಗತಮದ್ಧಾನಂ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಏತಾವಪರಮಂ, ನಯಿತೋ ಭಿಯ್ಯೋ; ಯೇಪಿ ಹಿ ಕೇಚಿ ಏತರಹಿ ಸಮಣಾ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ ವಾ ಓಪಕ್ಕಮಿಕಾ ದುಕ್ಖಾ ತಿಬ್ಬಾ ಖರಾ ಕಟುಕಾ ವೇದನಾ ವೇದಯನ್ತಿ, ಏತಾವಪರಮಂ, ನಯಿತೋ ಭಿಯ್ಯೋ। ನ ಖೋ ಪನಾಹಂ ಇಮಾಯ ಕಟುಕಾಯ ದುಕ್ಕರಕಾರಿಕಾಯ ಅಧಿಗಚ್ಛಾಮಿ ಉತ್ತರಿ ಮನುಸ್ಸಧಮ್ಮಾ ಅಲಮರಿಯಞಾಣದಸ್ಸನವಿಸೇಸಂ। ಸಿಯಾ ನು ಖೋ ಅಞ್ಞೋ ಮಗ್ಗೋ ಬೋಧಾಯಾ’ತಿ ? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಅಭಿಜಾನಾಮಿ ಖೋ ಪನಾಹಂ ಪಿತು ಸಕ್ಕಸ್ಸ ಕಮ್ಮನ್ತೇ ಸೀತಾಯ ಜಮ್ಬುಚ್ಛಾಯಾಯ ನಿಸಿನ್ನೋ ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ ವಿವಿಚ್ಚ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹಿ ಸವಿತಕ್ಕಂ ಸವಿಚಾರಂ ವಿವೇಕಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹರಿತಾ। ಸಿಯಾ ನು ಖೋ ಏಸೋ ಮಗ್ಗೋ ಬೋಧಾಯಾ’ತಿ? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಸತಾನುಸಾರಿ ವಿಞ್ಞಾಣಂ ಅಹೋಸಿ – ‘ಏಸೇವ ಮಗ್ಗೋ ಬೋಧಾಯಾ’ತಿ। ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ಕಿಂ ನು ಖೋ ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ಭಾಯಾಮಿ ಯಂ ತಂ ಸುಖಂ ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹೀ’ತಿ? ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ಅಹಂ ತಸ್ಸ ಸುಖಸ್ಸ ಭಾಯಾಮಿ ಯಂ ತಂ ಸುಖಂ ಅಞ್ಞತ್ರೇವ ಕಾಮೇಹಿ ಅಞ್ಞತ್ರ ಅಕುಸಲೇಹಿ ಧಮ್ಮೇಹೀ’ತಿ।

482. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘ye kho keci atītamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayiṃsu , etāvaparamaṃ, nayito bhiyyo; yepi hi keci anāgatamaddhānaṃ samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayissanti, etāvaparamaṃ, nayito bhiyyo; yepi hi keci etarahi samaṇā vā brāhmaṇā vā opakkamikā dukkhā tibbā kharā kaṭukā vedanā vedayanti, etāvaparamaṃ, nayito bhiyyo. Na kho panāhaṃ imāya kaṭukāya dukkarakārikāya adhigacchāmi uttari manussadhammā alamariyañāṇadassanavisesaṃ. Siyā nu kho añño maggo bodhāyā’ti ? Tassa mayhaṃ bhāradvāja, etadahosi – ‘abhijānāmi kho panāhaṃ pitu sakkassa kammante sītāya jambucchāyāya nisinno vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharitā. Siyā nu kho eso maggo bodhāyā’ti? Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, satānusāri viññāṇaṃ ahosi – ‘eseva maggo bodhāyā’ti. Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘kiṃ nu kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi yaṃ taṃ sukhaṃ aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehī’ti? Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘na kho ahaṃ tassa sukhassa bhāyāmi yaṃ taṃ sukhaṃ aññatreva kāmehi aññatra akusalehi dhammehī’ti.

೪೮೩. ‘‘ತಸ್ಸ ಮಯ್ಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಏತದಹೋಸಿ – ‘ನ ಖೋ ತಂ ಸುಕರಂ ಸುಖಂ ಅಧಿಗನ್ತುಂ ಏವಂ ಅಧಿಮತ್ತಕಸಿಮಾನಂ ಪತ್ತಕಾಯೇನ। ಯಂನೂನಾಹಂ ಓಳಾರಿಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಯ್ಯಂ ಓದನಕುಮ್ಮಾಸ’ನ್ತಿ। ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಓಳಾರಿಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಸಿಂ ಓದನಕುಮ್ಮಾಸಂ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಮಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಸಮಯೇನ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಚ್ಚುಪಟ್ಠಿತಾ ಹೋನ್ತಿ – ‘ಯಂ ಖೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಧಮ್ಮಂ ಅಧಿಗಮಿಸ್ಸತಿ ತಂ ನೋ ಆರೋಚೇಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಯತೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಓಳಾರಿಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇಸಿಂ ಓದನಕುಮ್ಮಾಸಂ, ಅಥ ಮೇ ತೇ ಪಞ್ಚವಗ್ಗಿಯಾ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಬ್ಬಿಜ್ಜ ಪಕ್ಕಮಿಂಸು – ‘ಬಾಹುಲ್ಲಿಕೋ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಪಧಾನವಿಬ್ಭನ್ತೋ ಆವತ್ತೋ ಬಾಹುಲ್ಲಾಯಾ’ತಿ।

483. ‘‘Tassa mayhaṃ, bhāradvāja, etadahosi – ‘na kho taṃ sukaraṃ sukhaṃ adhigantuṃ evaṃ adhimattakasimānaṃ pattakāyena. Yaṃnūnāhaṃ oḷārikaṃ āhāraṃ āhāreyyaṃ odanakummāsa’nti. So kho ahaṃ, bhāradvāja, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāresiṃ odanakummāsaṃ. Tena kho pana maṃ, bhāradvāja, samayena pañcavaggiyā bhikkhū paccupaṭṭhitā honti – ‘yaṃ kho samaṇo gotamo dhammaṃ adhigamissati taṃ no ārocessatī’ti. Yato kho ahaṃ, bhāradvāja, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāresiṃ odanakummāsaṃ, atha me te pañcavaggiyā bhikkhū nibbijja pakkamiṃsu – ‘bāhulliko samaṇo gotamo padhānavibbhanto āvatto bāhullāyā’ti.

‘‘ಸೋ ಖೋ ಅಹಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಓಳಾರಿಕಂ ಆಹಾರಂ ಆಹಾರೇತ್ವಾ ಬಲಂ ಗಹೇತ್ವಾ ವಿವಿಚ್ಚೇವ ಕಾಮೇಹಿ…ಪೇ॰… ಪಠಮಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿಂ। ವಿತಕ್ಕವಿಚಾರಾನಂ ವೂಪಸಮಾ ಅಜ್ಝತ್ತಂ ಸಮ್ಪಸಾದನಂ ಚೇತಸೋ ಏಕೋದಿಭಾವಂ ಅವಿತಕ್ಕಂ ಅವಿಚಾರಂ ಸಮಾಧಿಜಂ ಪೀತಿಸುಖಂ ದುತಿಯಂ ಝಾನಂ… ತತಿಯಂ ಝಾನಂ… ಚತುತ್ಥಂ ಝಾನಂ ಉಪಸಮ್ಪಜ್ಜ ವಿಹಾಸಿಂ।

‘‘So kho ahaṃ, bhāradvāja, oḷārikaṃ āhāraṃ āhāretvā balaṃ gahetvā vivicceva kāmehi…pe… paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja vihāsiṃ.

‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಾನುಸ್ಸತಿಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇಸಿಂ। ಸೋ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರಾಮಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಏಕಮ್ಪಿ ಜಾತಿಂ ದ್ವೇಪಿ ಜಾತಿಯೋ…ಪೇ॰… ಇತಿ ಸಾಕಾರಂ ಸಉದ್ದೇಸಂ ಅನೇಕವಿಹಿತಂ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಂ ಅನುಸ್ಸರಾಮಿ। ಅಯಂ ಖೋ ಮೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ರತ್ತಿಯಾ ಪಠಮೇ ಯಾಮೇ ಪಠಮಾ ವಿಜ್ಜಾ ಅಧಿಗತಾ, ಅವಿಜ್ಜಾ ವಿಹತಾ, ವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ; ತಮೋ ವಿಹತೋ, ಆಲೋಕೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ; ಯಥಾ ತಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ।

‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte pubbenivāsānussatiñāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi, seyyathidaṃ – ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe… iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarāmi. Ayaṃ kho me, bhāradvāja, rattiyā paṭhame yāme paṭhamā vijjā adhigatā, avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.

೪೮೪. ‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಸತ್ತಾನಂ ಚುತೂಪಪಾತಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇಸಿಂ। ಸೋ ದಿಬ್ಬೇನ ಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸುದ್ಧೇನ ಅತಿಕ್ಕನ್ತಮಾನುಸಕೇನ ಸತ್ತೇ ಪಸ್ಸಾಮಿ ಚವಮಾನೇ ಉಪಪಜ್ಜಮಾನೇ ಹೀನೇ ಪಣೀತೇ ಸುವಣ್ಣೇ ದುಬ್ಬಣ್ಣೇ ಸುಗತೇ ದುಗ್ಗತೇ ಯಥಾಕಮ್ಮೂಪಗೇ ಸತ್ತೇ ಪಜಾನಾಮಿ…ಪೇ॰… ಅಯಂ ಖೋ ಮೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ರತ್ತಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮೇ ಯಾಮೇ ದುತಿಯಾ ವಿಜ್ಜಾ ಅಧಿಗತಾ, ಅವಿಜ್ಜಾ ವಿಹತಾ, ವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ; ತಮೋ ವಿಹತೋ, ಆಲೋಕೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ; ಯಥಾ ತಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ।

484. ‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte sattānaṃ cutūpapātañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So dibbena cakkhunā visuddhena atikkantamānusakena satte passāmi cavamāne upapajjamāne hīne paṇīte suvaṇṇe dubbaṇṇe sugate duggate yathākammūpage satte pajānāmi…pe… ayaṃ kho me, bhāradvāja, rattiyā majjhime yāme dutiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato.

‘‘ಸೋ ಏವಂ ಸಮಾಹಿತೇ ಚಿತ್ತೇ ಪರಿಸುದ್ಧೇ ಪರಿಯೋದಾತೇ ಅನಙ್ಗಣೇ ವಿಗತೂಪಕ್ಕಿಲೇಸೇ ಮುದುಭೂತೇ ಕಮ್ಮನಿಯೇ ಠಿತೇ ಆನೇಞ್ಜಪ್ಪತ್ತೇ ಆಸವಾನಂ ಖಯಞಾಣಾಯ ಚಿತ್ತಂ ಅಭಿನಿನ್ನಾಮೇಸಿಂ। ಸೋ ‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ, ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ; ‘ಇಮೇ ಆಸವಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ, ‘ಅಯಂ ಆಸವಸಮುದಯೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧೋ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ, ‘ಅಯಂ ಆಸವನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಯಥಾಭೂತಂ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ। ತಸ್ಸ ಮೇ ಏವಂ ಜಾನತೋ ಏವಂ ಪಸ್ಸತೋ ಕಾಮಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿತ್ಥ, ಭವಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿತ್ಥ, ಅವಿಜ್ಜಾಸವಾಪಿ ಚಿತ್ತಂ ವಿಮುಚ್ಚಿತ್ಥ। ವಿಮುತ್ತಸ್ಮಿಂ ವಿಮುತ್ತಮಿತಿ ಞಾಣಂ ಅಹೋಸಿ। ‘ಖೀಣಾ ಜಾತಿ, ವುಸಿತಂ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ, ಕತಂ ಕರಣೀಯಂ, ನಾಪರಂ ಇತ್ಥತ್ತಾಯಾ’ತಿ ಅಬ್ಭಞ್ಞಾಸಿಂ। ಅಯಂ ಖೋ ಮೇ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ ತತಿಯಾ ವಿಜ್ಜಾ ಅಧಿಗತಾ, ಅವಿಜ್ಜಾ ವಿಹತಾ, ವಿಜ್ಜಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ; ತಮೋ ವಿಹತೋ, ಆಲೋಕೋ ಉಪ್ಪನ್ನೋ; ಯಥಾ ತಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತಸ್ಸ ಆತಾಪಿನೋ ಪಹಿತತ್ತಸ್ಸ ವಿಹರತೋ’’ತಿ।

‘‘So evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte āsavānaṃ khayañāṇāya cittaṃ abhininnāmesiṃ. So ‘idaṃ dukkha’nti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ; ‘ime āsavā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavasamudayo’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodho’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ, ‘ayaṃ āsavanirodhagāminī paṭipadā’ti yathābhūtaṃ abbhaññāsiṃ. Tassa me evaṃ jānato evaṃ passato kāmāsavāpi cittaṃ vimuccittha, bhavāsavāpi cittaṃ vimuccittha, avijjāsavāpi cittaṃ vimuccittha. Vimuttasmiṃ vimuttamiti ñāṇaṃ ahosi. ‘Khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti abbhaññāsiṃ. Ayaṃ kho me, bhāradvāja, rattiyā pacchime yāme tatiyā vijjā adhigatā, avijjā vihatā, vijjā uppannā; tamo vihato, āloko uppanno; yathā taṃ appamattassa ātāpino pahitattassa viharato’’ti.

೪೮೫. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಸಙ್ಗಾರವೋ ಮಾಣವೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಟ್ಠಿತವತಂ ¹⁵ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪಧಾನಂ ಅಹೋಸಿ, ಸಪ್ಪುರಿಸವತಂ ¹⁶ ಭೋತೋ ಗೋತಮಸ್ಸ ಪಧಾನಂ ಅಹೋಸಿ; ಯಥಾ ತಂ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ। ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅತ್ಥಿ ದೇವಾ’’ತಿ ¹⁷? ‘‘ಠಾನಸೋ ಮೇತಂ ¹⁸, ಭಾರದ್ವಾಜ, ವಿದಿತಂ ಯದಿದಂ – ಅಧಿದೇವಾ’’ತಿ ¹⁹। ‘‘ಕಿಂ ನು ಖೋ, ಭೋ ಗೋತಮ, ‘ಅತ್ಥಿ ದೇವಾ’ತಿ ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ಠಾನಸೋ ಮೇತಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ , ವಿದಿತಂ ಯದಿದಂ ಅಧಿದೇವಾ’ತಿ ವದೇಸಿ। ನನು, ಭೋ ಗೋತಮ, ಏವಂ ಸನ್ತೇ ತುಚ್ಛಾ ಮುಸಾ ಹೋತೀ’’ತಿ? ‘‘‘ಅತ್ಥಿ ದೇವಾ’ತಿ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಪುಟ್ಠೋ ಸಮಾನೋ ‘ಅತ್ಥಿ ದೇವಾ’ತಿ ಯೋ ವದೇಯ್ಯ, ‘ಠಾನಸೋ ಮೇ ವಿದಿತಾ’ತಿ ²⁰ ಯೋ ವದೇಯ್ಯ; ಅಥ ಖ್ವೇತ್ಥ ವಿಞ್ಞುನಾ ಪುರಿಸೇನ ಏಕಂಸೇನ ನಿಟ್ಠಂ ಗನ್ತಬ್ಬಂ ²¹ ಯದಿದಂ – ‘ಅತ್ಥಿ ದೇವಾ’’’ತಿ। ‘‘ಕಿಸ್ಸ ಪನ ಮೇ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಆದಿಕೇನೇವ ನ ಬ್ಯಾಕಾಸೀ’’ತಿ ²²? ‘‘ಉಚ್ಚೇನ ಸಮ್ಮತಂ ಖೋ ಏತಂ, ಭಾರದ್ವಾಜ, ಲೋಕಸ್ಮಿಂ ಯದಿದಂ – ‘ಅತ್ಥಿ ದೇವಾ’’’ತಿ।

485. Evaṃ vutte, saṅgāravo māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘aṭṭhitavataṃ ²³ bhoto gotamassa padhānaṃ ahosi, sappurisavataṃ ²⁴ bhoto gotamassa padhānaṃ ahosi; yathā taṃ arahato sammāsambuddhassa. Kiṃ nu kho, bho gotama, atthi devā’’ti ²⁵? ‘‘Ṭhānaso metaṃ ²⁶, bhāradvāja, viditaṃ yadidaṃ – adhidevā’’ti ²⁷. ‘‘Kiṃ nu kho, bho gotama, ‘atthi devā’ti puṭṭho samāno ‘ṭhānaso metaṃ, bhāradvāja , viditaṃ yadidaṃ adhidevā’ti vadesi. Nanu, bho gotama, evaṃ sante tucchā musā hotī’’ti? ‘‘‘Atthi devā’ti, bhāradvāja, puṭṭho samāno ‘atthi devā’ti yo vadeyya, ‘ṭhānaso me viditā’ti ²⁸ yo vadeyya; atha khvettha viññunā purisena ekaṃsena niṭṭhaṃ gantabbaṃ ²⁹ yadidaṃ – ‘atthi devā’’’ti. ‘‘Kissa pana me bhavaṃ gotamo ādikeneva na byākāsī’’ti ³⁰? ‘‘Uccena sammataṃ kho etaṃ, bhāradvāja, lokasmiṃ yadidaṃ – ‘atthi devā’’’ti.

೪೮೬. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಸಙ್ಗಾರವೋ ಮಾಣವೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭೋ ಗೋತಮ! ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭೋ ಗೋತಮ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ – ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀತಿ – ಏವಮೇವಂ ಭೋತಾ ಗೋತಮೇನ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏಸಾಹಂ ಭವನ್ತಂ ಗೋತಮಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭವಂ ಗೋತಮೋ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ।

486. Evaṃ vutte, saṅgāravo māṇavo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘abhikkantaṃ, bho gotama, abhikkantaṃ, bho gotama! Seyyathāpi, bho gotama, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti – evamevaṃ bhotā gotamena anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ bhavantaṃ gotamaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhavaṃ gotamo dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.

ಸಙ್ಗಾರವಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ದಸಮಂ।

Saṅgāravasuttaṃ niṭṭhitaṃ dasamaṃ.

ಬ್ರಾಹ್ಮಣವಗ್ಗೋ ನಿಟ್ಠಿತೋ ಪಞ್ಚಮೋ।

Brāhmaṇavaggo niṭṭhito pañcamo.

ತಸ್ಸುದ್ದಾನಂ –

Tassuddānaṃ –

ಬ್ರಹ್ಮಾಯು ಸೇಲಸ್ಸಲಾಯನೋ, ಘೋಟಮುಖೋ ಚ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ।

Brahmāyu selassalāyano, ghoṭamukho ca brāhmaṇo;

ಚಙ್ಕೀ ಏಸು ಧನಞ್ಜಾನಿ, ವಾಸೇಟ್ಠೋ ಸುಭಗಾರವೋತಿ॥

Caṅkī esu dhanañjāni, vāseṭṭho subhagāravoti.

ಇದಂ ವಗ್ಗಾನಮುದ್ದಾನಂ –

Idaṃ vaggānamuddānaṃ –

ವಗ್ಗೋ ಗಹಪತಿ ಭಿಕ್ಖು, ಪರಿಬ್ಬಾಜಕನಾಮಕೋ।

Vaggo gahapati bhikkhu, paribbājakanāmako;

ರಾಜವಗ್ಗೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋತಿ, ಪಞ್ಚ ಮಜ್ಝಿಮಆಗಮೇ॥

Rājavaggo brāhmaṇoti, pañca majjhimaāgame.

ಮಜ್ಝಿಮಪಣ್ಣಾಸಕಂ ಸಮತ್ತಂ।

Majjhimapaṇṇāsakaṃ samattaṃ.

Next: ೧. ದೇವದಹಸುತ್ತಂ • 1. Devadahasuttaṃ

Footnotes:

1. ಧಾನಞ್ಜಾನೀ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)

2. ಮಣ್ಡಲಕಪ್ಪೇ (ಸೀ॰), ಪಚ್ಚಲಕಪ್ಪೇ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰), ಚಣ್ಡಲಕಪ್ಪೇ (ಪೀ॰)

3. dhānañjānī (sī. pī.)

4. maṇḍalakappe (sī.), paccalakappe (syā. kaṃ.), caṇḍalakappe (pī.)

5. ಅವಭೂತಾ ಚಯಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)

6. ಪರಾಭೂತಾ ಚಯಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)

7. ( ) ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰ ಪೋತ್ಥಕೇಸು ನತ್ಥಿ

8. ಭಾಸತೀತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ)

9. avabhūtā cayaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)

10. parābhūtā cayaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)

11. ( ) sī. syā. kaṃ. pī. potthakesu natthi

12. bhāsatīti (sī. syā. kaṃ. pī)

13. ಪಸ್ಸ ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೨೭೮ ಪಾಸರಾಸಿಸುತ್ತೇ

14. passa ma. ni. 1.278 pāsarāsisutte

15. ಅಟ್ಠಿತ ವತ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)

16. ಸಪ್ಪುರಿಸ ವತ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)

17. ಅಧಿದೇವಾತಿ (ಕ॰) ಏವಂ ಸಬ್ಬೇಸು ‘ಅತ್ಥಿ ದೇವಾ’ತಿಪದೇಸು

18. ಖೋ ಪನೇತಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)

19. ಅತ್ಥಿ ದೇವಾತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰), ಅತಿದೇವಾತಿ (?) ಏವಂ ಸಬ್ಬೇಸು ‘ಅಧಿದೇವಾ’ತಿಪದೇಸು

20. ಠಾನಸೋ ವಿದಿತಾ ಮೇ ವಿದಿತಾತಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰), ಠಾನಸೋ ಮೇ ವಿದಿತಾ ಅತಿದೇವಾತಿ (?)

21. ಗನ್ತುಂ (ಕ॰), ಗನ್ತುಂ ವಾ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)

22. ಗೋತಮೋ ಆದಿಕೇನೇವ ಬ್ಯಾಕಾಸೀತಿ (ಕ॰), ಗೋತಮೋ ಅತ್ಥಿ ದೇವಾತಿ ನ ಬ್ಯಾಕಾಸೀತಿ (?)

23. aṭṭhita vata (sī. syā. kaṃ. pī.)

24. sappurisa vata (sī. syā. kaṃ. pī.)

25. adhidevāti (ka.) evaṃ sabbesu ‘atthi devā’tipadesu

26. kho panetaṃ (syā. kaṃ. ka.)

27. atthi devāti (sī. syā. kaṃ. pī.), atidevāti (?) evaṃ sabbesu ‘adhidevā’tipadesu

28. ṭhānaso viditā me viditāti (sī. syā. kaṃ. pī.), ṭhānaso me viditā atidevāti (?)

29. gantuṃ (ka.), gantuṃ vā (syā. kaṃ.)

30. gotamo ādikeneva byākāsīti (ka.), gotamo atthi devāti na byākāsīti (?)

Related texts:

ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೧೦. ಸಙ್ಗಾರವಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Saṅgāravasuttavaṇṇanā

ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೧೦. ಸಙ್ಗಾರವಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 10. Saṅgāravasuttavaṇṇanā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact